စစ္ေတြမွာ ARV ေဆးဝါးျပတ္လပ္

AIDS ေရာဂါ ကင္းေရး အေမရိကန္ ႀကိဳးပမ္းမည္
AIDS ေရာဂါကင္းတဲ့ မ်ဳိးဆက္သစ္တခု ဖန္တီးဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သံႏၷိဌာန္ ခုိင္ခုိင္မာမာ ခ်ထားတယ္လို႔ ညီလာခံရဲ႕ ဒုတိယေန႔ျဖစ္တဲ့ မေန႔တုန္းက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္က ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ ညီလာခံကို တက္ေရာက္ သတင္းယူေနတဲ့ ကိုုသားညြန္႔ဦးက ညီလာခံက်င္းပရာ ၀ါရွင္တန္ေကာ္ဗန္းရွင္းစင္တာကေန သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။

“Turning the tide together” ဒီလိႈင္းကို အတူရင္ဆိုင္ ေက်ာ္လႊားၾကစို႔ဆိုတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံနဲ႔ အခုႏွစ္ က်င္းပတဲ့ ၂၀၁၂ ႏိုင္ငံတကာ ေအစ္ညီလာခံမွာ အဓိက လႊမ္းမိုးေျပာဆိုေနတဲ့ အေၾကာင္း အရာကေတာ့ AIDS free generation ေအ့ဒ္စ္၊ ေရာဂါႀကီးလံုး၀ပေပ်ာက္သြားတဲ့ လူ႔ မ်ိဳးဆက္ တခု ျဖစ္လာဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္မွန္း ေျပာဆို ေဆြးေႏြးမႈျဖစ္ပါတယ္။ ေအ့စ္ေရာဂါဆိုင္ရာ ေဆး သုေတသန လုပ္ငန္းေတြဟာ တိုးတက္မႈ ရိွလာ ၿပီးေတာ့၊ ေအစ့္ေရာဂါကို ကာကြယ္ကုသႏိုင္မယ့္  ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြ ပိုၿပီး ေသခ်ာလာၿပီလို႔ ေဆးသုေတသီေတြေရာ မူ၀ါဒေရးဆဲြသူေတြကပါ ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ေအ့စ္ေရာဂါဆိုးႀကီးကင္းတဲ့ မ်ိဳးဆက္ျဖစ္လာေရး ရည္မွန္းခ်က္ကို လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ပိုင္းျဖတ္ထားၿပီးျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္က ဇူလိႈင္ ၂၃ ရက္ေန႔ ညီလာခံအတြင္း ေျပာဆို သြားပါတယ္။

“အေသအခ်ာ ရွင္းရွင္းလင္းေျပာဖုိ႔ အခု ေရာက္လာတာပါ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ကေတာ့ အနာဂတ္မွာ ေအစ့္ေရာဂါ ကင္းတဲ့ မ်ိဳးဆက္ျဖစ္လာေရး ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ပိုင္းျဖတ္ထား ပါတယ္။ ဒါကို ေနာက္ဆုတ္သြားမွမဟုတ္ပါဘူး။ အေလွ်ာ့ေပး သြားမွာမဟုတ္ပါဘူး။ သမိုင္းတြင္မယ့္ ဒီရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္လာဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြအားလံုးအတြက္ တိုက္ပဲြ၀င္သြားပါမယ္။”- လို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က ေျပာဆိုသြားတာပါ။

HIV/AIDS တိုက္ဖ်က္ေရးအစီအစဥ္ဟာ လက္ရိွ သမၼတအိုဘားမားအစိုးရရဲ႕ အေရးတႀကီး လုပ္ေဆာင္သြားမယ့္ ကိစၥရပ္ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္က ေျပာပါတယ္။ လက္ရိွအားျဖင့္လည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံဟာ HIV/ AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး အထူးသျဖင့္ဆိုရင္ HIV ေဆးသုေတသနလုပ္ငန္းေတြမွ ေရွ႔က ဦးစီး ဦးေဆာင္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လုိ႔ ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳထားတာပါ။ အခု ညီလာခံ အတြင္းမွာ ေဆးသုေတသန ဆိုင္ရာေတြ႔ရိွခ်က္ေတြ ကို ေဆြးေႏြးၾကသလို တဘက္မွာ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ ကုသေရး ေတြ႔ရိွခ်က္ေတြကိုလည္း တက္ေရာက္လာတဲ့ ကြ်မ္းက်င္သူေတြက အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြး ၾကပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာ ေအစ့္ ေရာဂါ ကာကြယ္ေရး လုုပ္ငန္းေတြမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ေဆာင္ေနၾက  လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြဟာလည္း ဒီ ညီလာခံရဲ႕ အဓိက ေဒါင့္တခုျဖစ္ပါတယ္။ အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသ လူငယ္ေတြ အၾကား ေအ့စ္ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ပညာေပးေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္အေျခစိုက္ Youth LEAD အဖဲြ႔ရဲ႕ ညိႇႏိႈင္းေရးမႉး မေသာ္ဇင္ေအးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကပါ။ သူဟာ အခု ညီလာခံရဲ႕ ေဆြးေႏြးပဲြတခုမွာ အဓိက ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးသူ တဦးျဖစ္ပါတယ္။
“အဓိက ဒီမွာ ေဆြးေႏြးမွာက အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးမွာပါ။ အထူးသျဖင့္ ညီမ ေဆြးေႏြးမွာ ဘာလဲဆိုေတာ့ အဓိက လူငယ္ေတြ HIV နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး risk ျဖစ္တဲ့ လူငယ္ေတြေပါ့။ အထူးသျဖင့္ young sex……… အဓိက လူငယ္ေတြ၊ အဲဒီ အတြက္ အခြင့္အေရးကို အဓိက ေဆြးေႏြးမွာပါ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လူငယ္ေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈ-ဒါမ်ဳိးေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြး မွာပါ။” ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာေရာ HIV/ AIDS နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ သိနားလည္မႈ ဘယ္ေလာက္ထိ ရွိေနၿပီလဲ။

“ညီမ ၁၆ ႏွစ္၊ ၁၇ ႏွစ္တုန္းကနဲ႔စာရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီး တိုးတက္လာပါၿပီ။ ေနာက္ HIV နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အသိအျမင္လည္း ပိုရွိလာတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီညီလာခံကို လာတဲ့အတြက္ ညီမ အေတြ႔အႀကံဳ အရမ္း ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံတကာကလူေတြနဲ႔ေတြ႔ၿပီး စကားေျပာ ရပါတယ္။ ညီမတို႔ လူငယ္ေတြတင္ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ Policy maker ေတြ၊ decision maker ေတြ၊ အထူး သျဖင့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ ဒီလိုမ်ဳိး သူတို႔ေတြက တေယာက္နဲ႔တေယာက္ message sharing လုပ္တယ္။ (သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ဖလွယ္ၾကတယ္။) ေနာက္ၿပီး ကိုယ့္ဆီမွာ ရွိတာေတြကို ကုိယ္က ဘာေတြ ေျပာျပႏုိင္သလဲဆိုတာ အဲဒါေတြက အမ်ားႀကီး ညီမအတြက္ အေတြ႔အႀကံဳ ရေစပါတယ္။”

လူငယ္ေတြတင္ မဟုတ္ပါဘူး၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအၾကား sex worker လို႔ ေခၚတဲ့ ျပည့္တန္ဆာေတြ အၾကား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစဲြသူေတြ အၾကား၊ လိင္တူခ်င္း စိတ္၀င္စားသူေတြအၾကား – ေအ့စ္ေရာဂါ နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ပညာေပးမႈေတြကိုလည္း အခု ညီလာခံအတြင္းမွာ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ global village လို႔ ေခၚတဲ့ ကမၻာရြာျပခန္းဟာ အေျခခံလူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ အၾကား ေအ့စ္ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို ပညာေပးၾကမလဲဆိုတာ၊ ဘယ္လို ပညာေပးေနၾကလဲ ဆိုတာ ေဖာ္ျပတဲ့ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီမွာေတာ့ ႏုိင္ငံတကာက အထူးသျဖင့္ဆိုရင္ တတိယႏုိင္ငံက သူတို႔ရဲ႕ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့၊ ထံုးစံေတြကို ျပသသလိုပဲ အဲဒီ ႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ အေျခခံေပၚမွာ တခ်ဳိ႕က ကာကြယ္ေရး၊ ပညာေပးေရး လုပ္ငန္းေတြကို ဘယ္လို လုပ္ကိုင္ေနၾကသလဲဆိုတာကို ျပသပါတယ္။ အခု ေအစ့္ ညီလာခံကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္မွာ ၂၂ ႏွစ္အတြင္း အခု ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျပန္လည္ က်င္းပႏိုင္တာပါ။

ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ကေတာ့ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္က ဆန္ဖရန္စစၥကို ၿမိဳ႕မွ ာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ HIV ေရာဂါပိုးရိွသူေတြကို ျပည္၀င္ခြင့္ မေပးမူေၾကာင့္ ေအ့စ္ ညီလာခံကို ထပ္မံ က်င္းပဖို႔ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဒီကန္႔သတ္ခ်က္ကို သမၼတ အိုဘးမား အစိုးရက ျပန္႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြက္ HIV ေရာဂါပိုးရိွသူေတြပါ ပါ၀င္ တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးေလ့ရိွတဲ့ ဒီညီလာခံ ကို အခု ျပန္က်င္းပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း အခု ညီလာခံတတ္ေရာက္ဖို႔ sex workers ေတြကို ျပည္၀င္ခြင့္မေပးတဲ့ အေပၚမွာေတာ့ ညီလာခံအတြင္း အေတာ္ေလး ေ၀ဖန္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လိင္ေဖ်ာ္ေျဖမႈလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေအစ့္ ပညာေပး အစီအစဥ္ေတြ အေပၚမွာ အေမရိကန္က အကူအညီေတြ အေထာက္ အပံ့ေတြ ကန္႔သတ္မႈရိွတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း ေ၀ဖန္တာေတြ ရိွပါတယ္။
၆ ရက္ၾကာက်င္းပမယ့္ ညီလာခံကိုေတာ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၀ ေက်ာ္ က ေဆးသုေတ သီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ သံတမန္ေတြ ေအ့ဒ္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ ပါ၀င္လုပ္ကိုင္ေနၾက သူေတြ ေအစ့္ေရာဂါသည္ေတြ  စုစုေပါင္း ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ တက္ေရာက္ပါတယ္။ ထင္ရွားသူေတြ ထဲကဆိုရင္ သမတေဟာင္း ဘီကလင္တန္၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္၊ အေမရိကန္ က်န္းမာေရးနဲ႔ လူမႈ၀န္ထမ္း၀န္ႀကီး ကတ္သရင္း ဆာ ဘလီးယက္၊ အေက်ာ္အေမာ္ေတြထဲကဆိုရင္ ဘီလ္ ဂိတ္၊ အယ္လ္တန္ဂြ်န္ တို႔ တတ္ေရာက္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ကုလအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းတို႔ကလည္း ဗီဒီယိုမိန္႔ခြန္းေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။

VOA – AIDS ေရာဂါကင္းေရး အေမရိကန္ ႀကိဳးပမ္းမည္ 

ေန႔စဥ္ ကေလးငယ္ ၁ ေထာင္ခန္႔ HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံေနရ

 ကုလသမၼဂၢ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကေလးမ်ား ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႔ ယူနီဆက္မွ ေျပာရာ၌ ကေလးငယ္ေပါင္း ၁ ေထာင္ခန္႔မွာ ေန႔စဥ္ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံေနရျပီး အမ်ားစုမွာ အာဖရိက တိုက္ရွိ ဆာဟာရ ေဒသ ပိုင္းမွ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
တနလၤာ ေန႔က ယူနီဆက္၏ ဝက္ဆိုက္တြင္ ေဖာ္ျပရာ၌ ၎တို႔ အေနျဖင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား အၾကား ေရာဂါ ကူးစက္မႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ေရး အတြက္ ၾကိဳးစားမႈ အသစ္မ်ားကို အေလးထား လုပ္ေဆာင္ရန္ ႏိႈးေဆာ္ လိုက္ေၾကာင္းလည္း ေျပာခဲ့သည္။ AIDS ေရာဂါ ကင္းစင္သည့္ မ်ိဳးဆက္သုိ႕ ေရာက္ႏိုင္ေရး မိမိတို႔ အေနျဖင့္ HIV ကူးစက္မႈ မွ ၀ ရာႏႈနး္ ကင္းစင္ ရမည္ ျဖစ္သည္ဟုလည္း ၎တို႔မွ ေျပာသည္။ လက္ရွိတြင္ အဆိုပါ အာဖရိက ေဒသတြင္ လူေပါင္း ၂၂.၉ သန္းမွာ HIV ကူးစက္ခံထားရျပီး ကမၻာ့ HIV ကူးစက္မႈ အမ်ားဆံုး ေဒသတစ္ခု အျဖစ္ ရွိေနခဲ့ကာ လြန္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကလည္း လူေပါင္း ၁.၂ သန္း အသက္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရေၾကာင္း သိရသည္။
MRTV-4 - ေန႔စဥ္ ကေလးငယ္ ၁ ေထာင္ခန္႔ HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံေနရ
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

AIDS ကုသေဆးအတြက္ လမ္းျပေျမပံုကို သိပၸံပညာရွင္မ်ား ေရးဆြဲ

ႏိုင္ငံတကာမွ AIDS  ေရာဂါအေၾကာင္းကို ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ားမွာ HIV ေရာဂါပိုးကို ကုသႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းအတြက္ လက္တစ္ဆုပ္စာ အကြာအေဝးသာ လိုေတာ့ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုက္ကာ ယခုေဆးကို ရွာေဖြရန္ ဆယ္စုႏွစ္ အေတာ္ၾကာ ၾကိဳးစားခဲ့ျပီးေနာက္ ယခုလို ေျပာၾကား လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။  ၾကာသပေတးေန႔က သုေတသန ပညာရွင္မ်ားမွ ေျပာရာ၌ ၎တို႔အေနျဖင့္ ယင္းေရာဂါကို ကုသႏိုင္ရန္ လမ္းေၾကာင္းေပး သည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ေရာက္ရွိေစေရးအတြက္ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္လိုက္ျပီး ျဖစ္သည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။
ယေန႔မွာ အဆိုပါ ေဆးအတြက္ ပထမအဆင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္း AIDS  ေရာဂါကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိသူ သိပၸံပညာရွင္ ႏွင့္ ႏိုဘယ္ဆုရွင္ျဖစ္သူ Françoise Barré-Sinoussi မွေျပာၾကားခဲ့သည္။ လာမည့္ တနဂၤေႏြေန႔ မွာ  ႏုိင္ငံ တကာ AIDS   ကြန္ဖရင့္ေန႔ပင္ျဖစ္ျပီး ႏုိင္ငံတကာမွ  သိပၸံပညာရွင္မ်ား၊ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ ဥပေဒပညာရွင္ ၂ ေသာင္းေက်ာ္မွာ ဝါရွင္တန္ဒီစီသုိ႔ ေရာက္လာ ကာ ေဆြးေႏြးၾကမည္ျဖစ္ကာ ကမၻာအႏွံ႔ လူေပါင္း ၃၄ သန္းကို ထိခိုက္ေစ ရသည့္ ယခုေရာဂါပိုး ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈမရွိရန္အတြက္ မည္သုိ႔ လုပ္ေဆာင္မည္ကို တိုင္ပင္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။  HIV ေရာဂါပိုးကို တားဆီးႏိုင္မည့္ ေဆးမ်ားမွာ ပိုမိုေကာင္းမြန္ လာသည္ႏွင့္အညီ  ကုသေဆးမွာ ကို ေတြ႕ရွိရန္မွာ လည္း ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရွိေနျပီ ျဖစ္သည္ဟု Sinoussi မွ ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။
MRTV-4 - AIDS ကုသေဆးအတြက္ လမ္းျပေျမပံုကို သိပၸံပညာရွင္မ်ား ေရးဆြဲ 

HIV ေ၀ဒနာရွင္ေတြ ခရီးသြားခြင့္ ကန္႔သတ္မႈ အဆံုးသတ္ေရး AIDS ညီလာခံမွာ ေတာင္းဆို

HIV ေရာဂါပိုး ရိွသူေတြကို ခရီးသြားလာခြင့္ ပိတ္ပင္တာ၊ ႏိုင္ငံ၀င္ေရာက္ခြင့္ ဗီဇာ မေပးတာ စတဲ့ တားျမစ္ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကို ရုပ္သိမ္းဖို႔ ႏိုင္ငံတကာမွာ AIDS ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ အဖဲြ႔ေတြ စုေပါင္းထားတဲ့ ဦးေဆာင္ညြန္႔ေပါင္း အဖဲြ႔ႀကီးရဲ႕ အႀကီးအကဲျဖစ္သူေတြက ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။
ကမၻာအႏွံ႔ ႏိုင္ငံေပါင္း ၄၆ ႏိုင္ငံက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒီလို ကန္႔သတ္မႈ စည္းမ်ဥ္းေတြဟာ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈ ျဖစ္သလို၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ အတြက္လည္း အေျခအေနဆိုး ျဖစ္တယ္လို႔ သူတို႔က ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ဒီစီမွာ  ၆ ရက္ၾကာ လုပ္မယ့္ ႏိုင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံ စတင္တဲ့ ဒီေန႔မွာ ဒီလို ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံအရပ္ရပ္က AIDS ေရာဂါ သုေတသီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ သံတမန္ေတြ၊ အျခား ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးမွာ ဆက္ႏြယ္ ပတ္သက္သူေတြ စုစုေပါင္း ႏွစ္ေသာင္းငါးေထာင္ ေလာက္ ဒီညီလာခံကို တတ္ေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီညီလာခံကို အခု အသံလႊင့္ခ်ိန္ အေမရိကန္စံခ်ိန္ ည ၇ နာရီမွာ စတင္ ဖြင့္လွစ္ က်င္းပျပဳလုပ္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ညီလာခံ တတ္ေရာက္ လာသူေတြကို ၀ါရွင္တန္ဒီစီ ၿမိဳ႕ေတာ္၀င္က ႀကိဳဆို မိန္႔ခြန္းစကား ေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္း ကလည္း အဖြင့္ ဗီြဒီယိုမိန္႔ခြန္း ေျပာသလို၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု က်န္းမာေရးနဲ႔ လူမႈ၀န္ထမ္း ၀န္ႀကီး Kathleen Sebelius လည္း ကိုယ္တိုင္ တတ္ေရာက္ မိန္႔ခြန္းေျပာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီညီလာခံမွာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလရီကလင္တန္၊ အရင္သမၼတေဟာင္း ဘီလ္ကလင္တန္ နဲ႔ သမၼတကေတာ္ေဟာင္း မစၥေလာ္ရာဘုရွ္ တုိ႔က မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိန္႔ခြန္းေျပာ ၾကားမယ့္ တျခား ထိပ္တန္းပုဂၢိဳလ္ေတြ အထဲမွာ ကမာၻ႔ဘဏ္ဥကၠ႒ Jim Yong Kim နဲ႔ Microsoft ကုမၸဏီဥကၠ႒ Bill Gates တုိ႔လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
ျမန္မာဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ AIDS ေရာဂါဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြတခုမွာ ဗီြဒီယိုမိန္႔ခြန္း ေျပာဆိုဖို႔ရိွပါတယ္။ ၂ ႏွစ္တႀကိမ္ က်င္းပေနတဲ့ ဒီညီလာခံကို ဇူလိုင္လ ၂၂ ရက္ေန႔က ၂၇ ရက္ေန႔အထိ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ က်င္းပမွာျဖစ္ပါတယ္။
VOA – HIV ေ၀ဒနာရွင္ေတြ ခရီးသြားခြင့္ ကန္႔သတ္မႈ အဆံုးသတ္ေရး AIDS ညီလာခံမွာ ေတာင္းဆို

စစ္ေတြမွာ ARV ေဆးဝါးျပတ္လပ္

 ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚနဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္ေတြက HIV/AIDS ေဝဒနာရွင္ေတြဟာ ARV ေဆးဝါး ျပတ္လပ္သြားတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ ေနရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚမွာ ARV ေဆးဝါး ျပတ္လပ္ၿပီး ဒုကၡေရာက္ေနၾကရတဲ့ အေျခအေနေတြကို AIDS ေဒနာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကိုဦးဘေရႊက RFA ကို အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ရခိုင္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ပဋိပကၡအတြင္းမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ HIV ေဝဒနာရွင္ေတြက ARV ေဆးျပတ္လပ္ျပီး အခက္အခဲမ်ဳိးစံု ၾကံဳေတြ႕ေနရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ေနမေကာင္း ျဖစ္ေနျပီး ေဆးခန္းက ဘယ္မွာသြားျပရမလဲ မသိဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္ခင္ဗ်။ တခ်ဳိ႕ဆို ေဆးကဘယ္ကရမလဲ မသိဘူး၊ ဘယ္သူ လာေပးမလဲဆိုတာ မသိဘူး အဲဒီလို ျဖစ္ေနၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ေသဆံုးသြားတယ္။ တခ်ဳိ႕ ကိုယ္ဝန္သည္မေတြဆိုရင္ ကေလးေမြးဖို႔ ဘယ္နား ေဆးစစ္ ရမလဲမသိဘူး။ AIDS အဖြဲ႔ကို သြားေမးၾကည့္ေတာ့လည္း ဟိုမွာက ကြ်န္ေတာ္တို႔အတြက္ ေဆးေတြက မရိွဘူး ျဖစ္ေနတယ္”
စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚနဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ARV ေဆးဝါး သံုးစြဲေနရတဲ့ AIDS ေဝဒနာရွင္ စုစုေပါင္း (၃၃၀) ရွိေနၿပီး အစိုးရက ျဖန္႔ေဝေပးတဲ့ ARV ေဆးဝါးက လူ ၄၅ ေယာက္စာပဲ ရိွတဲ့အတြက္ ေဝဒနာရွင္ေတြ အေနနဲ႔ ေဆး အခမဲ့ ျဖန္႔ေဝေပးေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခား NGO ေတြကိုပဲ အဓိက အားကိုးေနရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဝဒနာရွင္ေတြက ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ မၾကာေသးခင္က ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး ႏိုင္ငံျခား NGO တခ်ိဳ႕ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြကို ရပ္ဆိုင္း လိုက္ရတဲ့အတြက္ AIDS ေဝဒနာရွင္ေတြကုိ ေပးေ၀ေနတဲ့ ARV ေဆးဝါး လံုးဝ ျပတ္ေတာက္ သြားခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ARV ေဆးဝါးဟာ AIDS ေရာဂါ ေဝဒနာရွင္ေတြ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် အခ်ိန္အတိအက်နဲ႔ ေသာက္သံုးရတဲ့ ေဆးဝါးျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆးျပတ္လပ္ သြားတာနဲ႔ HIV ေရာဂါပိုး ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ျမန္ဆန္လာၿပီး မလိုလားအပ္တဲ့ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ဆက္တိုက္ ဝင္ေရာက္ လာႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡကာလ အတြင္း အဲသည္လို ARV ေဆးဝါး ျပတ္လပ္မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသြားတဲ့ HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္ ၃ ဦး ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
RFA – စစ္ေတြမွာ ARV ေဆးဝါးျပတ္လပ္