မိခင္မွ သေႏၶသားသို႔ HIV ကူးစက္မႈ ကာကြယ္တားဆီးေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္မႈေပးေနေသာ္လည္း လာေရာက္ကုသမႈခံယူသူ ေဝဒနာသည္ မိခင္ေလာင္းမ်ား နည္းေနေသးေၾကာင္း က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္ဝန္းလံုးရိွ ၿမိဳ႕ နယ္ေပါင္း ၃၂၅ ၿမိဳ႕နယ္ အနက္မွ ၿမိဳ႕နယ္ ၁၇ဝ တြင္ မိခင္မွ သေႏၶသားသို႔ ေရာဂါပိုးကူးစက္မႈ တားဆီးကာကြယ္ေရး ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ေပးလ်က္ရိွေၾကာင္း သိရသည္။ ”ေအ့ဒ္စ္ ေဝဒနာ သည္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္အေနနဲ႔ သေႏၶသားကို ကူးစက္မႈ မရိွေစဖို႔ ကုိယ္ဝန္ စရိွကတည္းက ARV ေဆးေသာက္သံုးမွ ကူးစက္မႈ ေလ်ာ့ေစမွာ။ ဒါကို တခ်ဳိ႕က မသိတာလား။ လာေရာက္ကုသမႈ ခံယူဖို႔ကို ရွက္ရြံ႕ ၾကတာလား မသိဘူး။ တကယ္ ကုသမႈခံယူတဲ့လူက နည္းတယ္” ဟု ခုခံ/ကာလသားေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရး စီမံခ်က္ဌာနမွ တာဝန္ရိွ သူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
မိခင္မ်ားအေနျဖင့္ သေႏၶသားသုိ႔ HIV ပိုးကူးစက္မႈ ကာကြယ္ရာတြင္ ကိုယ္ဝန္ရစဥ္ကတည္းက ကုိယ္ဝန္အပ္ရာ၌ အစိုးရေဆး႐ုံ၊ က်န္းမာေရး ေဆးေပးခန္းမ်ား၊ HIV ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စစ္ေဆးမႈမ်ားကို စီမံခ်က္ နယ္ေျမမ်ားတြင္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ UNICEF တို႔မွ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ေပးလ်က္ရိွေၾကာင္း သိရသည္။
ယင္းသို႔ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈမ်ား ရိွေနေသာ္လည္း လာေရာက္ကုသမႈ ခံယူသူအခ်ဳိ႕မွာ ေမြးဖြားခ်ိန္ အလြန္နီးသည့္ အခါမွသာ လာေရာက္သည့္အတြက္ ARV ေဆးကို ထိေရာက္စြာ တိုက္ေကြၽးျခင္းျဖင့္ ရင္ေသြးငယ္အား မကူးစက္ရန္ အခ်ိန္လြန္ေနသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း ခုခံ/ကာလသားေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္မွ သိရသည္။
အဆုိပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားေၾကာင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ HIV ပိုးရိွေသာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီး ၈ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ကို ARV တုိက္ေကြၽးျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ကုသေရး မ်ား အရိွန္အဟုန္ျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းဌာနမွ တာဝန္ရိွသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
ခ်စ္ဆုေဆြ
Popular – HIV ရိွေသာ မိခင္ေလာင္းမ်ား သေႏၶသားသို႔ ေရာဂါ မကူးစက္ေအာင္ ကုသမႈနည္းပါး
HIV
ျဖင့္ ေနထိုင္သူမ်ား
Myanmar
Positive Group (Myanmar National PLHIV Network) သည္ ကိုယ့္အားကိုယ္ကို အုပ္စု
(SHG) မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားၾကသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ HIV ပိုးျဖင့္
အသက္ရွင္ေနထုိင္သူမ်ား ပါဝင္ေသာ ကြန္ရက္ျဖစ္ပါသည္။ MPG ကို ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္
စတင္ျပီး ယခုအခါ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး ၁၄ ခုတြင္ ကုိယ့္အားကိုယ္ကိုး
အဖြဲ႕ေပါင္း ၂၁၄ ဖြဲ႕ ပါဝင္ျပီး အဖြဲ႕ဝင္ဦးေရ ၁၀၁၁၄ ဦးရွိပါသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ HIV ကာကြယ္ေရး၊ ကုသေရးႏွင့္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းအစီအစဥ္မ်ားအား ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္၍ ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည့္ ဝန္ေဆာင္မႈ ျဖည့္ဆည္းေပးသူမ်ား အားလံုးကို MPG ကြန္ရက္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားက အထူး ေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ အပ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ HIV ပိုးျဖင့္ အသက္ရွင္ေနထိုင္သူမ်ားအနက္ ေဆးကုသရန္ လိုအပ္ေနသူမ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံု ခန္႔သည္ ယင္းဝန္ေဆာင္မႈမ်ားမွ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားစြာ ခံစားခဲ့ၾကရျပီး ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ HIV ပိုးျဖင့္ အသက္ရွင္ ေနထိုင္သူမ်ားအတြက္ ကုသမႈမ်ား လက္လွမ္းမွီ ရရွိနိုင္ေရးအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ပုိမိုေကာင္းမြန္ လာေစရန္ တိုးျမွင့္ေဆာင္ရြက္ နိုင္လိမ့္မည္ဟု မိမိတို႔ ယံုၾကည္ပါသည္။
Myanmar National PLHIV Network (MPG) အေနျဖင့္ PLHIV မ်ား၏ ကုသမႈဆိုင္ရာ အသိပညာမ်ား တိုးတက္လာေစေရးႏွင့္ မိမိတို႔ ကြန္ရက္အေပၚ ယံုၾကည္မႈ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာေစေရးတို႔ကို ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားရန္ ကတိကဝတ္ျပဳထားျပီး ျဖစ္ပါသည္။ PLHIV မ်ားအေနျဖင့္လည္း မိမိတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ပိုမို၍ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုနိုင္ျပီး က်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပိုမို၍ အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝစြာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္နိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။
HIV ျဖင့္ ေနထိုင္သူ People Living with HIV (PLHIV) မ်ား ၾကံဳေတြ႔ေနရသည့္ အခက္အခဲႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
၁။ ART ေဆးကုသျခင္းအတြက္ လူနာမ်ား သိရွိနားလည္ေစရန္ ပိုမိုေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ျခင္း
ART ေဆး ေသာက္စလူနာမ်ားသည္ ART ေဆးအေၾကာင္း ေသခ်ာစြာ သိရွိနားလည္မႈ အားနည္းျပီး ေဆး၏ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုလည္း ေကာင္းစြာ နားမလည္သည့္အတြက္ ART ေဆးအေပၚ တန္ဖိုး ထားမႈ ေလ်ာ့က်ျပီး ေဆးဆက္လက္ ေသာက္သံုးရန္ ပ်က္ကြက္သူ အေရအတြက္ မ်ားျပားလာႏိုင္ပါသည္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ရလာဒ္အေနျဖင့္ ေဆးယဥ္ပါးေသာ ပိုမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္မ်ား အတြက္ လည္း စိုးရိမ္မိပါသည္။
၂။ ဝန္ေဆာင္မႈေပးသူ (ဝန္ထမ္းအေရအတြက္) ႏွင့္ လူနာအခ်ိဳးအစား မညီမွ်ျခင္း
ေဆးကုသေရး ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးေသာ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ အခ်ိန္တိုအတြင္း ရက္ခ်ိန္း ေပးထားေသာ လူနာမ်ားစြာကုိ ၾကည့္ရႈရသည့္ အတြက္ လူနာတစ္ဦးခ်င္းစီ အတြက္ အရည္အေသြးျပည့္ဝေသာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ရရွိႏိုင္ရန္ အခ်ိန္လံုေလာက္မႈ မရွိသည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူနာမ်ာ၏ က်န္းမာေရး အေျခအေနမ်ားကို ပိုမိုဆိုးဝါးေစႏိုင္သည့္ အတြက္ ဝန္ေဆာင္မႈေပးေနေသာ ဆရာဝန္ႏွင့္ ဝန္ထမ္း အေရအတြက္ကို လံုေလာက္စြာ ထားရွိေပးရန္ အေရးႀကီးပါသည္။
၃။ အခြင့္အေရးယူ ေရာဂါဆိုင္ရာ ကုသျခင္းမ်ား လံုေလာက္စြာ မရရွိျခင္း
ႏိုင္ငံ၏ ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ လူနာအမ်ားစုသည္ လူနာမ်ားစုသည္ အခြင့္အေရးယူ ေရာဂါဆိုင္ရာ ေဆးဝါးမ်ားအား လံုေလာက္စြာ ရရွိျခင္း မရွိေသးပါ။ ယခုအခ်ိန္တြင္ ART ေဆးဝါး လိုအပ္ေသာ လူနာအေရအတြက္ မ်ားစြာရွိေနေသးသည့္အတြက္ အခြင့္အေရးယူေရာဂါ ေဆးဝါးမ်ားသည္ လူနာမ်ား၏ အသက္အႏၱရာယ္ႏွင့္ ေရာဂါ အေျခအေနကို ထိန္းသိမ္းေပးရာတြင္ အလြန္အေရးၾကီး လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အခြင့္အေရးယူ ေရာဂါဆိုင္ရာ ေဆးဝါးမ်ားအား လူမ်ိဳးမေရြး ဘာသာမေရြး လိုအပ္ေသာ လူနာအားလံုး လံုေလာက္စြာ ရရွိေစရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၄။ CD4 ေသြးစစ္ေဆးျခင္း ဆိုရာ အခက္အခဲ
HIV ပိုးရွိသူမ်ား၏ အရည္အေသြး ျပည့္မွီေသာ ကုသမႈရရွိေစရန္ စီဒီဖိုးေသြးစစ္ေဆးမႈ လက္လမ္းမွီေစေရးသည္ လြန္စြာ အေရးအႀကီး လိုအပ္ေနပါသည္။ ပံုမွန္ စီဒီဖိုး ေသြးစစ္ေဆးမႈကို မရရွိျခင္း၊ ရရွိရန္ မလြယ္ကူျခင္း၊ လက္လွမ္းမမွီျခင္းမ်ားသည္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေဆးဝါးကုသမႈ ရရွိေရး (Continuum of Care) ကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးရွိ PLHIV လူနာမ်ား စီဒီဖိုး ေသြးစစ္ေဆးမႈကို လက္လွမ္းမွီ၊ အရည္အေသြးျပည့္မွီစြာ အခ်ိန္မွန္ စစ္ေဆးႏိုင္ရန္ အလြန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနပါသည္။
၅။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ေဆးကုသမႈမ်ား ျပတ္ေတာက္ျခင္း
ႏိုင္ငံေတာ္၏ ပဋိပကၡျဖစ္ေနေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ေဒသအခ်ိဳ႕တြင္ ေဆးကုသမႈႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈေပးေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းထားသည့္အတြက္ PLHIV မ်ားသည္ ေဆးကုသမႈ မ်ားႏွင့္ ေဆးဝါး ျပတ္လပ္မႈမ်ား ၾကံဳေတြ႔ေနရသည့္အတြက္ PLHIV မ်ား၏ အသက္အႏၱရာယ္ကုိ သာမက ေဆးယဥ္ပါးသည့္ ပိုးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္မ်ား ရွိေနပါသည္။ ယင္းေဒသမ်ားတြင္ ျငိမ္း ခ်မ္းေရးကို အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေပးပါရန္ႏွင့္ ေဆးဝါးကုသမႈ လုပ္ငန္းမ်ား အဆက္မျပတ္သြားေစရန္အတြက္ ဝိုင္းဝန္း ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၁၅-၁၆) ရက္တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ MPG ၏ (၆) ႀကိမ္ေျမာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ HIV ျဖင့္ ေနထိုင္သူ Piople Living with HIV (PLHIV) မ်ား ေတြ႔ဆံုးေဆြးေႏြးပြဲ (6th National PLHIV Network Forum) သို႔ တက္ေရာက္လာေသာ ျပည္နယ္တိုင္းေဒသႀကီး ၁၄ ခုရွိ ကိုယ့္အားကိုယ္ကုိး အဖြဲ႕ကိုယ္စလွယ္ (၁၉၇) ဦး သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိေသာ အစိုးရဌါနမ်ား၊ ကုလသမဂၢမွ တာဝန္ရွိသူမ်ား၊ အလွဴရွင္မ်ားႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈေပးေနသူမ်ား အားလံုးသို႔ လက္မွတ္ေရးထိုး ေဆာင္းဆိုအပ္ပါသည္။
ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား
၁။ ART ေဆး ေသာက္စလူနာမ်ား အတြက္ ေအအာတီေဆး စတင္မတိုက္ခင္ႏွင့္ တိုက္ျပီးစ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေအအာတီ ေဆးကုသျခင္းအတြက္ လူနာမ်ား သိရွိနားလည္ ေစရန္ ပိုမိုေဆာင္ရြက္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုပါသည္။
၂။ ဝန္ေဆာင္မႈေပးေနေသာ ဆရာဝန္ႏွင့္ ဝန္ထမ္းအေရအတြက္ကို လံုေလာက္စြာ ထားရွိေပးရန္ ေတာင္းဆိုပါသည္။
၃။ အခြင့္အေရးယူေရာဂါ ဆိုင္ရာေဆးဝါးမ်ားအား လူမ်ိဳးမေရြး ဘာသာမေရြး လိုအပ္ေသာ လူနာအားလံုး လံုေလာက္စြာ ရရွိေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုအပ္ပါသည္။
၄။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးရွိ PLHIV လူနာမ်ား စီဒီဖိုး ေသြးစစ္ေဆးမႈကို လက္လွမ္းမွီ၊ အရည္အေသြးျပည့္မွီစြာ အခ်ိန္မွန္ စစ္ေဆးႏိုင္ေအာင္ ေထာက္ပံ့မႈမ်ား ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုပါသည္။
၅။ ႏိုင္ငံ၏ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တို႔တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ အျမန္ဆံုး အေကာင္းအထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေပးပါရန္ႏွင့္ ေဆးဝါး ကုသမႈ လုပ္ငန္းမ်ား အဆက္မျပတ္သြားေစရန္ အတြက္ ဝိုင္းဝန္း ေဆာင္ရြက္ၾကပါရန္ လိုအပ္ပါသည္။
စာအမွတ္။ ။ ၁၂/ ၀၉/ ၂၀၁၂ (PMG)
ရက္စြဲ ။ ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ စက္တက္ဘာလ (၁၆) ရက္
Myanmar Positive Group – No-12/F, Pyi Thu Street, 7 Mile, Mayan Gone Township, Yangon, Myanmar.
Tel – 662484, 665904, 666532, Ext-214, 0943032951
Email – myanmarpositivegroup@gmail.com
No comments:
Post a Comment