ရတနာပုံ မန်းရွှေမြို့တော်၏ လေးပြင်လေးရပ်၊ ရပ်ကွက် (၅၄) ရပ်ကွက်အကြောင်း
မန္တလေးမြို့တည်နန်းတည်
မင်းတုန်းမင်းကြီးသည်
သက္ကရာဇ် ၁၂၂၄ ခုနှစ်
တပေါင်းလပြည့်ကျော် ၄ ရက် နေ့
ရတနာပုံမြို့တော်လေးပြင်လေးရပ်တွင်
မှူးတော်မတ်တော်မှစ၍
ဆင်းရဲသားပြည်သူများပါ မကျန်
နေရာဝေငပေးချခဲ့ပြီး
ရပ်ကွက်ပေါင်း ၅၄ ခု ကို
အမည်နာမသမုတ်၏။
မန္တလေးမြို့သည်
ဘာသာ၊ သာသနာ၊ စာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှု
မြို့တော်ဖြစ်မည့် အတိတ်နိမိတ်အတိုင်း
မြန်မာဆန်သော ထီးဟန်၊ နန်းဟန်
အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝသော အမည်များဖြင့်
ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်ခဲ့၏။
အချို့ရပ်ကွက်များသည်
ရတနာသိင်္ဃပြည်ရွှေဘို၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ
မြို့တော်များမှ မြစ်ဖျားခံခဲ့ပြီး
အချို့လည်း ရာဇဝင်သမိုင်းဆိုင်ရာ
အမည်များဖြစ်၏။
အချို့လည်း ဒေသအလိုက် နေရာအခေါ်များ
ပေးခဲ့၏။
မင်းတုန်းမင်းသည်
အလျားအနံ ၁၂ ပြစီရှိသော
စတုရန်းကွက်ကြီကို အုတ်ရိုး၊ ကျုံး ဖြင့်ကာရံလျက် "လေးကျွန်းအောင်မြေ" ဟုအမည်ပေးခဲ့သည်။
ရပ်ကွက် ၅၄ ဌာနကို အောက်ပါအတိုင်း
အမည်ပေးခဲ့ပါသည်။
အရှေ့ပြင် ၇ ရပ်ကွက်
၁။ ကျွန်လုံးမော် *
၂။ ဝိဇယမဟီ *
၃။ ဇေယျမင်္ဂလာ *
၄။ ဘူမိဇေယျာ *
၅။ မဟာဇေယျဘုံ
၆။ ပြည်ကြီးမျက်မှန်
၇။ ပြည်ကြီးမျက်ရှင်
တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက်
၈။ ပတ်ကုန်းပျော်ဘွယ်
၉။ ဇမ္ဗူမျက်ရှင်*
၁၀။ ပတ်ကုန်းဝန်းကျင်
၁၁။ ရန်မျိုးလုံ
၁၂။ မဟာနွယ်စဉ်
၁၃။ သကျနွယ်စဉ်
၁၄။ မောရဂီဝါ
၁၅။ စိတ်တရမဟီ
၁၆။ ဟေမာဇလ
၁၇။ ကၪၥဏမဟီ
၁၈။ ဟေမမာလာ
၁၉။ ချမ်းမြသာစည်
၂၀။ အောင်ချမ်းသာ *
အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်
၂၁။ အမရစံခေါင်
၂၂။ အမရဌာနီ
၂၃။ ပြည်လုံးချမ်းသာ
၂၄။ မဃေဂီရိ
၂၅။ ပုလဲငွေရောင်
၂၆။ ပြည်ကြီးကျက်သရေ
၂၇။ အောင်မြေရန်လုံ *
၂၈။ ဇမ္ဗူကြငှန်း *
၂၉။ ချမ်းအေးသာဇံ
၃၀။ တုလွတ်ရန်အောင် *
၃၁။ ဘေးမဲ့လွတ်ရှောင် *
၃၂။ အောင်နန်းရိပ်သာ
၃၃။ ရတနာဘူမိ
၃၄။ မဟာအောင်မြေ
၃၅။ ကျွန်းလုံးကြေညာ *
၃၆။ ရွှေဘုန်းရှိန်
၃၇။ ကျွန်းလုံးဥသျှောင်
၃၈။ တမ္ပဝတီ
၃၉။ သန်လျက်မော်
၄၀။ စိန်ပန်း
၄၁။ ဒေးဝန်း
၄၂။ ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်
၄၃။ သီရိဟေမာ
၄၄။ သီရိမာလာ
၄၅။ အောင်မြေသာစံ
၄၆။ ပြည်ကြီးရန်လုံ
၄၇။ မင်းတဲအီကင်
၄၈။ ဘုန်းတော်ရောင် *
၄၉။ ညောင်ကွဲ
မြောက်ပြင် ၅ ရပ်ကွက်
၅၀။ မြကျွန်းတန်ဆောင် *
၅၁။ မြနန်းအောင်မြေ *
၅၂။ မြနန်းစံရာ *
၅၃။ မြနန်းဘုံသာ *
၅၄။ မြကျွန်းမြေငူ *
ထိုသို့ ရပ်ကွက်ပေါင်း ၅၄ ရပ်ကွက်
သတ်မှတ်ခဲ့သော်လည်း
အရှေ့ပြင်မှ
ကျွန်းလုံးမော်၊ ဝိဇယမဟီ၊
ဇေယျမင်္ဂလာ၊ ဘူမိဇေယျာ
ရပ်ကွက် ၄ ရပ်ကွက်
တောင်ပြင်မှ
ဇမ္ဗူမျက်ရှင်၊ အောင်ချမ်းသာ
ရပ်ကွက် ၂ ရပ်ကွက်
အနောက်ပြင်မှ
အောင်မြေရန်လုံ၊ ဇမ္ဗူကြငှန်း၊
တုလွတ်ရန်အောင်၊ ဘေးမဲ့လွတ်ရှောင်၊
ကျွန်းလုံးကြေညာ၊ ဘုန်းတော်ရောင်
ရပ်ကွက် ၆ ရပ်ကွက်
မြောက်ပြင်မှ
မြနန်းတန်ဆောင်၊ မြနန်းအောင်မြေ၊
မြနန်းစံရာ၊မြနန်းဘုံသာ၊ မြကျွန်းမြေငူ
ရပ်ကွက် ၅ ရပ်ကွက်
စုစုပေါင်း ၁၇ ရပ်ကွက်တို့သည်
ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။
ယခုအချိန်အခါတွင် မန္တလေးမြို့၏
ရပ်ကွက်ပေါင်း ၃၇ ရပ်ကွက်သာ
ရှေးအမည်အတိုင်း ထင်ရှားလျက် တည်ရှိပါသည်။
မင်းတုန်းမင်း အမည်နာမ သမုတ်ခဲ့သော
ရပ်ကွက်များ
(၁) ပြည်ကြီးမျက်မှန်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
ပြည်ကြီးမျက်မှန်ရပ်ကွက်တည်ရှိသည်။
မြောက်ဘက် ၂၆ လမ်း မှ တောင်ဘက် ၂၉ လမ်း
အရှေ့ဘက် နဒီချောင်း မှ အနောက်ဘက် လမ်း
၇၀ အထိ ကျယ်ဝန်းပြီး အကွက်ပေါင်း ၂၁ ကွက်
ပါဝင်သည်။
ပြည်ကြီးမျက်မှန်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်မင်း
လက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်က
ပင် အရှေ့ပြင် (၇) ရပ်ကွက်တွင် အပါအဝင် ဖြစ်
သည်။ တိုင်းပြည်၏ မျက်ရှူ့မှန်သဖွယ်ဖြစ်သော
ပုဂ္ဂိုလ်များ နေထိုင်ရာရပ်ကွက် ဟု အဓိပ္ပါယ် ရ
သည်။
ပြည်ကြီမျက်မှန်ရပ်ကွက်တွင် သီပေါမင်း တည်
ထား ကိုကွယ်ခဲ့သော လောကရန်နှိမ် အောင်တော်
မူ မြတ်စွာဘုရား တည်ရှိသည်။ ထိုဘုရားကို အစွဲ
ပြု၍ အောင်တော်မူရပ်ကွက် ဟုလည်းခေါ်ကြပါ
သည်။
(၂) ပြည်ကြီးမျက်ရှင်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
ုပြည်ကြီးမျက်ရှင်ရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
အရှေ့ဘက် နဒီချောင်း မှ အနောက်ဘက်
လမ်း ၇၀ မြောက်ဘက် ၂၉ လမ်း မှ တောင်
ဘက် ၃၅ လမ်း အထိ ကျယ်ဝန်း၍ အကွက်
၁၇ ကွက် ရှိသည်။
ပြည်ကြီးမျက်ရှင်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း
အမည်ပေးခဲ့သော အရှေ့ပြင် (၇) ရပ်ကွက်တွင်
ပါဝင်သည်။ ကျောက်မျက်ကဲ့သို့ အဖိုးတန်သည့်
အရပ် ဟု အဓိပ္ပါယ် ရပါသည်။
(၃) ပတ်ကုန်းဝန်းကျင်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
ပတ်ကုန်းဝန်းကျင်ရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
လမ်း ၇၀ နှင့် ၇၃ လမ်း ကြား၊ ၂၆ လမ်း နှင့်
လမ်း ၃၀ ကြား ဖြစ်ပြီး အကွက်ပေါင်း ၁၂ ကွက်
ပါဝင်သည်။
ပတ်ကုန်းဝန်းကျင်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်မင်း
အမည်ပေးခဲ့သော တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက်တွင်
ပါဝင်သည်။ ရတနာပုံခေတ်က နန်းတော်ဝန်းကျင်
အမှုထမ်းများ အစောင့်အမှုထမ်းများ မာရဘင်
အမှုထမ်းများ အများဆုံး နေရာချထားသည့် ရပ်
ကွက် ဖြစ်သည်။
ပတ်ကုန်းဝန်းကျင်ရပ်ကွက်တွင် ရွှေလှံအစုအမှု
ထမ်းများ နှင့် ရွှေလှံအစုကို အုပ်ချုပ်ရသူ ရွှေလှံ
ဗိုလ် ကောလင်းမြို့စား ဦးချက် တို့ နေထိုင်ခဲ့ဖူး
သဖြင့် ရှေလှံရပ် ဟူ၍လည်း လူသိများပါသည်။
(၄) ပတ်ကုန်းပျော်ဘွယ်ရပ်ကွက်
ပတ်ကုန်းပျော်ဘွယ်ရပ်ကွက်သည် မန္တလေးမြို့
ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင် တည်ရှိသည်။ လမ်း
၃၀ နှင့် ၃၅ လမ်း ကြား၊ ၆၆ လမ်း နှင့် လမ်း၇၀
ကြား ဖြစ်သည်။
မင်းတုန်းမင်း အမည်ပေးခဲ့သော တောင်ပြင် (၁၃)
ရပ်ကွက်တွင် ပတ်ကုန်းပျော်ဘွယ်ရပ်ကွက် ပါဝင်
သည်။ ရတနာပုံခေတ်က မင်းမှုထမ်းများ နေထိုင်
ရာ ရပ်ကွက်ဖြစ်ပါသည်။
(၅) ရန်မျိုးလုံရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံ မြို့နယ်တွင်
ရန်မျိုးလုံရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ လမ်း၇၀ နှင့်
၇၃ လမ်း ကြား၊ လမ်း ၃၀ နှင့် ၃၅ လမ်း ကြား
ဖြစ်ပြီး အကွက်ပေါင်း ၁၅ ကွက် ပါဝင်သည်။
ရန်မျိုးလုံရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း လက်ထက်
ရပ်ကွက် အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် တောင်ပြင်
၁၃ ရပ်ကွက်တွင် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။
ရတနာပုံခေတ်က မင်းမှုထမ်းများ နေထိုင်ခဲ့သော
အရပ်ဖြစ်ပြီး ရန်မျိုးစုံလုံခြုံကင်းဝေးရာအရပ် ဟူ
သော အဓိပ္ပါယ်ဖြင့် ရန်မျိုးလုံရပ်ကွက် ဟု မှည့်
ခေါ်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။
(၆) စိတ္တရမဟီရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
စိတ္တရမဟီရပ်ကွက်တည်ရှိသည်။ ၇၃ လမ်း နှင့်
၇၆ လမ်း ကြား၊ ၂၆ လမ်း နှင့် လမ်း ၃၀ ကြား
ဖြစ်ပြီး အကွက်ပေါင်း ၁၁ ကွက် ပါဝင်သည်။
စိတ္တရမဟီရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်မင်း အမည်ပေး
ခဲ့သော တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက်တွင် အပါအဝင်
ဖြစ်သည်။ ရတနာပုံခေတ်က မင်းမှုထမ်းများ
စာရေးဆရာ အနုပညာရှင်များ နေထိုင်ခဲ့ကြသော
ရပ်ကွက်ဖြစ်သည်။ စာဆိုတော်ကြီးများဖြစ်သည့်
အချုပ်တန်းဆရာဘေ နှင့် စလေဦးပုည တို့ နေ
ထိုင်ခဲ့သည်။
စိတ္တရမဟီဟူသည်မှာ ဆန်းကြယ်သည့်မြေ ဟု
အဓိပ္ပါယ်ရပါသည်။
(၇) မောရဂီဝါရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
မောရဂီဝါရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ ၇၃ လမ်း နှင့်
၇၆ လမ်းကြား လမ်း ၃၀ နှင့် ၃၅ လမ်းကြား ဖြစ်
ပြီး အကွက်ပေါင်း ၁၅ ကွက် ရှိသည်။
မောရဂီဝါရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်
အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် တောင်ပြင် ၁၃
ရပ်ကွက်တွင် အပါအဝင် ဖြစ်သည်။ ရတနာပုံ
မန္တလေးမြို့ တည်စဉ်က ဤအရပ်၌ လှပသော
ဒေါင်းတစ်ကောင် မြင်လိုက်ရ၍ မင်္ဂလာရှိစွာဖြင့်
မောရဂီဝါရပ်ကွက် ဟု မှည့်ခေါ်ကြောင်း ပါးစပ်
သမိုင်း ပြောဆိုကြသည်။ မောရဂီဝါ ဟူသည်
ပါဠိဘာသာဖြင့် ဥဒေါင်းလည်တိုင် ဟု အဓိပ္ပါယ်
ရ၏။
ရတနာပုံခေတ်က မောရဂီဝါရပ်ကွက်တွင်
မင်းမှုထမ်းများ ရွှေချည်ထိုးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်
ကြသူများ နေထိုင်ရာ အရပ် ဖြစ်ပါသည်။
(၈) ဟေမာဇလရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစုံမြို့နယ်တွင်
ဟေမာဇလရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ ၇၆ လမ်း နှင့်
၇၉ လမ်းကြား၊ ၂၆ လမ်း နှင့် လမ်း ၃၀ ကြား ဖြစ်
ပြီး အကွက်ပေါငိး ၁၁ ကွက် ရှိသည်။
ဟေမာဇလရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်မင်း အမည်
ပေးခဲ့သော တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက် ပါဝင်သည်။
နန်းတော်နှင့် နီးကပ်သော ရပ်ကွက် ဖြစ်သဖြင့်
အမှုထမ်း အရာထမ်း များကို နေရာချထားသော
ရက်ကွက် ဖြစ်၏။ ဟေမာဇလရပ်ကွက်တွင်
မင်းတုန်းမင်း၏ ကောင်းမှုတော် ဆုတောင်းပြည့်
မြတ်စွာဘုရား တည်ရှိသည်။
ဟေမာဇလသည် ပာဠိစကားဖြစ်ပြီး
ဟေမာ သည် ရွှေ
ဇလ သည် ရေ
ဟူ၍ အဓိပ်ပါယျရပွီး
အဖိုးတန်သော ရွှေရေမြေတို့ဖြင့် ပြည့်စုံသော အရပ်
ဟု ဆိုလိုဟန် ရှိပါသည်။
(၉) ကဉ္စနမဟီရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
ကဉ္စနမဟီရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ ၇၆ လမ်း နှင့်
လမ် ၈၀ ကြား၊ လမ်း ၃၀ နှင့် ၃၅ လမ်းကြား ဖြစ်
သည်။
ကဉ္စနမဟီရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း ရတနာပုံ
နေပြည်တော် တည်စဉ်ကပင် တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်
ကွက် အနက် တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရွှေချည်ထိုး လက်
မှုပညာသည်များ နေထိုင်ခဲ့ကြပြီး အရှေ့ရွှေချည်
ထိုးဝင်း အနောက်ရွှေချည်ထိုးဝင်း များ တည်ရှိ
ခဲ့သည်။
ကဉ္စနမဟီရပ်ကွက် ဟော်ကုန်းရပ် ၃၁လမ်း နှင့်
၇၇ လမ်း ထောင့်တွင် ရွှေဘုံသာမြတ်စွာဘုရား
တည်ရှိသည်။ ဖန်ချက်ဝန် မင်းထင်ပညာသိဒ္ဓိ
ကျော်ခေါင် ပုရပိုက် မှတ်တမ်းအရ ဤရွှေဘုံသာ
ဘုရား အပါအဝင် မန္တလေးမြို့ပေါ်တွင် ရွှေဘုံသာ
ဘုရားငါးဆူရှိပြီး သီရိဓမ္မာသောကမင်းကြီး တည်
ထားခဲ့ရာမှ မင်းရှင်စော ဗဒုံမင်း မင်းတုန်းမင်း တို့
လက်ထက် ပြုပြင်ခဲ့ကြကြောင်း သိမှတ်ရသည်။
ပာဠိဘာသာအားဖြင့်
ကဉ္စန ဟူသည် ရွှေ
မဟီ ဟူသည် မြေကြီး
ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် ကဉ္စနမဟီ ဟူသည်မှာ "ရွှေမြေ" ဟု
အဓိပ္ပါယ်ရပါသည်။
(၁၀) စကြာနွယ်စဉ်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ မဟာအောင်မြေမြို့နယ်တွင်
စကြာနွယ်စဉ်ရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ ၇၃ လမ်း
၇၆ လမ်း ကြား ၃၅ လမ်း နှင့် ၃၈ လမ်း ကြား
ဖြစ်ပြီး အကွက် ၉ ကွက် ရှိသည်။
စကြာနွယ်စဉ်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်မင်း အမည်
ပေးခဲ့သော တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်
သည်။ ရတနာပုံခေတ်က အမြောက်တပ် အမှုထမ်း
များ နေထိုင်ရာ ရပ်ကွက်ဖြစ်၏။ အထူးသဖြင့်
စကြာအမြောက်တပ် အမှုထမ်းများ ဖြစ်ကြ၏။
စကြာအမြောက်မှာ လက်ဖြင့်တွန်းရွေ့ သွားရသော
အမြောက်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။
ရတနာပုံခေတ်က စကြာအမြောက်တပ် မင်္ဂလာ
အမြောက်တပ် ဆူးလေးကုန်းအမြောက်တပ်
ဗုံးအိုးအမြောက်တပ် ဟူ၍ဘုရင့် အမြောက်တပ်
လေးတပ် ရှိသည်။ စကြာနွယ်စဉ်ရပ်ကွက်ကို
အရပ်သုံး အနေဖြင့် အမြောက်တန်းရပ် ဟု ခေါ်
ဆိုကြပါသည်။
(၁၁) မဟာနွယ်စဉ်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ မဟာအောင်မြေမြို့နယ်တွင်
မဟာနွယ်စဉ်ရပ်ကွက်တည်ရှိသည်။ ၆၉ လမ်း
နှင့် ၇၃ လမ်းကြား ၃၅ လမ်း နှင့် ၄၁ လမ်းကြား
ဖြစ်ပြီး အကွက် ၁၃ ကွက် ပါဝင်သည်။
မဟာနွယ်စဉ်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း အမည်
သမုတ်ခဲ့သော တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက်တွင် အပါ
အဝင် ဖြစ်သည်။ မဟာမျိုး မဟာနွယ် ဆွေတော်
မျိုးတော် များ နေထိုင်ရန် အကွက်ချမှတ်ပေးသော
ရပ်ကွက်ဖြစ်သော်လည်း ဆွေတော်မျိုးတော်များ
အကွက်မရှိပေ။ မင်းတုန်းမင်း စိုက်ပျိုးခဲ့သော
မဟာဗောဓိပင် တည်ရှိသည်။
ရတနာပုံခေတ်က ဒိုင်းစုအမှုထမ်းများ မိရိုဖလာ
ခြင်းလုံးကြိမ်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူများ ဗြဟ္မဏ
ပုဏ္ဏားများ နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၁၂) ဟေမမာလာရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ မဟာအောင်မြေမြို့နယ်တွင်
ဟေမမာလာရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ ယခုအခါ
ဟေမမာလာမြောက်ရပ်ကွက် နှင့် ဟေမမာလာ
တောင်ရပ်ကွက် ဟူ၍ ခွဲခြားထားသည်။
ဟေမမာမြောက်ရပ်ကွက်သည် ၇၆ လမ်း နှင့်
လမ်း ၈၀ ကြား၊ ၃၅ လမ်း နှင့် ၃၈ လမ်းကြား
ဖြစ်ပြီး အကွက် ၁၀ ကွက် ပါဝင်သည်။
ဟေမမာလာမြောက်ရပ်ကွက်ကို မျက်ပါးရပ်
ဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။
ဟေမမာလာတောင်ရပ်ကွက်သည် ၇၈ လမ်း နှင့်
လမ်း ၈၀ ကြား၊ ၃၇လမ်း နှင့် ၄၂ လမ်း ကြား ဖြစ်
ပြီး အကွက် ၉ ကွက် ပါဝင်သည်။
ဟေမမာလာရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း အမည်
ပေးခဲ့သော တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်
သည်။
ရတနာပုံခေတ်က
ရွှေမျက်ပါးခတ်ပညာရှင်များ၊
ရွှေချည်ထိုးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
ပုတီးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
စာတိုက်ဗီရိုလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
မြေတိုင်းအစုအမှုထမ်းများ
နေထိုင်ရာအရပ် ဖြစ်သည်။
ဟေမမာလာရပ်ကွက်သည် ရွှေကို အထူးပြုခေါ်ဝေါ်သည့် ရပ်ကွက် ဖြစ်သည်။ ပါဠိဘာသာဖြင့် ဟေမ သည် ရွှေ၊ မာလာသည် ပန်းဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။
မျက်ပါးရပ်သည် မျက်-ရွှေ ဟု အဓိပ္ပါယ်ရှိပြီး
ရွှေကိုပါးအောင် ရွှေဆိုင်းဖြစ်လာအောင် ခတ်လုပ်
သူများ နေထိုင်ရာ အရပ်ဖြစ်သဖြင့် ရွှေမျက်ပါးရပ်
ဟု ခေါ်သည်။ ရွှေမျက်ပါးရပ်မှ မျက်ပါးရပ် ဟူ၍
ခေါ်ဝေါ်လာကြပါသည်။
(၁၃) ချမ်းမြသာစည်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ မဟာအောင်မြေမြို့နယ်တွင် ချမ်းမြသာစည်မြောက်ရပ်ကွက် တည်ရှိပြီး အကွက် ၁၀ ကွက် ပါဝင်သည်။ ချမ်းမြသာစည်မြို့နယ်တွင် ချမ်းမြသာစည်
တောင်ရပ်ကွက် တည်ရှိပြီး အကွက်ပေါင်း၂၆ ကွက် ပါဝင်သည်။
ချမ်းမြသာစည်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် တောင်ပြင် ၁၃ ရပ်ကွက်အနက် တစ်ခုဖြစ်သည်။
ချမ်းမြသာစည်ရပ်ကွက်တွင် စေတီဘုရားများ
အမရပူရခေတ် ရတနာပုံခေတ် ကျောင်းတိုက်ကြီး
များ တည်ရှိသည်။ ရှေးယခင်ကတည်းကပင်
ဆိုင်းပညာရှင်များ သဘင်ပညာရှင်များ နေထိုင်
ရာ ရပ်ကွက် ဖြစ်ပါသည်။
(၁၄) ချမ်းအေးသာစံရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်အေးသာစံမြို့နယ်တွင်
ချမ်းအေးသာစံရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
ချမ်းအေးသာစံရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း
ရပ်ကွက်အမည်များ သတ်မှတ်စဉ်ကပင်
အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက် အဝင်ဖြစ်သည်။
ရတနာပုံခေတ်က လူမျိုးစုံ နေရာချပေးသော
ရပ်ကွက် ဖြစ်သည်။
ယခုအခါ ချမ်းအေးသာစံ ရပ်ကွက်ကို ချမ်းအေးသာစံအရှေ့ရပ်ကွက်
ချမ်းအေးသာစံအလယ်ရပ်ကွက်
ချမ်းအေးသာစံအနောက်ရပ်ကွက်
ဟူ၍ ခွဲခြားထားသည်။
ချမ်းအေးသာစံအရှေ့ရပ်ကွက်သည် လမ်း ၈၀
နှင့် ၈၂ လမ်း ကြား၊ ၂၆ လမ်း နှင့် လမ်း ၃၀ ကြား
ြုဖစ်ပြီး အကွက် ၈ ကွက် ရှိသည်။ ရတနာပုံခေတ်
က ယိုးဒယားစျေး ဟု အမည်တွင်သောစျေးတစ်ခု
ရှိခဲ့ဘူးသည်။ ရှေးအခါက ဝက်မစွတ်ဝန်ထောက်
မင်း နေခဲ့သော အရပ်ဖြစ်သည်။
ချမ်းအေးသာစံအလယ်ရပ်ကွက်သည် ၈၂ လမ်း
နှင့် ၈၄ လမ်း ကြား၊ ၂၆ လမ်း နှင့် လမ်း ၃၀ ကြား
ဖြစ်ပြီး အကွက် ၈ ကွက် ရှိသည်။ ချမ်းအေးသာစံ
အလယ်ရပ်ကွက်တွင် အင်းဝခေတ် ရှင်ဘို့မယ်
မိဖုရား တည်ထားခဲ့သော ရှင်ဘို့မယ်ဘုရား နှင့်
ယိုးဒယား(ထိုင်း)နွယ်ဖွားများ တည်ထားခဲ့သည့်
ဘုရားသုံးဆူ တည်ရှိသည်။ ရှေးအခါက မြို့ဝန်
ဦးသာအိုး နေထိုင်ခဲ့ရာ အရပ်ဖြစ်သည်ဟု မှတ်
သားရသည်။
ချမ်းအေးသာစံအနောက်ရပ်ကွက်သည် ၈၄ လမ်း
နှင့် ၈၆ လမ်း ကြား၊ ၂၆ လမ်း နှင့် လမ်း ၃၀ ကြား
ဖြစ်ပြီး အကွက် ၈ ကွက် ပါဝင်သည်။ ချမ်းအေး
သာစံအနောက်ရပ်ကွက်တွင် စျေးကြိုတော်ကြီး
တည်ရှိသည်။ ရှေးအခါက ပင့်သာမင်းသမီး နေ
ထိုင်ခဲ့သည့် အရပ် ဖြစ်ပါသည်။
(၁၅) အောင်နန်းရိပ်သာရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
အောင်နန်းရိပ်သာရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
အောင်နန်းရိပ်သာရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း
လက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်က
ပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်သည်။
အောင်နန်းရိပ်သာအမည်မှာ မင်းတုန်မင်း၏
ခမည်းတော် သာယာဝတီမင်းကြီး ယာယီစံနန်း
တော် တည်ဆောက်စိုးစံ အောင်မြင်ရာအရပ်ကို
အကြောင်းပြု၍ မန္တလေးမြို့ တည်ပြီးနောက်
မှည့်ခေါ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ မင်းတုန်းမင်း မင်းသား
ဘဝက နေထိုင်ခဲ့သောအရပ်လည်းဖြစ်သည်။
ယခုအခါ အောင်နန်းရိပ်သာအရှေ့ရပ်ကွက် နှင့်
အောင်နန်းရိပ်သာအနောက်ရပ်ကွက် ဟူ၍
ခွဲခြားထားသည်။
အောင်နန်းရိပ်သာအရှေ့ရပ်ကွက်သည် လမ်း ၈၀
မှ ၈၄ လမ်း ကြား နှင့် လမ်း ၃၀ မှ ၃၅ လမ်း ကြား
အတွင်း ဖြစ်ပြီး အကွက်ပေါင်း ၂၀ ရှိ၍ ကျယ်ပြန့်
သော ရပ်ကွက်ဖြစ်သည်။လမ်း ၃၀၊ ၈၃ လမ်း နှင့် ၈၄လမ်းကြားတွင် ပန်းပဲမင်းကြီးဦးမှို တည်ထား
သော လမ်းလယ်ဘုရား တည်ရှိသည်။ ရှေးအခါက
ကျောက်သွေးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
ဆေးရိုးထောင်းလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
ဂုန္တန်ထိုးပညာရှင်များ အပ်ချုပ်အမှုထမ်းများ
ပန်းချီဆရာများ ဗိသုကာပညာရှင်များ
နေထိုင်ကြသည်။
အောင်နန်းရိပ်သာအနောက်ရပ်ကွက်သည်
၈၄ လမ်း မှ ၈၆ လမ်း ကြား နှင့် လမ်း ၃၀ မှ
၃၅ လမ်းကြား ဖြစ်ပြီး အကွက် ၁၂ ကွက် ရှိသည်။
အောင်နန်းရိပ်သာအနောက်ရပ်ကွက်တွင် ထင်ရှား
သော သမိုင်းဝင်ဘုရားများ ဖြစ်သော
မဟာသကျသီဟဘုရား နှင့်
ရှင်ပင်ပက်လက်ရေစက်လက်ဘုရား
များ တည်ရှိသည်။ ရှေးအခါက ကြယ်ခတ်ပညာရှင်
များ ဖန်ကျီပညာရှင်များ ဟင်္သာပြဒါးလုပ်ငန်းလုပ်
ကိုင်သူများ ကုန်သည်ပွဲစားများ နေထိုင်ခဲ့ကြပါ
သည်။
(၁၆) ရတနာဘုမ္မိရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ မဟာအောင်မြေမြို့နယ်တွင်
ရတနာဘုမ္မိရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ မင်းတုန်းမင်း
လက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင်
အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက် အဝင်ဖြစ်သည်။
ရတနာဘုမ္မိ ကို ရတနာမြေ ဟု အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုနိုင်
သည်။ ယခုအခါ ရတနာဘုမ္မိအရှေ့ရပ်ကွက် နှင့်
ရတနာဘုမ္မိအနောက်ရပ်ကွက် ဟူ၍ ခွဲခြားသတ်မှတ်
ထားသည်။
ရတနာဘုမ္မိအရှေ့ရပ်ကွက်သည် လမ်း ၈၀ မှ ၈၃
လမ်း ကြား၊ ၃၅ လမ်း မှ ၃၈ လမ်း ကြား ဖြစ်ပြီး အ
ကွက် ၉ ကွက် ပါဝင်သည်။ ရတနာဘုမ္မိအရှေ့ရပ်
ကွက်တွင် မင်းတုန်မင်း သတ်မှတ်ပေးခဲ့သော ညွန့်
ှု့ပေါင်းစျေး တည်ရှိသည်။ ယခုအခါ မန်းရတနာစျေး
ဖြစ်သည်။ ရှေးအခါက ကမ္မဝါလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ လွှထောင်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူများ ဖိနပ်လုပ်
ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ အရုပ်နှင့်ပဲရောင်းချသူများ
ဇာတ်သဘင်အနုပညာရှင်များ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
ရတနာဘုမ္မိအနောက်ရပ်ကွက်သည် ၈၃ လမ်း နှင့်
ရွေတချောင်းမြောင်းကြား၊ ၃၅ လမ်း နှင့် ၃၈ လမ်း
ကြား ဖြစ်ပြီး အကွက် ၉ ကွက် ရှိသည်။ ရတနာဘုမ္မိ
အနောက်ရပ်ကွက်တွင် ဒဟတ္တောဝိဇယစေတီ
မုန့်တီစုရပ်သဲပုံစေတီ နှင့် မြတောင်ကျောင်းတိုက်
တို့ တည်ရှိသည်။ ရှေးယခင်က ကွမ်းခြံနှင့်ကွမ်းဆက်
သသူများ တံငါသည်များ မြင်းခွာရိုက်လုပ်ငန်းလုပ်
ကိုင်ကြသူများ ယိုးဒယားနွယ်ဖွားများ နေထိုင်ခဲ့ကြ
သည်။ ရုပ်သေးကိုင် မင်းသားကြီး ဦကျားကြီး နေ
ထိုင်ရာ အရပ်လည်း ဖြစ်ပါသည်။
(၁၇) မဟာအောင်မြေရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ မဟာအောင်မြေမြို့နယ်တွင်
မဟာအောင်မြေရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
မင်းတုန်းမင်း အမည်ပေးခဲ့သော အနောက်ပြင်
၂၉ ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်သည်။ မဟာအောင်မြေ
ရပ်ကွက်သည် လမ်း ၈၀ မှ ရွှေတချောင်းမြောင်း
ကြား၊ ၃၈ လမ်း မှ ၄၂ လမ်းကြား ဖြစ်သည်။
မဟာအောင်မြေမှာ အလွန်ထူးခြားကြီးကျယ်သည့် အောင်မြေကို ဖော်ညွှန်းခြင်းဖြစ်သည် ဟု
ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်။ မဟာအောင်မြေရပ်ကွက်တွင် ပေါင်းလဲရွှေသာလျောင်းဘုရား၊
မြသိန်းတန်ဆုတောင်းပြည့်ဘုရား၊
ရှေးဟောင်းစေတီများ၊
ပေါက်မြိုင်ကျောင်းတိုက်၊
မဟာအောင်မြေ(ပေါင်းလဲ)ကျောင်းတိုက်၊
ရဟိုင်းစျေး(မန်းမြို့စျေး)တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
အချိတ်လုံချည် ရက်လုပ်ပေးရသော ပညာသည်များ၊
ပွတ်လုံး(ပန်းပွတ်) ပညာသည်များ၊
မြန်မာ့ရိုးရာ ကလေးဆောင်းထီး လုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
လှည်းယဉ်ပြုလုပ်သူများ၊
ခုံတော်ဖိနပ်လုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
မုန့်စိမ်းပေါင်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
ယိုးဒယား(ထိုင်း)အဆက်အနွယ်များနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
ယခုအခါ မဟာအောင်မြေအရှေ့ရပ်ကွက် နှင့်မဟာအောင်မြေအနောက်ရပ်ကွက် ဟူ၍ ခွဲခြားထားသည်။ မဟာအောင်မြေအရှေ့ရပ်ကွက်တွင် အကွက် ၈ ကွက် ပါဝင်ပြီး မဟာအောင်မြေအနောက်ရပ်ကွက်တွင် အကွက် ၁၁ ကွက် ပါဝင်ပါသည်။
(၁၈) ကျွန်းလုံးဥသျှောင်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းမြသာစည်မြို့နယ်တွင်ကျွန်လုံးဥသျှောင်ရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ အကွက်ပေါင်း ၁၃ ရပ်ကွက် ပါဝင်သည်။
ကျွန်းလုံးဥသျှောင်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်းအမည်နာမသမုတ်ခဲ့သော အနောက်ပြင် ၂၉ရပ်ကွက် အတွင်း အပါအဝင်ဖြစ်သည်။
မဟာမုနိဘုရားကြီး ကိန်းဝပ်ရာ ဇမ္ဗူကျွန်းလုံး
၏ အထွတ်အမြတ်နေရာဖြစ်၍ ကျွန်းလုံးဥသျှောင်
ရပ်ကွက်ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။
ကျွန်းလုံးဥသျှောင်ရပ်ကွက်တွင်
မဟာမုနိဘုရားကြီး၊
အာနန္ဒာဘုရား၊
ရှင်မာလဲဘုရား၊
သားတော်ရဘုရား၊
ဦးပွားဘုရား၊
လောကထွဋ်ခေါင်ဖော်တော်ဦးစေတီ စသည့် သမိုင်းဝင် ဘုရားစေတီ
များ နှင့်
နန္ဒိသေနာရာမတိုက်
ဒက္ခိဏာရာမဘုရားကြီးတိုက်
တောင်ထီးလင်းတိုက်
အသောကရာမတိုက်
ဇေယျမင်္ဂလာတိုက်
မင်္ဂလာဇေယျုံတိုက်
ငါးစို့တိုက်
ရွှေရေးဆောင်တိုက်
မဟာဓမ္မိကရာမတိုက် စသည့် ထင်ရှားသောဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတိုက်များ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါ ကျွန်းလုံးဥသျှောင်ရပ်ကွက်တွင် ကြေးသွန်း(ပန်းတဉ်း)ပညာရှင်များ၊
ကျောက်ဆစ်(ပန်းတမော့)ပညာရှင်များ၊ ပန်းပဲပညာရှင်များ၊
သံထီးလုပ်ငန်းပညာရှင်များ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
ယခုတိုင် ဘိုးစဉ်ဘောင်ဆက်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်
ကြသူများ ရှိပါသည်။
(၁၉) သီရိဟေမာရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်တွင်
သီရိဟေမာရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ မင်းတုန်းမင်း
အမည်ပေးခဲ့သော အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်တွင်
ပါဝင်သည်။
ပါဠိဘာသာစကားအားဖြင့်
သီရိ သည် ကျက်သရေရှိသော
ဟေမာသည် ရွှေဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် သီရိဟေမာ အမည်သည်
" ရွှေကဲ့သို့ ကျက်သရေရှိရာအရပ် "
ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။
သီရိဟေမာရပ်ကွက်တွင်
ဆုတောင်းပြည့် ချမ်းသာရဘုရား၊
မဟာလောကရံသီ အိမ်တော်ရာစေတီ၊
ရှေးဟောင်းစေတီများ၊
ဆင်တံတား(ဆင်ကြီးနှစ်ကောင်)၊
မိကျောင်းတံတား၊
ခင်မကန်ကျောင်းတိုက်(အနောက်)၊
ငါးဆူကျောင်းတိုက်၊
စကုကျောင်းတိုက်၊
မေဃဝတီကျောင်းတိုက်၊
မိုးကောင်းကျောင်းတိုက်၊
ထီးလင်းကျောင်းတိုက်၊
ဒက္ခိဏဝန်ကျောင်းတိုက်၊
တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
မင်းမျိုးအဆက်အနွယ်များ၊
ပလိုင်းလက်စွဲအမှုထမ်းများ၊
ကုန်သည်ပွဲစားများ၊
အိမ်တော်ရာထီးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
သင်္ကန်းလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
ယခုအခါ သီရိဟေမာအရှေ့ရပ်ကွက် နှင့်
သီရိဟေမာအနောက်ရပ်ကွက် ဟူ၍ ခွဲခြား
ထားသည်။ သီရိဟေမာအရှေ့ရပ်ကွက်သည်
၈၆ လမ်း မှ လမ်း ၉၀ ကြား၊ ၂၆ လမ်း မှ ၂၉
လမ်း ကြား ဖြစ်ပြီး အကွက် ၁၁ ကွက် ရှိသည်။
သီရိဟေမာအနောက်ရပ်ကွက်သည် လမ်း ၉၀
နှင့် ဧရာဝတီမြစ် ကြား၊ ၂၆ လမ်း မှ လမ်း ၃၀
ကြား ဖြစ်ပြီး အကွက် ၁၆ ကွက် ပါဝင်ပါသည်။
(၂၀) သီရိမာလာရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ အောင်မြေသာစံမြို့နယ်တွင် သီရမာလာရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ ၈၆ လမ်းမှ ဧရာဝတီကမ်းနားလမ်းကြား၊ ၂၂လမ်းမှ ၂၆လမ်းကြားဖြစ်သည်။
သီရိမာလာရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉
ရပ်ကွက်တွင်ပါဝင်သည်။
ပါဠိဘာသာအားဖြင့်
သီရိမှာ ကျက်သရေ
မာလာမှာ ပန်းဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် သီရိမာလာ ဟူသော အမည်မှာ
"ကျက်သရေရှိသောပန်း" ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။
သီရိမာလာရပ်ကွက်တွင်
ချမ်းသာကြီးဘုရား၊
ရွှေဘုံသာဘုရား၊
ဆင်တဲတိုက်ဟောင်း၊
ဆင်တဲတိုက်သစ် စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက ရေကြည်တော်အမှုထမ်းများ၊
ဗြိတိသျှသံတမန်များ၊
သင်္ဘောအမှုထမ်းများ၊
ရွှေလောင်းလှေသမားများ၊
လှေလှော်သားများ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
ယခုအခါ သီရိမာလာအရှေရပ်ကွက် နှင့်သီရိမာလာအနောက်ရပ်ကွက် ဟူ၍ ခွဲခြားထားသည်။ သီရိမာလာအရှေ့ရပ်ကွက်တွင် အကွက် ၁၇ ကွက် ရှိ၍ သီရိမာလာအနောက်
ရပ်ကွက်တွင် အကွက် ၁၆ ကွက် ပါဝင်ပါသည်။
(၂၁) အမရဌာနီရပ်ကွက်
နှင့်
(၂၂) အမရစံခေါင်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ အောင်မြေသာစံမြို့နယ်တွင်
အမရဌာနီရပ်ကွက်နှင့် အမရစံခေါင်ရပ်ကွက်
တို့ တည်ရှိသည်။
ယခုအခါ အမရဌာနီအရှေ့ရပ်ကွက် နှင့်အမရဌာနီအနောက်ရပ်ကွက် ဟူ၍ ခွဲခြားထားပြီး အမရစံခေါင်ရပ်ကွက်သည် အမရဌာနီအရှေ့ရပ်
ကွက်တွင်ပါဝင်လာသည်။
အမရဌာနီရပ်ကွက် နှင့် အမရစံခေါင်ရပ်ကွက်တို့သည် မင်းတုန်းမင်းအမည်ပေးခဲ့သောအနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်သည်။
အမရဌာနီရပ်ကွက်တွင်
အရိပ်မထွက်ဘုရား၊
ဗောင်းတော်ရ(ဗောင်တော်ကျ)ဘုရား၊
ရွှေဘုံသာဘုရား၊
သူရဲစျေး စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးယခင်က
ထားဝယ်အစုအမှုထမ်းများ၊
သူရဲအစုအမှုထမ်းများ၊
သပိတ်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
ပုရပိုက်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
ပန်းပဲလုပ်ငန်းရှင်များ၊
လှည်းလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများနေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၂၃) ပြည်လုံးချမ်းသာရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့ အောင်မြေသာစံမြို့နယ်တွင်
ပြည်လုံးချမ်းသာရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
လမ်း ၈၀ မှ ၈၆ လမ်း ကြား နှင့်
၁၂ လမ်း မှ ၁၆ လမ်း ကြား ဖြစ်သည်။
ပြည်လုံးချမ်းသာရပ်ကွက်သည်
မင်းတုန်းမင်းရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင်
၂၉ ရပ်ကွက်တွင်ပါဝင်သည်။
ပြည်လုံးချမ်းသာအမည်သည်
အေးငြိမ်းခြင်းဖြစ်ပြီး
တစ်ပြည်လုံးချမ်းသာရမည် ဟူသောအတိတ်လည်းဆောင်သည်။
ရှေးအခါက
ထီးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
ဝါးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ၊
အရာတော်အရပ်မှပြောင်းရွှေ့ လာသူများ၊ မောင်းထောင်အရပ်မှပြောင်းရွှေ့လာသူများ၊ညောင်ကန်အရပ်မှပြောင်းရွှေ့လာသူများ၊
ဒိုဘီစုအမှုထမ်များ နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၂၄) ပုလဲငွေရောင်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊အောင်မြေသာစံမြို့ နယ်တွင် ပုလဲငွေရောင်ရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။ လမ်း ၈၀ မှ ၈၆ လမ်း ကြား၊၁၉ လမ်း မှ ၂၂ လမ်းကြား ဖြစ်ပြီး အကွက် ၁၂ ကွက် ပါဝင်သည်။
ပုလဲငွေရောင်ရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်မင်းလက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ သတ်မှတ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်သည်။
ပုလဲငွေရောင်ရပ်ကွက်တွင်
ဗောင်းတော်ကျဘုရား၊ဘုရားနီဘုရား၊ တဝဂူဘုရား၊သဲပုံစေတီ
ညောင်ပင်စျေးတို့တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက မင်းမျိုးအနွယ်တော်များ၊ သင်္ကန်းချုပ်သူများ
ခဲလံချောင်းလုပ်ကိုင်သူများ
မြင်းအမှုထမ်းများ နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၂၅) ပြည်ကြီးကျက်သရေရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊အောင်မြေသာစံမြို့ နယ်တွင်
ုပြည်ကြီးကျက်သရေရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
လမ်း ၈၀ မှ ၈၆ လမ်းကြား ၂၂ လမ်း မှ ၂၆ လမ်း
ကြား ဖြစ်သည်။ မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်တွင်
ပါဝင်သည်။
ပြည်ကြီးကျက်သရေ ဟူသည်
"ကျက်သရေ မင်္ဂလာအပေါင်း နှင့် ပြည့်စုံသော
အရပ်" ဟု အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်။
ယခုအခါ ပြည်ကြီးကျက်သရေအရှေ့ရပ်ကွက်
နှင့် ပြည်ကြီးကျက်သရေအနောက်ရပ်ကွက် ဟူ၍
ခွဲခြားထားသည်။
ပြည်ကြီးကျက်သရေရပ်ကွက်တွင်
ရွှေကျီးမြင်ဘုရား တည်ရှိသည်။
ရတနာပုံခေတ်က
ရတနာပုံနေပြည်တော် သတင်းစာတိုက်
မန်ကျည်းပင်စျေး
တို့ တည်ရှိခဲ့ပြီး ယခု မရှိတော့ပေ။
ရှေးအခါက
မြင်းကြီးစာရေး
အကောက်ခွန်ဝန်မင်း
မြန်မာ့ရွှေထီးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြသူများ
မြန်မာ့နန်းတွင်းသုံးဓားများ လုပ်ကိုင်ရောင်းချသူများ၊သံလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူများ စသည်တို့နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၂၆) မင်းတဲအီကင်းရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊အောင်မြေသာစံမြို့နယ်တွင်
မင်းတဲအီကင်းရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်
တွင် အပါအဝင် ဖြစ်သည်။
မင်းတဲအီကင်းရပ်ကွက်၌ အကွက် ၂၇ ကွက်
ပါဝင်သည်။
မင်းတဲအီကင်းရပ်ကွက်သည် အင်းဝခေတ်က
တည်းကပင် မင်းတဲရွာ နှင့် ကီပြင်ရွာ ဟူ၍
တည်ရှိခဲ့သည်။ ကီပြင် ဟု ခေါ်ဆိုကြရာမှ
ကာလကြာသောအခါ အီကင်း ဟူ၍ ဖြစ်လာ
သည်။
အမရပူရခေတ် သာယာဝတီမင်းသည်
မင်းတဲအီကင်းအရပ်သို့ ယာယီပြောင်းရွေ့
စံနန်းတော်မူခဲ့သည်။
မင်းတဲအီကင်းရပ်ကွက်တွင်
ရတနာမဉ်ဇူဘုရား
ရှင်ပင်တုတ်ရိုက်စေတီ
ရှစ်မျက်နှာစေတီ
စသည်တို့နှင့် ရှေးဟောင်း
စေတီဘုရားများ.တည်ရှိပါသည်။
(၂၇) ညောင်ကွဲရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊အောင်မြေသာစံမြို့ နယ်တွင်
ညောင်ကွဲရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉
ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်သည်။
ညောင်ကွဲရပ်ကွက်သည်
မန္တလေးမြို့ မတည်ခင် ရှေးအခါကပင်
ဧရာဝတီမြစ် အရှေ့ဘက်ကမ်း အနီးတွင်
ညောင်ကွဲရွာ ဟု တည်ရှိခဲ့သည်။
ညောင်ကွဲရပ်ကွက်တွင်
ရှင်အရဟံနေဝင်သိမ်
ဂူကြီးကုန်း
တို့ တည်ရှိသည်။
ညောင်ကွဲရပ်ကွက် အတွင်း၌
ညောင်ကွဲမြောက်
ညောင်ကွဲအလယ်
ညောင်ကွဲတောင်
ဖိုးပေကုန်းမြောက်
ဖိုးပေကုန်းတောင်
အောင်ပြည်သာ
အောင်သပြေ
စသည့် ရပ်ကွက်များ ပါဝင်ပါသည်။
(၂၈) ပြည်ကြီးရန်လုံရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့အောင်မြေသာစံမြို့ နယ်
၁၀ လမ်း နှင့် ၁၇ လမ်း ကြား
၈၆ လမ်း နှင့် ၈၈ လမ်း ကြား တွင်
ပြည်ကြီးရန်လုံရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
ကြည်ကြီးရန်လုံရပ်ကွက်သည်
မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်
တွင်ပါဝင်သည်။
ပြည်ကြီးရန်လုံရပ်ကွက်တွင်
နေထွက်ဂူဘုရား
နေထွက်ဂူကျောင်းတိုက်
နိဿရည်းကျောင်းတိုက်
ပင်လယ်ကျောင်းတိုက်
ငါးကျမ်းကျောင်းတိုက်
ဂူကြီးကျောင်းတိုက်
လုံးတော်ကျောင်းတိုက်
မဟာစိတြာရာမကျောင်းတိုက်
တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက အမြောက်သေနတ်စု
အမှုထမ်းများ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
နှင်းဆီခြံစိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်သူ များသဖြင့်
နှင်းဆီခြံဟု လူသိများသည်။
နှင်ဆီပန်း၊ သပြေပန်း၊ စံပယ်ပန်း၊ ဇွန်ပန်း
စသည့် ပန်းမျိုးစုံတို့ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းသဖြင့်
ရပ်ကွက်အတွင်း ဆိုင်းထမ်းဖြင့် ပန်းများကို
အလှူခံပြီး မန္တလေးတောင်ပေါ် ဘုရားများသို့
လစဉ် လပြည့်ကျော် တစ်ရက် လဆန်း တစ်ရက်
နေ့တိုင်း ပန်းကပ်လှူသည့် ပန်းကပ်အသင်း
တည်ရှိသည်။
ပန်းကပ်အသင်းကို
သက္ကရာဇ် ၁၂၆၅(AD 1903) ခုနှစ်ကပင်
စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ မူလက လပြည့်
လကွယ် နေ့တိုင်း ပန်းကပ်လှူလေ့ ရှိကြသော်
လည်း ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီ လက်ထက်တွင်
အလှူခံပုံး သိမ်းဆည်းသော နေ့နှင့် ကြုံကြိုက်
သဖြင့် တစ်ရက်ရွေ့ဆိုင်း စီစဉ်ရခြင်းဖြစ်သည်။
ဤကဲ့သို့ ပန်းကပ်အသင်းမျိုးကို
မန္တလေးမြို့ တွင်သာ တွေ့ရပါသည်။
(၂၉) မေဃဂီရိရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊အောင်မြေသာစံမြို့နယ်
၁၆ လမ်း နှင့် ၁၉ လမ်း ကြား
လမ် ၈၀ နှင့် ရွှေတချောင်းမြောင်း ကြား တွင်
မေဃဂီရိရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
မေဃဂီရိရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း
ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင်
အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်တွင် ပါဝင်သည်။
မေဃဂီရိရပ်ကွက်တွင်
နန်းမြို့တော် စည်ရှည်ဓာတ်တံခါးကို အစွဲပြု၍
မှည့်ခေါ်သော စည်ရှည်ရပ် ခေါ် စက်ရှင်ရပ်
ထင်ရှားမိတ်တံခါးကို အစွဲပြု၍ မှည့်ခေါ်သော
ထင်ရှားဝင်း
ရန်နှင်မိတ်တံခါကို အစွဲပြု၍ မှည့်ခေါ်သော
ရန်နှင်ဝင်း(ရန်နိုင်ဝင်း)
တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
မင်းမျိုးအနွယ်တော်များ
မဟာဒါန်ဝန်
ကျီဝန်မင်း
သံတော်ဆင့် အမှုထမ်းများ
ကသည်း မြင်းတပ်သားများ
ပတ္တမြားသွေးသူများ
အိုးတော်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
စသည်တို့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
မေဃဂီရိရပ်ကွက်၌ မြန်မာဘုရင်များ
လက်ထက်က မီးပြအာရုံတော်အသင်း
တည်ရှိခဲ့သည်။
မဟာမုနိဘုရားကြီးသို့ ဝါတွင်းဥပုတ်နေ့
များတွင် ဆွမ်းတော်ကြီးကပ် လှည့်လည်
သည့်အခါ ရှေ့ဆုံးမှနေ၍ မီးအိမ်ပြပေးရ
သဖြင့် မီးပြအာရုံတော်အသင်း ဟု အမည်
တွင်သည်။
ဘုရားကြီးသို့ ရောက်ရှိသော အခါ၌လည်း
ဆွမ်းတော်ကပ်လှူနိုင်ရန် မီးအိမ်များဖြင့်
မီးပြပေးကြရ၏။ အချို့ က မီးအိမ်များကို
ထွန်းညှိလျက် ခေါင်ထက်တင်ရွက်၍ မီးပြ
ပေးကြသည်။
နှောင်းခေတ်ကာလ လျှပ်စစ်မီးများ
ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ မီပြအာရုံတော်
အသင်းမှာ ပျောက်ကွယ်ခဲ့ပါသည်။
(၃၀) အောင်မြေသာစံရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊အောင်မြေသာစံမြို့ နယ်
၁၇ လမ်း နှင့် ၂၂ လမ်း ကြား
၈၆ လမ်း နှင့် ၈၉ လမ်း ကြား တွင်
အောင်မြေသာစံရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
အကွက်ပေါင်း ၂၃ ကွက် ပါဝင်သည်။
အောင်မြေသာစံရပ်ကွက်သည်
မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင်
အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်တွင်
အပါအဝင် ဖြစ်သည်။
အောင်မြေသာစံရပ်ကွက်တွင်
မဟာဒီပဲရင်းကျောင်းတိုက်
တိုက်တော်ကျောင်းတိုက်
ခေမာသီဝံကျောင်းတိုက်
အာလကပ္ပကျောင်းတိုက်
ရွှေပြည်ကျောင်းတိုက်
တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
မင်းတလဲမင်းသား
ရွှေပြည်ဝန်ကြီး
ကွမ်းရေတော်မင်း
ရွှေပြည်သေနတ်အမှုထမ်းများ
ကွမ်းဆက်သရသူများ
မဲနယ်ဆိုးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
မီးသွေးဖုတ်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
စသည့်သူတို့ နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၃၁) ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့. ချမ်းအေးသာစံမြို့ နယ်တွင်
ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်ရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်
စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက် အဝင်
ဖြစ်သည်။
ယခုအခါ ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်အရှေ့ရပ်ကွက်
နှင့် ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်အနောက်ရပ်ကွက်
ဟူ၍ ခွဲခြားထားသည်။
ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်အရှေ့.ရပ်ကွက်တွင်
အကွက် ၁၂ ကွက် ပါဝင်ပြီး
ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်အနောက်ရပ်ကွက်တွင်
အကွက် ၂၃ ကွက် ပါဝင်သည်။
ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်ရပ်ကွက်တွင်
ရွှေဘုံသာဘုရား
ကိုးလုံးတကာဘုရား
ပြည်လုံးအေးစေတီ
ရှေးဟောင်းစေတီများ
ပုဂံကျောင်းတိုက်
အနောက်ထီးလင်းကျောင်းတိုက်
ပြည်ကျော်စျေး(ဦးတာရဲစျေး)
သမီးတော်စျေး(ကျောက်ဆစ်စျေး)
စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
ဥယျာဉ်အုပ်မင်း
ကျောက်ဆစ်သမားများ
ကုန်သည်ပွဲစားများ
ပုဏ္ဏားများ
စသည်တို့ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
ပြည်ကြီးပျော်ဘွယ်အရှေ့ ရပ်ကွက်
ရွှေတချောင်းအနီးတွင် ဓာတ်နန်းရပ်
တည်ရှိသည်။ သက္ကရာဇ် ၁၂၀၆ ခု တွင်
အမရပူရ ဒုတိယနန်းတည် သာယာဝတီမင်း
သည် ယတြာကိန်းခန်းအရ ဓာတ်နန်းတည်
ဆောက်၍ စံမြန်းနေထိုင်ခဲ့သဖြင့် ဓာတ်နန်းရပ်
ဟု အမည်တွင်ခဲ့ပါသည်။
(၃၂) ဒေးဝန်းရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့. မဟာအောင်မြေမြို့ နယ်တွင်
ဒေးဝန်းအရှေ့.ရပ်ကွက် တည်ရှိပြီး အကွက်
၁၇ ကွက် ပါဝင်သည်။ ချမ်းအေးသာစံမြို့ နယ်
တွင် ဒေဝန်းအနောက်ရပ်ကွက် တည်ရှိပြီး
အကွက် ၁၈ ကွက် ပါဝင်သည်။
ဒေဝန်းရပ်ကွက်သည်
မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ
ပေးအပ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်
အဝင် ရပ်ကွက်ကြီးတစ်ခု ဖြစ်၍
အမရပူရခေတ်ကပင် တည်ရှိခဲ့ပြီး
သာယာဝတီမင်းလက်ထက်၌ ယာယီစံနန်းတော်
တည်ဆောက်ကာ ခေတ္တစံတော်မူခဲ့သည်။
ဒေးဝန်းအရှေ့ ရပ်ကွက်တွင်
ရတနာပုံသာဘုရား
ကင်းဝန်မင်းကြီးကျောင်းတိုက်
ရွှေအင်ပင်ကျောင်းတိုက်
လေသာကျောင်းတိုက်
ငွေတောင်ကျောင်းတိုက်
ပုဂံကျောင်းတိုက်
တောင်ခွင်မင်းကြီးကျောင်းတိုက်
မစိုးရိမ်ကျောင်းတိုက်
တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက ဒေဝန်းအရှေ့ ရပ်ကွက်တွင်
လှည်းလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူများ
ကျောက်မျက်လုပ်ကိုင်သူများ
စသည့် သူတို့ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။
ဒေးဝန်းအနောက်ရပ်ကွက်တွင်
ဖောင်တော်ဝမ်းစေတီ
ဖောင်တော်ပဲ့စေတီ
သင်္ဂဇာရာမကျောင်းတိုက်
အကောက်ဝန်မင်းကျောင်းတိုက်
တို့ တည်ရှိပါသည်။
(၃၃) စိန်ပန်းရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့. မဟာအောင်မြေမြို့ နယ်
သင်္ဂဇာချောင်း နှင့် ဧရာဝတီမြစ် ကြား
၃၅ လမ်း နှင့် ၄၁ လမ်း ကြား တွင်
စိန်ပန်းရပ်ကွက် တည်ရှိပြီး အကွက်ပေါင်း
၃၅ ကွက် ပါဝင်သည်။
စိန်ပန်းရပ်ကွက်သည်
မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်
တွင် ပါဝင်သည်။
အိမ်ရှေ့ စံကနောင်မင်း အားပေးမှုကြောင့်
စိန်ပန်းရပ်ကွက်တွင် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းများ
ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ရတနာပုံခေတ်က
ဝါဂွမ်းစက်ရုံ
သင်္ဘောတည်လုပ်ပြုပြင်စက်ရုံ
တို့ တည်ရှိခဲ့သည်။
စိန်ပန်ရပ်ကွက်တွင်
ဖောင်တော်ဦးဘုရား
သာသနဓဇကျောက်တော်ကြီးဘုရား
ရတနာမုနိစေတီ
ဝါဆိုကျောင်းတိုက်
မစိုးရိမ်တိုက်သစ်
ဒိုင်းဝန်ကျောင်းတိုက်
ဝိဇ္ဇာလင်္ကာကျောင်းတိုက်
ဂေါဝိန်ဆိပ်ကမ်း
စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
ပန်းဘဲလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
ပန်းပွတ်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
စာတိုက်ဘီရိုလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများ
လှေတော်အစုအမှုထမ်းများ
ဟိန္ဒူ လူမျိုးများ
စသည့်သူများ နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၃၄) တမ္ပဝတီရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊ချမ်းမြသာစည်မြို့ နယ်တွင်
တမ္ပဝတီရပ်ကွက်တည်ရိုပြီး အကွက်ပေါင်း
၁၉ ကွက် အမည်နှင့် တည်ရှိသည်။ အကွက်
နံပါတ်လိုက်ဆိုလျင် အကွက်စိတ်ပေါင်း ၃၂
ကွက် သတ်မှတ်ထားသည်။
တမ္ပဝတီရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်မင်း ရပ်ကွက်
အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင်
၂၉ ရပ်ကွက် အဝင် ဖြစ်သည်။
"တမ္ပ" သည် ပါဠိဘာသာဖြင့် ကြေးနီဟု
အဓိပ္ပါယ်ရပြီး "ဝတီ" မှာ နေရာဒေသ
ဖြစ်သဖြင့် ကြေးနီလုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ရာ
အရပ် ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တမ္ပဝတီရပ်ကွက်တွင်
အမရပူခေတ်ကပင် ကြေးသွန်း ကြေးခတ်
လုပ်ငန်းကို အစဉ်အဆက် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။
တမ္ပဝတီရပ်ကွက်တွင်
မဟာစန္ဒာမုနိဘုရား
ရွှေစံကိုင်ဘုရား
စန္ဒာမုနိကျောင်းတိုက်
မှန်ကင်းကျောင်းတိုက်
ကတိုးကျောင်းတိုက်
ရွှေတိဂုံကျောင်းတိုက်
မာန်အောင်ကျောင်းတိုက်
ဆင်တဲကျောင်းတိုက်
ဘဝအေးကျောင်းတိုက်
စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
ကြေးသွန်း ကြေးခတ် လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြ
သူများ
ပန်းပုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြသူများ
ပန်းပဲလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြသူများ
သံထီးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြသူများ
မောင်းလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြသူများ
ဆွမ်းချက်ကပ်ရသည့် အစုအမှုထမ်းများ
ကသည်းပုဏ္ဏားများ
စသည့်သူများ နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၃၅) ရွှေဘုန်းရှိန်ရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့၊မဟာအောင်မြေမြို့ နယ်
၄၁ လမ်း နှင့် ၄၅ လမ်းကြား
၈၁ လမ်း နှင့် ရွှေတချောင်းမြောင်းကြားတွင်
ရွှေဘုန်းရှိန်ရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
အကွက်ပေါင်း ၁၆ ကွက် ပါဝင်သည်။
ရွှေဘုန်းရှိန်ရပ်ကွက်သည်
မင်းတုန်းမင်း ရပ်ကွက်အမည်များမှည့်ခေါ်
စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက် အဝင်
ဖြစ်သည်။
ရွှေဘုန်းရှိန် ဟူသည်
မဟာမုနိ ဘုရားကြီး ဝန်းကျင်
ဘုန်းကျက်သရေ မင်္ဂလာရှိသောအရပ် ဟု
ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။
ရွှေဘုန်းရှိန်ရပ်ကွက်တွင်
မင်းသားစုရပ်သဲပုံစေတီ
မြင်းဝန်မင်းကြီးကျောင်းတိုက်
ဘုရားကြီးစျေး
စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက
လှေသင်းအတွင်းဝန်ဦးရွှေမောင်
ရွှေတုံးလှေတော်အမှုထမ်းများ
မင်းစံလှေတော်အမှုထမ်းများ
မြန်မာ့ရိုးရာ အရုပ်ပွလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြ
သူများ
နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
(၃၆)သံလျက်မော်ရပ်ကွက်
သံလျက်မော်ရပ်ကွက်သည်
ရှေးဟောင်းရပ်ကွက်ကြီး တစ်ခုဖြစ်ပြီး
မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် ရပ်ကွက်အမည်များ
မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင် အနောက်ပြင် ၂၉ ရပ်ကွက်
အဝင်ဖြစ်သည်။
သံလျက်မော် ဟူသော အမည်သည်
သရက်မော် အမည်မှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်
သည် ဟုဆို၏။ အမရပူရခေတ်က ဧရာဝတီ
မြစ်ကမ်း တစ်လျှောက်တွင် ပေါက်ရောက်
နေသော သရက်ပင်များကို အစွဲပြု၍
မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် ယာယီစံနန်းတော်
တည်ရှိရာနေရာကို သရက်မော်စံနန်း ဟု အမည်
ပေးခဲ့သည်။ အမရပူရခေတ်အခါက သရက်တစ်
ပင် သရက်နှစ်ပင် ဒေသမျ ား ရှိခဲ့ဘူး၏။
ယခုအခါ
သံလျက်မော်အရှေ့
သံလျက်မော်အနောက်
သံလျက်မော်တောင်
ဟူ၍ ရပ်ကွက်ကြီး သုံးခု ခွဲခြားသတ်မှတ်ထား
သည်။ သံလျက်မော်အရှေ့ နှင့် သံလျက်မော်အ
နောက် ရပ်ကွက်တို့သည် မဟာအောင်မြေမြို့ နယ်
အတွင်း တည်ရှိပြီး သံလျက်မော်တောင်ရပ်ကွက်
မှာ ချမ်းမြသာစည်မြို့ နယ်တွင် တည်ရှိသည်။
သံလျက်မော်အရှေ့ ရပ်ကွက်၌ အကွက်ပေါင်း
၂၃ ကွက် ရှိပြီး လူနေစိတ်သောရပ်ကွက်ဖြစ်သည်။
သံလျက်မော်အရှေ့. ရပ်ကွက် မာလကာခြံရပ်တွင်
သဲပုံစေတီ တည်ရှိသည်။ မင်းသားစုရပ်သဲပုံစေတီ
ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ သဲပုံစေတီကို နှစ်စဉ်
သင်္ကြန်အကျနေ့တွင် စုပေါင်းတည်ကြရပြီး
သင်္ကြန်အတက်နေ့၌ ထီးတော်တင်လှူကာ
ရွှေကြာသင်္ကန်း ကပ်လှူကြသည်။
သံလျက်မော်အနောက်ရပ်ကွက်၌ အကွက်ပေါင်း
၁၇ ကွက် ပါဝင်သည်။ သံလျက်မော်အနောက်ရပ်
ကွက်တွင်
ဆုတောင်းပြည့်နန်းဦးစေတီ
ရွှေအိုးရစေတီ
မိုးကောင်းဘုရား
ရွှေဘုန်းပွင့်ပေါ်တော်မူဘုရား
ကျောင်းတိုက်ကြီး ၁၈ တိုက်
ရတနာပုံသင်္ဘောကျင်း
စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရတနာပုံသင်္ဘောကျင်းမှာ AD 1864 ခုတွင်
အိမ်ရှေ့စံကနောင်မင်းက စတင် တည်ဆောက်
ခဲ့ပြီး "ရတနာပုံသင်္ဘောစက်ရုံတော်" ဟု အမည်
တွင်ခဲ့သည်။
သံလျက်မော်တောင်ရပ်ကွက်၌ အကွက်ပေါင်း
၁၃ ရပ်ကွက် ပါဝင်သည်။ သံလျက်မော်တောင်
ရပ်ကွက်တွင်
သာယာရွှေကူဘုရား
ရေလယ်ကုသိနာရုံဘုရား
တက်သေးအင်း(ကန်တော်ကြီး)
စသည်တို့ တည်ရှိသည်။
ရှေးအခါက စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း ခြံလုပ်ငန်း
မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြသူများ နေထိုင်
ခဲ့ကြပါသည်။
(၃၇) မဟာဇေယျဘုံရပ်ကွက်
မန္တလေးမြို့. အောင်မြေသာစံမြို့ နယ်တွင်
မဟာဇေယျဘုံရပ်ကွက် တည်ရှိသည်။
၂၃ လမ်း မှ ၂၆ လမ်း ကြား နှင့်
၆၆ လမ်း မှ အရှေ့ ပိုင်းထိ ကျယ်ဝန်းသည်။
မဟာဇေယျဘုံရပ်ကွက်သည် မင်းတုန်းမင်း
ရပ်ကွက်အမည်များ မှည့်ခေါ်စဉ်ကပင်
အရှေ့ ပြင် ၇ ရပ်ကွက် အဝင်ဖြစ်သည်။
မင်းတုန်းမင်းသည် ရတနာပုံမန္တလေးမြို့ နန်း
တည်ဆောက်ပြီးနောက် လေးပြင်လေးရပ်၌
ရပ်ကွက်ပေါင်း ၅၄ ရပ်ကွက်ကို အမည်နာမ
သမုတ်ခဲ့သည်။ ယခုအခါ မင်းတုန်းမင်း
သမုတ်ခဲ့သော အမည်နာမဖြင့် ၃၇ ရပ်ကွက်
သာ ကျန်ရှိပါတော့သည်။ ၁၇ ရပ်ကွက်မှာမူ
အမည်နာမပျောက်ကွယ်ခဲ့ပါသည်။
(စာကိုးကား)
အမျိုးသားစာပေဆုရှင် ဆရာကြီးနတ်မောက်ထွန်းရှိန်(ဝင်းတွေနဲ့တည်ခဲ့သည့်မင်းနေပြည်)
မြို့တော်သမိုင်း.မန္တလေး
