❆ အရိုးပြေရာဂါအေၾကာင္းသိထားသင္႔သည္မ်ား ❆

ေရးသားသူ Dr . Phyu Mon Latt
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. K Zin Thwe.

National Health Service က UK မွာ လူအေယာက္ သံုးသန္းေလာက္က အရိုးပြေရာဂါကို ခံစားေနရၿပီး အရိုးက်ိဳးမႈေပါင္း ၂၃၀၀၀ ေလာက္ရွိေနတယ္လုိ႔ဆိုပါတယ္။ အရိုးပြျခင္းဟာ National Osteoporosis foundation အရ USA မွာ ၄၄ သန္းေသာ လူေတြမွာ အရိုးပြေရာဂါ ခံစားေနရၿပီးဒါဟာ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ NOF က အခုအခါမွာ လူဆယ္သန္းေလာက္မွာ အရိုးပြေရာဂါျဖစ္ပြားေနၿပီး ၃၄ သန္းေလာက္မွာေတာ့ အရိုးအေလးခ်ိန္နည္းျခင္းရွိတာေၾကာင့္ သူတို႔ဟာလည္း အရိုးပြေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္တယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။

အရိုးပြတယ္ဆိုတာဘာလဲ။

အရိုးပြသူေတြရဲ႕ အရိုးဟာ ပါးၿပီးေတာ့ အားနည္းတတ္ပါတယ္။ Osteo ဆိုတဲ့ စကားဟာ ဂရိဘာသာစကား Osteon ကေန ဆင္းသက္လာၿပီးေတာ့ အရုိးလို႔အဓိပၸါယ္ရၿပီး porosis ကေတာ့ အေပါက္၊ ျဖတ္သြားတဲ့ ေနရာ လို႔အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ Osteoporosis ဟာ အရိုးရဲ႕ အရည္အေသြးက်ဆင္းျခင္းျဖစ္ၿပီး အရိုးတစ္ရွဴးေတြက်ံဳ႔လာျခင္းျဖစ္တယ္ လို႔ Medilexicon’s medical dictionary က ေျပာထားပါတယ္။

လူေတြဟာ ပိုအသက္ရွည္လာၾကၿပီးေတာ့ အထိုင္မ်ားတဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္လာၾကတာေၾကာင့္ အရိုးပြျခင္းဟာလည္း ပိုမိုမ်ားျပားလာပါတယ္။ ေလ့လာမႈတစ္ခုက မူဝါဒ ျပဳလုပ္သူေတြနဲ႔ Funding agencies ေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အစီအစဥ္ေတြထဲမွာ ဒီကိစၥကို လံုေလာက္ေအာင္ထည့္သြင္း စဥ္းစားျခင္း မျပဳဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။

အရိုးပြျခင္းကို မကာကြယ္ဘူးဆိုရင္ (သုိ႔) မကုသဘူးဆိုရင္ သူဟာ ဘယ္လိုနာက်င္မႈမ်ိဳးကုိမွ ျဖစ္ျခင္းမရွိပဲ ပိုမိိုဆိုးရြားလာကာ အရိုးက်ိဳးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားဆံုးကေတာ့ တင္ပါးဆံုရိုး၊ ေၾကာရိုးမနဲ႔ လက္ေကာက္ဝတ္က အရိုးေတြ က်ိဳးႏိုင္ပါတယ္။ တင္ပါးဆံုရိုးက်ိဳးျခင္းဟာ ေဆးရံုတက္ဖုိ႔လိုအပ္ၿပီး ခြဲစိတ္ကုသမႈလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ သူဟာ မကုသရင္ ေယဘုယ် အားျဖင့္ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ျခင္းနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာ ေသဆံုးျခင္းကို ပါ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာရိုးမနဲ႔ ေက်ာရိုးအဆစ္ေတြက်ိဳးျခင္းကေတာ့ ခါးနာျခင္းနဲ႔ ပံုပ်က္ျခင္းေတြ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။

အရုိးပြျခင္းရဲ႕ ေရာဂါ လကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ။

အရုိးပြျခင္းဟာ အခ်ိ္န္မ်ားစြာ ၾကာျမင့္တဲ့အထိ တျဖည္းျဖည္း ဆိုးဝါးလာတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ စစခ်င္းမွာ ဘာလကၡဏာမွ မျပပဲ သူ႔ကို သတိထားမိဖို႔ လေပါင္းမ်ားစြာ၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္။ အရိုးပြျခင္းရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့

မတ္တပ္ရပ္ရန္ ခက္ခဲျခင္း

ထိုင္ရန္ ခက္ခဲျခင္း။ ဒီလိုပံုစံမ်ိဳးဟာ အရိုးပြေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ အသက္ႀကီးတဲ့ သူေတြမွာ အမ်ားဆံုး ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ အရိုးသိပ္သည္းဆ (သို႔) အေလးခ်ိန္ဟာ ပိုၿပီး ေလ်ာ့က်လာမယ္ဆိုရင္ တင္ပါးဆံုရိုး၊ လက္ေကာက္ဝတ္နဲ႔ ေက်ာရိုးမထဲမွာ ရွိတဲ့ အရိုးက်ိဳးျခင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်ျခင္းကေတာင္ အရိုးက်ိဳးျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

အသက္ႀကီးတဲ့သူေတြမွာ အရိုးက်ိဳးတဲ့အခါ အရုိးဟာ သူကိုယ္တုိင္ ျပန္ၿပီး မျပဳျပင္ႏိုင္ေတာ့တာေၾကာင့္ ပိုခံစားရပါတယ္။ ဒီလို မျပဳျပင္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ အရိုးေတြဟာ အဆစ္ေရာင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ လူနာကို မသန္စြမ္းျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ႀကီးသူ မ်ားစုဟာ အရိုးက်ိဳးၿပီးရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ မမွီခိုပဲ ေနႏိုင္သူ ရွားပါးပါတယ္။

အရုိးပြျခင္းဟာ နာက်င္ျခင္းမရွိေပမယ့္ ဒီအေျခအေနဟာ အရိုးေတြကို ပိုမိုလြယ္ကူစြာ က်ိဳးေစႏိုင္ၿပီး အရိုးက်ိဳးျခင္းကေတာ့ အလြန္နာက်င္ေစပါတယ္။ အရိုးပြျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အျဖစ္မ်ားတဲ့ နာတာရွည္ နာက်င္မႈတစ္ခုကေတာ့ ေက်ာရိုးမ က်ိဳးျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္အရာေတြက အရုိးပြျခင္းျဖစ္ပြားႏႈန္းကို ပိုမုိျမင့္တက္ေစသလဲ။ ဘယ္ေရာဂါေတြက အရုိးပြျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါသလဲ။

အရုိးပြျခင္းျဖစ္ပြားႏႈန္းကို ျမင့္တက္ေစတဲ့ အရာေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ သူတို႔ေတြကေတာ့

လိင္ (အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ အရုိးပြျခင္းႏွစ္ဆ ပိုမိုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အေၾကာင္းရင္းႏွစ္ခုရွိၿပီး ပထမတစ္ခုကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ ဘဝစစခ်င္းမွာ အရိုးနည္းပါးပါတယ္။ ဒုတိယတစ္ခုကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြက အသက္ပိုရွည္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ ့ေသြးဆံုးျခင္းဟာ အရုိးဆံုးရံႈးမႈကို ျဖစ္ေစတဲ့ estrogen က်ဆင္းျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္)

အသက္ – အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔ အမွ် အရိုးအေလးခ်ိန္လည္း က်ဆင္းလာတတ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ေသဆံုးခ်ိန္အထိ အရိုးအေလးခ်ိ္န္ဟာ ဆက္တိုက္က်ဆင္းလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ခ်ာခ်ာလည္ေအာင္ မူးျခင္း – ကိုရီးယား သိပၸံပညာရွင္ေတြက မူးျခင္းနဲ႔ အရုိးပြျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္မႈကို ေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။
HIV – HIV ရွိသူေတြမွာ အရုိးပြႏႈန္း ပိုမ်ားပါတယ္။

အစာအိမ္ကင္ဆာ – အစာအိမ္ကင္ဆာ အသက္ရွင္သူေတြဟာ အရုိးပြေရာဂါခံစားၾကရၿပီး သူတို႔ အသက္ႀကီးလာရင္ အရိုးက်ိဳးတာမ်ိဳးေတြ ပိုျဖစ္တယ္လို႔ ေဆာင္းပါးတစ္ခုက ရွင္းျပပါတယ္။

လူမ်ိဳးစု – အသားျဖဴတဲ့သူေတြ (သို႔) ေတာင္အာရွသူေတြဟာ အရုိးပြျခင္းကို အာဖရိက (သုိ႔) ေတာင္၊ ေျမာက္အေမရိက အင္ဒီးယန္း ဆင္းသက္သူေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ပိုျဖစ္ႏို္င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခဟာ လူတိုင္းအတြက္ သိသာပါတယ္။

မိသားစု ရာဇဝင္ – နီးကပ္တဲ့ မိသားစုထဲမွာ အရုိးပြတာ ျဖစ္ဖူးသူရွိရင္ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္လည္း ျဖစ္ပြားႏိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

ကိုယ္ခႏၶာ ေသးသူမ်ား – ကိုယ္ခႏၶာေသးသူေတြဟာ အသက္ႀကီးလာခ်ိန္မွာ ပိုအရိုးပြႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ သူတို႔အသက္ႀကီးလာခ်ိန္မွာ သူတုိ႔အရိုးပမာဏက အျခားသူေတြထက္ ပိုနည္းလို႔ျဖစ္ၿပီး အရိုးသိပ္သည္းဆ ေလ်ာ့နည္းလာလုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း – ဘာေၾကာင့္လဲ ေသခ်ာ မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဟာ အရိုးပြျခင္းကို ပိုမိုျဖစ္ေစပါတယ္။

Estrogen နဲ႔ ထိေတြ႔မႈရွိျခင္း – အသက္ႀကီးမွ ေသြးဆံုးသူေတြဟာ estrogen ပမာဏ က်ဆင္းသြားတာေၾကာင့္ အသက္ငယ္ငယ္ ေသြးဆံုးသူေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ပိုၿပီးေတာ့ အရိုးပြေရာဂါ ျဖစ္ႏႈန္းနည္းပါတယ္။

အစာစားျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါမ်ား – အစာစားျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါ ရွိသူေတြဟာ အရိုးပြျခင္း ပိုမိုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ Alzheimer’s disease – Rice University က သုေတသနတစ္ခုက သုေတသီေတြက ႏွလံုးေရာဂါ၊ Alzheimer’s ေရာဂါနဲ႔ အရိုးပြျခင္းဟာ ဆက္စပ္မႈ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

မူရင္း စာမ်က္ႏွာ - Hello ဆရာ၀န္​