တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားလူမျိုးတို့၏သမိုင်း

[Unicode]တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားလူမျိုးတို့၏သမိုင်း

တောင်ရိုးဒေသ

========

တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားတွေဟာ ရှမ်းပြည်နယ် နေရာအနှံ့အပြားမှာ ပျံ့နှံ့နေထိုင်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပအိုဝ့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသများဖြစ်သော ပင်လောင်းမြို့နယ်၊ ဟိုပုံးမြို့နယ်နဲ့ ဆီဆိုင်မြို့နယ်တို့တွင်လည်းကောင်း၊ ဓနုကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသများဖြစ်သော ရွာငံနဲ့ ပင်းတယဒေသများ တွင်လည်းကောင်း၊ တောင်ကြီးမြို့နယ်နဲ့ ကလောမြို့နယ်တွင်းရှိ ကျေးရွာများ၊ အောင်ပန်း၊ ဟဲဟိုးဒေသများ၊ လွိုင်လင်ခရိုင်အတွင်းရှိ လွိုင်လင်၊ နမ့်စန်၊ ပင်လုံမြို့တို့တွင်လည်း ပျံ့နှံ့နေထိုင်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ ကလောဒသေတစ်ဝိုက်တွင် အများဆုံး နေထိုင်ကြကာ ပအိုဝ့်နဲ့ ဓနု ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသနှစ်ခုကြားမှာ တည်ရှိ၍ ပင်လောင်းတောင်ခြေရှိ ရမည်းသင်းအစပ်နားမှာလည်း နေထိုင်ကြပါသေးတယ်။

တောင်ရိုးများဟာ ရခိုင်လူမျိုးကနေ ဆင်းသက်လာကြတယ်လို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။ စကားပြောရာမှာ ရခိုင်နဲ့ အနည်းငယ် ဆင်တူတာရှိပြီးတော့ အင်းသား၊ ဓနုတို့မှာ ရခိုင်နဲ့တူတဲ့ စကားမရှိဘူးလို့လည်း ဆိုတယ်။ တောင်ရိုးဘာသာ စာပေနဲ့ စကားကို ဆရာတော်၊ သံဃာတော်များနဲ့ တိုင်ပင်ညှိနှိုင်းပြီး ဘာသာစကား အရေးအသားတစ်ရပ်ကို တီထွင်ဖော်ထုတ်ပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။

တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားများသည် စာပေ၊ စကားနဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ထုံးတမ်းဓလေ့များ ပိုင်ဆိုင်ထားသော လူမျိုးစုတစ်စုဖြစ်ကြောင်း ဝံ့ကြွားစွာ ပြောဆိုကြပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေးကို အဓိက အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လုပ်ငန်းအဖြစ် အားထားလုပ်ကိုင်ကြပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုးကွယ်ကြကာ ဘာသာတရားကိုလည်း ရိုသေကိုင်းရှိုင်း တတ်ကြပါတယ်။

တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသူလေးများဟာ ကျေးလက်တောရွာမှာ အများစုနေထိုင်ကြတဲ့အတွက် ချောမောလှပကြပြီးတော့ မြို့သူများနဲ့မတူဘဲ ရိုးရိုးလေးနဲ့ ယဉ်ယဉ်လေးများဖြစ်ကာ မိမိတို့ရဲ့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုဓလေ့များကို ထိန်းသိမ်းထားကြသူများ ဖြစ်ပါတယ်။

တောင်ရိုးလူမျိုး ဆင်းသက်လာပုံ

==================

လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်က ပုဂံခေတ်တွင် ရခိုင်မိဖုရားတစ်ပါးဟာ တိုင်းပြည်အခြေအနေ အန္တရာယ်ပဋိပက္ခများကြောင့် ရှောင်တိမ်းရင်း အခြွေအရံများနဲ့ ရှမ်းရိုးမတောင်ပေါ်သို့ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချရင်း တောင်ရိုးမျိုးနွယ်စု ပေါက်ဖွားလာကြောင်း အထောက်အထားများအရ သိရပါတယ်။

တောင်ရိုးမျိုးနွယ်စု၏ ရာဇ၀င်ကို ရှေ့မီနောက်မီ သက်ကြီးဝါကြီးပုဂ္ဂိုလ်များဖြင့် ဖော်ထုတ်ထားကြခြင်းဖြစ်ကာ သမိုင်းဆရာများနဲ့ ပြုစုထားခြင်းမဟုတ်ကြောင်း တောင်ရိုးစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအသင်း (ဗဟို) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသောင်းရွှေက ပြောပါတယ်။

တောင်ရိုးဓလေ့ ၀တျစားဆငျယငျမှု

====================

တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားများဟာ အမျိုးသမီးတို့ဟာ အနက်ရောင်ဝမ်းဆက် (အထက်အောက်တွဲလျက်ဝတ်စုံ) သင်တိုင်းခေါ်သော ၀တျစုံကို ၀တျဆငျလေ့ရှိပွီး ခေါင်းတွင် တဘက်ဖြင့် ရောင်စုံခေါင်းပေါင်းများကို ၀တ်ဆင်လေ့ရှိပါတယ်။အမျိုးသားများကတော့ နက်ပြာရောင်ဘောင်းဘီနဲ့ ကောင်းကင်ပြာရောင်၊ မိုးပြာရောင်အကျီကိုဝတ်ပြီး ခေါင်းပေါင်းများ ပေါင်းထားလေ့ရှိကြပါတယ်။

၀တ်စားဆင်ယင်မှုသည် ပုဂံခေတ်က နှစ်ပေါင်းထောင်ချီခဲ့ပြီဖြစ်သဖြင့် မတူညီတော့ဘဲ တောင်ပေါ်တွင် ရှေးလူကြီးများနေခဲ့သော ရိုးရာကို ကိုယ်ပိုင်ရိုးရာအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကာ ချည်ဖြင့်ဂျပ်ခုတ်ရက်လုပ်သော သင်တိုင်းအနက်ရောင်ကို ၀တျကာ အမျိုးသားသည် နက်ပြာရောင်ဘောင်းဘီ၊ မိုးပြာရောင်ဖျင်အင်္ကျီကို မဲနယ်ဆိုးပြီး ၀တျဆငျကွပါတယျ။

တောင်ရိုးတံဆိပ်

=========

တောင်ရိုးမင်းတစ်ပါးဖြစ်သူ ဖိုးဆော်ချောင်ဖြူမင်းသည် တပေါင်းလဆန်း ၃ ရက်တွင် မင်းဖြစ်ချိန်၊ မင်းဖြစ်ဖို့ မင်းလောင်းဘ၀ကနေ တောင်ရိုးဒေသကနေ ပုဂံပြည်ကိုသွားရန် အသုံးပြုသော မြင်းဖြူကိုအစွဲပြု၍ တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသား အမှတ်တံဆိပ်အဖြစ် မြင်းဖြူကြီးကို တန်ဖိုးထား သတ်မှတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း တောင်ရိုးစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဖိုးကျော်လှက ပြောပါတယ်။

အလံတွင် အပြာရောင်က တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားတို့ဟာ အေးချမ်းစွာနေတတ်ခြင်း၊ အနီရောင်က အမိမြန်မာနိုင်ငံအတွက် လိုအပ်လျှင် ရွပ်ရွပ်ချွန်ချွန်ရဲရင့်ခြင်း၊ ကြယ်မကြီးက ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်၊ ကြယ်ဖြူလေးသုံးလုံးက တို့တာဝန်အရေး (၃) ပါးကို ဖော်ကျူးထားခြင်းဖြစ်ပြီး ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။

နစ်နာမှုများ ရှိနေခြင်း

===========

တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားများဟာ စာ/ ယဉ်အဖွဲ့ကနေ ကောက်ခံရရှိထားတဲ့ စာရင်းတွေအရ လူဦးရေ ၈၀,၀၀၀ ကျော်ပြီဖြစ်ကာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ၀ ဒသမ ၁ ရာခိုင်နှုန်းထက် ကျော်လွန်နေပြီဖြစ်သောကြောင့် တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသား ၀နျကွီးကိုယျစားလှယျ တစ်နေရာကို လွှတ်တော်တွင်ရရှိမည်ဖြစ်ကာ နိုင်ငံတော်မှ တရားဝင်စာရင်း မထုတ်ပြန်သဖြင့် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေရကြောင်း၊ အမြန်ဆုံးစာရင်းထုတ်ပြန်ပေးဖို့ လိုအပ်ကြောင်း တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအသင်း (ဗဟို)မှ တာဝန်ရှိသူ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရပါတယ်။

ရှေးယခင်တုန်းကလည်း အခွင့်အရေး မရှိခင်တုန်းက မှတ်ပုံတင်များကို ပြီးစလွယ်လုပ်လိုက်ကြောင်း၊ ပအိုဝ်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသများတွင် ရှိနေလျှင် ပအိုဝ်းဟုရေးခြင်း၊ ဓနုကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် ရောက်ရှိနေထိုင်သူများကို ဓနုဟု ရေးသွင်းခြင်းမျိုး ကြုံတွေ့ခဲ့ရဖူးကြောင်း၊ ယခုအချိန်တွင် တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုတစ်ခုအဖြစ် ရဲရဲဝံ့ဝံ့ပြောဆိုနိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးဖိုးကျော်လှက ပြောပါတယ်။

ယခုအခါမှာ တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားများ စုရပ်အဖြစ် တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားများ ရုံးခန်းတည်ဆောက်ဖို့ကိုလည်း ကြိုးပမ်းနေပြီဖြစ်ကြောင်း ဥက္ကဋ္ဌဦးသောင်းရွှေက ပြောပါတယ်။ ကလောဘက်မှလာရင် အောင်ပန်းမြို့အ၀င်တွင် တောင်ရိုးစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအသင်း (ဗဟို) ရုံးချုပ်ကို တည်ဆောက်သွားမည်ဖြစ်ကာ အစိုးရအဖွဲ့နဲ့ ဒေသတွင်းဖွံ့ဖြိုးရေးများ ဆောင်ရွက်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် လက်တွဲဆောင်ရွက်စရာများကို ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ရန် လည်းကောင်း၊ ရုံးခန်းသည် အသက်သွေးကြောကဲ့သို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောကြောင့် အမြန်ဆုံး တည်ဆောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း တောင်ရိုးအမျိုးသားနေ့တွင် တောင်ရိုးစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသောင်းရွှေက ပြောပါတယ်။

တောင်ရိုးတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်

===============

တောင်ရိုးများဟာ ပအိုဝ်းနဲ့ ဓနုဒေသကြားမှာ ပျံ့နှံ့နေထိုင်တဲ့အတွက် ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးဟာ တိုးတက်မှု နှေးကွေးနေပါတယ်။ တောင်ပေါ်ဒေသတွေမှာ နေထိုင်သူများဟာ နှစ်စဉ်ရေလိုအပ်ချက် မြင့်မားပါတယ်။ ညောင်ရွှေနဲ့ ကလောဒေသအကြားမှာရှိတဲ့ လက်မောင်းကွေးတောင်ပေါ်လို ဒေသတွေဟာ ပေပေါင်းများစွာ မြင့်တဲ့အတွက် နှစ်စဉ်ရေလိုအပ်ချက်များပြီး မနှစ်က ဆိုးရွားစွာ ရေခန်းခြောက်ခြင်းကြောင့် အလှူရှင်များ သွားရောက်လှူဒါန်းကြတဲ့ နေရာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသနှစ်ခုကြားထဲမှာ နေထိုင်ကြတဲ့အတွက် နှစ်ဖက်စလုံးက ဌာနဆိုင်ရာတွေကလည်း ပစ်ပယ်ထားခြင်းကိုခံနေရပြီး ကြားညပ်ခံနေရတယ်လို့လည်း တောင်ရိုးတိုင်းရင်းသားတွေက ဆိုကြပါတယ်။

ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးအဖြစ် ရေလိုအပ်ခြင်း၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုနဲ့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးများစွာ လိုအပ်ချက်များစွာရှိနေကြောင်း ပင်လောင်းမြို့နယ် နောင်မူရွာဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။

နောင်မူရွာမှာ ရေရှားလို့ မိုးရာသီဆိုရင် ရေလှောင်ကန်ကြီးနဲ့ ထိန်းသိမ်းထားရှိပြီး တစ်နှစ်ပတ်လုံး ရေကိုခြွေတာ သုံးစွဲရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးလိုအပ်ချက်ကြောင့် တိုက်နယ်ဆေးရုံရှိရာ ဒေသများကိုဝေးလံစွာ သွားရောက်ဆေးကုသနေရပါတယ်။ ပညာရေးအတွက် စာသင်ကျောင်းတွေနဲ့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကောင်းဖို့ များစွာလိုအပ်သေးတယ်ဆိုတာကို ထိုကျေးရွာများသို့ သွားရောက်ရင်း မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ လမ်းတွေက လုံးဝမကောင်းသေးပါဘူး။ နောင်မူရွာကို အ၀င်လမ်းမှာ ဖုန်တသောသောနဲ့ဖြစ်ပြီး ကျေးရွာလမ်းတိုင်းဟာ မြေသားလမ်းတွေပဲ ရှိပါသေးတယ်။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ကောင်းမွန်မယ်ဆိုရင် ဒေသတွင်းကုန်စည် စီးဆင်းမှု မြန်ဆန်လာခြင်းအပြင် ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေးအတွက်လည်း လမ်းပွင့်လာနိုင်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

Writer - စည်သာ (တောင်ကြီး)

#credit 

#naturemyanmar

[Zawgyi]ေေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတို႔၏သမိုင္

း

ေတာင္ရိုးေဒသ

========

ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားေတြဟာ ရွမ္းျပည္နယ္ ေနရာအႏွံ႔အျပားမွာ ပ်ံ့ႏွံ႔ေနထိုင္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပအိုဝ့္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ ပင္ေလာင္းၿမိဳ႔နယ္၊ ဟိုပံုးၿမိဳ႔နယ္နဲ႔ ဆီဆိုင္ၿမိဳ႔နယ္တို႔တြင္လည္းေကာင္း၊ ဓႏုကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ ရြာငံနဲ႔ ပင္းတယေဒသမ်ား တြင္လည္းေကာင္း၊ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႔နယ္နဲ႔ ကေလာၿမိဳ႔နယ္တြင္းရိွ ေက်းရြာမ်ား၊ ေအာင္ပန္း၊ ဟဲဟိုးေဒသမ်ား၊ လြိုင္လင္ခရိုင္အတြင္းရိွ လြိုင္လင္၊ နမ့္စန္၊ ပင္လံုၿမိဳ႔တို႔တြင္လည္း ပ်ံ့ႏွံ႔ေနထိုင္လ်က္ရိွေၾကာင္း သိရသည္။ ကေလာဒေသတစ္ဝိုက္တြင္ အမ်ားဆံုး ေနထိုင္ၾကကာ ပအိုဝ့္နဲ႔ ဓႏု ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသႏွစ္ခုၾကားမွာ တည္ရိွ၍ ပင္ေလာင္းေတာင္ေျခရိွ ရမည္းသင္းအစပ္နားမွာလည္း ေနထိုင္ၾကပါေသးတယ္။

ေတာင္ရိုးမ်ားဟာ ရခိုင္လူမ်ိဳးကေန ဆင္းသက္လာၾကတယ္လို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ စကားေျပာရာမွာ ရခိုင္နဲ႔ အနည္းငယ္ ဆင္တူတာရိွၿပီးေတာ့ အင္းသား၊ ဓႏုတို႔မွာ ရခိုင္နဲ႔တူတဲ့ စကားမရိွဘူးလို႔လည္း ဆိုတယ္။ ေတာင္ရိုးဘာသာ စာေပနဲ႔ စကားကို ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔ တိုင္ပင္ၫွိႏိႈင္းၿပီး ဘာသာစကား အေရးအသားတစ္ရပ္ကို တီထြင္ေဖာ္ထုတ္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ စာေပ၊ စကားနဲ႔ ယဉ္ေက်းမႈ ထံုးတမ္းဓေလ့မ်ား ပိုင္ဆိုင္ထားေသာ လူမ်ိဳးစုတစ္စုျဖစ္ေၾကာင္း ဝံ့ႂကြားစြာ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးကို အဓိက အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းအျဖစ္ အားထားလုပ္ကိုင္ၾကၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္ၾကကာ ဘာသာတရားကိုလည္း ရိုေသကိုင္းရိႈင္း တတ္ၾကပါတယ္။

ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသူေလးမ်ားဟာ ေက်းလက္ေတာရြာမွာ အမ်ားစုေနထိုင္ၾကတဲ့အတြက္ ေခ်ာေမာလွပၾကၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႔သူမ်ားနဲ႔မတူဘဲ ရိုးရိုးေလးနဲ႔ ယဉ္ယဉ္ေလးမ်ားျဖစ္ကာ မိမိတို႔ရဲ့ ရိုးရာယဉ္ေက်းမႈဓေလ့မ်ားကို ထိန္းသိမ္းထားၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာင္ရိုးလူမ်ိဳး ဆင္းသက္လာပံု

==================

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္က ပုဂံေခတ္တြင္ ရခိုင္မိဖုရားတစ္ပါးဟာ တိုင္းျပည္အေျခအေန အႏၲရာယ္ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ေရွာင္တိမ္းရင္း အေႁခြအရံမ်ားနဲ႔ ရွမ္းရိုးမေတာင္ေပၚသို႔ ေရႊ့ေျပာင္းအေျခခ်ရင္း ေတာင္ရိုးမ်ိဳးႏြယ္စု ေပါက္ဖြားလာေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ားအရ သိရပါတယ္။

ေတာင္ရိုးမ်ိဳးႏြယ္စု၏ ရာဇ၀င္ကို ေရ႔ွမီေနာက္မီ သက္ႀကီးဝါႀကီးပုဂၢိုလ္မ်ားျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ထားၾကျခင္းျဖစ္ကာ သမိုင္းဆရာမ်ားနဲ႔ ျပဳစုထားျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း ေတာင္ရိုးစာေပႏွင့္ ယဉ္ေက်းမႈအသင္း (ဗဟို) ဥကၠ႒ ဦးေသာင္းေရႊက ေျပာပါတယ္။

ေတာင္ရိုးဓေလ့ ၀တ်စားဆင်ယင်မႈ

====================

ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားမ်ားဟာ အမ်ိဳးသမီးတို႔ဟာ အနက္ေရာင္ဝမ္းဆက္ (အထက္ေအာက္တြဲလ်က္ဝတ္စံု) သင္တိုင္းေခၚေသာ ၀တ်စံုကို ၀တ်ဆင်ေလ့ရိွပြီး ေခါင္းတြင္ တဘက္ျဖင့္ ေရာင္စံုေခါင္းေပါင္းမ်ားကို ၀တ္ဆင္ေလ့ရိွပါတယ္။အမ်ိဳးသားမ်ားကေတာ့ နက္ျပာေရာင္ေဘာင္းဘီနဲ႔ ေကာင္းကင္ျပာေရာင္၊ မိုးျပာေရာင္အက်ီကိုဝတ္ၿပီး ေခါင္းေပါင္းမ်ား ေပါင္းထားေလ့ရိွၾကပါတယ္။

၀တ္စားဆင္ယင္မႈသည္ ပုဂံေခတ္က ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီခဲ့ၿပီျဖစ္သျဖင့္ မတူညီေတာ့ဘဲ ေတာင္ေပၚတြင္ ေရွးလူႀကီးမ်ားေနခဲ့ေသာ ရိုးရာကို ကိုယ္ပိုင္ရိုးရာအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ကာ ခ်ည္ျဖင့္ဂ်ပ္ခုတ္ရက္လုပ္ေသာ သင္တိုင္းအနက္ေရာင္ကို ၀တ်ကာ အမ်ိဳးသားသည္ နက္ျပာေရာင္ေဘာင္းဘီ၊ မိုးျပာေရာင္ဖ်င္အက်ႌကို မဲနယ္ဆိုးၿပီး ၀တ်ဆင်ကြပါတယ်။

ေတာင္ရိုးတံဆိပ္

=========

ေတာင္ရိုးမင္းတစ္ပါးျဖစ္သူ ဖိုးေဆာ္ေခ်ာင္ျဖဴမင္းသည္ တေပါင္းလဆန္း ၃ ရက္တြင္ မင္းျဖစ္ခ်ိန္၊ မင္းျဖစ္ဖို႔ မင္းေလာင္းဘ၀ကေန ေတာင္ရိုးေဒသကေန ပုဂံျပည္ကိုသြားရန္ အသံုးျပဳေသာ ျမင္းျဖဴကိုအစြဲျပဳ၍ ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသား အမွတ္တံဆိပ္အျဖစ္ ျမင္းျဖဴၾကီးကို တန္ဖိုးထား သတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေတာင္ရိုးစာေပႏွင့္ ယဉ္ေက်းမႈအသင္း အတြင္းေရးမွဴး ဖိုးေက်ာ္လွက ေျပာပါတယ္။

အလံတြင္ အျပာေရာင္က ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားတို႔ဟာ ေအးခ်မ္းစြာေနတတ္ျခင္း၊ အနီေရာင္က အမိျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ လိုအပ္လ်ွင္ ရြပ္ရြပ္ခြၽန္ခြၽန္ရဲရင့္ျခင္း၊ ၾကယ္မႀကီးက ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၊ ၾကယ္ျဖဴေလးသံုးလံုးက တို႔တာဝန္အေရး (၃) ပါးကို ေဖာ္က်ူးထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ သတ္မွတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

နစ္နာမႈမ်ား ရိွေနျခင္း

===========

ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားမ်ားဟာ စာ/ ယဉ္အဖြဲ႔ကေန ေကာက္ခံရရိွထားတဲ့ စာရင္းေတြအရ လူဦးေရ ၈၀,၀၀၀ ေက်ာ္ၿပီျဖစ္ကာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ၀ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ ေက်ာ္လြန္ေနၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသား ၀န်ကြီးကိုယ်စားလွယ် တစ္ေနရာကို လႊတ္ေတာ္တြင္ရရိွမည္ျဖစ္ကာ ႏိုင္ငံေတာ္မွ တရားဝင္စာရင္း မထုတ္ျပန္သျဖင့္ နစ္နာဆံုးရႈံးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနရေၾကာင္း၊ အျမန္ဆံုးစာရင္းထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားစာေပႏွင့္ ယဉ္ေက်းမႈအသင္း (ဗဟို)မွ တာဝန္ရိွသူ၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ သိရပါတယ္။

ေရွးယခင္တုန္းကလည္း အခြင့္အေရး မရိွခင္တုန္းက မွတ္ပံုတင္မ်ားကို ၿပီးစလြယ္လုပ္လိုက္ေၾကာင္း၊ ပအိုဝ္းကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသမ်ားတြင္ ရိွေနလ်ွင္ ပအိုဝ္းဟုေရးျခင္း၊ ဓႏုကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသတြင္ ေရာက္ရိွေနထိုင္သူမ်ားကို ဓႏုဟု ေရးသြင္းျခင္းမ်ိဳး ႀကံဳေတြ့ခဲ့ရဖူးေၾကာင္း၊ ယခုအခ်ိန္တြင္ ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုတစ္ခုအျဖစ္ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ေျပာဆိုႏိုင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း အတြင္းေရးမွဴး ဦးဖိုးေက်ာ္လွက ေျပာပါတယ္။

ယခုအခါမွာ ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားမ်ား စုရပ္အျဖစ္ ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားမ်ား ရံုးခန္းတည္ေဆာက္ဖို႔ကိုလည္း ႀကိဳးပမ္းေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ဥကၠ႒ဦးေသာင္းေရႊက ေျပာပါတယ္။ ကေလာဘက္မွလာရင္ ေအာင္ပန္းၿမိဳ႔အ၀င္တြင္ ေတာင္ရိုးစာေပႏွင့္ ယဉ္ေက်းမႈအသင္း (ဗဟို) ရံုးခ်ဳပ္ကို တည္ေဆာက္သြားမည္ျဖစ္ကာ အစိုးရအဖြဲ႔နဲ႔ ေဒသတြင္းဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ လက္တြဲေဆာင္ရြက္စရာမ်ားကို ေဆြးေနြးတိုင္ပင္ရန္ လည္းေကာင္း၊ ရံုးခန္းသည္ အသက္ေသြးေၾကာကဲ့သို႔ မရိွမျဖစ္လိုအပ္ေသာေၾကာင့္ အျမန္ဆံုး တည္ေဆာက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေတာင္ရိုးအမ်ိဳးသားေန့တြင္ ေတာင္ရိုးစာေပႏွင့္ ယဉ္ေက်းမႈအသင္းဥကၠ႒ ဦးေသာင္းေရႊက ေျပာပါတယ္။

ေတာင္ရိုးေတြရဲ့ လိုအပ္ခ်က္

===============

ေတာင္ရိုးမ်ားဟာ ပအိုဝ္းနဲ႔ ဓႏုေဒသၾကားမွာ ပ်ံ့ႏွံ႔ေနထိုင္တဲ့အတြက္ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဟာ တိုးတက္မႈ ေနွးေကြးေနပါတယ္။ ေတာင္ေပၚေဒသေတြမွာ ေနထိုင္သူမ်ားဟာ ႏွစ္စဉ္ေရလိုအပ္ခ်က္ ျမင့္မားပါတယ္။ ေညာင္ေရႊနဲ႔ ကေလာေဒသအၾကားမွာရိွတဲ့ လက္ေမာင္းေကြးေတာင္ေပၚလို ေဒသေတြဟာ ေပေပါင္းမ်ားစြာ ျမင့္တဲ့အတြက္ ႏွစ္စဉ္ေရလိုအပ္ခ်က္မ်ားၿပီး မႏွစ္က ဆိုးရြားစြာ ေရခန္းေျခာက္ျခင္းေၾကာင့္ အလႉရွင္မ်ား သြားေရာက္လႉဒါန္းၾကတဲ့ ေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသႏွစ္ခုၾကားထဲမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့အတြက္ ႏွစ္ဖက္စလံုးက ဌာနဆိုင္ရာေတြကလည္း ပစ္ပယ္ထားျခင္းကိုခံေနရၿပီး ၾကားညပ္ခံေနရတယ္လို႔လည္း ေတာင္ရိုးတိုင္းရင္းသားေတြက ဆိုၾကပါတယ္။

ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအျဖစ္ ေရလိုအပ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးမ်ားစြာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားစြာရိွေနေၾကာင္း ပင္ေလာင္းၿမိဳ႔နယ္ ေနာင္မူရြာေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။

ေနာင္မူရြာမွာ ေရရွားလို႔ မိုးရာသီဆိုရင္ ေရေလွာင္ကန္ႀကီးနဲ႔ ထိန္းသိမ္းထားရိွၿပီး တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ေရကိုေႁခြတာ သံုးစြဲရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးလိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ တိုက္နယ္ေဆးရံုရိွရာ ေဒသမ်ားကိုေဝးလံစြာ သြားေရာက္ေဆးကုသေနရပါတယ္။ ပညာေရးအတြက္ စာသင္ေက်ာင္းေတြနဲ႔ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးေကာင္းဖို႔ မ်ားစြာလိုအပ္ေသးတယ္ဆိုတာကို ထိုေက်းရြာမ်ားသို႔ သြားေရာက္ရင္း ျမင္ေတြ့ခဲ့ရပါတယ္။ လမ္းေတြက လံုးဝမေကာင္းေသးပါဘူး။ ေနာင္မူရြာကို အ၀င္လမ္းမွာ ဖုန္တေသာေသာနဲ႔ျဖစ္ၿပီး ေက်းရြာလမ္းတိုင္းဟာ ေျမသားလမ္းေတြပဲ ရိွပါေသးတယ္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ေကာင္းမြန္မယ္ဆိုရင္ ေဒသတြင္းကုန္စည္ စီးဆင္းမႈ ျမန္ဆန္လာျခင္းအျပင္ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးအတြက္လည္း လမ္းပြင့္လာႏိုင္ေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

Writer - စည္သာ (ေတာင္ႀကီး)

#credit 

#naturemyanmar