အလန္းလြန္ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္တြင္ သတိျပဳေနထိုင္နည္း

အေရျပားအထူးကု ေဒါက္တာရဲသြင္ ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းျခင္း

--------------------------------------------------------------------------

အခုေႏြရာသီမွာ အပူခ်ိန္က ၄ဝ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ (၁ဝ၄ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္) အထိ ေရာက္ေနပါတယ္။ မတ္ ၁၅ ရက္ကေန ၁၈ ရက္အတြင္းမွာဆုိရင္လည္း လက္ရွိထက္ ၁ သို႔မဟုတ္ ၂ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ေလာက္ ပိုလာဦးမယ္လို႔ မိုးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာထြန္းလြင္က ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

ေခ်ာက္ၿမိဳ႕မွာဆိုရင္ ၄၃ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္အထိ ရွိတယ္လုိ႔သိထားပါတယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ဟာဆုိရင္လည္း အလြန္ျမင့္မားၿပီး လြန္ကဲတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိအေျခအေနရွိတဲ့ ပူျပင္းတဲ့ရာသီဥတုဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ ဘယ္ လုိထိခုိက္မႈရွိႏုိင္သလဲ။ ဘယ္လုိ ဆင္ျခင္ေနထုိင္ရမလဲဆုိတာ သိရေအာင္ အေရျပားအထူးကု ေဒါက္တာရဲသြင္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း ေဖာ္ျပ ေပးလုိက္ပါတယ္။

►ဒီလိုအပူခ်ိန္ေတြျမင့္တာေၾကာင့္ လူေတြမွာ ခံစားရ ႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ကို ေျပာျပေပးပါဆရာ။

ပာုတ္ကဲ့။ အခုေတာင္ အပူဒဏ္ကို ေတာ္ေတာ္ ခံစားေနရၿပီဆိုေတာ့ ဒီႏွစ္ေႏြရာသီက အရင္ႏွစ္ေတြ ထက္ပိုပူမယ္ထင္ပါတယ္။ ေနပူထဲမွာ လႈပ္ရွားသြား လာလုပ္ကိုင္ေနရသူေတြမွာ အလြန္အကြၽံ ေခြၽးထြက္ ျခင္းေၾကာင့္ Dehydration လို႔ေခၚတဲ့ ေရဓာတ္ကုန္ဆံုးျခင္း ေဝဒနာခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လို လကၡ ဏာေတြလဲဆုိရင္ ေခါင္းမူး၊ ေခါင္းကိုက္ျဖစ္မယ္။ ႏံုး ၿပီး အားမရွိသလို ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၾကြက္တက္သလို ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒီထက္ပိုဆိုးတဲ့ အေျခအေနမွာဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္က ၁ဝ၃ ျဖစ္လာၿပီး အသား ေတြက နီၿပီးပူလာမယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အေျခအေန မေကာင္းဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ မၾကာခင္ပ်ိဳ႕အန္မယ္၊ ကေယာင္ေခ်ာက္ ခ်ားျဖစ္လာမယ္၊ သတိလစ္ၿပီး ေမ့လဲတဲ့ထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာကို Heat Stroke (အပူရွပ္ျခင္း) လို႔ ေခၚတယ္။

အျခားအေရျပားႏွင့္ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြ ေျပာျပမယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးက Heat Rash လို႔ ေခၚတဲ့ ေခြၽးမိတ္ထြက္ျခင္းဘဲ။ လူ ၁ဝ ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္။ ကေလးႏွင့္ လူငယ္ေတြမွာ အ ျဖစ္မ်ားတယ္။ အပူလြန္ကဲျခင္းႏွင့္ ေခြၽးထြက္မ်ား ျခင္းတုိ႔ေပါင္းမိၿပီး Hives (အင္ျပင္) ထြက္ႏိုင္တယ္။ ေခြၽးထြက္မ်ားတာေၾကာင့္ ရင္ဘတ္ႏွင့္ ေက်ာေတြမွာ အျဖဴကြက္ ညႇင္း(P.vesicolor)၊ အနီဖု (Folliculitis)ေတြ ထြက္တတ္ တယ္။ သူူတို႔ကနည္းနည္းယားတယ္။ ေခြၽးေအာင္းတတ္တဲ့ ေပါင္ၿခံ၊ ခ်ိဳင္းၾကား၊ ႐ွဴးဖိနပ္စီးတဲ့ သူေတြမွာ ေျခေခ်ာင္းၾကားေတြမွာ မိႈစြဲျခင္း(Fun-gal Infection) ျဖစ္တာ ေတြ႕ရတယ္။

►အခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ မိန္းမကိုယ္ယားယံျခင္း၊ အျဖဴဆင္းျခင္း အထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာပိုျဖစ္တတ္တယ္။ ဘယ္ လို အေျခအေနမ်ိဳးေတြက အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ လာႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရးကို ပိုဆိုးေစသလဲ။

ေစာေစာက ကြၽန္ေတာ္ေျပာခဲ့သလို Outdoor Activities လုပ္တဲ့သူေတြက အျခားသူေတြထက္ အပူ ဒဏ္ ပိုမိုခံစားရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေနပူထဲတစ္ေနကုန္ အလုပ္လုပ္ေနရသူေတြ ဥပမာ ငါးဖမ္းသမားေတြ၊ ေတာင္သူလယ္ သမားေတြေပါ့။ အားကစားသမားေတြလည္း အတူတူပါဘဲ။ အပူခ်ိန္လြန္ကဲတဲ့ အခ်ိန္ေတြက ေခြၽးထြက္လြန္မယ့္ ကိစၥေတြကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ မျဖစ္မေနလုပ္ရမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ခႏၶကိုယ္တြင္းအ ပူခ်ိန္ ေလ်ာ့က်ေအာင္ မၾကာခဏ အရိပ္ထဲမွာ နား ေပးသင့္ပါတယ္။ ေရကိုပုံမွန္အခ်ိန္ထက္ပိုေသာက္

သင့္တယ္။ အရက္ႏွင့္ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္၊ ကို လာေဖ်ာ္ရည္ေသာက္ သံုးျခင္းကိုတတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလွ်ာ့သင့္ပါတယ္။ အရက္ႏွင့္ ကဖင္းဓာတ္ပါတဲ့ အ ခ်ိဳရည္ေတြမွာDiuretic Effect ရွိတာမို႔ ဆီးကို ပိုမို သြားေစၿပီး ေရဓာတ္ကိုကုန္ဆံုးေစလို႔ပါ။

►ဒီလိုအပူခ်ိန္ျမင့္လာတာကို ဘယ္လိုလူေတြက ပိုသတိ ထားသင့္ပါသလဲ။

အသက္အရြယ္ အိုသူေတြ၊ အရမ္းငယ္တဲ့ကေလး ေတြဟာ ပံုမွန္ လူေတြေလာက္ အပူဒဏ္ကို ခံ ႏိုင္ရည္ မရွိႏိုင္ရွာပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အပူခ်ိန္ထိန္း ညိႇမႈစနစ(Body Temperature Regu-lation System) ေကာင္းေကာင္း အလုပ္မလုပ္လို႔ပါ။ အိပ္ရာထဲလဲေနတဲ့ အဘိုးအဘြားေတြ ပိုၿပီး သတိထား သင့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ နာတာရွည္ ေရာဂါခံစားေန ရသူေတြ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုး၊ ေသြးတိုး ေဝဒနာရွင္ေတြအ ေနနဲ႔ မိမိပံုမွန္ေသာက္ေနၾကေဆးေတြကို ေႏြရာ သီမွာ အေျပာင္းအလဲ အတိုးအေလွ်ာ့လုပ္ဖို႔ လို၊ မလို မိမိဆရာဝန္ႏွင့္ တိုင္ပင္သင့္ပါသည္။

ဘာလို႔ေျပာရသလဲဆိုရင္ ဥပမာ ႏွလံုးေဆးတစ္ မ်ိဳးျဖစ္တဲ့Beta Blocker ဟာ ႏွလံုးႏွင့္ အဆုတ္ရဲ႕ အပူဒဏ္ (Heat Stress) ကိုခံႏိုင္ရည္ကို အားနည္း ေစပါတယ္။ ဆီးေဆး Diuretic ေတြက ေရဓာတ္ကို ပိုမိုခန္းေျခာက္ေစ ပါတယ္။ Anticholinergic လို႔ေခၚ တဲ့ေဆးတစ္မ်ိဳး ဟာဆိုရင္ ကိုယ္ခႏၶာေခြၽးထြက္ျခင္းကို မူမမွန္ျဖစ္ ေစပါတယ္။

►ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေတြျမင့္ေနတဲ့အတြက္ ျဖစ္လာ ႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရး အႏၲရယ္ေတြကို ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။

ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္လို႔ ေျပာတဲ့ေနရာမွာ ခရမ္း လြန္ေရာင္ျခည္သံုးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ UVA, UVB, UVC တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ UVC က ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကမၻာေျမကို မေရာက္ပါဘူး။ ႕ UVA ႏွင့္UVB ပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီ ေရာက္တာပါ။ UVB ကမွန္ကိုမေဖာက္ထြင္းႏိုင္ပါဘူး။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ေကာင္း က်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိဳးကိုသာေပးပါတယ္။ ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္ (UVA, UVB)တို႔ဟာ အေရျပားအတြင္း ထိုးေဖာက္ဝင္ ေရာက္ၿပီး Free Radicals (Oxidants) မ်ားျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

ထို႔ေနာက္ ဓာတ္တိုးျခင္း (Oxidation) အားျဖင့္ အေရျပားမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာ၊ ကိုလာဂ်င္အမွ်င္(Collagen Fibers)၊ အေရျပားဆဲလ္ ေတြရဲ႕DNA ေတြကိုတိုက္ခိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ဆက္ တြဲ ရလဒ္အေနနဲ႔ အေရျပားျပႆနာအမ်ိဳးမိ်ဳး၊ အေရ ျပား ကင္ဆာမ်ားႏွင့္ အရြယ္မတိုင္ခင္ အိုမင္းရင့္ေရာ္ ျခင္း(Premature Ageing ) တို႔ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

►ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးျပႆနာ ျဖစ္လာဖို႔ အခ်ိန္ တစ္ခုၾကာဦးမယ္လို႔ သိထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လတ္တေလာ သတိထားသင့္တဲ့ က်န္းမာေရး ျပႆနာႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ျပည္သူေတြနဲ႔ အနီး စပ္ဆံုး ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတဲ့ ေရာဂါေတြကို သိပါရေစ။

မွန္ပါတယ္။ အေရျပားကင္ဆာတို႔ ၊ Premature Ageing လို႔ေခၚတဲ့ အရြယ္မတိုင္ခင္ အိုမင္းရင့္ေရာ္ ျခင္းတို႔ဆိုတာ အခုေနေရာင္ျခည္နဲ႔ထိ အခုခ်က္ခ်င္း ထျဖစ္တာမ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းထိေတြ႕ တာ မ်ားလာတဲ့အခါမွ ဆဲလ္ေတြရဲ႕DNA ကလာပ္ စည္းေတြ ပ်က္စီးရာကေန ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ဆဲလ္မ်ား အျဖစ္ေျပာင္း သြားၾကတာပါ။ ကံေကာင္းတာတစ္ခုက ကြၽန္ ေတာ္တို႔ အေရွ႕တိုင္းသားေတြရဲ႕ အသားေရာင္မွာ Melanin လို႔ ေခၚတဲ့ ေရာင္ျခည္ဆဲလ္ပါတဲ့အတြက္ ဥေရာပသားမ်ားထက္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ပိုခံ ႏိုင္ၿပီး အေရျပားကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုနည္းပါတယ္။ မျဖစ္ဘူးလို႔ဆိုလိုတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။WHO စစ္ တမ္းအရ ယူေကတြင္ ႏွစ္စဥ္အေရျပားကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ရွိ ၿပီး တစ္ကမၻာလံုးအတိုင္း အတာနဲ႔ေျပာရရင္ ၆၆ဝဝဝ ေလာက္ ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးေနပါတယ္။ ေသဆံုးသူဦးေရဟာ ၈ဝ ခုႏွစ္ပိုင္းႏွင့္ ႏိႈင္း ယွဥ္ရင္ ႏွစ္ဆေလာက္တက္ လာတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒါဟာအိုဇုန္းလႊာပါးလာျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ေနပါတယ္။

ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ရဲ႕ ခ်က္ခ်င္းခံစားရမယ့္ လတ္တေလာ ဆိုးက်ိဳးအေၾကာင္းေျပာျပပါ့မယ္။Sun Burn (ေနေလာင္ျခင္း)ပါ။ ေနေလာင္တယ္ဆိုတာ အေရျပားက နီစပ္စပ္၊ ပူေလာင္ေလာင္ ျဖစ္ေနမယ္။ ၿပီးရင္ အသားေတြညိဳလာမယ္။ အခ်ိဳ႕အေရျပားအဖတ္ ေတြကြာက်တာမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ပါပဲ။ ၿပီးရင္ ပံုမွန္အသားေရာင္ျပန္ေျပာင္း သြားမွာပါ။ အ ခ်ိဳ႕သူေတြမွာ ေနေရာင္ထိရင္ အင္ျပင္ကြက္ေတြ ထ လာတာမ်ိဳးေတြျဖစ္တတ္တယ္။ ဒါကို Solar Uticaria လို႔ေခၚတယ္။

အသက္ငယ္တဲ့ မိန္းကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အဖုအပိန္႔ထျခင္း ကိုActinic Purigo လို႔ ေခၚတယ္။ အဝတ္အစားလြတ္ၿပီး ေနေရာင္တိုက္ ႐ိုက္ထိေနတဲ့ ေျခ၊ လက္၊ မ်က္ႏွာေတြမွာ အျဖစ္မ်ား တယ္။ အေရျပားေရာဂါအမ်ားစုဟာ သာမန္သူေတြ အျမင္မွာခက္ ဆင္ဆင္ျဖစ္ေ ကာင္းျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ကြၽမ္းက်င္ ဆရာဝန္ႏွင့္ ျပသတုိင္ပင္သင့္တယ္။ အခ်ိဳ႕ ေရာဂါေတြဟာ ေနေရာင္ထိရင္ပိုဆိုးပါတယ္။ ေရယုန္ (Herpes) ေပါက္တတ္သူဟာ ေနေရာင္ထိတာမ်ားရင္ ျပန္ေပါက္တတ္ပါတယ္။

ေသြးေလးဖက္နာလို႔ေခၚတဲ့SLE ေဝဒနာသည္ ေတြဟာ ေနေရာင္ေရွာင္ ရပါမယ္။ မဟုတ္ရင္ ေရာဂါ ပိုဆိုးေစပါတယ္။ အရက္သမားေတြမွာ အေတြ႕မ်ားတဲ့Niacin ဗီတာမင္ဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့လို႔ျဖစ္တဲ့ Pallagra ေရာဂါဟာ ေနေရာင္ထိ တဲ့ ေနရာမွာ အမဲကြက္ေတြျဖစ္ ေစပါတယ္။ တင္းတိတ္၊ မွဲ႔ေျခာက္ႏွင့္ ေနေလာင္ကြက္ ရွိတဲ့သူေတြေနေရာင္ေရွာင္ရမယ္ဆိုတာေတာ့ အား လံုးသိၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။ ေနာက္ဆံုးဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာက ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္က မ်က္စိကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ တာရွည္မ်က္စိ ေရာင္ရမ္းျခင္းက မ်က္စိတိမ္စြဲျခင္း(Cataracts) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

►အပူခ်ိန္ျမင့္တာကို ခံႏိုင္ရည္ရွိဖို႔ႏွင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ ျခည္ကို ကာကြယ္ဖို႔ ဘာေတြလုပ္သင့္တယ္ (ေနထိုင္ စားေသာက္ မႈပံုစံ) ဆိုတာ ေျပာျပေပးပါ။

(၁) ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ အမ်ားဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္တဲ့ မနက္ ၁ဝ နာရီ မွ ညေန ၄ နာရီအတြင္း မလို အပ္ဘဲ အျပင္မထြက္ပါႏွင့္။

(၂) မျဖစ္မေန အျပင္ထြက္ရမယ္ဆိုပါကUV Block ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆးလိမ္းပါ။ ေလဝင္ေလ ထြက္ ေကာင္းေသာ ပြေသာ အဝတ္ကိုဝတ္ပါ။ အမဲေရာင္ကိုေရွာင္ပါ။ ဦးထုပ္ေဆာင္းပါ။ ေန ကာမ်က္မွန္တပ္ပါ။

(၃) ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆးကို အျပင္မထြက္ခင္ ၁၅ မိ္နစ္ႀကိဳလိမ္းမွသာ ေဆးအာနိသင္ကိုရပါမယ္။ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆးရဲ႕ SPF ၫႊန္းကိန္း ၃ဝ ႏွင့္အထက္ျဖစ္ပါေစ။ ေခြၽး၊ ေရႏွင့္ထိရင္ အာနိ သင္ေလ်ာ့သြားႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ထပ္မံလိမ္းေပး ပါ။

(၄) မ်က္ႏွာ တစ္ေန႔ ႏွစ္ႀကိမ္သစ္ပါ။ သင့္အေရျပား အစိုဓာတ္သြင္းပါ။ အဆီျပန္လြယ္ေသာOil Based Day Cream အစား Water Based Moisturizer အစားထိုးသံုးပါ။

(၅) ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ အရက္ ႏွင့္ ကဖင္းပါ ေသာ အခ်ိဳရည္မ်ားကို ေရွာင္ပါ။

(၆) ဆီးအေရာင္ကို သတိထားၾကည့္ပါ။ အညိဳ (သို႔)အဝါရင့္ေရာင္ျဖစ္ေနပါက ေရဓာတ္ခန္းေနၿပီ ဟု မွတ္ပါ။

(၇) ေရဓာတ္ဆံုး႐ံႈးျခင္း(Dehydration)ႏွင့္ အပူ ရွပ္ျခင္း(Heat Stroke) လကၡဏာမ်ား သံသယ ရွိပါက နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းထံမွ အကူအညီေတာင္းပါ။

Credit: Popular Myanmar News Journal