ပိုးမႊားကိုက္ခံရတဲ့ကေလးမွာျဖစ္တဲ့ အေရျပားျပႆနာ ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲ

ေရးသားသူ Yun Sandi Nan Mon
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Kaung Thar.

သင့္ကေလးကိုပိုးမႊား၊ အင္းဆက္ေတြကိုက္ခံရရင္

ကေလးေတြဟာ ပုရြက္ဆိတ္၊ျခင္၊ၾကမ္းပိုး၊နက်ယ္၊ ပ်ား၊ကင္း၊နဲ႔ ပင့္ကူတို႔လို အင္းဆက္အမ်ိဳးမ်ိဳးအကိုက္ခံရတတ္ပါတယ္။ ပ်ားတုပ္တာ၊ပိုးမႊားကိုက္တာေတြက ခံရခက္ျပီး နာက်င္ရေပမယ့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ခဲပါတယ္။ နာက်င္မႈက ေနာက္တစ္ေန႔မွာ ေလ်ာ့ပါးသြားတတ္ျပီး လံုးဝေပ်ာက္သြားတာလည္းရွိနုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးကို ပါးစပ္၊ သို႔မဟုတ္ လည္ပင္းကို ပ်ားတုပ္ခံရရင္ ဒါမွမဟုတ္ အကိုက္ခံရလို႔ ျပင္းထန္တဲ့ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္လာရင္ ခ်က္ခ်င္းကုသမႈခံယူသင့္ပါတယ္။

ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ အင္းဆက္၊ပိုးမႊားေတြရဲ႕၊ အထူးသျဖင့္ ျခင္ေတြရဲ႕ ပစ္မွတ္ထားခံရတာမ်ားပါတယ္။အေကာင္ကိုက္မခံရေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ၊ကေလးကုိအျမဲသတိထားေစာင့္ၾကည့္ေနမွာလား။ ဒါေတာင္မွ ျခင္ဆိုတာ အနားမွာအျမဲရွိေနတတ္ပါတယ္။ အေကာင္ကိုက္ခံရ၇င္ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ၊ ဘာေတြသတိထားသင့္သလဲဆိုတာေသခ်ာသိထားရင္ေတာ့ အတတ္နုိင္ဆံုးၾကိဳတင္ကာကြယ္နုိင္မွာပါ။

ျခင္ကိုက္ခံရရင္

ျခင္ကိုက္ခံရတဲ့အခါ ျခင္ဖုေတြက နီရဲျပီးယားလာပါတယ္။ ျခင္ေတြက ငွက္ဖ်ား၊ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၊ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါ၊ yellow fever ေရာဂါ၊ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ေရာဂါ (meningitis )၊တို႔လို ျပင္းထန္တဲ့ေရာဂါေတြလည္းျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။

သန္းကိုက္ခံရရင္

ေၾကာင္သန္း၊ေခြးသန္းေတြကိုက္ခံရရင္ ယားယံတဲ့အဖုေလးေတြ။ တခါတရံနာက်င္တဲ့အဖုေတြျဖစ္လာေစပါတယ္။ ဒီအဖုေတြက စုျပီးအပိန္႔လိုထြက္ေလ့ရွိျပီး နာရီအနည္းငယ္ကေန တစ္ရက္ေလာက္အထိ မေပ်ာက္ဘဲရွိနိုင္ပါတယ္။

ၾကမ္းပိုးကိုက္ခံရရင္

ၾကမ္းပိုးကိုက္ခံရတဲ့လကၡဏာက ျခင္ကိုက္ခံရတဲ့ေဝဒနာနဲ႔ဆင္တူပါတယ္။ ကေလးမွာ နီရဲျပီးေဖာင္းလာတဲ့ ယားယံတဲ့အဖုေလးေတြ ျဖစ္လာတတ္ျပီး အမ်ားစုက ဖုေတြကစီတန္းျဖစ္ေပၚေန ဒါမွမဟုတ္ အစုလိုက္ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိတတ္ပါတယ္။

ပ်ားတုပ္ခံရရင္

ပ်ား၊ နက်ယ္ေကာင္နဲ႔ အဆိပ္ျပင္းတဲ့ fire ants ပုရြက္ဆိတ္ေတြကိုက္ခံရရင္ အကိုက္ခံရတဲ့ေနရာမွာ နာက်င္၊ေရာင္ရမ္းျပီး နီရဲလာပါတယ္။ ဒီလကၡဏာေတြက နာရီအနည္းငယ္ကေန တစ္ရက္အထိပဲၾကာနိုင္ပါတယ္။အဆိပ္ဆူးက အနာမွာရွိေနတုန္းပဲဆိုရင္ေတာ့ လက္သည္းနဲ႔ သို႔မဟုတ္ ဇာဂနာနဲ႔အသာေလးဆြဲထုတ္ပါ။

ပ်ားတုပ္ခံရတဲ့ေနရာမ်ားရင္ ကေလးကဓာတ္မတည့္မႈမျဖစ္တတ္ရင္ေတာင္မွ အႏၱရာယ္ရွိနုိင္ပါတယ္။ ဒဏ္ရာေတြဆီက ပ်ားဆိပ္ေၾကာင့္ ေအာ့အန္ျခင္း၊ဝမ္းေလွ်ာျခင္း၊ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊အဖ်ားတက္ျခင္းတို႔ျဖစ္ေစနို္င္ပါတယ္။ ကေလးကိုပ်ားတုပ္ခံရတာမ်ားတယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ ခ်က္ခ်င္းျပပါ။

ပ်ားတုပ္ခံရတာတစ္ခ်က္ပဲျဖစ္ျပီး ျပင္းထန္တဲ့လကၡဏာမေတြ႔ရရင္ေတာင္မွ ကေလးကို မ်က္ေျခမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ပါ။ ေနာက္ႏွစ္ရက္ၾကာတဲ့အထိ အနာက ဆက္ေရာင္ရမ္းေနေသးတယ္ဆိုရင္ ဒါမွမဟုတ္ ပ်ားတုပ္ခံရတဲ့ေနရာေတြကေန တျခားအစိတ္အပိုင္းေတြအထိ ဆက္လက္ေရာင္ရမ္းလာတယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။

မႊားကိုက္ခံရရင္

မႊားက အေရျပားေပၚမွာရွိမေနေတာ့ဘူးဆိုရင္ မႊားကိုက္ခံရတာမွန္းသိဖို႔ခဲယဥ္းပါတယ္။ မႊားကိုက္ခံရတဲ့လကၡဏာကေတာ့ အနီစက္၊အနီကြက္ေတြျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

ပင့္ကူကိုက္ခံရရင္

ပင့္ကူကိုက္ခံရတဲ့အခါ လူ႔အေရျပားကိုမေပါက္တာမ်ားပါတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္ သိပ္မျပင္းထန္တဲ့လကၡဏာေတြပဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ black widow နဲ႔ brown recluse အမ်ိဳးအစား ပင့္ကူေတြကေတာ့ အဆိပ္ျပင္းတာေၾကာင့္ လကၡဏာျပင္းထန္ျပီး ခ်က္ခ်င္းဂရုစိုက္ ကုသမႈခံယူဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ကေလးမွာ အေကာင္ကိုက္ခံရတဲ့လကၡဏာေတြဘယ္လိုသိနိုင္မလဲ

အင္းဆက္အကိုက္ခံရတဲ့ လကၡဏာေတြဟာ သင့္ကေလးက အဲဒီအင္းဆက္နဲ႔ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာအထိဓာတ္မတည့္မႈရွိသလဲ ဆိုတဲ့အေပၚမူတည္ျပီး ကြဲျပားမႈရွိပါတယ္။

အကိုက္ခံရတဲ့ေနရာမွာ ယားယံျပီးနာက်င္တဲ့အနာေလးျဖစ္ျပီးအေရျပားမွာသိသာမႈအနည္းငယ္ရွိလာျခင္း၊
တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမွာ အေကာင္ကိုက္ခံရတဲ့ နီရဲေရာင္ရမ္းမႈက ပိုသိသာျပီး အနာပိုၾကီးတတ္ပါတယ္။

ကေလးငယ္(ႏွင့္လူၾကီး) တခ်ိဳ႕မွာ anaphylaxis လို႔ေခၚတဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ဓာတ္မတည့္မႈေရာဂါျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

anaphylaxis ရဲ႕လကၡဏာေတြကေတာ့ အဖုအပိန္႔ထြက္ျခင္း၊ယားယံျခင္း၊ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊အသက္ရွႈသံတရႊီရႊီျမည္ျခင္း၊အသက္ရွဴရခက္ျခင္း၊ မ်ိဳခ်ရခက္ျခင္း၊ မြန္းၾကပ္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းတို႔ပါဝင္ပါတယ္။

ဘယ္လိုကုသေစာင့္ေရွာက္ေပးနုိင္မလဲ

ကေလးကို ထပ္ျပီးအကိုက္မခံရေစဖို႔ စိတ္ခ်ရတဲ့ေနရာကိုေရႊ႕ထားပါ။

ပ်ားတုပ္ခံရရင္ အဆိပ္ဆူးက်န္ေနေသးတဲ့အခါ ဇာဂနာနဲ႔အသာအယာညွပ္ထုတ္ေပးပါ။

အကိုက္ခံရ၊ အတုပ္ခံရတဲ့ေနရာကို ဆပ္ျပာနဲ႔ေသခ်ာေဆးေၾကာျပီး ေေဆးထည့္ပါ။

နာက်င္မႈနဲ႔ေရာင္ရမ္းမႈေလ်ာ့က်ေစဖို႔ အနာကို ေရခဲကပ္ပါ။ ေရခဲကို အေရျပားေပၚတိုက္ရိုက္ကပ္ပါ။ အနာေနရာကို မပြတ္ပါနဲ႔၊ မႏွိပ္ပါနဲ႔။

အကိုက္ခံရတဲ့ေနရာကို ေေဆးေၾကာသန္႔စင္ေပးပါ။

ယားယံမႈကိုေလ်ာ့က်ေစဖို႔ Calamine  လိမ္းေဆးကိုိလိမ္းေပးပါ။
လက္ သို႔မဟုတ္ ေျခေထာက္ကိုအကိုက္ခံရတာဆိုရင္ ကေလးကို သိပ္တဲ့အခါ ေေအာက္ပိုင္းျမွင့္ေပးပါ။

ကေလးက ယားလို႔ ဆက္ျပီးကုတ္ေနတုန္းပဲဆိုရင္ စတိးရိြဳက္လိမ္းေဆးေတြလိမ္းနိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ဒီေဆးေတြဟာ ဆရာဝန္ေဆးညႊန္းနဲ႔သာဝယ္ယူနုိင္တာျဖစ္ပါတယ္။

ကေလးက ပ်ားတုပ္ခံရတာဆိုရင္ ဆူးကို ေသခ်ာထုတ္ပါ။ အလြယ္ညွစ္မထုတ္သင့္သလို ဆိတ္ဆြတာေတြမလုပ္သင့္ပါဘူး။ အဆိပ္ေတြကပိုပ်ံ႔ေစနုိင္ပါတယ္။

ကေလးက

ႏႈတ္ခမ္း၊ လွ်ာ၊ ပါးစပ္ သို႔မဟုတ္ လည္ပင္းတို႔မွာေရာင္ရမ္းလာရင္
 အသက္ရွဴရခက္ခဲလာရင္၊
နာရီအေတာ္ၾကာတဲ့အထိ ေဝဒနာမေလ်ာ့ဘဲ ကေလးကအရမ္းနာက်င္ေနရတုန္းပဲဆိုရင္
၂၄ နာရီအတြင္း ေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔ယားယံမႈက ပိုဆိုးလာရင္
 ေရာဂါပိုးဝင္လာရင္ ေဆးကုသမႈခ်က္ခ်င္းခံယူပါ။
ၾကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔ ဘာေတြလုပ္နုိင္သလဲ

ကေလးတစ္ေယာက္ကို ဘာေကာင္မွမကိုက္ေအာင္ လံုးဝတားဆီးဖို႔ေတာ့မျဖစ္နုိင္သေလာက္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သင့္ကေလး ပ်ားတုပ္ခံရ၊ အေကာင္ကိုက္ခံရနိုင္ေျခေလ်ာ့နည္းေအာင္ေတာ့ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကို လိုက္နာလုပ္ေဆာင္နိုင္ပါတယ္။

ကေလးကို နက်ယ္အိမ္ေတြ၊ ပ်ားအံုေတြ၊  အင္းဆက္ေတြကိုဆြဲေဆာင္နိုင္တဲ့စားစရာအၾကြင္းအက်န္ေတြရွိတဲ့အမိႈက္ပံုး စတဲ့ေနရာေတြနဲ႔ ေဝးေဝးမွာထားပါ။ ျခင္ေပါတဲ့ စိုစြတ္တဲ့ေနရာေတြကိုေရွာင္ပါ။

ကေလးငယ္ကို ျမက္ခင္းေပၚ ေျေျခဗလာနဲ႔ေပးမဆင္းပါနဲ႔။

ကေလးငယ္ကို ေပါ့ပါးတဲ့အဝတ္အစား၊ ေနကာဦးထုပ္ေလး ဝတ္ဆင္ေပးပါ။

ျပတင္းေပါက္ေတြ၊ တံခါးေတြကို စစ္ေဆးပါ။ ေသခ်ာၾကည့္ရႈျပီး အေပါက္ေတြရွိမရွိစစ္ေဆး၊ ပံုမွန္ျပဳျပင္ပါ။

အခန္းထဲမွာျဖစ္ျဖစ္၊ အျပင္မွာျဖစ္ျဖစ္ ကေလးကိုသိပ္တဲ့အခါ ျခင္ေထာင္နဲ႔သိပ္ပါ။

ကေလးရဲ႕အသက္အရြယ္ကိုလိုက္ျပီး ျခင္ေဆးလိမ္းဖို႔ ေရြးခ်ယ္သံုးပါ။ DEET လို႔ေခၚတဲ့ diethyltoluamide ပါဝင္တဲ့ ျခင္ေဆးေတြက အထိေရာက္ဆံုးျဖစ္ျပီး DEET ၁၀% ေအာက္ပါဝင္တဲ့ ျခင္ေဆးေတြက အသက္ ၆ လအထက္ကေလးေတြမွာ သံုးဖို႔ ေဘးကင္းတယ္လို႔ယူဆၾကပါတယ္။

ကေလးကို ျခင္ရွိနုိ္င္တဲ့ေနရာေတြကို ေခၚသြားေတာ့မယ္ဆိုရင္ (ခ်ည္သားျဖစ္ျဖစ္)အက်ႌလက္ရွည္၊ေဘာင္းဘီရွည္ဝတ္ဆင္ေပးပါ။

အိမ္မွာ၊ ျခံဝင္းထဲမွာရွိေနတဲ့ ေရဝပ္နုိင္တဲ့ေနရာေတြ၊ အဖံုးမပါတဲ့ေရေတြကို  ျခင္မေပါက္ဖြားေစဖို႔ ရွင္းလင္း၊ ဖံုးအုပ္ပါ။

မူရင္း စာမ်က္ႏွာ ~ Hello ဆရာ၀န္​