ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိစစ္တဲ့ ေဟာ္မုန္း ( ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ)

အခု အဲဒီလုိ (ကိုယ္ဝန္ပ်က္ေဆးေသာက္ျပီး) ေသြးဆင္း ျပီးသြားမွ အျဖဴေတြ တအားဆင္းေနေတာ့ ေၾကာက္တာလည္း ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး တစ္ခါတစ္ခါ ပ်ဳိ႕အန္ခ်င္သလုိျဖစ္ေတာ့ စိတ္က မၿပီးေသးဘူး ထင္ေနပါတယ္။ ဆီးစစ္ၾကည့္ေတာ့ အဲဒီ Result ေတြ႔ေတာ့ ပုိျပီး စိတ္ထဲ ထင့္ေနပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္ ျပန္စစ္ၾကည့္ရင္ Result အမွန္ သိရမလဲ။ အခုထိ အျဖဴဆင္းေနတာ ဘာလုပ္ရမလဲဆရာ။

ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္တာေတြက ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္တာေတြပါ။ ၾကာရင္ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းသြားပါမယ္။ STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ မဟုတ္ရင္ အျဖဴဆင္းတာလဲ ေပ်ာက္ပါမယ္။ ကိုယ္ဝန္ ရွိ-မရွိ သိခ်င္ရင္ ေဆးဆိုင္ကေန Urine pregnancy test ေဆးဘူးေလးတခု ဝယ္ျပီး အလြယ္ေလး စစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာဝန္-ဆရာမ မလိုၾကဘူး။ အမွန္က ဆီးထဲမွာ Human Chorionic Gonadotropin (hCG) ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္း ရွိ-မရွိကို စစ္တာ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိလို႔ ျဖစ္လာတဲ့ အခ်င္းကေန HCG ေဟာ္မုန္းကို ထုတ္ေပးေနတယ္။ ဆီးကို စစ္ရင္ မနက္ခင္းဆီးက အမွန္ဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဆီးကို ၄ နာရီ ေအာင့္ထားျပီးမွ သြားရတယ္။

ေသြးကို စစ္တာလဲ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕စစ္နည္းက ေဟာ္မုန္း ရွိ-မရွိကိုသာ စစ္ျပီး တခ်ိဳ႕စစ္နည္းေတြက အတိအက် ေသြးထဲမွာ (hCG) ဘယ္ေလာက္ ရွိေနတယ္အထိ စစ္ရတယ္။ အထဲကကေလးမွာ Birth defects ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ပါ-မပါကို သိႏိုင္တယ္။ ကင္ဆာတခ်ိဳ႕ ကေနလဲ မ်ားေစတယ္။ ဥပမာ Germ cell tumors မ်ိဳး။ ေယာက္်ားေတြမွာ Testicles cancer က်ား-အေစ့ ကင္ဆာ ျဖစ္ေနရင္ ေတြ႔မယ္။ Molar pregnancy ဆိုတဲ့ စပ်စ္သီး-ကိုုယ္ဝန္ဆိုလဲ အေပါင္းျပမယ္။ Choriocarcinoma ေခၚတဲ့ သားအိမ္-ကင္ဆာ ရွိေနရင္လဲ ေတြ႔မယ္။

မ-မ်ိဳးဥ နဲ႔ က်ာ-သုက္ပိုးေတြ ထိေတြ႔-ေပါင္းစပ္ျပီးေနာက္ မ်ိဳးစပ္ျပီးသားမ်ိဳးဥဟာ ၉ ရက္အၾကာမွာ သားအိမ္ျပြန္ ကေနတဆင့္ သားအိမ္ထဲဝင္လာျပီး သားအိမ္အတြင္းနံရံကို တြယ္ကပ္တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ အခ်င္းဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္။ အခ်င္းကေန hCG ကို ထုတ္ေပးေတာ့မယ္။ ေသြးထဲမွာ ပါေနေတာ့မယ္။ ဆီးထဲမွာလဲ ပါေနေတာ့မယ္။ မ်ိဳးဥက သားအိမ္ အတြင္းနံရံကို လာတြယ္အျပီး ၆ ရက္ၾကာရင္ စစ္ေတာ့ေတြ႔မယ္။

ကိုယ္ဝန္ ၈၅% မွာ hCG levels က ၄၈-၇၂ နာရီတိုင္း ၂ ဆတိုးလာတယ္။ ၆-၁၁ ပါတ္မွာ အမ်ားဆံုး။ ကိုယ္ဝန္ ၁၄ ပါတ္ကေန ၁၆ ပါတ္အထိ ေဟာ္မုန္းက တက္တက္လာတယ္။ တေျဖးေျဖး က်လာတယ္။ ေမြးျပီး မၾကာခင္ စမ္းလို႔ မေတြ႔ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ကေလးရဲ႕ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိ သိခ်င္ရင္ ၁၅-၂ဝ ပါတ္မွာ အမ်ားဆံုး စစ္တယ္။ (၁) Triple screen ၃ မ်ိဳးစစ္နည္းမွာ Alpha-fetoprotein (AFP), Human chorionic gonadotropin (hCG) နဲ႔ Unconjugated estriol (uE3) ေတြကို စစ္တယ္။ (၂) Quad screen ၄ မ်ိဳးစစ္နည္းမွာ Hormone inhibin A ကိုပါစစ္တယ္။ မိခင္ေလာင္းရဲ႕ အသက္နဲ႔ တျခားအခ်က္ေတြကိုပါ ၾကည့္ျပီး ကေလးမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ရွိေနတာကို ဆံုးျဖတ္ရတယ္။

ကိုယ္ဝန္ ပဌမ ၃ လမွာ Ultrasound ရိုက္ျပီး Nuchal translucency ကေလးရဲ႕ ဂုတ္ပိုးက အေရျပားအထူကို တိုင္းတာရယ္ Pregnancy-associated plasma protein A စစ္တာရယ္ hCG အနည္း-အမ်ားရယ္ ေပါင္းျပီး ကေလးမွာ Down syndrome (ေဒါင္းန္-ဆင္ဒရုမ္း) ဥာဏ္မမွီေရာဂါ ရွိေနတာကို သိတယ္။ ေသြးထဲက (hCG) ေဟာ္မုန္း ပံုမွန္ ကိန္းဂဏန္းေတြက ဓါတ္ခြဲခန္းတခုနဲ႔တခု သံုးတာမတူဘူး။ ေယာက္်ားေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္မရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ <5 IU/L နဲ႔ ေသြးဆံုးျပီး အမ်ိဳးသမီး <9.5 mIU/ml ရွိတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနသူ ေနာက္ဆံုး ရာသီလာျပီးေနာက္

၃ ပါတ္မွာ = 5-50 IU/L
၄ ပါတ္မွာ = 50-500 IU/L (5 - 426 mIU/ml)
၅ ပါတ္မွာ = 100-10,000 IU/L (18 - 7,340 mIU/ml)
၆ ပါတ္မွာ = 1080-30,000 IU/L (1,080 - 56,500 mIU/ml)
၇-၈ ပါတ္မွာ = 7, 650 - 229,000 mIU/ml
၈-၁ဝ ပါတ္မွာ = 3500-115,000 IU/L
၉-၁၂ ပါတ္မွာ = 25,700 - 288,000 mIU/ml
၁၃-၁၆ ပါတ္မွာ = 13,300 - 254,000 mIU/ml
၁၄ ပါတ္မွာ = 12,000-270,000 IU/L
၁၅-၁၈ ပါတ္မွာ = Up to 200,000 IU/L
၁၇-၂၄ ပါတ္မွာ = 4,060 - 165,400 mIU/ml
၂၅-၄ဝ ပါတ္မွာ = 3,640 - 117,000 mIU/ml

High values မ်ားေနရင္ - Multiple pregnancy အမႊာကိုယ္ဝန္၊ Molar pregnancy စပ်စ္သီးကိုယ္ဝန္၊ Down syndrome (ေဒါင္းန္-ဆင္ဒရုမ္း) ေတြကို စဥ္းစားရမယ္။ ေနာက္ဆံုးရာသီလာရက္ LMP တြက္မွားတာလဲ ခ်န္မထားသင့္ဘူး။ ေယာက္်ားေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္မရွိတဲ့ မိန္းမေတြမွာ မ်ားေနရင္ က်ား-အစိ ဒါမွမဟုတ္ မ-မ်ိဳးဥက ကင္ဆာေတြကို စဥ္းစားရမယ္။ Stomach အစာအိမ္၊ Pancreas သရက္ရြက္၊ Large intestine အူမၾကီး Liver အသဲ နဲ႔ Lung အဆုပ္ ကင္ဆာေတြမွာလဲ မ်ားေနတယ္။ Low values နည္းေနရင္ - Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပ ကိုယ္ဝန္ နဲ႔ Death baby ကေလးေသေနတာေတြကို စဥ္းစားရမယ္။ ရာသီမလာတဲ့ရက္ LMP အတြက္ လြဲတာလဲ မေမ့ရဘူး။

စစ္တဲ့အခါ သတိထားရမွာေတြ ရွိတယ္။ Miscarriage ကိုယ္ဝန္ပ်က္သြားတာနဲ႔ Abortion ကိုယ္ဝန္ဖ်က္တာ ျဖစ္ျပီးရင္ ၄ ပါတ္အထိ အေပါင္းျပေနမယ္။ Infertility ကေလးမရႏိုင္ေသးတာကို ကုသဘို႔ရာ Injection of hCG ထိုးေပးထားရင္ မ်ားေနမယ္။ ဆီးထဲမွာ ေသြးပါေနရင္၊ ဆပ္ျပာပါေနရင္ အမွန္မရႏိုင္ဘူး။ Diuretics, Promethazine, Heparin, Ambien, Prochlorperazine, Promethazine ေဆးေတြကေန အေျဖမွားေစႏိုင္တယ္။

- မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ က်ား-သုက္ပိုး ေပါင္းစပ္အျပီး ေသြးကိုစစ္ရင္ အေစာဆံုး ၁၁ ရက္ နဲ႔ ဆီးကိုစစ္ရင္ အေစာဆံုး ၁၂-၁၄ ရက္မွာ သိႏိုင္တယ္။
- ကိုယ္ဝန္ႏုခ်ိန္ ၅-၆ ပါတ္မွာ hCG numbers အေရအတြက္ထက္ Ultrasound က ပိုမွန္တယ္။
- ေသြးထဲမွာ 5mIU/ml ထက္နည္းရင္ ကိုယ္ဝန္မဟုတ္ႏိုင္ဘူး။ 25mIU/ml မ်ားမွသာ ကိုယ္ဝန္။
- 1,000 - 2,000mIU/ml ရွိလာမွသာ Transvaginal ultrasound ေမြးလမ္းေၾကာင္း (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္ရင္ အထဲက Gestational sac သေႏၶအိတ္ကို ျမင္ရမယ္။
- တၾကိမ္ထဲစစ္တာကို ပိုေသျခာခ်င္ရင္ ေနာက္ ၂-၃ ရက္မွာ တခါထပ္စစ္ရမယ္။

Miscarriage ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်ျပီးေနာက္မွာ Molar pregnancy စပ်စ္သီး-ကိုယ္ဝန္ မဟုတ္တာသိဘို႔လဲ ေသြးဆက္စစ္ေနရတယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးေနာက္ ဒီေဟာ္မုန္းဟာ ၄-၆ ပါတ္အထိ ရွိေနႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္နည္း-ဖ်က္နည္းေတြအရ မတူတာျဖစ္တယ္။ ပ်က္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေဟာ္မုန္းက ဘယ္ေလာက္အထိ မ်ားေနခဲ့သလဲ အေပၚလဲ မူတည္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၁၆-၁-၂ဝ၁၂ )

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိစစ္တဲ့ ေဟာ္မုန္း