Friday, February 28, 2014

ရခိုင္မတိုင္မီ MSF ၏ လုပ္ငန္းမ်ား ဘဂၤလာေဒခ်္႕ ႏိုင္ငံတြင္လည္း ရပ္ဆိုင္းခံခဲ့ရ




HIV ကူးစက္ႏိုင္သည့္အတြက္ ေသြးရည္ၾကည္မွ ထုတ္သည့္ ဘီပိုး ကာကြယ္ေဆးကို ပိတ္ပင္သင့္ဟုဆို

လူ႔ေသြးရည္ၾကည္မွ ထုတ္လုပ္ေသာ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုး ကာကြယ္ေဆးမ်ားမွ တစ္ဆင့္ အျခားေရာဂါမ်ားအျပင္ HIV ေရာဂါမ်ား ကူးစက္ႏိုင္သည့္ အတြက္ အဆိုပါေဆး ထုတ္လုပ္မႈကို ပိတ္ပင္ ရပ္နားသင့္သည္ဟု ကုလသမဂၢ အသိအမွတ္ျပဳ အတုိင္ပင္ခံ သမားေတာ္ႀကီး ပါေမာကၡ ခင္ေမာင္၀င္း(အသည္း) က ေျပာၾကားသည္။

ေဖေဖာ္၀ါရီလ ေနာက္ဆံုး ပတ္အတြင္းက UMFCCI ၌ ျပဳ လုပ္ခဲ့သည့္ အသည္းေရာင္အသား ၀ါေရာဂါအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ ေဟာေျပာပဲြတြင္ ၄င္းက အထက္ပါအတုိင္း ေျပာဆိုလိုက္ ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘီပိုး ကာကြယ္ေဆးကို ေရာဂါရိွသူ၏ ေသြးရည္ၾကည္ျဖင့္ ထုတ္လုပ္မိပါက အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ကာကြယ္ေဆးထိုးသူ မ်ားအားလံုး ေသြးမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္သည့္ ေရာဂါမ်ား ကူးစက္ ႏိုင္သည့္အတြက္ ရပ္ဆိုင္းသင့္ ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း အဆိုပါ ပညာရွင္က ဆိုသည္။

၄င္းကိုယ္တုိင္ အဆိုပါေဆး ကို ထုတ္လုပ္ခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ ထုတ္လုပ္ရန္အတြက္ ကုလသမဂ္ၢရန္ပံု ေငြမွ ေဒၚလာ တစ္သန္းျဖင့္ ထုတ္လုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ရရိွလာသည့္ေသြးမ်ားကို အေမရိကန္သို႔ စစ္ေဆးရန္ တင္ပို႔ခဲ့ေၾကာင္း၊ စစ္ေဆးခ အျဖစ္ ေဒၚလာ ၂ သိန္း ကုန္က်ေၾကာင္း၊ ကုန္က်စရိတ္ ႀကီးျမင့္သည့္အတြက္ မစစ္ေဆးႏိုင္ပါက ထိုေဆးကို မထုတ္လုပ္သင့္ေတာ့ေၾကာင္း ၄င္းက ဆက္ေျပာသည္။

“ဘီပိုး ကူးမွာစိုးလို႔ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားတယ္။ ထိုးသာထိုးရတယ္ ဘယ္ကထုတ္ လုပ္မွန္းမသိဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ဆရာႀကီးကို ေမးလိုက္ေတာ့မွ လူ႔ေသြးရည္ၾကည္က ထုတ္တဲ့ ေဆးျဖစ္ေနမွန္း သိရတယ္” ဟု ဘီပိုး ကာကြယ္ေဆး ထုိးခဲ့သူတစ္ဦးက ေျပာသည္။

ကာကြယ္ေဆးမွ ေရာဂါျပန္ လည္ကူးစက္တတ္သည္ကို ၄င္း အေနျဖင့္ ယခင္က မသိရိွေၾကာင္း၊ ထိုသို႔ ကာကြယ္ေဆးမွ အျခား ေရာဂါမ်ား ျပန္လည္ ကူးစက္ႏိုင္ သည္ဆိုပါက ေဆးအသံုးျပဳသည့္ ျပည္သူမ်ားကို ေသခ်ာနား လည္ေစရန္ အသိပညာေပး ေဟာေျပာမႈမ်ား ပိုမိုလုပ္သင့္ေၾကာင္း ၄င္းကဆုိသည္။

“အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြကေတာ့ ဘယ္သိမလဲ။ ပညာရွင္ေတြက ေျပာရမွာ။ ေသြးရည္က ထုတ္တဲ့ေဆးက ဘယ္လိုမွ မထုတ္သင့္ဘူး၊ ပညာရွင္ေတြက အုပ္ခ်ဳပ္သူ ေတြကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ေျပာသင့္ပါတယ္” ဟု ပါေမာက္ၡ ခင္ေမာင္၀င္း (အသည္း) က ေျပာသည္။
လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေသြးရည္ၾကည္မွ ထုတ္လုပ္ေသာ အသည္းေရာင္ အသား၀ါကာကြယ္ ေဆးႏွင့္ တေဆးမွတစ္ဆင့္ မ်ိဳး႐ိုး ဗီဇနည္းပညာသံုး၍ ထုတ္လုပ္ ထားသည့္ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီကာကြယ္ေဆး ႏွစ္မ်ိဳး ရိွၿပီး ေသြးရည္ၾကည္မွ ထုတ္လုပ္သည့္ ကာကြယ္ေဆးကို ေဆးသုေတသန ဦးစီးဌာန (ေအာက္ျမန္မာျပည္) က ထုတ္လုပ္လ်က္ရိွၿပီး တေဆးမွ ထုတ္လုပ္သည့္ ကာကြယ္ေဆးကို စက္မႈ (၁) ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္လုပ္ေၾကာင္း သိရသည္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံတြင္ ေသြးရည္ၾကည္မွ ထုတ္လုပ္ေသာ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပုိး ကာကြယ္ေဆးကို ၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ သံုးစြဲခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားေၾကာင္း သိရသည္။ ေသြးရည္ၾကည္မွ ထုတ္လုပ္သည့္ ကာကြယ္ေဆးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေဆးသုေတသန ဦးစီးဌာန (ေအာက္ ျမန္မာျပည္) ကို ဆက္သြယ္ရာ ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ျခင္းေတာ့ မရွိ ေသးေပ။

ခ်မ္းၿငိမ္း(ျမစ္မခ)
Myanmar Online News - HIV ကူးစက္ႏိုင္သည့္အတြက္ ေသြးရည္ၾကည္မွ ထုတ္သည့္ ဘီပိုး ကာကြယ္ေဆးကို ပိတ္ပင္သင့္ဟုဆို 

ေက်ာက္စိမ္းမဟုတ္သည့္ ေက်ာက္တံုးႀကီး ေနျပည္ေတာ္သုိ႔ ပို႔ရန္ စီစဥ္ေန

ဖားကန္႔ေဒသတြင္ ေတြ႕ရိွခဲ့သည့္ ေက်ာက္စိမ္းတံုးႀကီးမဟုတ္ဘဲ ေက်ာက္တံုးႀကီးအဆင့္သာရိွသည့္ ေက်ာက္တံုးႀကီးကုိ သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာန လံုးခင္း ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးဌာနမွ ေခတၱထိန္းသိမ္းထားၿပီး ေနျပည္ေတာ္သို႔ ပုိ႔ရန္ စီစဥ္ေနေၾကာင္း အထက္ပါဌာနမွ သတင္းရရိွသည္။

‘‘ျပည္နယ္အစိုးရက ဖဲြ႕ထားတဲ့ ေက်ာက္စိမ္းတံုးသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးအဖဲြ႕ေရွ႕မွာ ခ်ိတ္ပိတ္ၿပီး ေ၀ခါေက်ာက္ေမွာ္ကေန အခု လံုးခင္းကုိ ေရာက္ေနပါၿပီ’’ဟု လံုးခင္းေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးဌာနမွ တာ၀န္ရိွသူတစ္ဦးကေျပာသည္။

ခန္႔မွန္းေျပာဆိုမႈမ်ားအရ အဆိုပါေက်ာက္တံုးႀကီးမွာ ေက်ာက္စိမ္းအျဖစ္သို႔ မေျပာင္းလဲမီ ေမာက္တံုးအဆင့္သာရိွၿပီး ခန္႔မွန္းတန္ခ်ိန္ ၃၀ မွ တန္ ၅၀ အထိ ရိွသည္ဟု အမ်ိဳးမ်ိဳး ထင္ေၾကးေပး ေျပာဆုိၾကလ်က္ရိွသည္။

အဆိုပါေက်ာက္တံုးႀကီးမွာ သယ္ယူစဥ္ကဲြထြက္သြားသည္မဟုတ္ဘဲ တူးယူေနစဥ္ ေျမသားမ်ားႏွင့္ ေတာင္ေျမစာမ်ား ၿပိဳက်ျခင္းမ်ားေၾကာင့္သာျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္တံုးႀကီး၏ အစိတ္အပုိင္းအခ်ိဳ႕သာ ကြဲျခင္းတြင္ ပါ၀င္ေၾကာင္း လံုးခင္းေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးဌာနမွ တာ၀န္ရိွသူတစ္ဦးကေျပာၾကားသည္။

၎ေက်ာက္တံုးႀကီးအား ေနျပည္ေတာ္သုိ႔ ပို႔ရမည့္ အေၾကာင္းရင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးအား 7 Day Daily က ေမးျမန္းေသာ္လည္း ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခြင့္မရခဲ့ေပ။

သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနမွ ၎တုိ႔ဌာနသို႔ တင္ျပလာသည့္ အစီရင္ခံစာအရ ယင္းေက်ာက္တံုးႀကီးကုိ သံုးျခမ္းပံုစံျဖင့္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ေက်ာက္စိမ္းသက္တမ္းႏု ငါးတန္နီးပါး ပါ၀င္သည္ကုိ ေတြ႕ရိွရၿပီး ေက်ာက္စိမ္းအဆင့္မမီေသးေၾကာင္း ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ငန္း ေနျပည္ေတာ္မွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးကေျပာသည္။
အဆိုပါေက်ာက္စိမ္းအမ်ိဳးအစားမွာ ပလြမ္အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး ေစ်းကြက္တြင္ အရည္အေသြးနိမ့္ေက်ာက္စိမ္းအမ်ိဳးအစားျဖစ္ေၾကာင္း ဖားကန္႔မွ ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ငန္းရွင္ ဦးစုိးႏုိင္ကရွင္းျပသည္။

၎ေက်ာက္တံုးႀကီးကုိ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္၊ ေ၀ခါေက်ာက္ေမွာ္တြင္ တစ္ႏိုင္တစ္ပုိုင္ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္သူမ်ားက စတင္ေတြ႕ရိွခဲ့ၿပီး အာဏာပုိင္မ်ားက လံုၿခံဳေရးအျပည့္ျဖင့္ ထိန္းသိမ္းထားစဥ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၄ ရက္က သယ္ယူရာ၌ ေက်ာက္စိမ္းတံုးမဟုတ္ဘဲ ေမာက္တံုးေက်ာက္တံုးအဆင့္သာရိွေၾကာင္း စစ္ေဆးေတြ႕ရိွခဲ့သည္။

Author: ေအာင္ခိုင္ / မိုးညိဳ
7day Daily

ရခိုင္မတိုင္မီ MSF ၏ လုပ္ငန္းမ်ား ဘဂၤလာေဒခ်္႕ ႏိုင္ငံတြင္လည္း ရပ္ဆိုင္းခံခဲ့ရ

နယ္စည္းမထား ဆရာ၀န္အဖြဲ႕ MSF (AZG) ရဲ႕ လုပ္ငန္းမ်ား ရခိုင္တြင္ ရပ္ဆိုင္း မခံရမွီ ဘဂၤလာေဒခ်္႕ ႏို္င္ငံတြင္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္က စျပီး ရပ္ဆိုင္းခံခဲ့ရသည္ဟု ဘဂၤလာေဒခ်္႕ရွိ နိရဥၥရာ သတင္းေထာက္မွ ေျပာၾကားသည္။

“ MSF ကို တစ္ျခား ႏိုင္ငံတကာ အန္ဂ်ီအို (၂) ခု နဲ႕ အတူ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂတ္စ္လမွ စတင္ျပီး ဘဂၤလာေဒခ်္႕ အစိုးရက ရပ္ဆိုင္းပစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ျမန္မာနယ္စပ္အနီး ေကာ့စ္ဘဇားခရိုင္အတြင္း လုပ္ငန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းခံခဲ့ရပါတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။

MSF ႏွင့္ အတူ ရပ္ဆိုင္းခံခဲ့ရေသာ အျခား ႏိုင္ငံတကာ အန္ဂ်ီအို (၂) ခုမွာ AFC ဟု အတိုေကာက္ေခၚေသာ Action Against Hunger ႏွင့္ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ အေျခစုိက္ Muslim Aid တို႕ျဖစ္ၾကသည္။

ယခုကဲ့သို႕ ရပ္ဆိုင္းရျခင္းမွာ ၎အန္ဂ်ီအို (၃) ခုသည္ ဘဂၤလာေဒခ်္႕ အစိုးရႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ စာခ်ဳပ္တြင္ ပါရွိေသာ သေဘာတူညီမူမ်ားကို ခ်ိဳးေဖါက္ကာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ေက်ာ္လြန္ကာ လုပ္ကိုင္၍ ျဖစ္ေၾကာင္း ဘဂၤလာေဒခ်္႕ အစိုးရက ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားသည္။

ဘဂၤလာေဒခ်္႕ အစိုးရသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ရခိုင္ပဋိပကၡေၾကာင့္ ျမန္မာဘက္မွ ထြက္ေျပးလာေသာ မြတ္ဆလင္ ဘဂၤလီမ်ားအား လက္ခံျခင္းျဖင့္ သူ႕ႏိုင္ငံအတြင္း ထိန္းႏိုင္သိမ္းမရ ျဖစ္မည္ကို စုိးရိမ္၍ ထြက္ေျပးလာသူမ်ားကို လက္မခံရန္ႏွင့္ အကူအညီမ်ားမွ မေပးရန္ အမိန္႕ထုတ္ျပန္ထားခဲ့သည္။

၎အန္ဂ်ီအို (၃) ခုသည္ ဘဂၤလာေဒခ်္႕ အစိုးရမွ  တားျမစ္ထားခ်က္ကို လိုက္နာျခင္းမရွိဘဲ  ခ်ိဳးေဖါက္ကာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထြက္ေျပးလာသူ မြတ္ဆလင္မ်ားကို အကူအညီႏွင့္ ေဆး၀ါးမ်ားကုသေပးသခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္ဟု ဆိုကာ ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ MoU ကို ဖ်က္သိမ္းကာ သူတို႕၏ လုုပ္ငန္းမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းပစ္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

အလားတူ MSF အား ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္လည္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၂၆ ရက္ေန႕က သူတို႕ႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ MoU ကို ျပည္ေထာင္စု အစိုးရမွ ဖ်က္သိမ္းျပီး လုပ္ငန္းမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းပစ္ခဲ့သည္။

ရပ္ဆိုင္းရသည့္ အေၾကာင္း အရင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဒုခ်ီးရားတန္းေက်းရြာ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍  MSF Holland ( MEDECINA SANS FRONTIERS- HOLLAND) အဖြဲ႕သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာနမွဴးသုိ႕ ေပးပို႕ခဲ့ေသာစာသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ လံုျခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးႏွင့္ နယ္ေျမေအးခ်မ္းသာယာေရး ပ်က္ျပားေစရန္ ျဖားေယာင္း လံူ႕ေဆာ္ေသာ အဓိပၸါယ္ေဖၚေဆာင္လွ်က္ရွိျပီး လူမ်ိဳးစြဲ၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲျဖင့္ ပဋိပကၡ မျဖစ္ ျဖစ္ေအာင္ ေသြးတိုးစမ္းဖန္တီးမူမ်ား ျပဳလုပ္၍ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

သုိ႕အတြက္ MSF အား INGO အျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ ခြင့္ျပဳထားျခင္းမွ ပယ္ဖ်က္သြားရန္၊ MoU သက္တမ္း ထပ္မံတိုးျမင့္ျခင္းအား ခြင့္မျပဳရန္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ၀င္ေရာက္ လူပ္ရွားမူမ်ားအား ျပည္နယ္ အစိုးရမွ လက္ခံျခင္း မျပဳလုပ္ရန္ အစိုးရ၏ ညႊန္ၾကားခ်က္တြင္ ပါရွိသည္ဟု သိရသည္။

(နိရဥၥရာ- ၂၈ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၂၀၁၄)

Thursday, February 27, 2014

ကိုယ္က အလုပ္မရွာပဲ အလုပ္က ကိုယ့္ကို ရွာေစဖို႔ နည္းလမ္း

ရုိးရာေလးက သူငယ္ခ်င္းတို႔ အလုပ္ေတြ ရွာေနရတာ မပင္ပန္းဘူးလား။ အလုပ္က ကိုယ့္ကို ရွာေစမယ့္ နည္းလမ္း ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒါ တကယ္ပါ။ လက္ေတြ႔ သိရွိ အသံုးျပဳေနတဲ့ နည္းလမ္း ျဖစ္ပါ တယ္။ အဲ့ဒါကို ျပန္လည္ မွ်ေဝ ေပးလိုက္ ပါတယ္။

www.linkedin.com မွာ အေကာင့္ဖြင့္ပါ
ယေန႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက လုပ္သားကို Linkedin ကေန ရွာၾကပါတယ္။ ( ျမန္မာျပည္ ေရာက္ရွိလာတဲ့ႏိုင္ငံတကာ ကုမၼဏီၾကီး အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ လုပ္သားေကာင္း ရရွိဖို႔အတြက္ Linkedin ကေန လူရွာ ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ work.com.mm ကိုယ္တိုင္ကလည္း Linkedin ကေန Perfect ျဖစ္တဲ့ Profile account holder မ်ားကို ရွာေဖြ အင္တာဗ်ဴးေခၚယူ ခန္႔အပ္ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာျပည္က အၾကီးဆံုး ျဖစ္ပါတယ္ ဆုိတဲ့ ကုမၼဏီၾကီးေတြလည္း Premium account ဝယ္ျပီးေတာ့ ျပည္တြင္းလုပ္ သား ရွာေနတာ မ်က္ျမင္ကုိယ္ေတြ႔ ေတြ႔လိုက္ ရ ပါတယ္။ ဖုန္းနံပါတ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ရန္ အီးေမးလ္တို႔ကို ေသခ်ာ ေရးထားရင္ သင့္ကို ဆက္သြယ္ လာပါ လိ့မ္မယ္။

Blog ေရးပါ
ဒါဟာလည္း အလုပ္ရေစမယ့္ နည္းလမ္း တစ္ခုပါ။ ဒီေခတ္မွာ Blog ေရးလို႔ရမယ့္ Platform ေတြ အမ်ားၾကီး ပါပဲ။ www.blogger.com ရွိသလို၊ www.wordpress.com လည္း ရွိပါတယ္။ အျခားေသာ Blog မ်ားလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲ့ဒီ Blog ေတြမွာ SEO ကို on ထားျပီး ကိုယ္ေရးသမွ်ကို Google မွာအလြယ္တကူ ရွာေဖြလို႔ ရေနရင္ ႏိုင္ငံတကာကေန ျပည္တြင္းဝင္လာမယ့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက သင့္ကို ဆက္သြယ္ လာပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္ သြားတဲ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္ လိုင္း နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ စာေတြကို ေရးျပီး တင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဂ်င္နီယာ ဆုိရင္လည္း မိမိရဲ႕ အင္ဂ်င္နီယာ ဆိုင္ရာ အေတြးအျမင္ အယူအဆမ်ားကို တင္ရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ အျခားေသာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ လိုင္းအေလ်ာက္ ေရးသား တင္ရ ပါမယ္။

Facebook Page လုပ္ပါ
အမွန္တာ့ Social Media Page လို႔ပါလို႔ ေျပာခ်င္ေပ မယ့္ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ Facebook Page လုပ္ထားရံုနဲ႔ အဆင္ေျပ ပါတယ္။ Facebook Page (www.facebook.com/page) ကေန မိမိရဲ႕ Talent and product ကုိ Branding လုပ္ရ ပါမယ္။ မိမိရဲ႕ အရည္ခ်င္းနဲ႔ ထုတ္ကုန္ကို တင္ေပးျခင္းျဖင့္ လူအမ်ား ရွိေနတဲ့ Facebook ေပၚမွာ နာမည္ၾကီးလာ ပါမယ္။ ေနာက္ဆုိရင္ မိမိကုိယ္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ဆက္သြယ္လာျပီးေတာ့ အလုပ္လို႔ဖို႔ လက္တြဲ ေခၚပါလိမ့္မယ္။ (ကိုယ္ေတြ႔ပါ ;) )

လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ မိတ္ေဆြ မ်ားမ်ား ထားပါ
မိမိ Personal အရ ခင္မင္တဲ့ အေပါင္းအသင္း မဟုတ္ပဲ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ခင္မင္ ရတဲ့ သူမ်ားကို အေလးေပးဖု႔ိ လိုအပ္ ပါတယ္။ Personal relation ပါယူထားႏိုင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ေနာက္ဆုိရင္ အလုပ္ အေၾကာင္း ကိစၥ အရ တစ္ခုခု လိုတဲ့အခါ အဲ့ဒါမ်ိဳး သူ႔လုပ္ႏုိင္တယ္ သူ႔ကို ဆက္သြယ္လိုက္ ဆုိတာမ်ိဳး တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ လမ္းညြန္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာ ပါတယ္။ ဒါလည္း ကိုယ္ေတြ႔ပါ။ ကုိယ္ကလည္း သူ႔ကုိ ညြန္ေပးသလို သူကလည္း ကိုယ့္ကိုယ္ ညြန္ေပးပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ အျပန္အလွန္ ညြန္ရာ ကေန ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ကိုယ္ဟာ လူသိမ်ားသူ၊ အရည္အခ်င္း ေပၚလြင္သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆုိရင္လည္း လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက သင့္ကို ေခၚယူဖို႔ ဆႏၵပုိျဖစ္ လာမွာပါ။

ျပည္တြင္း အလုပ္ရွာ ဝဘ္ဆိုဒ္ေတြမွာ အေကာင့္ ဖြင့္ပါ
ျပည္တြင္း အလုပ္ရွာ ဝဘ္ဆိုဒ္ေတြမွာ အေကာင့္ဖြင့္ ထားပါ။ သူက အထက္ပါ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားေလာက္ အက်ိဳးမသက္ေရာက္ ေပမယ့္ သူငယ္ခ်င္းထဲမွာ အဲ့လို ဖြင့္လို႔ အလုပ္ရသြားတဲ့ သူေတြ ရွိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ www.work.com.mm တို႔လို ဝဘ္ဆိုဒ္မွာ တင္ႏိုင္ ပါတယ္။

ေအာင္ခမ္း (ရိုးရာေလး)

Wednesday, February 26, 2014

AIDS ႏွင့္ ျမန္မာ (၁)




AIDS ကို ျမန္မာ စသိရပံုကေတာ့ အျခားျခားေသာ အာရွႏုိင္ငံပံုစံနဲ႔ အလားတူပါပဲ။ သတင္းစာေတြထဲမွာ ေရာဂါဆန္း ေရာဂါထူး အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ ေပၚလာၿပီဆိုတာ အခ်ိဳ႕ေသာ သတင္းစာဖတ္သူ လူတန္းစားေတြ စသိၾကတယ္။ “ေဂး” ဆိုတဲ့ Homo sexual ေတြမွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါတဲ့၊ ၿပီးေတာ့ ေရာ့(က)ဟပ္(ဒ)ဆင္ လို ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားတဲ့ ရုပ္ရွင္မင္းသား ဒီေရာဂါနဲ႔ ေသတယ္ဆိုေတာ့ စိတ္ဝင္စားမႈ ပိုၾကရျပန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အေဝးကေရာဂါပဲ၊ တို႔နဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး၊ တို႔ဆီ ေရာက္မလာႏိုင္ပါဘူး။ သူတို႔ယဥ္ေက်းမႈမွာသာ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါလို႔ပဲ သာမန္ထင္ခံၾကတယ္။
 
အျခား အာရွတုိင္းျပည္ေတြလည္း ဒီလိုႏွင္ႏွင္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခင္ အာရွကို AIDS ေရာက္လာေတာ့တာပဲ။ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္မွာ ထုိင္းမွာ ပထမဆံုး AIDS ေရာဂါရွင္ကို ေတြ႕တယ္။ ၁၉၈၅ မွာ ဂ်ပန္၊ တရုတ္ျပည္ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္မွာ AIDS ရွိေနၿပီ၊ ၁၉၈၆ မွာ အိႏၵိယ၊ စကၤာပူ၊ သီရိလကၤာ။ ၁၉၈၇ မွာ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ ပါကစၥတန္မွာ ရွိၿပီလို႔ မွတ္တမ္းရွိတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕က ေၾကညာတဲ့ မွတ္တမ္းမွာ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ AIDS ရွိတဲ့ တိုင္းျပည္စာရင္းမွာ ျမန္မာ မပါခဲ့ဘူး။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ တစ္ေယာက္၊ ႏွစ္ေယာက္ေလာက္မွာ AIDS ပိုး ရွိေနၿပီလို႔ ေျပာသံ ၾကားရတယ္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ၃၅၆ ေယာက္ ရရွိၿပီလို႔ ဆိုတယ္။ ၁၉၈၅ ခုကေန ၁၉၈၉ ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ အတြင္း လူေပါင္း ၂၅၇၀၁ (ေယာက္်ား ၂၀၅၅၃ နဲ႔ မိန္းမ ၅၁၅၆) ကို ေသြးစစ္ၾကည့္တာ ေယာက္်ား ၃၁၉ ေယာက္နဲ႔ မိန္းမ ၅ ေယာက္မွာ ေရာဂါပိုး ေတြ႕ခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀ မွာ ေကာ့ေသာင္းမွာ စစ္ေတာ့ ၂၃ ေယာက္မွာ ပိုးေတြ႕ၿပီး ၿမိတ္အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၁ ေယာက္ စစ္ၾကည့္တာ ၉ ေယာက္မွာ ေတြ႕ေနၿပီ။ ေကာ့ေသာင္းမွာဆိုရင္ မူးယစ္ေဆး ထိုးသူ (အေၾကာထဲသြင္းသူ) ၃၆ ေယာက္ စစ္ၾကည့္ေတာ့ ၁၃ ေယာက္မွာ ေတြ႕တယ္။ ၃၆ % ေက်ာ္ေက်ာ္မွာ ေတြ႕တယ္လု႔ိ ဆိုရမယ္။

၁၉၈၅ ကေန႔ ၁၉၈၉ အထိ ေသြးလွဴရွင္ေတြ စစ္ၾကည့္ေတာ့ (၇၀) မွာ ေတြ႕ေနတယ္။ ဒီေတာ့ AIDS ပြားဖို႔ရာ အလားအလာ သိပ္ေပးတဲ့ အုပ္စု သံုးစု (မူးယစ္ေဆး ထိုးသူ၊ ျပည့္တန္ဆာနဲ႔ ေသြးလွဴရွင္) ေတြမွာ AIDS ေရာဂါပိုးဟာ တြယ္ကပ္ၿပီး ျဖစ္ေနၿပီ။ ပြားေရးအတြက္ အႏၱရာယ္ အရွိဆံုးလို႔ ေခၚရမယ့္ အုပ္စုျဖစ္တဲ့ မူးယစ္ေဆး ထိုးသူဟာ ၁၉၈၅-၈၉ အထိ စမ္းၿပီးသား ပိုးေတြ႕သူအားလံုးရဲ႕ ၆၄.၅% ရွိတယ္။ ဒီသူေတြထဲမွာ ၉၀% ဟာ အိမ္ေထာင္ရွိၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါ ပြားခ်င္စရာ ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းေနသလဲ။

မူးယစ္ေဆး စြဲသူ အုပ္စုတစ္စုကို ပိုးစစ္ၾကည့္ေတာ့ ၇၀% ဟာ ပိုးရွိၿပီး ျဖစ္တယ္။ က်န္တဲ့လူ ၃၀% ထဲမွာလည္း ဆစ္ဖလစ္၊ ဂႏိုရီးယား စတဲ့ လိင္စပ္ယွက္မႈမွ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြ ေတြ႕ေနရျပန္တယ္။ ဒီ လိင္စပ္ယွက္ေရာဂါရွိတဲ့ လူေတြဟာလည္း AIDS ေရာဂါရဖို႔ သိပ္မ်ားေတာ့ ဒီ မူးယစ္ေဆးထိုးသမားေတြမွာ AIDS အႏၱရာယ္ ဘယ္ေလာက္မ်ားလိုက္မလဲ။ ေၾကာက္စရာ အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ ၁၉၈၅ ေနာက္မွာ ျမန္မာဟာ AIDS အေျခစိုက္ၿပီး ျဖစ္ေနၿပီလို႔ အတိအက် ေျပာလို႔ရပါၿပီ။ အေျခစိုက္ရံုတြင္ မကေသးဘူး။ ပိုးေတြ ပြားႏႈန္းအဟုန္ကလည္း အျခားအာရွ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔စာရင္ ျမန္ေနတယ္။

ဥပမာ - ဂ်ပန္၊ စကၤပူ၊ မေလးရွား စသည့္တို႔ထက္ ပြားႏႈန္းျမန္တယ္။ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသ ၁၁ ႏိုင္ငံထဲမွာ ထုိင္းနဲ႔ အိႏိၵယအၿပီး တတိယေနရာမွာ ျမန္မာလိုက္ေနတယ္။ ျပင္ပက တစ္ဆင့္ သယ္လာတဲ့ ေရာဂါ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ “ျပည္တြင္းျဖစ္ ေရာဂါ” အဆင့္ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ျပည္တြင္းရွိ မူးယစ္ေဆးထိုးသူ၊ ျပည့္တန္ဆာနဲ႔ ေသြးလွဴရွင္ေတြကေန ပြားေပးေနပါၿပီ။ ဒါက ဘာကို ညႊန္ျပေနသလဲ ဆိုတာေတာ့ ေနာက္ႏွစ္ အနည္းငယ္ အတြင္းမွာ (Heterosexual transmission) လိင္မတူ ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ ပြားျခင္း (ဒါကေတာ့ သမရိုးက် အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား ဆက္ဆံမႈမ်ဳိး အပါအဝင္) မ်ဳိး ျဖစ္လာမယ္။

ေသြးလွဴရွင္ေတြ အုပ္စုကို ၾကည့္ရင္လည္း အခု (၁၉၈၉ အထိ) မွာ ၀.၄၅% မွာပဲ AIDS ပိုး ရွိတယ္။ ဒါဟာ တကယ္ရွိတာထက္ နည္းဖို႔ရာ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ စစ္ထားတဲ့ အုပ္စုရဲ႕ အေရအတြက္ဟာ သိပ္မမ်ားဘူး။ ဒါထက္ မ်ားမ်ားစစ္ၾကည့္ရင္ ပိုးေတြ႕ဖို႔ရာ ရွိတယ္။ ေသြးလွဴရွင္နဲ႔ AIDS ပြားဖို႔ ကိစၥကေတာ့ အျခားကူးပံုနဲ႔ စာရင္ တားဆီးဖို႔ သိပ္မခက္ဘူး၊ ေသြးလွဴရွင္ အားလံုးကို AIDS ပိုး စစ္ၾကည့္ၿပီး ေတြ႕ရင္ တားဆီးဖို႔ သိပ္မခက္ဘူး။ ေသြးလွဴရွင္အားလံုးကို AIDS ပိုး စစ္ၾကည့္ၿပီး ေတြ႕ရင္ ပယ္ရုံပဲေပါ့။ အခု အခ်ိန္အထိေတာ့ ဒီလုိ စစ္ဖို႔ရာဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာပဲ လုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ အျခား ၿမိဳ႕ေတြမွာ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး။

ျမန္မာ ျပည့္တန္ဆာေတြထဲမွာ AIDS ဘယ္ေလာက္ရွိေနၿပီ ဆိုတာကိုေတာ့ ေျပာဖို႔ရာ မလြယ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ ျပည့္တန္ဆာဟာ တရားမဝင္ဆိုေတာ့ ျပည့္တန္ဆာလို႔ ဘယ္သူကမွ ေဖာ္ထုတ္ေျပာမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလို ဝန္ခံလိုက္ရင္လည္း ခ်က္ခ်င္း အျပစ္ေပးခံရမွာကုိး။ (ျမန္မာလိုပဲ ျပည့္တန္ဆာ အလုပ္ဟာ တရားစြဲလုိ႔ရတဲ့ တရားမဝင္ အလုပ္လို႔ ပညတ္ထားတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြ ရွိပါတယ္။) ဒီေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္း ရွာေဖြစုေဆာင္းဖုိ႔ အတြက္ ကြင္းဆင္းေလ့လာရာမွာ အခက္ႀကံဳေနတယ္။ ဒီလို အုပ္စုကို ဘယ္လိုခ်ဥ္းကပ္ၿပီး စစ္ေဆးမႈ လုပ္ရပါ့မလဲ။

ဒီကိစၥဟာ အင္မတန္ သိမ္ေမြ႕စြာ ကိုင္တြယ္ရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ေနတယ္။ ထင္ထင္ေပၚေပၚ လုပ္လို႔ မရလုိ႔ တိတ္တခိုးပဲ လုပ္ရမလို ျဖစ္ေနတယ္။ တတ္တခိုး ဆိုေတာ့လည္း မွန္ကန္တဲ့ ကိန္ဂဏန္းရဖို႔ရာ သိပ္မေသခ်ာဘူး။ တကယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလိုေနရာမွ မွတ္ကန္တဲ့ အေျခကို တစ္နည္းနည္းနဲ႔ သိေအာင္ လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီမွာ ျပတ္ျပတ္သားသား မလုပ္ရင္ AIDS ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရးမွာ ထိေရာက္တဲ့ တိုးတက္မႈရဖို႔ မလြယ္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ပြားႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခုကေတာ့ ေသြးသြင္းျခင္း၊ ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ အျခားခြဲစိတ္ပစၥည္း ကိရိယာေတြဟာ လံုေလာက္စြာ မရွိၾကဘူး။ ဒီေတာ့ သံုးၿပီး အပ္နဲ႔ ကိရိယာေတြကို ျပန္ၿပီး သံုးေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိတယ္။ ဒီ အပ္/ကိရိယာေတြကုိလည္း သိပၸံနည္း က်က် ပိုးစင္တဲ့ အထိ ျပန္ၿပီး မလုပ္ၾကဘူး။

အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္း၊ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားလို႔ ေဆးခန္း ေဆးရုံေတြမွာေရာ၊ ျပင္ပမွာေရာ အလုပ္ၾကဘူး။ ဒီၾကားထဲမွာ ျမန္မာျပည္သူ ျပည္သားေတြကလည္း လူတန္းစားမေရြး သိပ္ၿပီးေဆးထိုး ခ်င္ၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္က ဆရာဝန္ေတြကလည္း ေဆးထိုးေပးဖို႔ကုိ သိပ္ႀကိဳက္တယ္၊ အားေပးတယ္။ အခုအခ်ိန္လို AIDS ေရာဂါ ပိုးရွိေနသူေတြ တစ္ေန႔တျခား မ်ားလာၿပီဆိုေတာ့ ဒီလိုအျပဳအမႈ အေလ့အက်င့္ေတြ ရွိေနရင္ AIDS မျပန္႔ပြားဘဲ ေနေရာ့မလားလို႔သာ ဆိုဖို႔ေကာင္းေနပါၿပီ။

အေလးေပးၿပီး စဥ္းစားစရာ တစ္ခုကေတာ့ လူေတြဟာ တစ္ေနရာကေန တစ္ေနရာ ကူးလူးဆက္ဆံမႈမ်ားၿပီး ျမန္ဆန္လာတဲ့ အခ်က္ပဲ။ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ဒီလို ကူးလူးဆက္ဆံမႈဟာ အရင္ကနဲ႔ စာရင္ ပုိလာၾကတာ အမွန္ပဲ။ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို က်င့္သံုးလာတဲ့ အခါမွာေတာ့ ဒီလို ကူးလူးသြားလာမႈဟာ အရင္တုန္းကထက္ မ်ားလာတာပဲ။ ဒါဟာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကုိ အျပစ္ဆိုေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာမဆို အေကာင္းနဲ႔ အဆိုးဟာ ဒြန္တြဲလာၾကတာဟာ ဓမၼတာပါ။

ကုိယ္ကေနသာ ဘာေတြမေကာင္းဘူးဆိုတာ ႀကိဳတင္သိထား ေလ့လာထားၿပီး ဒီမေကာင္းတာေတြကို ကာကြယ္ဟန္႔တားဖို႔ ျပင္ဆင္ထားရမယ္။ အလားတူပဲ အရင္ကေကာင္းတယ္လို႔ တပ္အပ္ေသခ်ာသိထားတဲ့ ဟာေတြကိုလည္း ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားဖို႔ အားေပးရမယ္။ ဒီလို အကူးအသန္းမ်ားလုိ႔ AIDS ျပန္႔ပြားမႈကို အားေပးတဲ့ ပံုပမာေလး တစ္ခုကုိ အာဖရိကမွာ ရွိခဲ့တယ္။ ႏုိင္ရိုဗီၿမိဳ႕ရွိ ရပ္ကြက္ တစ္ေနရာမွာ ျပည့္တန္ဆာေတြေနတဲ့ အေဆာက္အဦး ၂ ခု ရွိတယ္။ ဒီေနရာ လာၾကတဲ့ ေဖာက္သည္ေတြကေတာ့ သေဘၤာဆိပ္ၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ မြန္ဗာဆာ ကေန အတြင္းမွာရွိတဲ့  ယူဂန္ဒါ ႏိုင္ငံကို ေခါက္တံု႔ေခါက္ျပန္ သြားေနတဲ့ ထရပ္ ကားေမာင္းေနတဲ့ ယာဥ္ေမာင္းေတြ ျဖစ္တယ္။

ဒီအေဆာက္ အဦးမွာရွိ ျပည့္တန္ဆာေတြကို AIDS ပုိး စစ္ၾကည့္ေတာ့ -
၁၉၈၀ မွာ    တစ္ေယာက္မွ မေတြ႕ဘူး။
၁၉၈၃ မွာ    ၅၃% မွာ ေတြ႕ေနၿပီ။
၁၉၈၇ မွာ ၈၀% မွာ ေတြ႕ေနၿပီ။


ဒီပြားႏႈန္းဟာ ဘယ္ေလာက္ျမန္သလဲ၊ သူတို႔က ဆက္ၿပီး ဘယ္ေလာက္မွ်ေသာ လူေတြကုိ ပြားဦးမလဲ၊ ယာဥ္ေမာင္းသူေတြကလည္း သူတို႔ေရာက္တဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ ဒီလုိပြားမႈ “ဗဟုိဌာနႀကီး” ေတြ ဘယ္ေလာက္ဆက္ၿပီး ထူေထာင္ေနၾကမလဲ။ ဒီေတာ့ အဲဒီအပိုင္းမွာ AIDS ပြားျမန္တာ ဆန္းသလား။ ဒီပံုျပင္ကေလးနဲ႔ ျမန္မာအေျခနဲ႔ ျခားတာကေလး တစ္ခုေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါကေတာ့ အာဖရိကမွာေတာ့ ယာဥ္ေမာင္းေတြကေန ျပည့္တန္ဆာေတြကို သူတို႔ ရွိတဲ့ ေနရာကုိ လာၿပီး AIDS ပိုးကို ေပးတာ။

ျမန္မာမွာကေတာ့ တခ်ဳိ႕ ျပည့္တန္ဆာမေတြက ျပည္ပထြက္ၿပီး AIDS ပိုးေတြကုိ အမွတ္မထင္ ျပန္သယ္လာတာ။ AIDS ဗိုင္းရပ္စ္ကို သြငး္ကုန္အျဖစ္ လုပ္ၾကတာ။ ေနာက္ဆက္ၿပီး ထပ္ဆင့္ပြားတဲ့ ပံုစံကေတာ့ အတူတူ ျဖစ္မွာ ပါပဲ။ ျမန္မာမွာ ပြားမႈကို အားေပးေနတဲ့ အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ဒီလူေတြထဲမွာ က်န္းမာေရး ပညာေပးမႈကို တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္ မလုပ္ႏုိင္ေအာင္ ဟန္႔တားေနတဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိေနျခင္းပဲ။

လူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မွ ဆင္းသက္လာတဲ့ လူေနမႈ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ေျပာဆိုေနထိုင္မႈ ေတြ႕ႀကံဳရတဲ့ ကိစၥအဝဝေပၚမွာ ျမင္ပံုနဲ႔ ခံယူခ်က္ထားတာေတြ အေပၚမွာ လႊမ္းမိုးလ်က္ရွိတယ္။ ဒါေတြဟာ ဘာသာေရးနဲ႔လည္း ဆက္ႏြယ္ေနတယ္။ စာရိတၱနဲ႔ ကိုယ္က်င့္တရား အမွားအမွန္ကိုလည္း ဒီယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာေတြကပဲ ျပဌာန္းေနတယ္။ ဒါကေတာ့ ဒုစရိုက္၊ ဒါကေတာ့ သုစရိုက္၊ ဒါေတြကေတာ့ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္တာေတြမို႔ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္က လက္ခံႏိုင္တယ္။ ဒါေတြကိုေတာ့ လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ အလိုလို သတ္မွတ္လာၾကတယ္။

ျပဌာန္းဥပေဒ မဟုတ္ေပမယ့္ မသိမသာ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္ ေဘာင္အတြင္းမွာပဲ လူေတြကုိ ေဘာင္ခတ္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္လ်က္ရွိတယ္။ ဒါဟာ ကမၻာရွိ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွာ ျဖစ္ေနလ်က္ ရွိတာပါ။ ဒီလို ဆင္းသက္လာတဲ့ ဓေလ့စရုိက္ေတြ ခံယူခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအပါအဝင္ အာရွႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ အာဖရိက ႏုိင္ငံမွာ လိင္အေၾကာင္း ပြင့္လင္းစြာ ေျပာေလ့ေျပာထ မရွိၾကဘူး။ ဒီမွာ ဒီဓေလ့ဟာ ေကာင္းတယ္ မေကာင္းဘူးလို႔ ျဖတ္ထံုးေပးေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥတစ္ခုကို တင္ျပေနတာပါ။ လိင္ကိစၥဟာ မၾကားဝံ့ မနာသာကိစၥ ဆိုၿပီး မေျပာၾကဘူး၊ မေျပာတဲ့ အျပင္ ေျပာတဲ့လူကိုလည္း အမ်ားလက္ခံထားတဲ့ ဓေလ့ကုိ ဆန္႔က်င္တယ္ဆိုၿပီး အျပစ္ျမင္ၾကတယ္။

စာအုပ္စာတမ္းေတြထဲ ေရးရင္ေတာ့ လူတစ္ဦးစီ၊ တစ္ဦးစီကိုပဲ တင္ျပေနတာမို႔ ေတာ္ေသးရဲ႕၊ (ဒါေတာင္ ပြင့္လင္းလြန္းရင္ လက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူး) လူအမ်ားကုိ တစ္ၿပိဳင္နက္ထဲ တင္ျပရတဲ့ Electronic media လုိ႔ ေခၚတဲ့ ရုပ္ျမင္သၾကား၊ ရုပ္ရွင္၊ ဗြီဒီယိုတို႔မွာ ဆိုရင္ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ AIDS ေရာဂါကုိ တုိက္ဖ်က္ရာမွာ အခုအခ်ိန္မွာ ဆိုရင္ေတာ့ ပညာေပးမႈသာလွ်င္ အစြမ္းထက္ဆံုးေသာ လက္နက္ျဖစ္တယ္။ ခက္တာက AIDS ဟာ လိင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးျဖစ္တဲ့ ေရာဂါဆိုေတာ့ ပညာေပးရာမွာ လိင္ကိစၥကို ခပ္ရွင္းရွင္း ေျပာျပစရာလိုတဲ့ အခါေတြ ရွိတယ္။

ေနာက္ ဒီပညာေပးမႈကုိ လူအမ်ားစုဆီကုိ အျမန္ဆံုးေပးပို႔ဖို႔ကလည္း အေရးႀကီးျပန္တယ္။ သိၾကတဲ့ အတုိင္း ဘာသတင္းမဆို ျမန္ျမန္နဲ႔ ခရီးေဝးအထိ ေရာက္ႏုိင္တာကေတာ့ ဒီ႐ုပ္ျမင္သၾကား၊ ဗြီဒီယို စသည္တို႔ပဲ။ ဒီလို တကယ္အစြမ္းထက္တဲ့ သတင္းျဖန္႔လက္နက္ေတြကို အထက္ကဆိုခဲ့သလို ယဥ္ေက်းမႈက လက္မခံလို႔ မသံုးႏိုင္ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ဥပမာ “ကြန္ဒြန္” ၾကက္ေပါင္နဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ေယာက္်ားသံုး ကာကြယ္အစြပ္သံုးျခင္းဟာ AIDS ျပန္႔ပြားမႈကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ အခုသိထားၿပီ ျဖစ္တယ္။ (ရာႏႈန္းျပည့္ေတာ့ မကာကြယ္ႏုိင္ဘူး။)

ဒီေတာ့ ကမၻာတစ္ဝန္းမွာ “ကြန္ဒြန္” သံုးဖို႔ကို  က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ႀကီး တီဗြီ၊ ဗြီဒီယို အပါအဝင္မွာ ျပခြင့္ရတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြမွာ ျပေနၾကတယ္။ ျမန္မာ မွာေတာ့ ဒီလို လုပ္ဖို႔ရာ လားလားမွ မသင့္ဘူးလို႔ ခံယူၾကမွာ အမွန္ပဲ။ ဒါကေတာ့လည္း မတတ္ႏိုင္တဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ေနတယ္။ လူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚ ေျပာင္းမႈဆိုတာလည္း ဘယ္ေတာ့မွ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျဖစ္လာတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ စြဲၿမဲစြာ ရွိေနၿပီးျဖစ္တဲ့ အယူကုိ ပယ္ေဖ်ာက္ဖို႔ လုပ္ရန္ကလည္း အင္မတန္မွ ခက္ခဲတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း အေရးႀကံဳေနၿပီ ျဖစ္ေတာ့လည္း တစ္နည္းနည္းေတာ့ စဥ္းစားႀကံစည္ဖို႔ လုိလာပါၿပီ။

အဓိကတာဝန္ကေတာ့ က်န္းမာေရး ပညာေပးလုပ္သူေတြ အေပၚမွာ ရွိတယ္။ AIDS ေရာဂါအတြက္ ေျပာရရင္ေတာ့ က်န္းမာေရး ပညာေပးမႈဟာလည္း တာဝန္သိသူ လူတိုင္းရဲ႕ တာဝန္ပါ။ အခ်ိဳ႕ေနရာ အခ်ိန္ကာလမွာ ဆိုရင္ ဆရာဝန္ စသည့္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္မ်ား မသံုးပါ။ ရုိးရုိးလူတန္စားထဲက လူေတြကုိ သံုးတာ က်န္းမာေရး အသိေပးမႈမွာ ပိုထိေရာက္ပါတယ္။ ကာယခံရွင္မာ်းျဖစ္တဲ့ AIDS ေရာဂါရွိသူ HIV ပိုး ရွိၿပီးသူမ်ားနဲ႔ မူးယစ္ေဆး စြဲသူမ်ားကို ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး အသိေပးရာမွာ ဘဝတူ သာမနလူတို႔ရဲ႕ တင္ျပခ်က္မ်ားကုိ ပိုမိုလက္ခံတာကုိ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္းေရးဆိုင္ရာ ေလ့လာစူးစမ္းမႈေတြမွာ ေတြ႕ထားရတယ္။
ဒီပညာေပးမႈဟာလည္း လူ၊ ေငြ၊ အခ်ိန္ အလြန္တရာမွ လိုမည္ျဖစ္ေတာ့ အဘက္ဘက္က ဝိုင္းၿပီးလုပ္ၾကရမွာသာ မ်ားမ်ားလုပ္ေလ ေကာင္းေလပဲ။ AIDS အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာေတါကုိလည္း နည္းမ်ိဳးစံုသံုးၿပီး မ်ားမ်ားနဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖန္႔ခ်ိရမွာပဲ။ က်န္းမာေရးဌာနမွ လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အယူဝါဒကို စြန္႔ရလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ အစိုးရပိုင္း ဆိုရာဌာနေတြကိုခ်ည္း အားမကိုးဘဲ ျပင္ပ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပင္ပ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း အသင္းအပင္းမ်ားရဲ႕ ကူညီပံ့ပိုးမႈကုိ ရယူဖို႔ သိပ္လိုပါတယ္။ ၁၉၉၃ မွာဆိုရင္ ျမန္မာမွာ AIDS ျပႆနာဟာ အလြန္တရာမွ ႀကီးမားေနပါၿပီ၊ ေပါ့ေသးေသး မဟုတ္ပါ။ စုစည္း ဆြဲေဆာင္လုိ႔ရတဲ့ အင္အားစု အားလံုးကုိ သံုးရမယ့္ အေျခအေနပါ။

ျမန္မာမွာ AIDS ျပန္႔ပြားမႈကေတာ့ အခုေလာေလာဆယ္ “ပြင့္” ၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးလာတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ အျခားစီးပြားေရး ၿမိဳ႕မ်ား (သပမာ မိုးေကာင္း၊ မႏၱေလး၊ မိုင္းရွဴး) မွာ ပိုဆိးမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒီေနရာေတြမွာ ျပည့္တန္ဆာဦးေရဟာ တိုးေနပါတယ္။ တိုးတာမွ ဒီေရလိႈင္းပမာလို႔ေတာင္ ဆိုရမွာ။ တည္းခိုခန္းေတြ ဝင္စီးလုိက္လို႔ ျပည့္တန္ဆာ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ “ေခါင္း” ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ဖမ္းမိတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြဟာ စိတ္ညစ္စိတ္ပ်က္ဖြယ္ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ခဏခဏ ပါေနပါတယ္။ ျပည္ပ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ (ဥပမာ မေလးရွား) မွာဆိုလည္း ခိုးဝင္သူ ျမန္မာ ျပည့္တန္ဆာ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ်ေတြ႕ၿပီး၊ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ HIV ပိုး ရွိေနၿပီဆိုတာ သူတို႔ သတင္းစာေတြ ထဲမွာ ေခါင္းစဥ္စာလံုးမည္းႀကီးေတြနဲ႔ ပါေနပါၿပီ။

အထက္တစ္ေနရာမွာ ေဖာ္ျပတဲ့အတိုင္း ျမန္မာဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ထုိင္းႏုိင္ငံကို အမီလိုက္ေနတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ မီလည္း မီလုမီခင္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ကာကြယ္ေရး ပညာေပးကိစၥရပ္မွာေတာ့ “ထိုင္း” နဲ႔ မယွဥ္ေလာက္ေအာင္ ေႏွးေကြး အားနည္းေနပါတယ္။ ဒီအတိုင္းသာဆိုရင္ ေနာက္ ၅ ႏွစ္နဲ႔ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္မွာ ျမန္မာမွာ AIDS ေရာဂါရွင္ေတြ ထင္ရွားေပၚလြင္စြာ မ်ားျပားၿပီး ကုသမႈ ဆိုင္ရာမွာပင္ အၾကပ္ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ လူညြန္႔တံုး မ်ဳိးဆက္ကို ညႇိဳးႏြမ္းေစတဲ့ အႏၱရာယ္ႀကီးမို႔ ယခု လုပ္ေနၾကတဲ့ ႀကိဳးပမ္းမႈထက္ အဆမ်ားစြာ လုပ္ဖို႔ လိုပါမယ္။ လူတိုင္းလူတိုင္းရဲ႕ ကူညီမႈကိ မရအရ ယူရမယ့္ အေျခအေနပါ။ လက္ပိုက္ၿပီး ၾကည့္ေနမယ္၊ ခပ္ေပါ့ေပါ့ အရွိန္ေႏွးေႏွးနဲ႔ လုပ္ေနရင္ေတာ့ ေၾကကြဲဝမ္းနည္း ယူႀကံဳးမရ ျဖစ္ရမွာပါ။ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈနဲ႔ စီးပြားေရး အေျခအေန ဘယ္ေလာက္ တိုးတက္လာေပမယ့္ ဒီတိုးတက္မႈေတြကုိ AIDS က အေဟာသိကံျဖစ္ေအာင္ လုပ္သြားမွာပါ။
အခုဘယ္လို လုပ္ေနၾကလဲ၊ ပထမဦးဆံုး ဘယ္သူ ဘယ္အုပ္စုဟာ ဒီလို ပညာေပးသတင္းေတြ အလိုဆံုးလဲ၊ တစ္နည္းဆိုရင္ AIDS ရႏုိင္ဖို႔ရာ အေကာင္းဆံုးေသာ အုပ္စုဟာ ဘယ္သူေတြလဲ။ ဒီသူေတြကုိ ဦးစားေပးၿပီး လုိအပ္တဲ့ ပညာကို ေပးရမယ္။ (ဥပမာ အကာအကြယ္ ကြန္ဒြန္ သံုးရန္) ေနာက္တစ္ဆင့္က ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္နည္းကိုသံုးၿပီး ပညာေပးမလဲ။ 

လူပံုလယ္မွာ ေဆြးေႏြးလို႔ေတာ့ မရေပမယ့္ AIDS ကာကြယ္မႈအတြက္ေတာ့ အေရႀကီးတဲ့ ကိစၥေတြကုိ ေျပာျပရေအာင္အတြက္ အုတ္ေအာ္ေသာင္းတင္း မျဖစ္ေစဘဲ ေျပာျပႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္အခါနဲ႔ ေနရာကို ေရြးရမယ္။
ဒါေၾကာင့္ AIDS ေရာဂါ ပညာေပးမႈကို ဦးစားေပးၿပီး လုပ္ရမယ့္ အုပ္စုကေတာ့ “ကာလသားေရာဂါ ဌာန” က လူနာမ်ားနဲ႔ မူးယစ္ေဆးထိုးသူမ်ားလို႔ သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ ဒါကိုလည္း ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီး ၂ ၿမိဳ႕မွာ စလုပ္တယ္။ ကြန္ဒြန္ သံးဖို႔ရာ ႏႈိးေဆာ္အားေပးမႈကိုေတာ့ ကာလသားေရာဂါဌာန လာသူေတြနဲ႔ မူယစ္ေဆးထိုးသူမာ်းရဲ႕ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး စခန္းမ်ားမွာ လုပ္ေနၾကတယ္။

AIDS ကာကြယ္ေရး အတြက္ေတာ့ ျမန္မာမွာလည္း အျခားႏိင္ငံမ်ားနည္းတူ AIDS အတြက္ စီမံကိန္းေတြေရးဆြဲၿပီး လုပ္ကိုင္ေနၾကပါတယ္။ ကမၻာရွိ AIDS စီမံခ်က္ေတြ အားလံုးရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ေတြကေတာ့ AIDS ေရာဂါအေၾကာင္း သိသင့္စရာေတြကုိ သိေစၿပီး ပညာေပးျခင္း၊ AIDS မရေအာင္ ကိုယ္ကိုယ္တုိင္ ဘယ္လိုကာကြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာေတြနဲ႔ အျခားသူမ်ားကို AIDS ဘယ္လို ကာကြယ္ရမယ္ဆိုတာေတြကုိ ထပ္ဆင့္ ပညာပြားေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ အျပည္ျပည္ရွိ ဒီ AIDS စီမံခ်က္အားလံုးဟာ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ “ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ AIDS ေရာဂါစီမံခ်က္” (Golbal Programme on AIDS) နဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး လုပ္ၾကတယ္။

ဒီကမၻာ့အဖြဲ႕ႀကီးကလည္း AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး စနစ္မ်ား၊ နည္းပရိယာယ္မ်ားနဲ႔ လမ္းညႊန္မႈမ်ား ေပးၿပီး တစ္ကမၻာလံုးရွိ AIDS ကာကြယ္ေရး ႀကိဳပမ္းမႈမ်ား ေျပလည္ ေခ်ာေမြ႕ေစရန္အတြက္ ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ား လုပ္ေပးတယ္။ ဒီလုိလုပ္ရတာကလည္း AIDS ဟာ ကမၻာႀကီး တစ္ခုလံုးရဲ႕ ျပႆနာျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ပဲ။ AIDS ပေပ်ာက္ဖို႔ အတြက္က တုိင္းျပည္တစ္ျပည္ထဲမွာ ေပ်ာက္သြားလို႔ ၿပီးတာမွ မဟုတ္ဘဲ၊ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ေပ်ာက္မွသာ ျဖစ္မွာ။

ျမန္မာမွာ ၁၉၈၉ ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲမွာ AIDS အတြက္ စီမံခ်က္ စတင္ခ်မွတ္ၿပီး ေနာက္တစ္ဆင့္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ “တာလတ္” စီမံခ်က္ ဆြဲခဲ့တယ္။ ေဇာက္ခ်ၿပီးလုပ္တဲ့ လုပ္ဆာင္ခ်က္ေတြကေတာ့ ေရာဂါအေၾကာင္း ပညာေပးေရးပဲ။ ဒါကုိလည္း အထူးအႏၱရာယ္ရွိတဲ့ အုပ္စုျဖစ္တဲ့ မူးယစ္ေဆးထိုးသူမ်ားနဲ႔ ကာလသားေရာဂါသည္မ်ားကို အထူးအသားေပးၿပီး လုပ္ၾကမယ္။ ေရာဂါထိန္းထားေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ကြင္းဆင္းေလ့လာ စစ္ေဆးမႈမ်ားကုိလည္း စန္စ္တက်လုပ္ဖို႔ စီစဥ္ထားတယ္။ ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ အျခားခြဲစိတ္ကိရိယာမ်ား ပိုးစင္မႈကုိ အေလးေပးၿပီး ေဆာင္ရြက္ၿပီး မလိုဘဲနဲ႔ ေဆးထိုးမႈ မလုပ္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္ျခင္းမ်ားကိုလည္း လုပ္ၾကမယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကုိ ထိေရာက္စြာ လုပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ က်န္းမာေရးလုပ္သားနဲ႔ အျခားသူေတြကို ေလ့က်င့္ေပးမႈကုိ ျပည္တြင္းျပည္ပမွာ လုပ္ဖို႔ရာ အစီအစဥ္မ်ား ရွိပါတယ္။

AIDS ကို တားဆီး ထိန္းခ်ဳပ္ရာမွာ ျမန္မာအတြက္ တကယ္အေရးပါ အရာေရာက္တဲ့ က႑ႀကီး ၂ ပိုင္း ရွိပါတယ္။ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရတာ ခ်က္တာ အမွန္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြကသာ AIDS ျပန္႔ပြားေရးအတြက္ ဗဟုိ မ႑ိဳင္ေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ အခ်ိန္ယူ စဥ္းစားၿပီး တိုက္ဖ်က္မႈ နည္းဗ်ဴဟာေတြ စီစဥ္ရမွာ ျဖစ္ေနတယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ မူဝါဒပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ေနတဲ့ အထက္ဆံုးပိုင္း အာဏာပိုင္မ်ားကိုယ္တိုင္ စိတ္ဝင္စားၿပီး တိက်ျပတ္သားတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားေပးဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒီျပႆနာ ၂ ခုကေတာ့ (၁) ျပည့္တန္ဆာ ျပႆနာနဲ႔  (၂) မူးယစ္ေဆးစြဲ ျပႆနာေတြပဲ ျဖစ္တယ္။

ဒီအေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ့ ျပႆနာကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ႏိုင္သလဲ။ ပထမဦးဆံုးေတာ့ ျပႆနာရွိေနတယ္ဆိုတာကို လက္ခံလိုက္မွစလို႔ ျဖစ္တယ္။ ျပႆနာမရွိဘူးလို႔ ဘူးကြယ္လိုက္ရင္ ဒီျပႆနာရဲ႕ အေျဖ ဘယ္ရွာေတာ့မွာလဲ “လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ အစဟာ အမွန္တရားရဲ႕ အဆံုး” တဲ့။ ျမန္မာျပည္မွာ ျပည့္တန္ဆာရွိၿပီး ဒီျပည့္တန္ဆာေတြဟာ ျပန္႔ပြားေရးမွာ ထိပ္တန္းက ေနတယ္ဆိုတာေတာ့ သိၿပီးကိစၥလုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ျမန္မာမွာ ျပည့္တန္ဆာေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားတယ္ဆိုတာေတာ့ မသိပါဘူး။ အခ်ဳိးအဆအတိုင္း တြက္ယွဥ္ၾကည့္ရင္ေတာ့ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေလာက္ေတာ့ မ်ားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ တစ္ေယာက္ရွိရင္လည္း AIDS ျပႆနာေတာ့ တက္မွာပဲ။ စဥ္းစားစရာလိုတာ တစ္ခုက AIDS ကာကြယ္ေရးမွာ အရင္းခံက်တာက AIDS ကာကြယ္ေရးဟာ လူတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ ျပဳမႈခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ လူတစ္ဦးစီ တစ္ဦးစီဟာ သူကိုယ္တုိင္ AIDS မရေအာင္ ဘယ္လုိ လုပ္ရမယ္ဆိုတာ သိထားရမယ္။ ဒါေတြကို တိက်စြာ လိုက္နာက်င့္သံုးမယ္ဆိုရင္ သူကိုယ္တုိင္လည္း AIDS မွ ကာကြယ္ႏိုင္မယ္၊ တစ္ပါးသူကုိလည္း AIDS မေပးေစဘူး။ ဒီေတာ့ ကာယကံရွင္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ျပည့္တန္ဆာေတြဆီ ဒီပညာေပးမႈကုိ မေရာက္ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ရမယ္။
အာဖရိကမွာ ဆိုရင္ အထက္က တင္ျပခဲ့တဲ့ ႏုိင္ရုိဘီၿမိဳ႕က ျပည့္တန္ဆာ ေဂဟာတိုက္ႀကီး ၂ တိုက္ကို က်န္းမာေရး ပညာေပးသမားေတြ ဝင္ၿပီး အင္တိုက္အားတုိက္ စည္းရံုးပညာေပးလိုက္ၾကတယ္။ ဒီလူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ အႏၱရာယ္ကို တကယ္သိလာၿပီး ေရာဂါရဲ႕ သဘာဝကိုလည္း နားလည္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ကုိယ္သူတို႔ ဒီေရာဂါဆိုးႀကီးေဘးမွ ကာကြယ္ၾကစို႔ ဆိုၿပီး အစုအေဝးလိုက္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ “ဧည့္သည္” ေတြကို “ကြန္ဒြန္” (ေယာက္်ားသံုး အကာအကြယ္အစြပ္) သံုးမွသာ ဧည့္ခံမယ္၊ မဟုတ္ရင္ ဧည့္မခံဘူးလုိ႔ စည္းကမ္း ခ်မွတ္လိုက္တယ္။

“ကြန္ဒြန္” သံုးနည္း (နည္းမွန္နဲ႔ နည္းမွားရွိတယ္၊ နည္းမွန္ကို သံုးမွ ေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္တာ) ကိုလည္း သူတို႔က ျပေပးတယ္။ ဒီလုိ လုပ္လုိက္ေတာ့ သူတို႔တေတြထဲမွာ AIDS ေရာဂါ ပိုးဝင္ႏႈန္းဟာ သိသိသာသာ က်ဆင္းသြားတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါတြင္ မကေသးဘူး သူတို႔ကေနၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ေဖာက္သည္ေတြကုိ အိမ္မွာလည္း ဒီလိုပဲ “ကြန္ဒြန္” ကို သံုးပါလို႔ တိုက္တြန္း ႏႈိးေဆာ္လုိက္ေသးတယ္တဲ့။ ဒါကေတာ့ လူေတြထဲမွာ AIDS မျပန္႔ပြားရေအာင္ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ေစတနာပါ။ ျပည့္တန္ဆာ ျပႆနာကို ခ်ည္းကပ္ကိုင္တြယ္ဖို႔ အတြက္ ပထမ လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ဟာ ဘယ္သူေတြလဲဆိုတာ ျပတ္ျပတ္သားသား သိထားၿပီး စာရင္းျပဳစုၿပီး မွတ္တမ္းတင္ထားရမယ္။ ေနာက္သူတို႔ကုိ မ်က္ျခည္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး AIDS ပိုးဝင္ၿပီး / မဝင္ရေသးဆိုတာ သိရေအာင္ အခ်ိန္မွန္မွန္ စစ္ေဆးေပးရမယ္။

AIDS ပိုးစစ္ဖို႔အတြက္ လိုတဲ့ ပစၥည္းကလည္း ေစ်းႀကီးတယ္။ လိုသေလာက္ ေဖာေဖာသီသီ မရႏိုင္ဘူး။ ဒီေတာ့ ရွိတာကို ဘယ္လိုအမ်ားဆံုး အသံုးခ်ထိုက္တယ္ ဆိုတာကိုလည္း တြက္ခ်က္ၿပီးမွ သံုးၾကရမွာ။ ဒီေတာ့ AIDS အရွိအမ်ားဆံုးထင္တဲ့ ေနရာေဒသမွာ ရွိတဲ့ ျပည့္တန္ဆာေတြကို ဦးစာေပး အစီအစဥ္ဆြဲၿပီး စစ္ၾကည့္ရမွာ။ ပိုးဝင္ၿပီးသူေတြကို အျခားသူမ်ားနည္းတူ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရမယ္ ဆိုတာေတာ့ ေျပာဖို႔လုိမယ္ မထင္ပါဘူး။ အေရးႀကီးတာ တစ္ခုကေတာ့ AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ေနၿပီ မဟုတ္သည့္တိုင္ ပိုးဝင္ၿပီးသူဟာ ဒီျပည့္တန္ဆာ အလုပ္ကုိ လက္လြတ္ရမယ္။

ဒီေတာ့ သူအသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းအတြက္ ဘယ္လုိ လုပ္ပါ့မလဲ၊ ၾကံစည္ေတြးဆ ထားၾကရမယ္။ သူဟာ ေထာက္ပံ့မႈ တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္း မရရင္ အငတ္ေတာ့ခံမွာ မဟုတ္ဘူး။ သူလုပ္တတ္တဲ့အလုပ္ ဆက္လုပ္ဖို႔ရာ ေသခ်ာသေလာက္ပဲ။ AIDS ဆိုတာကလည္း ေရာဂါပိုး ဝင္ၿပီး လူမွာဘာမွ မယ္မယ္ရရမျဖစ္တဲ့ လူေကာင္းလိုေန စား သြားႏုိင္တဲ့ ကာလကလည္း ေတာ္ေတာ္ ၾကာႏိုင္ေတာ့ သူဘာမွ မလုပ္ဘဲ ထိုင္ၿပီး ေနလို႔လည္း ျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေတြကုိ လက္ေတြ႕က်က် စဥ္းစားၿပီး တကယ္လုပ္တဲ့ အခါမွာ လုပ္လို႔ျဖစ္မယ့္ စီမံခ်က္ေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔ လိုေနပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ ေရးသားေသာ “လူတိုင္းအတြက္ ထုိးတဲ့ ေခါင္းေလာင္း” စာအုပ္မွ ျပန္လည္ေရးသား ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

Tuesday, February 25, 2014

ၾကက္ေတာင္ပံ အစာသြပ္ နွင္႔ ဂ်င္းေဆာ႔


တရုတ္စတိုင္ ၾကက္ေတာင္ပံ အစာသြပ္ နွင္႔ ဂ်င္းေဆာ႔ ဟင္းပါ။ ၾကက္ေတာင္ပံ အရုိးထုတ္ပံု အဆင္႔အဆင္႔ကိုပါ ေသေသခ်ာခ်ာ ဓာတ္ပံုနဲ႔ တကြ တင္ေပးထားတဲ႔ အတြက္ ခ်က္ျပဳတ္ရမွာ လြယ္ကူမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရသာကေတာ႔ ေကာင္းလား မေမးနဲ႔ ခ်က္ၾကည္႔လိုက္ပါ၊ ၾကိဳက္သြားမွာ ေသခ်ာပါတယ္ေနာ္…

ၾကက္ေတာင္ပံ အစာသြပ္ ပါ၀င္ေသာပစၥည္းမ်ား
  • ၾကက္ေတာင္ပံ – ၁၀ခု
  • ၾကက္သြန္ျဖဴ – ၂မႊာ (နွုတ္နွုတ္စဥ္းပါ)
  • ၾကက္သြန္နီ – ၁လံုး (နွုတ္နွုတ္စဥ္းပါ)
  • မုန္လာဥနီ – ၂လံုး (နွုတ္နွုတ္စဥ္းပါ)
  • ဘိုစားပဲ – ၇ခု (နွုတ္နွုတ္စဥ္းပါ)
  • ဂ်င္း – စားပြဲတင္ဇြန္း တ၀က္ (နွုတ္နွုတ္စဥ္းပါ)
  • ပဲငံျပာရည္ အေနာက္ – စားပြဲတင္ဇြန္း ၁ဇြန္း
  • ခရုဆီ
  • ၾကက္ဥ – ၁လံုး (ခေလာက္ပါ)
  • ၾကက္သား – ၂တံုး (နွုတ္နွုတ္စဥ္းပါ)
ၾကက္ေတာင္ပံ အရုိးထုတ္ပံု အဆင္႔ဆင္႔
၁။ အရင္ဆံုး ၾကက္ေတာင္ပံ အရုိးရင္း ပတ္ပတ္လည္ရွိ အေၾကာမ်ားကိုို ဓားျဖင္႔ ျဖတ္လိုက္ပါ။


၂။ ျပီးလွ်င္ ဓားျဖင္႔ အသာေလး ေအာက္သို႔ တြန္းသြားလိုက္ပါ။


၃။ လက္ျဖင္႔ ၾကက္ေတာင္ပံ အသားကို ေအာက္သို႔ ဆြဲခ်လို႔ ရတဲ႔ အလယ္ေလာက္ေရာက္ရင္ လက္ျဖင္႔ အသာေလး ဆြဲခ်လို္က္ပါ။ အသားနဲ႔ အရုိးသတ္သတ္စီ ျဖစ္သြားမည္။


၄။ ထုိ႔ေနာက္ အရုိးကို လက္ျဖင္႔ အသာေလး ခ်ဳိးလိုက္ပါ။


၅။ အရိုးထုတ္ျပီးသား ၾကက္ေတာင္ပံမ်ားကို ရရွိပါျပီ။

ၾကက္ေတာင္ပံ အစာသြပ္ ခ်က္ျပဳတ္နည္း

၁။ ၾကက္ေတာင္ပံမ်ားကို  (ဆား(လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၂ဇြန္း)၊ ၾကက္သားမွုန္႔ (လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၂ဇြန္း)၊ ပဲငံျပာရည္အေနာက္၊ သၾကား(လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ဇြန္း)၊ ခရုဆီဲ(စားပြဲတင္ဇြန္း ၁ဇြန္း) ) ထည္႔ေရာနုယ္ေပးပါ။

၂။ အစာသြပ္ရန္အတြက္ နွုတ္နွုတ္စဥ္းထားေသာ (ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ၾကက္သြန္နီ၊ ဂ်င္း၊ မုန္လာဥနီ၊ ေျပာင္းဖူေသး၊ ၾကက္သား (စားပြဲတင္ဇြန္း ၆ဇြန္း))၊ ဂ်ဳံ (စားပြဲတင္ဇြန္း တ၀က္)၊ ၾကက္ဥ (တ၀က္ ခေလာက္)၊ နွမ္းဆီ (၃စက္)၊ ခရုဆီ(စားပြဲတင္ဇြန္း ၁ဇြန္း)၊ ဆား (လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ဇြန္း)၊ ၾကက္သားမွုန္႔ (လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ဇြန္း) အားလံုးကို သမေအာင္ ေရာနုယ္ေပးျပီ ပန္းကန္လံုး တစ္ခုထဲ ထည္႔ထားေပးပါ။


၄။ ထို႔ေနာက္ ၾကက္ေတာင္ပံမ်ား အတြင္းသို႔ အစာသြပ္ရန္ ေရာနုယ္ထားေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားျဖင္႔ အစာသြပ္ေပးပါ။


၅။ ျပီးလွ်င္ အစာသြပ္ျပီးေသာ ၾကက္ေတာင္ပံမ်ားကို ေပါင္းအိုးထဲထည္႔၍ ၁၀မိနစ္ခန္႔ေပါင္းေပးပါ။


၆။ ေပါင္းျပီးလွ်င္ ၾကက္ေတာင္ပံ မ်ားကို ဂ်ဳံကပ္လုိက္ပါ။

ရ။ ဒယ္ထဲ (သို႔) ဆီေၾကာ္အိုးထဲ ဆီမ်ားမ်ားထည္႔၍ ၾကက္ေတာင္ပံမ်ား အညွိေရာင္သန္းလာသည္အထိ နွစ္ေၾကာ္ေပးပါ။


၈။ ၾကက္ေတာင္ပံ အစာသြပ္ ရျပီးဆိုလွ်င္ ဂ်င္းေဆာ႔ကို စတင္ ခ်က္ျပဳတ္ရပါမည္။

ဂ်င္းေဆာ႔ ခ်က္ျပဳတ္နည္း
၁။ ဂ်င္း(စားပြဲတင္ဇြန္း ၁ဇြန္း) ကို ပါးပါးလွီးျပီ ၾကက္သြန္ျဖဴ(၂မႊာ) ကို နွုတ္နွုတ္ဆင္းပါ။

၂။ ျပီးလွ်င္ ဒယ္ထဲသို႔ ဆီ(စားပြဲတင္ဇြန္း ၂ဇြန္း) ထည္႔ျပီး ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ဂ်င္းမ်ားကို ဆီသပ္ပါ။

၃။ ထုိ႔ေနာက္ ေရ(သို႔) ၾကက္ျပဳတ္ရည္ (လက္ဖက္ရည္ပန္းကန္လံုး ၁လံုး) စာထည္႔လိုက္ပါ။

၄။ အရသာအေပါ႔ အငံ႔အတြက္ ဒယ္ထဲသို႔ ခရုဆီ(စားပြဲတင္ဇြန္း ၁ဇြန္း)၊ ပဲငံျပာရည္(စားပြဲတင္ဇြန္း တ၀က္)၊ သၾကား(စားပြဲတင္ဇြန္း တ၀က္)၊ ဆား(လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ၁ဇြန္း) ထည္႔လိုက္ပါ။

၅။ ၾကက္သြန္ျမိတ္ ျဖဴးေပးျပီ ေကာ္မွုန္႔(စားပြဲတင္ဇြန္း တ၀က္)ကို ေရျဖင္႔ ေဖ်ာ္ျပီး ေလာင္းထည႔္လုိက္ပါ။


ရ။ ရလာေသာ ဂ်င္းေဆာ႔ရည္မ်ားကို ၾကက္ေတာင္ပံအစားသြပ္ ပန္းကန္ေပၚသို႔ ေလာင္းခ်လိုက္ပါ။


၈။ ထမင္းပူပူေလးနဲ႔ ဟိုတယ္စတုိင္ ၾကက္ေတာင္ပံ အစာသြပ္ နွင္႔ ဂ်င္းေဆာ႔ကို တြဲဖက္ စားသံုးနုိင္ပါျပီ။

Credit: http://www.wutyeefoodhouse.com/?p=1563

HIV ေရာဂါႀကိဳတင္ ကာကြယ္ေရး ေဆးေတာင့္ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္



အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြပုိးရွိသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအႏွင့္ အလုပ္ရွင္မ်ားအၾကား အလုပ္ခန္႔ေပးေရး ေဆြးေႏြးမည္

အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြပုိးရွိသူ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို အလုပ္ခန္႔ေပးရန္ႏွင့္ ယင္းတို႔ႏွင့္ အလုပ္ရွင္မ်ား အၾကားနားလည္မႈ ရွိေစရန္ Myanmar Positive Women Network က ေဆြးေႏြးမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အဆိုပါ Net-work မွ သိရသည္။
အဆိုပါ အဖြဲ႕အစည္းအေနျဖင့္ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးရွိ စက္႐ံုအလုပ္ ႐ံုမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိေသာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ေနထုိင္မ ေကာင္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ခြင့္ယူျခင္းကုိလည္း အလုပ္ရွင္မ်ားက နားလည္မႈေပးရန္ႏွင့္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားကလည္း ႏွိမ့္ခ်ျခင္း မျပဳရန္ ယင္းစက္႐ံု အလုပ္႐ံုမ်ားသို႔ ယခုလအတြင္း လိုက္လံေဆြးေႏြး အသိပညာေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

''သာေကတ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုက အစ္မတစ္ေယာက္ဆိုရင္ သူ႔မွာ အိတ္ခ်္အုိင္ဗြီပိုးရွိတာကို ဖြင့္မေျပာဘူး။ ဒါေပမဲ့ အလုပ္ရွင္ကရိပ္မိတဲ့ အတြက္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းသြားဖို႔ ခြင့္ျပဳေပးတယ္။ သူေဌးက လံုးဝကို မခြဲျခားဘူး။ အစ္မ တို႔နဲ႔လဲ ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ဆက္ဆံတယ္။ ဒီလို လိုက္ေျပာတာကလဲ အိတ္ခ်္အုိင္ဗြီပိုးရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ေနမေကာင္းတုန္း ခဏသာ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာ။ ေဆးခန္းျပရတာ။ ART ေဆးေသာက္ ၿပီးလို႔ ေနေကာင္းရင္ လူေကာင္းအတုိင္း ပဲ အလုပ္လုပ္ႏိုင္တယ္။ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ ျဖစ္တိုင္း ေသမွာပဲဆိုတဲ့ အယူအဆကိုလဲ ေပ်ာက္ေစခ်င္လို႔'' ဟု Myanmar Positive Women Network မွ တာဝန္ရွိသူ တစ္ဦးက ေျပာသည္။

အဆိုပါ အဖြဲ႕အေနျဖင့္ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုမ်ားသို႔ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီပိုး ရွိသူမ်ား လာေရာက္ေလွ်ာက္ထားပါကလည္း ခန္႔ထားေပးရန္ ေဆြးေႏြးသြားမည္ျဖစ္ၿပီး သန္လ်င္ဖန္ခ်က္စက္႐ံု၊ သာေကတ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံု၊ ေတာင္ဒဂံု အထည္ ခ်ဳပ္စက္႐ံုမ်ားတြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

[ေႏြအိဇင္၊ ရန္ကုန္]
Yangon Media Group - အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြပုိးရွိသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအႏွင့္ အလုပ္ရွင္မ်ားအၾကား အလုပ္ခန္႔ေပးေရး ေဆြးေႏြးမည္ 

HIV ေရာဂါႀကိဳတင္ ကာကြယ္ေရး ေဆးေတာင့္ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္

HIV ေရာဂါတားဆီး ကာကြယ္ေရး အတြက္ ထုတ္လုပ္ထားသည့္ HIV ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ေရး ေဆးေတာင့္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ၎ေဆးေတာင့္သည္ လက္ေတြ႕တြင္ မည္မွ်အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ရွိေၾကာင္းႏွင့္ ၎၏ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိးမ်ားကို သိရွိႏိုင္ရန္ ကေနဒါ ႏုိင္ငံမွ ဆရာဝန္မ်ားက တိုရန္တို ၿမိဳ႕တြင္းရွိ ေဆး႐ံု တစ္ခုတြင္ ၎ေဆးေတာင့္ကို စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္ သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ Truvada အမည္ရွိ အဆိုပါ ေဆးေတာင့္ကို HIV ေရာဂါ ကူးစက္မႈ အတြက္ ကုသသည့္ ေဆးတစ္မ်ဳိး အျဖစ္ အေစာပိုင္းတြင္ ေစ်းကြက္သို႔ တင္သြင္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

သို႔ရာတြင္ အဆိုပါ ေဆးေတာင့္ကို ေန႔စဥ္ မွီဝဲျခင္းျဖင့္ လိင္တူ ဆက္ဆံသူမ်ားႏွင့္ HIV ပိုးရွိသူႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံသူ စံုတြဲမ်ား အပါအဝင္ HIV ပိုးကူးစက္ ခံရႏိုင္ဖြယ္ အမ်ားဆံုး ရွိသည့္ လူမ်ားတြင္ HIV ပိုးကူးစက္မႈကို တားဆီး ကာကြယ္ ႏုိင္သည္ဟု အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တြင္ အတည္ျပဳ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အတည္ျပဳ ေျပာၾကားခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ Truvada ေဆးေတာင့္၏ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးမွာ မည္ကဲ့သို႔ ျဖစ္ႏုိင္သည္ ဟူေသာ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈမ်ား ျမင့္တက္ လာခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ စတင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ကေနဒါ ႏုိင္ငံမွ ဆရာဝန္မ်ားက ေျပာၾကားသည္။

ယင္းေဆးေတာင့္ကို HIV ပိုးကာကြယ္သည့္ ေဆးေတာင့္ အေနျဖင့္ အမွန္တကယ္ အသံုးျပဳႏုိင္၊ မျပဳႏုိင္ ဆိုျခင္းကို စစ္ေဆး သိရွိႏုိင္ရန္ လိင္တူ ဆက္ဆံသူ မ်ားၾကားတြင္ တစ္ႏွစ္ၾကာ စမ္းသပ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎ေဆးေတာင့္၏ ကုန္က် စရိတ္မွာ တစ္လအတြက္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၉ဝဝ ကုန္က်ႏုိင္ေၾကာင္း၊ Truvada ေဆးေတာင့္ကို ျပည္တြင္း၌ ျဖန္႔ခ်ိသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တိုရန္တိုၿမိဳ႕ စိန္႔မိုင္ကယ္လ္ ေဆး႐ံုမွ ကူးစက္ေရာဂါ အထူးကု ဆရာဝန္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ ဒါးရယ္လ္တန္က ေျပာၾကားသည္။

တိုရန္တုိ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃
ျမဝတီ - HIV ေရာဂါႀကိဳတင္ ကာကြယ္ေရး ေဆးေတာင့္ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္