ျမန္မာ့ရိုးရာ ပန္းခ်ီအေၾကာင္းအရာအခ်ိဳဳ႕

၁၉၃၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္အတြင္း ဆရာေရးသားခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါး အမ်ားစုအနက္ ဗိုလ္တေထာင္သတင္းစာပါ 'ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာပါရေစ' က႑မွ ေဆာင္းပါးမ်ားႏွင့္ ျမန္မာ့အလင္း၊ အိုးေဝ၊ ေသြးေသာက္၊ ႐ႈမဝ စသည့္ သတင္းစာ၊ မဂၢဇင္းမ်ားမွ ေဆာင္းပါးမ်ားအား အပတ္စဥ္ စေနေန႔ တိုင္း ေဖာ္ျပေပးမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာသိန္းေဖျမင့္၏ အလႊာစံု နယ္ပယ္စံုမွ လူပုဂၢိဳလ္အေၾကာင္းျပဳ အႏုပညာေျမာက္ေရးဖဲြ႕မႈႏွင့္ 'မူ' အေပၚအေလးအနက္ ထားေရးသားထားမႈတို႔ကို တည္းျဖတ္ျခင္းမျပဳဘဲ မူရင္းအတိုင္း ဖတ္႐ႈ ရျခင္းျဖင့္ လူပုဂၢိဳလ္အတၴဳပၸတိၱစာေပ၏ သ႐ုပ္သကန္ကိုသိရွိလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။

ဦးဗၾကည္၏ ပန္းခ်ီကိုေလ့လာခ်က္

▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄▄

®®®®®®®®®®®®®®®®®®®

သိန္းေဖျမင့္

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏယုဝအသင္း (ဝိုင္အမ္ဘီေအ)မွ ''႐ုပ္စုံဗုဒၶ သာသနာဝင္''စာအုပ္ကို အေဆာက္ အအုံရန္ပုံေငြအတြက္ ထုတ္ေဝေလ သည္။ ထုိစာအုပ္၌ ပုံေတာ္ ၆၅ ပုံပါရာ ပန္းခ်ီဆရာ ဦးဗၾကည္က ေရးဆြဲ၏။ ဤေဆာင္းပါးမွာ ဦးဗၾကည္၏ ပန္းခ်ီလက္ရာကို ေလ့လာခ်က္ျဖစ္သည္။

စာအုပ္နိဒါန္း၌ ''ျမန္မာ့႐ိုးရာပန္းခ်ီပညာသက္သက္ျဖင့္ ႐ုပ္လုံးေဖာ္ ထားျခင္းျဖစ္သည္''ဟု ဆုိထား၏။ ဤေနရာ၌ ''ျမန္မာ့႐ိုးရာပန္းခ်ီ''ဟု ''႐ိုးရာ'' ဟူေသာ စကားကိုသုံးျခင္းသည္ မသင့္ေလ်ာ္လွဟု ဆုိခ်င္သည္။ ႐ိုးရာဓေလ့၊ ႐ိုးရာ အစြဲဟူေသာ စကားတို႔သည္ ေကာင္းေသာအဓိပၸာယ္ႏွင့္ မယွဥ္ေပ။ ''ျမန္မာ့ေရွး႐ိုးပန္းခ်ီ'' ဟုဆိုကသင့္ျမတ္မည္ ထင္မိ၏။ ဤမွ်မကေသး ဦးဗၾကည္၏ ပန္းခ်ီလက္ရာမ်ားသည္ ေရွး႐ိုးဟန္တြင္ ေခတ္မီဟန္မ်ား ျဖည့္ ထားသျဖင့္ ''ျမန္မာ့မူသစ္ပန္းခ်ီ'' သို႔မဟုတ္ ''ျမန္မာ့မူပိုင္ ပန္းခ်ီ''ဟု ေခၚမည္ ဆိုက ေခၚႏုိင္မည္။

ယခုလို အေနာက္ႏုိင္ငံမူ သို႔မဟုတ္ ေခတ္ေပၚမူမ်ားလႊမ္းလ်က္ ျမန္မာ့မူပိုင္ဟု လက္ညိႇဳးထုိးျပစရာမရွိေလာက္ ေအာင္ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ဦးအုန္းလြင္၊ ဦးဗၾကည္ စေသာပန္းခ်ီဆရာမ်ားသည္ ''ျမန္မာ့မူပိုင္ပန္းခ်ီ''ျပန္လည္ထြန္းကားလာေစရန္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့ၾက၏။ ဦးသိန္းဟန္(ေဇာ္ဂ်ီ)၊ ဗိုလ္လက္်ာစေသာ ပန္းခ်ီေလာက အျပင္ဘက္မွ ပုဂၢိဳလ္အခ်ဳိ႕က အားေပးခဲ့ၾက၏။

''ျမန္မာ့ေရွးေဟာင္းပန္းခ်ီမ်ား''ျဖစ္ေသာ ပုဂံပန္းခ်ီမ်ားကုိ ေလ့လာရန္ ေဖာ္ ထုတ္ေပးၾက၏။ ဘုန္းႀကီးပ်ံအ႐ုပ္ကားမ်ားႏွင့္ ယြန္းထည္ေပၚမွ ပန္းခ်ီကုိပင္ အလြတ္မေပးဘဲ ျမန္မာ့ေရွး႐ိုးပန္းခ်ီကို ရွာေဖြၾကေစ၏။ ယေန႔ တခမ္းတနား အလံုးအခဲႏွင့္ေပၚလာေသာ ''ဗုဒၶသာသနာဝင္''ပါ ပန္းခ်ီကားမ်ားသည္ ယင္း သုိ႔ေသာ အားထုတ္မႈတုိ႔၏ အာနိသင္ ေပတည္း။

ျမန္မာ့ေရွ႕႐ိုးပန္းခ်ီ၏ ထူူးျခားေသာအျခင္းအရာမ်ားကား အဘယ္နည္း။

ပထမ၊ ''ေကာက္ေၾကာင္း'' (Line) ကိုအသားေပး၍ဆြဲသည္။ ေဆးေရာင္ ထဲတြင္ ေကာက္ေၾကာင္းသည္ မႈန္တိ မႈန္ဝါးမဟုတ္ဘဲ ထင္းေနေအာင္ ဆြဲထားသည္။ ဤမွ်သာမကေသး ေကာက္ေၾကာင္းတုိ႔တြင္ ကာရန္ရွိေပသည္။ ကဗ်ာ၌ စကားလံုးတုိ႔ကုိ ကာရန္ဟပ္၍ စီကံုးသကဲ့သို႔ ျမန္မာ့ပန္းခ်ီ ၌ေကာက္ေၾကာင္းတို႔ျဖင့္ ကာရန္ဟပ္ကာဆြဲထားေပသည္။ ဂီတအသံ အနိမ့္အျမင့္တြင္ ေျပျပစ္၍နာဝင္ပီယံျဖစ္ရသလို ေကာက္ေၾကာင္းတြင္ ''သာယာမႈ''ရွိရေပသည္။

(Lineal Rhythm)

ဥပမာအျဖစ္ျဖင့္ ပံုအမွတ္ ၄ ''မယ္ေတာ္မာယာအိပ္မက္ျမင္ပံု'' ႏွင့္ ပံုအမွတ္ ၅''လုမိၺနိဥယ်ာဥ္တြင္ဘုရားအေလာင္း ဖြားျမင္ေတာ္မူပံု'' ကုိ ၫႊန္းလိုသည္။

အံုးစက္ရာတြင္ေစာင္းလ်က္ စက္ေနေသာ မယ္ေတာ္မာယာ၏ အေပၚလက္ သည္ ေခါင္းေပၚမွာ ေကြးတင္လ်က္ ေခါင္းရင္းမွာ ျဖန္႔က်ေနသည္။ ေအာက္ လက္မွာကား ရင္သားျမတ္ကုိ ေကြးပင့္လ်က္၊ အေလာင္းေတာ္ သေႏၶ တည္ေနမည့္ တုိက္ဝမ္းေပၚတြင္တင္ေနသည္။ ဤလက္ႏွစ္ဘက္ကုိ ႐ုပ္လံုးေဖာ္ထားေသာ ေကာက္ေၾကာင္းမ်ားသည္ ကႏုတ္ပန္းႏွစ္ခက္ ကုိ ေခါင္းခ်င္းမ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္၍ ဆြဲထားသည္ႏွင့္တူ၏။ ''မေအးျမေတာင္း၊ ေဆာင္းမ်ဳိးဆယ္ေထာင္'' ဟု ''ေတာင္း''ႏွင့္''ေဆာင္း'' ကာရန္ယူသလုိ ေကာက္ေၾကာင္းကာရန္ယူထားေပသည္။

''လုမိၺနိဥယ်ာဥ္၌ ဘုရားေလာင္းဖြားျမင္ေတာ္မူပံု'' တြင္ ဘုရားအေလာင္းသည္ ဗဟုိျဖစ္၏။ ညာဘက္တြင္အင္ၾကင္းကုိင္းေပၚ၌ လက္တင္ထားကာ ရပ္ေနေသာ မယ္ေတာ္မာယာသည္လည္းေကာင္း၊ အေလာင္းေတာ္အား ထီးမုိးေပးျခင္း၊ က်ဳိင္းကိုင္ေပးျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ယုယေနၾကေသာ ျဗဟၼာမင္း တို႔သည္လည္းေကာင္း၊ အေလာင္းေတာ္ အေပၚတြင္ အာ႐ံုေရာက္ေန ပံုကုိ ေကာက္ေၾကာင္းတု႔ိျဖင့္ ထင္ရွားစြာျပထားေပသည္။ ဘယ္ဘက္တြင္ အေပၚမွျဖာက်ေနေသာ အင္ၾကင္းပန္းခက္မ်ားသည္ လည္းေကာင္း၊ ေတာကို သ႐ုပ္ေဖာ္ေပးေသာ ေနာက္ခံအရိပ္စိမ္းသည္လည္းေကာင္း၊ အေလာင္းေတာ္ ဆီသုိ႔ ၫြတ္ ကုိင္းေနၾက၏။ အင္ၾကင္းကုိင္းေကာက္ေၾကာင္းႏွင့္ မယ္ေတာ့္ လက္ေကာက္ေၾကာင္း၊ အင္ၾကင္းကုိင္းေကာက္ေၾကာင္းႏွင့္ ျဗဟၼာမင္း လက္ေကာက္ေၾကာင္း တုိ႔သည္ ကာရန္မိေနၾကေပသည္။

ဒုတိယ၊ ျမန္မာ့ေရွး႐ုိးပန္းခ်ီတြင္ ''သဏၭာန္လုပ္၍ သ႐ုပ္ေဖာ္ေသာစနစ္'' (ဝါ) ျပကေတ့ျဖစ္ေသာ သဘာဝကုိ တုိက္႐ုိက္ဆြဲျခင္းမဟုတ္ဘဲ သြယ္ဝုိက္ တင္စားဆြဲျခင္း စနစ္ရွိ၏။ (ဥပမာ)မ်က္ခုံးကုိဆြဲလုိလွ်င္ မ်က္ခုံးႏွင့္ ျပကေတ့ တူေအာင္ ဆြဲသည္ထက္ ''သုံးရက္လ ခုံးမ်က္စ''ဟူေသာ အဆုိႏွင့္ညီေအာင္ တင္စား၍ ေရးဆြဲတတ္ ေပသည္။''ရဟန္းျပဳရန္ ဘုရားအေလာင္းဆံေတာ္ ပယ္ပုံ''၌ အေနာ္မာျမစ္ေရကုိ ဆြဲျပထားရာ ျမစ္ေရလိႈင္းႏွင့္ ငါးတုိ႔ကုိ သဘာ ဝႏွင့္ ထပ္တူဆြဲျခင္းမဟုတ္ဘဲ သဏၭာန္လုပ္၍ သ႐ုပ္ေဖာ္ျပျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

တတိယ၊ ျမန္မာ့ေရွး႐ုိးပန္းခ်ီ၌ ''ကႏုတ္ဟန္''ကုိ မ်ားစြာအသုံးျပဳေပသည္။ (တ႐ုတ္ေရွး႐ုိးပန္းခ်ီ၌လည္း ကႏုတ္ဟန္ကုိ အႏွံ႔အျပားေတြ႕ရ၏) ယုိးဒယား ပန္းဟု ေခၚတတ္ၾကေသာ ကႏုတ္ပန္းသည္ ပုဂံေခတ္၌မ်ားစြာ ေခတ္စားခဲ့၏။ ၿမိဳ႕႐ုိးမုခ္ေပါက္ဝမ်ားတြင္ပင္ ကႏုတ္ပန္းခက္မ်ား ျပဳလုပ္တန္ဆာဆင္ ထား တတ္၏။ ယင္းသုိ႔ အပ်ံ႕အႏွံ႔အသုံးျပဳေသာ ကႏုတ္ပန္းမ်ားသည္ စုတ္ေရေဆးျခယ္ ပန္းခ်ီ၌ ကႏုတ္ဟန္ပါေအာင္ ဖန္တီးေပးေလသည္။

ဦးဗၾကည္၏ ပန္းခ်ီကားတုိင္းမွာ လုိလုိပင္ ကႏုတ္ဟန္ကုိ ျမင္ႏုိင္သည္။ သုေမဓာရွင္ရေသ့၏ သကၤန္း အစြန္းႏွင့္ သုမိတၱာ၏ တစ္ဘက္အၿမိတ္ သည္လည္း ကႏုတ္ဟန္၊ေလးတင္ေနေသာ သိဒၶတၴမင္းသား၏ ပုဆုိးခါး ပုံသည္လည္း ကႏုတ္ဟန္၊ ဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္ျမတ္၏ နား၊လက္၊ လက္ေကာက္ဝတ္ စသည္တုိ႔သည္လည္း ကႏုတ္ဟန္၊ ဗုဒၶျမတ္စြာ ၏ ေျခေတာ္ဦးကုိ ေခါင္းျဖင့္ပြတ္၍ ရွိခုိးေနေသာ ယေသာ္ဓရာ၏ ေျပေလွ်ာ က်ေနေသာ ဆံပင္တုိ႔သည္လည္း ကႏုတ္ဟန္။ကႏုတ္ဟန္အလႊမ္းဆုံးႏွင့္ အလွဆုံးကားမွာ ''သုဇာတာလွဴဒါန္းေသာ ဃနာႏုိ႔ဆြမ္းကုိ ခံယူေတာ္ မူပုံ''ျဖစ္၏။ သုဇာတာ၏ တဘက္ၿမိတ္၊ လုံခ်ည္ၿမိတ္၊ ဆံၿမိတ္တုိ႔မွာ သာကႏုတ္ဟန္ေတြ႕ရသည္မဟုတ္၊ ထီးမုိးသကဲ့ သုိ႔ တည္ေနေသာ ေဗာဓိေညာင္ပင္ႀကီးမွာပင္ ကႏုတ္ဟန္ေပၚေန၏။

စတုတၴ၊ ''ျမန္မာ့ေရွး႐ုိးပန္းခ်ီေဆးေရာင္ျခည္နည္း''မွာ ပိန္းျခယ္ျခင္းျဖစ္၏။ သစ္ပင္ သစ္ေတာဆုိလွ်င္ အစိမ္းပိန္းျခယ္လုိက္၏။ သကၤန္းဆုိလွ်င္ သီတင္းေရာင္ျခယ္လုိက္၏။ ေျမဆုိလွ်င္ ေျမဝါေရာင္ ျခယ္လုိက္၏။ ဤသည္ တုိ႔အား ေရွး႐ုိးျမန္မာ့ပန္းခ်ီ၏ထူးျခားေသာအျခင္းအရာမ်ား ျဖစ္ေပ၏။

ဦးဗၾကည္သည္ ၎တုိ႔ကုိ အေျခခံ၍ ေရးဆြဲထားေပသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိအျခင္းအရာကုိ သက္သက္ျပန္လည္ေဖာ္႐ုံသာ ေရးဆြဲျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္၊ ထုိအျခင္းအရာမ်ားတြင္ ေခတ္ပန္းခ်ီပညာဉာဏ္ျဖင့္ ကြန္႔ျမဴးျဖည့္စြက္ထား သည္ကိုလည္း ေတြ႕ႏိုင္သည္။ ''ဘုရားအျဖစ္သို႔ေရာက္ေတာ္မူပံု'' ၌ ေကာက္ေၾကာင္းဆြဲနည္းကို ဗဟိုျပဳလ်က္ ေခတ္ပန္းခ်ီဉာဏ္ႏွင့္ ကြန္႔ျမဴးထားခ်က္မ်ားကိုေတြ႕ႏိုင္ေလသည္။ ''ကပိလႏွင့္ေကာလိယၿမိဳ႕ စစ္ျဖစ္ခါနီးတြင္ေကာင္းကင္မွၿငိမ္းခ်မ္္းေရးတရားေဟာေတာ္မူပံု''မွာလည္း ဤနည္းအတုိင္းပင္တည္း။

ဘုန္းႀကီးပ်ံပန္းခ်ီကားမ်ားမွာလို ေျခဖဝါးႀကီးက မ်က္ႏွာထက္ႀကီးေနေအာင္ ဆြဲထားျခင္းမ်ဳိးကိုလည္း ေရွာင္ၾကဥ္၏။ အခ်ဳိးအစားညီၫြတ္ေအာင္ အေဝး အနီးမွန္ေအာင္ ဆြဲ၏။ ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

(၁၉၅၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔ထုတ္ ျမဝတီမဂၢဇင္း၊ အတြဲ ၁၊ အမွတ္ ၁၂၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၉၅၃မွ အေခၚအေဝၚႏွင့္ အသံုးအႏႈန္းမ်ား၊ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုႏွင့္ သဒၵါအထားအသိုမ်ားကို မူရင္း အတိုင္းေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ ပါသည္။)

Credit : MOI Webpage