အခြင့္အေရးအတြက္ တန္းတူ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ထားေနဦးမည့္ အႏြမ္းပန္း ဘ၀မ်ား

ဘတ္စ္ကား မွတ္တုိင္နားမွာ ထုိင္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီး (၃) ေယာက္။ ဘယ္ ဘစ္ကားလာလာ မလုိက္သြားပဲ က်ီးကန္းေတာင္းေမွာက္ မ်က္လံုးေတြနဲ႔ မွတ္တိုင္မွာ ေက်ာက္ခ် ေနၾကတယ္။ အဲ့အထဲမွာ ႏွစ္ေယာက္ ကေတာ့ ေဘာင္းဘီရွည္နဲ႔ တီရွပ္နဲ႔ တစ္ေယာက္ကေတာ့ အ၀ါေရာင္ေပၚမွာ ပန္းပြင္ေတြ ပံုေဖာ္ထားတဲ့ လံုခ်ည္၊ အျဖဴေရာင္တီရွပ္နဲ႔ပါ၊ သူတုိ႔ရပ္ေနတာ ေန႔လည္ ၁ နာရီကတည္း ရပ္ေနတာ အခုဆို (၃) နာရီေက်ာ္ေလာက္ ၾကာၿပီ။

ထမီအ၀ါ ၀တ္ထားတဲ့ အသက္ (၄၀) အရြယ္ရိွ အမ်ိဳးသမီးသည္ ဖခင္မဲ့ ကေလးငယ္ (၆) ဦးကို တာ၀န္ယူ ေကၽြးေမြးေနသည့္ မိခင္တစ္ဦးျဖစ္သလို လူႀကီး၊ လူငယ္၊ လူလတ္ႏွင္႔ မေရြးဆက္ဆံေနရသည့္ လိင္အလုပ္ သမားတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ “ေနာက္ေန႔ ဘာစားၾကမလဲ။ ေနာက္ေန႔ ေနာက္ေန႔ေတြ အတြက္  ေစ်းဖုိးကုိ အလ်င္မွီေအာင္ရွာႏုိင္ဖုိ႔ ကြ်န္မဒီအလုပ္ကုိ ေန႔တုိင္းလုပ္ျဖစ္တယ္။” ဟု အထက္ပါ လိင္အလုပ္သမား မသႏၱာက ေျပာပါတယ္။

မသႏၱာမွာ မိသားစု စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ေန႔တုိင္း အလုပ္ကို ရင္တထိတ္ထိတ္ျဖင့္ ဘုရားတကာ လုပ္ေနရသည္ဟူ၍လည္း ဆိုသည္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္လုပ္ငန္းခြင္ျဖစ္ေသာ အင္းလ်ား ကန္ေဘာင္နားက ျပည္လမ္း မႀကီးအေပၚတြင္ ၀မ္းေရးအတြက္ ေန႔စဥ္လုပ္ငန္းခြင္ ဆင္းေနရျခင္းျဖစ္သည္။ လိင္လုပ္သားေတြကို ဖမ္းဆီးဖို႔ ရဲမ်ားကလည္း ၄င္းတို႔ႏွင္႔ ခပ္လွမ္း လွမ္းတြင္ အရန္သင့္ ေစာင့္ေနၾကသည္။

အလုပ္လုပ္၍ ရေသာပိုက္ဆံမ်ားကို အလကားလိုခ်င္သည့္ ဖမ္းဆီးရဲမ်ားက လိင္လုပ္သားဆီက အၾကပ္ကိုင္ ေငြညစ္ေတာင္းေနတာကိုလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ မၾကာခဏ ေတြ႕ဖူးၾကသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ပိုက္ဆံ တစ္ခုတည္း ပင္မဟုတ္ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေဖ်ာ္ေျဖမႈကိုလည္း အႏိုင္က်င့္ ေတာင္းယူေလ႔ရွိေၾကာင္း လိင္လုပ္သားမ်ားထံက သိရသည္။

ထို႔အျပင္ သူတို႔၏ ဧည့္သည္မ်ားကလည္း မၾကာခဏဆိုသလိုပင္ အမ်ိဳးသား ၄၊ ၅ ဦးျဖင့္ တၿပိဳင္တည္း လိင္ဆက္ဆံခံရသည့္ အျဖစ္မ်ိဳးလည္း ၾကံဳေတြ႔ေနရတက္သည္ဟု သိရသည္။ ယင္းသို႔ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အႏုိင္က်င့္မႈမ်ဳိးႏွင့္ ေတ႔ြၾကံဳလာသည့္ အခ်ိန္မ်ိဳးေတြ အားကိုးရာမယ့္ တုိင္ၾကားမည့္ ဌာနမည္ကာ မရိွသျဖင့္ သူတုိ႔အတြက္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရးေလးေတြ လုိခ်င္သည္ဟု မသႏၱာက ေျပာသည္။

မိန္းမ လိင္လုပ္သားေတြဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕အင္းလ်ားကန္ ျပည္လမ္းမေပၚမွာတင္ အေယာက္ (၃၀) (၄၀) ခန္႔ ရွိေနၿပီး၊ ပန္းဆုိးတန္း၊ လမ္းေလး လမ္းမ်ားႏွင့္ မဂၤလာေစ်းနားေတြ သာမက တျခား KTV၊ အႏွိပ္ခန္း မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသည့္    ျပည့္တန္ဆာ လိင္လုပ္သားမ်ားသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းတြင္ အေယာက္ (၃၀၀၀)ေက်ာ္  ရိွသည္ဟူ၍လည္း သိရသည္။ ယင္းသို႔  ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူမ်ားအေနျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ကို လိုလား လာၾကသည္ကို မဂၤလာေစ်းနီးရိွ မိန္းမလိင္လုပ္သား (၃၀) ေက်ာ္၏ ေခါင္းေဆာင္က ေျပာသည္။

“တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ တရား၀င္ လုပ္ေနၾကေပမဲ့ ဒီမွာေတာ့ တရားမ၀င္ လုပ္ကုိင္ေနရပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႕ေတြလည္း သိၾကပါတယ္၊ ရဲေတြကုိ ကၽြန္မတို႔ အလုပ္အတြက္ တစ္ေန႔ ပုိက္ဆံ တစ္သိန္းေလာက္ ေပးေန ရတယ္။” ဟု ၎ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ သက္လက္ပိုင္းအရြယ္ အမ်ိဳးသား တစ္ေယာက္က ေျပာသည္။

ႏိုင္ငံေတာ္မွလည္း လိင္လုပ္သားမ်ား ပေပ်ာက္ေစရန္အတြက္ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္က ျပည့္တန္ဆာ ႏွိပ္ကြပ္ေရး အက္ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ယခင္က လိင္လုပ္သားမ်ားကို တစ္ႏွစ္ထက္ မပုိသည့္ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ယခုအခ်ိန္တြင္မူ (၃) ႏွစ္ထက္ မပိုသည့္ ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အခ်ိဳ႕လိင္လုပ္သားမ်ားသည္ ယင္းလုပ္ငန္းမ်ား၌ မေပ်ာ္ေမြ႕ေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္ဦးစီးကဲ့သို႔ တာဝန္ယူ ထားရသျဖင့္ မိသားစု စားဝတ္ေနေရးေလာက္ငွႏိုင္ရန္ လုပ္ေနရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

“ကြ်န္မတုိ႔ တစ္ညကုိ အနည္းဆံုး ႏွစ္ေယာက္ေလာက္နဲ႔ အိပ္ရတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔၀င္ရင္ ေခါင္းက ၆၀၀၀ ေပးတယ္၊ ႏွစ္ေယာက္ဆုိေတာ့ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေတာ့ ရတယ္။” ဟု မဂၤလာေစ်းအနီးရိွ လိင္လုပ္ သားလုပ္ကိုင္ေနသူ မငယ္က ညည္းညဴစြာ ေျပာဆိုေနသည္။ သူမမွာ ေလျဖတ္ေနသည့္ မိခင္ႏွင့္ ကေလးတစ္ ေယာက္အား ရွာေဖြေကၽြးေမြးေနရသူ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာျပည္ အေနျဖင့္ မိန္းမ လိင္လုပ္သားမ်ားအတြက္ ျပဌာန္းထားေသာ အက္ဥပေဒအား ေျပာင္းလဲရန္ အတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ မိန္းမအေရအတြက္ အားနည္းေနေသးတာေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးႏုိင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေၾကာင္းကုိ အင္ဂ်န္းယန္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ေဒၚဒြဲဘူက ေျပာသည္။ “အဲ့ဥပေဒေျပာင္းလဲဖုိ႔ ဆုိတာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အားလံုးေအးေဆးျဖစ္သြား ရင္ေတာ့ ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါ လိမ့္မယ္” ဟု ေဒၚဒြဲဘူက ဆက္ေျပာသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနျဖင့္ မိန္းမလိင္လုပ္သားမ်ား အခြင့္အေရးအတြက္မူ ဘာသာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ႏုိင္ရန္ ခက္ခဲႏိုင္ေၾကာင္းကုိလည္း သိရသည္။ အိမ္နီးနားခ်င္းႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ ထုိင္းႏုိင္ငံမူ မိန္းမ၊ ေယာက္်ား လိင္လုပ္သားမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးမ်ား ေပးထားၿပီး ထုိအလုပ္ကုိ လုပ္ကုိင္က်သူမ်ားမွာလည္း မြန္ျမတ္ေသာအလုပ္အျဖစ္ ဂုဏ္ယူလ်က္ရွိၾကေၾကာင္း ကုိလည္း သိရသည္။

ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းမွလည္း လိင္လုပ္သားမ်ားအား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အျပည့္အ၀ ေပးသင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပ ေျပာဆုိသည္။ “သူတုိ႔ကုိ လုိင္စင္ေတြ ခ်ေပး လုိက္မယ္ဆုိရင္ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ကုိက္ညီပါ့ မလားဆုိေတာ့ လူေတြက ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔သာ ေျပာေနၾကတာေလ၊ အခုဆုိရင္ ယဥ္ေက်းမႈက ေပါင္းစံု၀င္လာေနၾကတာ အဘက္ဘက္က စဥ္းစားၿပီးေတာ့ အက်ဳိး ရွိမယ္ဆုိရင္ လုိင္စင္ေတြခ်ေပးသင့္တယ္” ဟု ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းက ဆက္လက္ေျပာသည္။

ျမန္မာ လိင္လုပ္သားမ်ားကြန္ရက္က ဥကၠဌ ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ လိင္လုပ္သားမ်ားအား လူ႕အခြင္႔အေရးမ်ားကုိ တန္းတူ ရေစခ်င္ေၾကာင္းကုိလည္း ေျပာခဲ့သည္။ “Human Right တဲ့ သူတုိ႔လည္း ရသင့္တာေပါ့ေလ ပုိၿပီးေတာ့ ထူးျခားၿပီးေတာ့ မလုိခ်င္ပါဘူး အခုလက္ရွိရွိေနတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးပါလုိ႔ ေျပာတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ တန္းတူ ရေစခ်င္တယ္။”ဟု သူမက ဆိုသည္။

လိင္လုပ္သားမ်ားအား ဖမ္းဆီးႏိုင္ေသာ ပုဒ္မ ၃(ခ) မွာ ဧည့္သည့္ႏွင့္ တြဲလ်က္ေတြ႕မွ ဖမ္းဆီးႏုိင္ေသာ္လည္း ၎တုိ႔ ဧည့္သည္ရွာေနခ်ိန္ လမ္းသြားခ်ိန္မ်ားတြင္လည္း ဖမ္းဆီးမႈမ်ား ရွိေနေသာေၾကာင့္ အဆုိပါ ဥပေဒမ်ားကုိ ျပင္ဆင္လုိေၾကာင္း သိရသည္။

အင္းလ်ားကန္တ၀ုိက္မွ လိင္လုပ္သား ေဒၚသႏၱာကေတာ့ သူမသည္ အသက္အရြယ္ရလာၿပီး အျခားအလုပ္မ်ား မလုပ္ႏိုင္ေတာ့သျဖင့္ လိင္လုပ္သားအျဖစ္သာ ဆက္လုပ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ “ကြ်န္မကေတာ့ ဒီေလာကထဲမွာ ဒီတုိင္းပဲ ရပ္တည္သြားရမွာပဲ၊ ကြ်န္မတုိ႔အတြက္ အခြင့္အေရးေလးေတြ ရလာရင္ေတာ့ ၀မ္းသာမိမွာပါ။” ဟု သူမက ဆိုသည္။ ဆက္လက္၍ ျပည္လမ္းႀကီးရွိေနသမွ် အႏြမ္းပန္းဟု လူအမ်ား သတ္မွတ္ခံ အမ်ဳိးသမီး လိင္လုပ္သားမ်ားအေနျဖင္႔လည္း ရွာေဖြစားေသာက္ေနၾကဦးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၄င္းက ဆက္ေျပာသည္။

ျမစ္မခ – အခြင့္အေရးအတြက္ တန္းတူ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ထားေနဦးမည့္ အႏြမ္းပန္း ဘ၀မ်ား

ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ား တရားဝင္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ရေရး ေတာင္းဆိုျပီ

 ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ား တရားဝင္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ မရေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္း (လိင္လုပ္ငန္း)မ်ား တရားဝင္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ရရန္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားထံ တင္ျပ ေတာင္းဆုိသြား မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည့္တန္ဆာမ်ား ကြန္ရက္ (Sex Worker In Myanmar Network) ဥကၠ႒ ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ေျပာၾကားသည္။

“လူေတြ လက္ခံလာမွ ကြၽန္မတုိ႔က ေတာင္းဆုိရ အဆင္ေျပမယ္ေလ။ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ အရ မေပးမွာေတာ့ စုိးရိမ္ တယ္” ဟု ၎ကရွင္းျပသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ား တရားဝင္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ မရေသာေၾကာင့္ လိင္မွ တစ္ဆင့္ ကူးစက္ တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ ရာတြင္ ခက္ခဲၿပီး ျပည့္တန္ဆာမ်ား အတြက္ လုံၿခဳံမႈ ကင္းမဲ့ကာ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရးမ်ား ဆုံး႐ႈံးလ်က္ ရွိေၾကာင္း ၎ကဆုိသည္။

“ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ေတြကုိ Advocacy (မူဝါဒ ေလွ်ာက္လဲ) လုပ္ဖုိ႔ တျခား ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပီး သုေတသန လုပ္ေနပါတယ္” ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည့္တန္ဆာမ်ား ကြန္ရက္ အား ေထာက္ပံ့ ေနေသာ ၿဗိတိန္သံ႐ုံးရွိ ပ်ဳိးပင္ အဖြဲ႕မွ ေဒါက္တာမ်ဳိးလြင္က ေျပာျပသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ား တရားဝင္ လုပ္ခြင့္ ရပါက လူမႈေရး အခက္အခဲေၾကာင့္ ခုိးဝွက္ လုပ္ကုိင္ ေနရသူမ်ားႏွင့္ အသက္ႀကီးပုိင္းျပည့္တန္ဆာမ်ား အခက္အခဲ ေတြ႕သည္မ်ဳိးလည္း ျဖစ္ေပၚ လာႏုိင္ေၾကာင္း ေဒၚႏွင္းႏွင္းယုက ေျပာၾကားသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ကုိင္ခြင့္ကုိ ‘ျပည့္တန္ဆာ ႏွိပ္ကြပ္ေရး ဥပေဒ’ အရ လုပ္ကုိင္ခြင့္ မရွိေၾကာင္း၊ ယခု ေတာင္းဆုိမႈမွာ ယင္းဥပေဒကုိ ပယ္ဖ်က္၍ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ျပဳေပးရန္ ေတာင္းဆုိသည္ မ်ဳိး ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ အျခားႏုိင္ငံ မ်ားတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ား တရားဝင္ခြင့္ ျပဳေသာ္လည္း ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့အရမူ အံမဝင္သည့္ အေနအထားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ယခင္ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ က်င့္သုံးစဥ္ကလည္း ခြင့္ျပဳသည္ကုိ မေတြ႕ရေၾကာင္း၊ သုိ႔ေသာ္ လိင္လုပ္သားမ်ား အေနႏွင့္မူ ၎တုိ႔၏ အခြင့္အေရးကုိ ေတာင္းဆုိ ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ခြင့္ျပဳ၊ မျပဳကုိမူ ဥပေဒျပဳ အာဏာပုိင္းက စဥ္းစားရမည့္ ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း တရား လႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးကုိနီက ရွင္းျပသည္။

“ကြၽန္ေတာ့္ ထင္ျမင္ခ်က္ အရေတာ့ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့အရ အံမဝင္ႏုိင္သလုိ တစ္ဖက္ကလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ အခြင့္ အေရးျဖစ္ေနေတာ့ ဥပေဒျပဳ အာဏာပုိင္ ေတြဘက္က က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စဥ္းစားရမယ္။ အေျမာ္ အျမင္ ႀကီးႀကီးနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ရမယ္” ဟု ၎ကဆုိသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည့္တန္ဆာမ်ား ကြန္ ရက္ (SWIM Network) ကုိ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ တည္ေထာင္ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၃ရက္ ေန႔တြင္ အတည္ျပဳ ဖြဲ႕စည္းကာ အဖြဲ႕ဝင္ ၇၀၀ ဦးရွိေၾကာင္း ယင္းအဖြဲ႕ထံမွ သိရသည္။

ေရႊျမန္မာမ်ား - ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ား တရားဝင္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ရေရး ေတာင္းဆိုျပီ