လစာေမးတာ ရိုင္းလား...

ကြ်န္ေတာ္တို႔ျမန္မာေတြမွာ အက်င့္ေလး တစ္ခုရွိတယ္။ အဲ့ဒါက
ဘာလဲဆိုတာ လစာေမးတတ္တဲ့ အက်င့္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္လည္း
ေမးခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲ့ဒီအက်င့္လည္း ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
ဒီအက်င့္က ေကာင္းရဲ့လား... အေျဖကေတာ့ Yes လို႔ေျပာလို႔
ရသလို  No လို႔လည္း ေျပာလို႔ရပါတယ္။ကိုယ္အရမ္းခင္လြန္း
တဲ့သူကို ေမးတာက ကိစၥမရွိေပမယ့္ ကိုယ္နဲ႔သိပ္မသိတဲ့သူကို
ေမးတာ မေကာင္းပါဘူး။ ကိုယ္အရမ္းခင္တဲ့သူေတာင္
မေျဖခ်င္တဲ့သူရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ဒီေမးခြန္းက
မလုိအပ္ပဲ မေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ ကိုယ္က ဘဏ္မွာ အလုပ္လုပ္ေနလို႔ ေခ်းေငြထုတ္တဲ့သူ၊
ကားအရစ္က်ဝယ္တဲ့သူကို အလုပ္သေဘာအရလစာေမးတာ
ကေတာ့ ကိစၥမရွိပါဘူး။ ဒါက လိုအပ္လို႔ ေမးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

မလိုအပ္ပဲ ေမးတာကကေတာ့ အခ်ိဳ႕သူေတြကို အေနရအထိုင္
ရခက္ေစပါတယ္။ သူတို႔ မေျဖခ်င္တဲ့ ေမးခြန္းကို လာေမးတဲ့
အတြက္ သူတို႔အတြက္ အဆင္မေျပပါဘူး။ ေနာက္ထပ္ အေရး
ၾကီးဆံုး အခ်က္က ႏုိင္ငံျခားသားေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ လစာ
မေမးမိပါေစနဲ႔။ လစာေမးတာဟာ သူတို႔အတြက္ေတာ့ ရိုင္းတ့ဲ
အျပဳအမူ ျဖစ္ပါတယ္။လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ႏွစ္ေလာက္က ကြ်န္ေတာ္နဲ႔
ခင္တဲ့ စကၤာပူသူ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ တစ္ေယာက္ကို လစာ
ေမးခဲ့ဖူးပါတယ္။ သူက အဲ့ဒီေမးခြန္းဟာ ရိုင္းေၾကာင္း၊ သူတို႔
ဆီမွာ အဲ့ဒီလိုမ်ိဳး မေမးၾကေၾကာင္း ျပန္ေျဖပါတယ္။  Culture
မတူလို႔ ေမးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူကစိတ္မဆိုးေပမယ့္
အျခားစိတ္ဆိုးႏုိင္တဲ့သူေတြ ရွိလို႔ ေနာက္မေမးမိဖို႔လည္း
ကြ်န္ေတာ့္ကို သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီထဲက အခုခ်ိန္ထိ
 ႏုိင္ငံျခားသားလည္း မေမးေတာ့ဘူး။ ျမန္မာလည္း မေမး
ေတာ့ပါဘူး။ (တကယ္သိဖို႔ လိုတဲ့ ခြ်င္းခ်က္ကိစၥအခ်ိဳ႕မွာပဲ
ေမးပါတယ္)

ဘာလို႔ လစာေမးတာက ရိုင္းတာလဲ...

ဒီေနရာမွာ Quora အေမးအေျဖဝက္ဘ္ဆိုဒ္မွာ Edgar
Regalado ဆိုတဲ့ သူေျဖထားတဲ့ အေျဖေလးကို ကိုးကားျပီး
ေျဖပါမယ္။Edgar က သူ႔ရဲ့အလုပ္မွာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္
၂ေယာက္ရွိပါတယ္။ ရာထူးလည္း တူတဲ့အတြက္ သူက
အဲ့ဒီ၂ေယာက္ဘယ္ေလာက္ရေနလဲ သိခ်င္ခဲ့ပါတယ္။
အဲ့ဒီေတာ့သူကအဲ့ဒီ ၂ေယာက္ လစာဘယ္ေလာက္
ရေနလဲ ေမးလိုက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ ၂ေယာက္ကလည္း
သူတို႔ရေနတဲ့ လစာကို မဆိုင္းမတြ ေျဖပါတယ္။
၏အဲ့ဒီအခ်ိန္ထိ ျပႆနာမရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္
အဲ့ဒီ ၂ေယာက္က Edgarကို လစာဘယ္ေလာက္ရလဲ
ျပန္ေမးပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ Edgarက အဲ့ဒီ၂ေယာက္
ထက္ လစာပိုမ်ားေနပါတယ္။ သူျပန္ေျဖလိုက္တဲ့အခ်ိန္
မွာေတာ့ ဟို၂ေယာက္ အံ့ၾသသြားခဲ့ပါတယ္။
ဟို၂ေယာက္ မ်က္ႏွာပ်က္သြားတာကို ၾကည့္ျပီး လစာေမး
မိတဲ့ သူ႔ကိုယ္သူ အျပစ္တင္ေနမိခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က
စျပီး လစာေမးတာဟာ ေကာင္းတဲ့အရာ တစ္ခု မဟုတ္မွန္း
Edgar သေဘာေပါက္သြားခဲ့ပါတယ္။

အလုပ္တစ္ခုမွာ လစာေမးလိုက္ျပီး လစာမတူညီတဲ့အခါ
စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္တာ၊ သေဘာမက်တာ၊ အလုပ္
မွာ မေပ်ာ္ေတာ့တာ၊ သိမ္ငယ္တာ၊ စသျဖင့္ ခံစားခ်က္မ်ိဳးစံု
ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ လူဆိုတာ ဘယ္အလုပ္မွာ ျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္
ထက္ ပိုေတာ္ေနတဲ့သူရွိတတ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ထက္ပိုရေနတဲ့
သူလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲ့ဒါကို ဘယ္သူကေတာ့ ငါ့ထက္
ပိုရေနခ်ည္ရဲ့ ဆိုျပီး ေဒါသလိုက္ထြက္ေနလို႔ မရပါဘူး။ မနာလို
လိုက္ျဖစ္ေနလို႔ မရပါဘူး။ လစာမသိခင္အထိေတာ့ အရမ္းခင္
ၾကျပီး လစာသိသြားမွ မေခၚႏုိင္ မေျပာႏုိင္ ျဖစ္ၾကတဲ့ အျဖစ္
အပ်က္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Companyအမ်ား
စုမွာ လစာကို Confidential Information အျဖစ္ သတ္မွတ္
ထားပါတယ္။ ဝန္ထမ္း အခ်င္းခ်င္း ေျပာပိုင္ခြင့္မရွိပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ ျမန္မာေတြကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္းလည္း
စကားၾကံဳတိုင္း ေမးတတ္ၾကပါတယ္။ သင့္ရဲ့ လစာကို
လူတစ္ေယာက္ သိသြားျပီဆိုရင္ အဲ့ဒီ Company တစ္ခု
လံုး သိဖို႔သိပ္မၾကာပါဘူး။ စကားဆိုတာ အရမ္းကို ပ်ံ႕ႏွံ႔
လြယ္ပါတယ္။ လစာခ်င္းယွဥ္လို႔  ကိုယ္က သာေနရင္ေတာ့
ကိစၥမရွိေပမယ့္ တစ္ဖက္သူ ဘယ္လို ခံစားသြားရမလဲ
စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ သင္က လစာနည္းေနတဲ့သူျဖစ္ရင္
ေရာ ဘယ္လိုခံစားရမလဲ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ဒီေတာ့ ဒီေမးခြန္း
ဟာ ေမးဖို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူ
ဘယ္ေလာက္ရေနလဲ သိစရာ မလိုပါဘူး။ ကိုယ့္ကို
Companyက ေပးတဲ့ လစာကို ေက်နပ္ရင္ အလုပ္လုပ္
ပါ။ မေက်နပ္ရင္ ေနာက္အလုပ္တစ္ခုရွာပါ။

လစာမေမးသင့္တာေတာ့ သိျပီ...ကိုယ့္ကို ေမးရင္ေရာ
ဘယ္လို ေရွာင္ရွားမလဲ...ဒီေမးခြန္းအတြက္ေတာ့ Quora
မွာပဲ Donna Currie ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေျဖထားတဲ့ေမးခြန္း
ကို တုိက္ရိုက္ ဘာသာျပန္ေပးလို္က္ပါတယ္။

“လစာေမးတာဟာ အခ်ိဳ႕အေျခအေနေတြမွာ ရိုင္းပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အျမဲတမ္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ သင္က
အိမ္ခန္းတစ္ခုကို အရစ္က်ဝယ္တယ္ဆိုပါစို႔ ဒါဆိုရင္ေတာ့
သူတို႔က သင့္လစာကို ေမးမွာပါပဲ။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ပဲ
လူတစ္ေယာက္ေယာက္က အေၾကာင္းျပခ်က္ မရွိပဲ
သင့္လစာကို ေမးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔စပ္စုတာ
ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ သင္က သင့္လစာဟာ Confidential
Information (လွ်ိဳ႕ဝွက္ထားသင့္တဲ့ အခ်က္အလက္)လို႔
သတ္မွတ္ထားေပမယ့္ တစ္ေယာက္ေယာက္ကို ေျပာမိ
လိုက္ရင္ အဲ့ဒီသတင္းဟာ ျပန္႔ႏွံ႔သြားဖို႔ မ်ားပါတယ္။
သိသြားတဲ့သူက သင္လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ အျဖစ္ ထားခ်င္တာကို
ဂရုစိုက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ ေျပာျပခ်င္တဲ့သူကို ေျပာျပ
မွာပါ။

လစာကိစၥမွ မဟုတ္ပါဘူး။ က်န္းမာေရး၊ ဘာသာေရး၊
ႏုိင္ငံေရး၊ လိင္ကိစၥ စသျဖင့္ လူေတြမွာ မေျဖခ်င္တဲ့
အေၾကာင္းအရာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ လူတိုင္းက ေမးခြန္း
ေမးတတ္ၾကေပမယ့္ အဲ့ဒီေမးခြန္းကို မေျဖဖို႔အခြင့္အေရး
သင့္မွာ ရွိပါတယ္။ ေမးခြန္းတုိင္းကို ေျဖဖို႔ မလိုပါဘူး။
‘လစာဘယ္ေလာက္ရလဲ’ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းက စကားဖြဲ႔စည္း
ပံုအရ တိုက္ရိုက္ရိုင္းတဲ့ေမးခြန္းမဟုတ္ပါဘူး။ မေျဖခ်င္တဲ့
လူတစ္ေယာက္က္ုိစိတ္မသက္မသာျဖစ္ေအာင္ လုပ္လိုက္တာ
ကသာ ရိုင္းတာပါ။

ကြ်န္မရဲ့ ေယာကၡထီးက ကြ်န္မအိမ္ကို အလည္လာတိုင္း
ကြ်န္မေယာက္်ား(သူ႔သား)ရဲ့ က်န္းမာေရး အေျခအေနကို
ေမးတတ္ပါတယ္။ ကြ်န္မခင္ပြန္းကို တိုက္ရိုက္ေမးေစ
ခ်င္ေၾကာင္း ကြ်န္မ ျပန္ေျဖခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေယာကၡထီး
က ‘ငါတို႔ေမးရင္ သူကမေျဖဘူး’ လို႔ ေျပာလာပါတယ္။
အဲ့ဒါနဲ႔ ကြ်န္မလည္း ကြ်န္မေယာက္်ားကိုယ္တိုင္က
သူ႔ရဲ့ က်န္းမာေရး ကိစၥကို အျခားသူန႔ဲ မေဆြးေႏြးခ်င္ဘူး
ဆိုရင္ ကြ်န္မလည္း သူ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေလးစားရပါလိမ့္
မယ္။ သူလ်ွိဳ႕ဝွက္ထားခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ကို ကြ်န္မ
မေျပာခ်င္ပါဘူးလို႔ ျပန္ေျဖခဲ့ပါတယ္။ ေယာကၡထီးနဲ႔ ေယာကၡမ
က အဲ့ဒီသတင္းအခ်က္အလက္ကို သိရဖို႔ အၾကိမ္ၾကိမ္ၾကိဳးစား
ခဲ့ပါေသးတယ္။ ‘နင့္ေယာက္်ား ဘာေဆးေတြ ေသာက္ေနရလဲ၊
နင္သိလား၊ နင္ငါတို႔ကိုဘာလို႔မေျပာျပတာလဲ၊သူ႔ဆရာဝန္က
ဘယ္သူလဲ၊ ဆရာဝန္ကို သိရင္ ငါတို႔ေမးလို႔ရတယ္ေလ၊ စသျဖင့္
ေမးခြန္းေပါင္းစံုေမးခဲ့ပါတယ္။

ကြ်န္မခင္ပြန္းက သူကိုယ္တိုင္ေျပာခ်င္ရင္ ေျပာျပပါလိမ့္
မယ္။ အခုက ကြ်န္မေဝမွ်လို႔ရတဲ့ ကြ်န္မရဲ့ ကိုယ္ပိုင္လွ်ိဳ႕ဝွက္
ခ်က္မဟုတ္လို႔ ကြ်န္မေျပာျပလို႔ မရတာပါလို႔ ရွင္းျပခဲ့ရပါတယ္။
ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူတို႔လက္ေလ်ာ့သြားခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔
သားရဲ့ က်န္းမာေရးအေျခအေနကို သူတုိ႔သိသင့္တယ္လို႔
ခံစားေနရမယ္ဆိုတာ ကြ်န္မနားလည္ပါတယ္။ သူတို႔သိသင့္
တဲဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
ကြ်န္မခင္ပြန္းက သိုသိုသိပ္သိပ္ေနတတ္တဲ့သူျဖစ္ျပီး
သူဘာေဆးေတြေသာက္ေနရလဲဆိုတာ သူမ်ားကို ေျပာျပ
ခ်င္သူ မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔မေျပာခ်င္တဲ့အရာကို သူ႔ဘာသာ
လွ်ိဳ႕ဝွက္ထားတာေလ။ သူ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္္ကို ကြ်န္မေလးစားဖို႔
လိုပါတယ္။ ေမးတဲ့သူက သူ႔အေဖ၊ အေမျဖစ္ေနခဲ့ရင္ေတာင္
ေပါ့။ အဲ့ဒီအျဖစ္အပ်က္မတိုင္ခင္က လူေတြ ေမးတဲ့ေမးခြန္း
တိုင္းကို ေျဖေပးရမယ္လို႔ ကြ်န္မခံယူထားခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္
အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစျပီး လူေတြေမးတဲ့  ေမးခြန္းတုိင္းကို ကြ်န္မ
မေျဖေတာ့ဘူး။ ကြ်န္မေျဖမယ့္ အေျဖေတြကို ေသခ်ာစဥ္းစား
လာတယ္။ ေျဖဖို႔ အဆင္မေျပတဲ့ ေမးခြန္းေတြဆို ကြ်န္မေျဖဖို႔
ျငင္းဆန္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕သတင္းအခ်က္အလက္ေတြက ကြ်န္မ
ရဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ မဟုတ္ဘူးေလ။ သူမ်ားရဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ကို
ကြ်န္မ ဘာလို႔ ေဝမွ်ရမွာလဲ။ သူက ကိုယ့္ကိုယံုလို႔ ေျပာထား
တာေလ။ ကြ်န္မမေျဖခ်င္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးရင္ အဲ့ဒီေမးခြန္း
ကို မေျဖခ်င္ေၾကာင္း၊ အဲ့ဒီလို ကိစၥမ်ိဳးေတြ ကြ်န္မမေဆြးေႏြး
ခ်င္ေၾကာင္း ျပန္ေျပာပါတယ္။ အျခားတစ္ခုခု ေျပာရေအာင္
လားဆိုျပီး စကားလမ္းေၾကာင္း လႊဲပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ
က်ရင္ေတာ့ ‘အဲ့ဒါက လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ရွင့္’ ‘ကြ်န္မမသိဘူး’
‘ကြ်န္မမမွတ္မိဘူး’ စသျဖင့္ ေျဖပါတယ္။ ကြ်န္မမွာ လွ်ိဳ႔ဝွက္
ခ်က္အမ်ားၾကီးေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ရွိတဲ့ အနည္းငယ္
ေသာ လွ်ိ႕ဝွက္ခ်က္ေတြဟာလည္း လွ်ိဳ႕ဝွက္ထားရမယ့္ အရာ
ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။”

အထက္ပါအေျဖကေတာ့ Donna Currie ရဲ့ အေျဖျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ကိုယ္မေျဖခ်င္တဲ့ ေမးခြန္းကို ေမးလာရင္ ျငင္းဆန္
ရဲပါေစ။ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း အေျပာအဆုိနဲ႔ ျငင္းလို႔ရပါတယ္။
မေျဖခ်င္တာကို ရိုင္းတယ္လို႔ ထင္သြားရင္လည္း ဂရုမစိုက္
ပါနဲ႔။ ကိုယ့္လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ကို တန္ဖိုးထားသလို သူတစ္ပါးက
ကိုယ့္ကို ယံုလို႔ေျပာျပထားတဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ကိုလည္း တန္ဖိုး
ထားပါ။ ေနာက္တစ္ခု သတိထားဖို႔ က်န္ပါေသးတယ္။

‘ဘယ္သူမွေတာ့ မေျပာျပနဲ႔ေနာ္’ ဆိုျပီး အတင္းအဖ်င္း၊
လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ တစ္ခုခုကို ေျပာျပဖို႔ အသိတစ္ေယာက္ေယာက္
က စကားစလာရင္ ‘ငါတကယ္သိဖို႔ လိုလား’လို႔ ျပန္ေမးၾကည့္
ပါ။ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ေတြဟာ ထမ္းထားရတာ ပင္ပန္းပါတယ္။
မလိုအပ္တဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ေတြကို မသိတာ အေကာင္းဆံုး
ပါပဲ။(အရင္းႏွီးဆံုးသူငယ္ခ်င္းေတြ အခ်င္းခ်င္းေျပာျပတာ
မ်ိဳးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါ) တစ္ခ်ိဳ႕လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ေတြက
ကိုယ္မသိလည္း ဘာမွ မျဖစ္ပါဘူး။ စပ္စုတာလြန္ျပီး သိသြား
ေတာ့မွ လာေမးတဲ့သူကို မေျပာျပရင္လည္း မေကာင္း၊
မသိဘူးေျပာရင္လည္း လိမ္ရာက်၊ ေျပာျပရင္လည္း
မေကာင္း၊ စသျဖင့္ ဒုကၡေရာက္တတ္ပါတယ္။ သူတစ္ပါး
မေျပာခ်င္တဲ့အရာေတြကို အတင္းအၾကပ္မေမးပါနဲ႔လို႔
တိုက္တြန္းရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။

#မိုးရွင္း (I.M.T)

Image Credit => Pixabay