Sunday, September 23, 2012

ကမာၻေက်ာ္တဲ့ အာရွတီထြင္မႈမ်ား

ကမၻာ့သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ ေန႔စဥ္သံုး ပစၥည္းေတြထဲမွာ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အာရွမွာ ပထမဆံုး စတင္တီထြင္ ဖန္တီး ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ပစၥည္းေလးေတြကို အမွတ္တရ ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ျပ ေပးလိုက္ပါတယ္။

၁။ စကၠဴ
တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံမွာ စတင္တီထြင္ သံုးစြဲခဲ့တာပါ။ ေအဒီ ၁၀၅ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ ဧကရာဇ္ တရား႐ံုးက အရာရွိတစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ R’ai Lun က စကၠဴ လုပ္နည္းကို စတင္ ရွာေတြ႕ခဲ့တာပါ။ အပင္တစ္မ်ဳိး ံနာစ ကို ေရစိမ္၊ ေပ်ာ့ဖတ္ကို သစ္သားတုတ္နဲ႕ ထုၿပီးေလးေထာင့္ က်ပ္ထားတဲ့ ၀ါးေဘာင္ထဲမွာ စစ္ၿပီး ပံုသြင္း၊ အပူေပးၿပီး အေျခာက္ခံရင္ စကၠဴခ်ပ္ျဖစ္တာမ်ဳိးေပါ့။စကၠဴဟာ တ႐ုတ္ကေန ကိုရီးယားကို ေရာက္ပါတယ္။ စကၠဴ ထုတ္လုပ္ေရးကို ကိုရီးယားမွာ ၆ ရာစုႏွစ္မ်ားက်မွ စတင္ လုပ္ကိုင္ခဲ့တာပါ။

၂။ ပိုး
တ႐ုတ္မွာပဲ စတင္တီထြင္ သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ ဧကရီစီလင္ရွီးက ပိုးေမြးတာေရာ၊ ခ်ည္ခင္ထုတ္တာေရာကို စတင္လုပ္ေစခဲ့တာလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ မွာရွိတဲ့ ပိုးထုတ္ေကာင္ေလးေတြက ထုတ္တဲ့ ပိုးမွ်င္ေတြဟာ တျခားက ပိုးထုတ္ေကာင္ ေလးေတြထုတ္တဲ့ ပိုးမွ်င္ေတြထက္ ပိုၿပီးႏူးညံ့ေခ်ာေမြ႔သလို ပိုၿပီးလံုး၀န္းညီညာ တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီပိုးေကာင္ေလးေတြ ဟာ အခုအခါမွာေတာ့ ပိုးခ်ည္မွ်င္ထုတ္ဖို႔ သက္သက္ အသက္ရွင္ေနရတဲ့အေနအထား မွာပါ။ သူ႔တို႔ဘာသာ ပ်ံသန္းႏိုင္တာ မ်ဳိးလည္း မရွိေတာ့ပါဘူး။ တ႐ုတ္ကလည္း အရည္အေသြးျပည့္ ပိုးအထြက္ေကာင္း ေအာင္ဆိုၿပီး ပိုးေတြကို ဥထဲက မထြက္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားတာတို႔၊ ပိုးအစာကို ေရြးေကၽြးတာတို႔ လုပ္ေပးထားတတ္ပါတယ္။

၃။ သံလိုက္အိမ္ေျမႇာင္
ဒါလည္း တ႐ုတ္မွာပဲ စတင္တီထြင္ခဲ့တာပါ။ ၁၂ ရာစုေလာက္က ေရေၾကာင္းကုန္သည္သြား တ႐ုတ္ေတြဟာ သံလိုက္ သဘာ၀ရွိၿပီး ေရထဲက တုတ္တစ္ေခ်ာင္းေပၚ တင္လိုက္ရင္ ၀င္႐ိုးတစ္ဖက္ကို အျမဲဦးတည္ျပေနတဲ့ သံလိုက္ေက်ာက္တစ္ခုကို ရွာေတြ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သံထည္အပ္တစ္ေခ်ာင္းကို အဲဒီ ေက်ာက္တံုးေပၚမွာ အခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာ တင္ထား လိုက္တဲ့အခါ အပ္မွာလည္း ေျမာက္ဘက္ကိုပဲ လမ္းၫႊန္ျပေနတဲ့ အစြမ္း ရွိလာတာကို ေတြ႕ၾကရပါေတာ့တယ္။ ၁၃၀၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ေတာ့ တ႐ုတ္မွာ သံလိုက္ အိမ္ေျမႇာင္ရယ္လို႔ သံုးလာၾကပါၿပီ။ ဥေရာပမွာေတာ့ ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ ၁၅၀ ၾကာမွပဲ သံလိုက္အိမ္ေျမႇာင္ကို စတင္ သံုးစြဲပါတယ္။

၄။ ၾကည့္မွန္
ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ၊ ဆီဒြန္ေဒသမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂၄၀၀ ၀န္းက်င္က စတင္တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဆီးရီးယန္းေတြဟာ ဖန္ေတြကို ပူေဖာင္းလို မိုပံုစံထဲခပ္ပါးပါး မႈတ္သြင္းၾကပါတယ္။ အဲဒီဖန္ပူေဖာင္းပံုထဲကိုမွ ခဲရည္ပူပူကို ေလာင္းထည့္ၾကတာပါ။ ဒီေတာ့ ခဲရည္ေတြက ဖန္ပူေဖာင္းအတြင္းလႊာကို ေဆးျခယ္ျဖည့္တင္းေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီဖန္ပူေဖာင္းကို ေအးတဲ့အခါခြဲလိုက္ရင္ မွန္ခံုးေလးေတြ ရလာပါတယ္။ ဒီနည္းပညာဟာ ေရာမအင္ပါယာအတြင္း အလြန္ကို ပ်ံ႕ႏွံ႕ျမန္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္က ၾကည့္မွန္ေတြကို ဂုဏ္သေရေဆာင္ ပစ္ၥည္းလိုမ်ဳိးအျဖစ္ေရာ၊ ကံေကာင္းေစတဲ့ မ်က္လွည့္ အေဆာင္ ဆိုတာမ်ဳိးေရာ သေဘာထားခဲ့ၾကပါတယ္။

၅။ ဆပ္ျပာ
ဘီစီ ၂၈၀၀ ေလာက္ကတည္းက ေဘဘီလံုလို႔ ေခၚခဲ့တဲ့ေနရာ၊ အခုအခါမွာဆိုရင္ေတာ့ အီရတ္မွာ ဆပ္ျပာလုပ္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းသုေတသနသမားေတြရဲ႕ တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြမွာ ရႊံ႕ထုလံုးရွည္ေတြမွာ ဆပ္ျပာလို အရာေတြ ေတြ႔ၿပီး ဆပ္ျပာလုပ္နည္းလို႔ ယူဆရတဲ့ အဆီနဲ႕ျပာေတြကို ဆူပြက္ေအာင ္တည္ေစတဲ့ အမွတ္အသား ညႊန္ၾကားလႊာကိုလည္း ေတြ႕ရတဲ့ အတြက္ အခုလို သတ္မွတ္ၾကတာပါ။ အေထာက္အထားေတြအရ ေအဒီ ၂ ရာစုမွာ ဂရိဆရာ၀န္ Galen က ေဆး၀ါး အေနနဲ႕ေရာ သန္႔ရွင္းေရး အတြက္ပါ ဆပ္ျပာကို သံုးဖို႔ ညႊန္ၾကားေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ၇ ရာစု ေလာက္က်မွ
စပိန္နဲ႕ အီတလီမွာ ဆပ္ျပာကို ထုတ္လုပ္ သံုးစြဲလာၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကေတာ့ ဆိတ္အဆီရယ္၊
ဘိခ်္အပင္ရဲ႕ျပာရယ္ကို အေျခခံၿပီး လုပ္တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ေလာက္မွာပဲ ျပင္သစ္ေတြကေတာ့ သံလြင္ဆီကို သံုးၿပီး ဆပ္ျပာလုပ္ၾကပါတယ္။

၆။ အရက္ႏွင့္ ေဖ်ာ္ယမကာမ်ား
ဆီးရီးယားနဲ႕  မက္ဆိုပိုေတးမီးယားမွာ စတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။  ဘီစီႏွစ္ေျခာက္သန္း  ေလာက္ကတည္းက ဘာလီကေန ဘီယာ ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။အခ်ဥ္ေဖာက္ၿပီး လုပ္တာေပမဲ့ အခ်ဳိအျဖစ္ သၾကားမေပၚေသးေတာ့ စြန္ပလြံသီးကို သံုးခဲ့တာလို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ဘီယာအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိခဲ့ၿပီးစည္ခြက္ႀကီးေတြမွာပိုက္တပ္ၿပီး ေသာက္သံုးခဲ့ၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေခတ္က ေ၀ါဟာရထဲမွာ ပြဲေတာ္ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရရဲ႕ အနက္ရင္းကို ၾကည့္ရင္ “ဘီယာေလာင္းထည့္ျခင္း”လို႔ အဓိပၸာယ္ ရတယ္လို႔လည္းဆိုပါတယ္။

၇။ ေခါက္ဆြဲဘူး
ဂ်ပန္က စတင္ တီထြင္တာပါ။ဂ်ပန္ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ နစ္ဆင္ အစားအေသာက္ ကုမၸဏီက မိုမိုဖူကူအန္ဒိုဟာ၁၉၅၈ ခုႏွစ္မွာ ေခါက္ဆြဲဘူးကို တီထြင္ ခဲ့ပါတယ္။စထုတ္ တုန္းကေတာ့ ေဖာ့ဘူးထဲမွာ ေခါက္ဆြဲပဲ ပါၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အေျခာက္လိုမ်ဳိး အရသာ ရွိတာေတြ ပါလာပါတယ္။၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ေကာက္ယူတဲ့ စစ္တမ္းအရ ရာစုႏွစ္အတြင္းဂ်ပန္ေတြရဲ႕ တီထြင္ ဖန္တီးမႈေတြထဲမွာေခါက္ဆြဲဘူးဟာ အေရး အႀကီးဆံုးလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ အခုဆိုရင္ တစ္ႏွစ္ကို ေခါက္ဆြဲဘူး ၉၄ သန္းေလာက္ ေရာင္းခ်ေနရပါၿပီ။

၈။ အက္စ္အယ္လ္အာရ္ကင္မရာ
ဂ်ပန္ကပဲ စတင္ တီထြင္တာပါ။လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၈၀ နီးပါးကတည္းက စခဲ့တယ္လို႔ ဆိုရမွာေပါ့။ တကယ္ေတာ့ အက္စ္အယ္လ္အာရ္ဆိုတာ မွန္ဘီလူး တစ္ခုတည္းနဲ႕ေရာင္ျပန္ထုတ္တဲ့ ကင္မရာပါ။ ၁၈ရာစုကတည္းက ေပၚခဲ့တဲ့ ကင္မရာေတြဟာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ပန္းခ်ီသမားေတြ အေထာက္အကူ ျပဳျဖစ္ေအာင္ သံုးၾကပါတယ္။ ဂ်ပန္ကထုတ္တဲ့ အက္စ္အယ္လ္အာရ္က၁၉၅၄ မွာ ထြက္ခဲ့ၿပီး Asahiflex ျဖစ္ပါတယ္။

၉။ ဆိုနီစီဒီစက္ငယ္
ဂ်ပန္ကပဲစတင္ တီထြင္တာပါ။ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္မွာ ေစ်းကြက္ထဲ စေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစက္က သယ္ယူသြားလို႔ရတဲ့ စက္မ်ဳိးမို႔ ေစ်းကြက္မွာ ခ်က္ခ်င္း ေပါက္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ လူေတြက ဒီစက္ေလးကို ဖက္ရွင္ ပစၥည္းေလးလိုေတာင္ သံုးခဲ့ၾကတာပါ။

၁၀။ ေခတ္သံုးဂဏန္း စာလံုးစနစ္
အိႏိ္ၵယက စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘီစီ ၃၀၀ ေလာက္ကတည္းက အိႏိ္ၵယမွာ နံပါတ္ေတြကို ကိန္းဂဏန္းလို ေရးေနၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေအဒီ ၁၀၀ ေလာက္မွာလည္း အိႏိ္ၵယကလူေတြဟာ ကိန္းဂဏန္းေတြကို ႐ုပ္ပံုလို ေရးေနၾကပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ဂဏန္း ၁၊ ၂၊ ၃ ကသာ ထင္ရွားေပမဲ့ က်န္တဲ့ ဂဏန္းေတြကေတာ့ ဘယ္က ဆင္းသက္လာတယ္ဆိုတာ ေျပာရခက္ေနဆဲပါပဲ။
Written by Teen အယ္ဒီတာအဖဲြ႕  

No comments: