(1) ပိုးရွိသူ၏ အေပၚယံ ထြက္သည့္ေသြးမွ HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံရမႈ မရွိႏိုင္

(1) ပိုးရွိသူ၏ အေပၚယံ ထြက္သည့္ေသြးမွ HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံရမႈ မရွိႏိုင္

HIV  ပိုးရွိသူ၏ အေပၚယံထြက္ေသာ ေသြးမွလည္း အျခားသူမ်ားထံသို႔ ေရာဂါ ကူးစက္ခံရမႈ မရွိႏိုင္ေၾကာင္း လူမႈေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား မွပညာရွင္တို႔က ဆိုသည္။ HIV ပိုးမွာ ပိုးရွိသူႏွင့္ အတူေနထိုင္လွ်င္လည္း ကူးစက္မခံရႏိုင္သလို ART ေဆးဝါး ေသာက္သံုးေနရသူ၏ ပိုးမွာလည္း အျခားသူမ်ားသို႔ မကူးစက္ႏိုင္ေၾကာင္းကိုလည္း သိရသည္။
”ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာပါတဲ့  ပိုးရွိတဲ့သူက အက်င့္ယုတ္ၿပီး အသားေတြအေပၚကို သူ႔ရဲ႕ေသြးေတြ ေလာင္းၿပီး လုပ္လိုက္တယ္ ဆိုတာေတြက အလကားပါ အေပၚယံထြက္တဲ့ ေသြးနဲ႔လည္း ပိုးကူးစက္ခံရမႈ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ကူးစက္ခံရႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ပဲ ပိုးကူးႏိုင္တာပါ။” ဟု Burnet Institute  မွ ေဒါက္တာေဒၚနန္းပန္းအိခမ္းက ေျပာသည္။

HIV  ပိုးကူးစက္ခံရႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားမွာ အမ်ိဳးသမီး လိင္လုပ္သားမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္း၊ ေယာက်္ားခ်င္း လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲရာတြင္ အပ္တစ္ေခ်ာင္းထဲျဖင့္ မွ်ေဝသံုးစြဲျခင္း၊ အျခားအႏၲရာယ္ ရွိေသာ အမူအက်င့္မ်ားေၾကာင့္သာ  ကူးစက္ပ်ံ႕ပြားမႈ ျဖစ္ ေၾကာင္းကိုလည္း သိရွိရသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ပိုးကူးစက္ခံရမႈ မရွိေအာင္ စည္းကမ္းတက် ေနထိုင္ သြားသင့္ေၾကာင္းႏွင့္ မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္မွသာ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရမႈႏႈန္း ေလွ်ာ့က်ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အကူအညီ ေပးေရးအဖြဲ႔မ်ား က ေထာက္ျပ ေျပာဆိုၾကသည္။
ART ေဆးဝါးသည္လည္း  HIV ပိုးအား အရွင္းမေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ျခင္းမွာ ေဆးအာနိသင္သည္ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းထဲထိ လိုက္လံေခ်ဖ်က္ႏုိုင္ျခင္း  မရွိေသာေၾကာင့္ ပိုးပြားမလာေအာင္ ထိန္းထားရံုသာ တတ္ နိုင္ေၾကာင္း၊ ေဝဒနာရွင္မ်ား အေနျဖင့္ ေဆးကို ဆြဲေသာက္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ေဆးျပတ္သြားလွ်င္လည္း  HIV  ပိုးျပန္တက္လာႏိုင္သည့္ အတြက္ စိုးရိမ္ရေၾကာင္းကိုလည္း ပညာရွင္တို႔က ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပိုးကူးစက္ႏႈန္း က်ဆင္းလာရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ ကူညီေပးေရး အဖြဲ႔စည္းမ်ား ေပၚေပါက္လာျခင္း၊ ပိုးကူးစက္ခံရၿပီး ေသႏႈန္းျမင့္တတ္ျခင္း၊ ေဆးကုႏိုင္ရန္ နည္းပညာေကာင္းမ်ား ေပၚေပါက္ လာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ HIV ကူးစက္ခံရႏႈန္း က်ဆင္းလာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိရသည္။

”ဒီထက္ပိုၿပီး ကူးစက္ႏႈန္းေတြ က်ဆင္းလာဖို႔ လိုအပ္တယ္။ ပိုးကူးစက္ခံရတာ အမ်ားဆံုးဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံလို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ ကူးစက္တာမ်ားတယ္။ ေဆးေသာက္ဖို႔နဲ႔ ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ကို ျပည္သူေတြဆီကို သတင္းအခ်က္လက္ေတြ မ်ားမ်ားေရာက္ေအာင္ လုပ္ေပးဖို႔လိုတယ္။ အစိုးရပိုင္းက ေဆးရဖို႔ ကူညီေပးတာလည္း အရမ္းနည္းေနေသးတယ္။” ဟု Burnet Institute မွ ေဒါက္တာ လွေ႒းက သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။

HIV ပိုးကူးစက္ခံရသူမ်ားသည္ အခ်ိန္မွီေဆးကုသမႈ ခံယူသင့္ေၾကာင္းႏွင့္ ေၾကာက္စရာမလို ရွက္စရာမလိုပဲ ေဆးေသာက္သံုးလွ်င္ လူ႔သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကာကြယ္ေရး၊ ကုသေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားထံက သိရွိရသည္။
ပိုးကူးစက္ ခံရသူမ်ားသည္ ART ေဆးဝါးမ်ားကို အျမန္ဆံုးေသာက္သံုးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ အဆိုပါ ART ေဆးဝါး ရရွိရန္အတြက္လည္း ေဆးေပးႏိုင္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ၿပီး နည္းလမ္း တက် ေသာက္သံုးႏိုင္မွသာ ကာကြယ္ တားဆီးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

အဆိုပါ ART ေဆးဝါးမ်ား ေသာက္သံုးရာတြင္လည္း အမ်ိဳးအစား ေပါင္းစံုရွိသည့္အတြက္ ေဆးဝါးတိုင္းမွာ ပိုးရွိသူတိုင္းႏွင့္ မတည့္သျဖင့္ မိမိႏွင့္ သင့္ေတာ္ေသာ ေဆးဝါးမ်ားကိုသာ ပညာရွင္တို႔၏ လမ္းညႊန္မႈျဖင့္ စမ္းသပ္ေသာက္သံုးသင့္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပိုးကူးစက္ ခံရႏႈန္းက်ဆင္းေနသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီးလိင္ လုပ္သားမ်ား၊ ေယာက်္ားခ်င္း လိင္ဆက္ဆံသည့္သူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆး ထိုးသြင္းသံုးစြဲသူမ်ား အၾကားတြင္ ယေန႔ထိတိုင္ ကူးစက္ႏႈန္း ျမင့္မားလွ်က္ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း  သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ သိရွိရသည္။

ထြန္းေနေအာင္ (ျမစ္မခ)

ျမစ္မခ – ပိုးရွိသူ၏ အေပၚယံ ထြက္သည့္ေသြးမွ HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံရမႈ မရွိႏိုင္ 

(2) HIV ပိုး ရွိသူမ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရး ေပးရန္လို

  HIV ပိုးရွိၿပီး က်န္းမာေနသူမ်ား အတြက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အေနျဖင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ထပ္မံေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္ လိုအပ္လွ်က္ရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။ ေဆးပံုမွန္သံုးစြဲၿပီး CD4 ေကာင္ေရ တက္မလာသည့္ HIV ကူးစက္ခံထားရသူမ်ားအတြက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအေနျဖင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းရွာေဖြေပးရန္ လိုအပ္လွ်က္ရွိေန ေသးေၾကာင္း  က်န္းမာေရး ကူညီမႈေပးေနသည့္ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားထံက သိရွိရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကုမၸဏီမ်ားအနက္မွ ကုမၸဏီ (၇ဝ) မွာ HIV ပိုးရွိၿပီး က်န္းမာေနသူမ်ားကို အလုပ္လုပ္ ကိုင္ခြင့္ေပးမည္ဟု စက္တင္ဘာလ ဆန္းပိုင္းက စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခ်က္ ထားရွိေၾကာင္းကိုလည္း လူမႈကူညီေရး အသိုင္းအဝိုင္းက သိရွိရသည္။
”ပိုးရွိသူေတြကို အလုပ္လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အလုပ္လုပ္ခြင့္ဆိုတာ ႏိုင္ငံသားအခြင့္ အေရးပဲ။ ဒါကို ႏိုင္ငံေတာ္ကလည္း ခ်ိဳးေဖာက္လို႔ မရဘူး။ ပိုက္ဆံရွိတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ခ်ိဳးေဖာက္ေနရင္လည္း အစိုးရက ခြင့္မျပဳသင့္ဘူး။ ပိုးရွိသူေတြကိုလည္း ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံဖို႔ မသင့္ပါဘူး။”ဟု Burnet Institute မွ ေဒါက္တာလွေ႒းက ေျပာသည္။

ထုိ႔အျပင့္ ပိုးကူးစက္ခံရသည့္ ကေလးအေနျဖင့္ ေက်ာင္းတက္လို႔မရသည့္ ကိစၥမ်ားမွာလည္း မရွိသင့္ေတာ့ေၾကာင္း ေဆးရံုမ်ားတြင္လည္း ပိုးရွိသူမ်ားအား ခြဲစိတ္မႈျပဳလုပ္လွ်င္ ေဆးရံု စရိတ္ကို ႏွစ္ဆေတာင္း သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားလည္း အလားတူ မရွိသင့္ေၾကာင္းကိုလည္း ၄င္းက ဆက္ေျပာသည္။
”ပိုးရွိလို႔ ေဆးရံုဝန္ေဆာင္ခ ႏွစ္ဆေပးရတယ္ဆိုတာ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ပိုးရွိလို႔ဆိုၿပီး သာေရးနာေရး ကိစၥေတြမွာလည္း ကန္႔သတ္လိုက္ တာေတြကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရတာေတြပါပဲ။”ဟု ထပ္ေျပာ သည္။
HIV ကာကြယ္တားဆီးေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရရွိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ကုသေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကိုလည္း စြမ္းေဆာင္ ရည္ျမွင့္ တင္ေပးရန္ႏွင့္ ပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းသိရွိရၿပီး သို႔မွာသာ ပိုးကူးစက္ခံရႏႈန္းေလွ်ာ့ က်လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

” HIV  ပိုးကူးစက္ခံရလို႔ အလုပ္ကထုတ္ပစ္တာေတြ HIV  မွမဟုတ္ပါဘူး။ B ပိုး C ပိုးတို႔  ရွိတယ္ ဆိုရင္ေတာင္ အလုပ္ဆက္လုပ္ခြင့္ မေပးေတာ့တာေတြက စစ္တပ္ထဲမွာလည္း အမ်ားဆံုး ရွိေနတယ္။ ေဆးေသာက္  လို႔ က်န္းမာေနတယ္ဆိုရင္ အလုပ္ဆက္လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ အလုပ္ဆက္လုပ္ခြင့္ေတြ ေပးသင့္ပါတယ္။” ဟု PLHIV တစ္ဦးက ေျပာသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ CD4 ေကာင္ေရ (၂ဝဝ) ေအာက္ေရာက္ရွိေနသူ ART ေဆးလိုအပ္ခ်က္ရွိသည့္ လူနာ ေပါင္း (၇၆ဝဝဝ) ဦး၊  CD4 ေကာင္ေရ (၃၅ဝ) ေအာက္ေရာက္ရွိေနၿပီး ART ေဆးလိုအပ္ခ်က္ရွိသည့္ လူနာေပါင္း (၁၂ဝဝဝဝ) ဦးခန္႔ ရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။

၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္အထိ ART ေဆးတိုက္ေကြ်း ကုသႏိုင္သည့္ ကေလးလူႀကီးေပါင္း (၂၉၈၂၅) ဦးရွိၿပီး ေဆး လိုအပ္သည့္ ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ေဆးေပးႏိုင္ေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။

ထြန္းေနေအာင္ (ျမစ္မခ)
ျမစ္မခ – HIV ပိုး ရွိသူမ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရး ေပးရန္လို