"လူငယ္ႏွင့္ ေခတ္သစ္ျပႆနာ ၃ ရပ္"

နယူတန္က ေျပာဖူးပါတယ္။

“If I have seen further, it is by standing upon the shoulders of giants.”

“ငါ တကယ္လို႔ ပိုၿပီး ေဝးေဝးျမင္လာတယ္ ဆိုရင္ အဲ့ဒါ ငါ့ေရွ႕ကမ်ိဳးဆက္ရဲ႕ ပခုံးေပၚ တက္ၾကည့္ခြင့္ ရလို႔သာျဖစ္တယ္” တဲ့။

ဟုိတစ္ပတ္က ေဆးတကၠသိုလ္(၁)က ပထမႏွစ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ ဦးေဆာင္စီစဥ္တဲ့ စာၾကည္႕တုိက္ဖြင့္ပြဲေလးမွာ ဖိတ္ၾကားခံရလို႔ သြားေဟာေျပာျဖစ္ပါတယ္။ အင္မတန္ တက္ၾကြတဲ့ လူငယ္ေလးေတြပါ။ သူတို႕ဟာသူတုိ႕ ေက်ာင္းထဲက အခန္းတစ္ခုကို ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဆီ ေတာင္းတယ္၊ စာအုပ္ေတြ စုေဆာင္းတယ္၊ ဆရာေတြဆီက အလွဴခံတယ္၊ ေက်ာင္းသားအခ်င္းခ်င္းလည္း လံႈ႕ေဆာ္တယ္။ သူတုိ႕ကုိၾကည္႕ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ေက်နပ္လိုက္တာ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၁ႏွစ္၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔တုန္းက ဒီိလုိစာၾကည္႕တုိက္ လုပ္ဖုိ႔ မေျပာနဲ႕၊ စာေမးပြဲအမွတ္မ်ားဖုိ႔ပဲ ေခါင္းထဲရွိတယ္။ အခြင့္အေရးလည္း မရခဲ့ဘူး။ လုပ္ရေကာင္းမွန္းလည္း မသိဘူး။ ေခတ္က အပိတ္ ျဖစ္ေနတာကိုး။ ခုေခတ္ ညီငယ္ ညီမငယ္ေတြက်ေတာ့ အခြင့္အေရးလည္း ရွိလာတယ္။ သူတုိ႕ကုိယ္တုိင္ကလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ထက္ စြမ္းအားပုိသာတယ္၊ လုပ္ႏုိင္စြမ္း ပုိေကာင္းေနတယ္။

တျခားနယ္ပယ္အသီးသီးကုိ ၾကည္႕ုလုိက္ရင္လည္း ဒီအတုိင္းပဲ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္ထက္ တစ္ဆက္ဟာ ပုိပုိၿပီး သာလာၾကတယ္။ ဖုန္းေတြ ၾကည္႕မလား၊ ကားထုတ္လုပ္မႈ၊ အခ်က္အလက္သိုေလွာင္မႈ၊ ေနာက္ၿပီး ႏုိင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး အကုန္လံုးမွာ တစ္ဆက္ထက္တစ္ဆက္ ပုိသာလာၾကတာကို ေတြ႕ရမွာပါ။

အဲ့ဒီလို နယ္ပယ္တုိင္းမွာ တုိးတက္လာၾကေတာ့ ခုေခတ္မွာဆုိ ၾကည္႕လုိက္ရင္ အရာအားလံုးဟာ လြယ္ကူေနတာကို ေတြ႕ရမယ္။ ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ တကၠစီတားရတဲ့ဒုကၡေတာင္ မရွိေတာ့ဘူး။ အင္တာနက္ေတြ အလြယ္တကူ သံုးလုိ႔ရလာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ငယ္ငယ္ကလို ခက္ရာခက္ဆစ္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဖုန္းေတြဆုိလည္း အဆင့္တအားျမင့္လာတယ္။ ကင္မရာေတြေရာပဲ။ ရုပ္၀တၳဳေတြ တအားတုိးတက္လာတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း အခြင့္အလမ္းေတြက ေပါလာတယ္။ ဒီေန႕ေခတ္မွာ ဘာျဖစ္ခ်င္သလဲ ျဖစ္ခ်င္တာအကုန္ ျဖစ္လုိ႔ရတယ္။ မင္းသား၊ မင္းသမီးလား၊ အဆုိေတာ္လား၊ စာေရးဆရာလား၊ အကန္႕အသတ္ေတြ နည္းလာတယ္။ ရုတ္တရက္ၾကည္႕လုိက္ရင္ ေပ်ာ္စရာၾကီးပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေပ်ာ္ေနၾကလားဆုိေတာ့ ေပ်ာ္တယ္ထင္ေနရတာ၊ အမွန္တကယ္ ေပ်ာ္မေနၾကဘူး။ အထူးသျဖင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြၾကားထဲမွာ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ၊ စိတ္ဓါတ္က်တာေတြ ျဖစ္လာတယ္။

ဘာျဖစ္လို႔လဲ။ အေၾကာင္းရင္း (၃)ခု ရွိပါတယ္။

၁။ ျပိဳင္ဆုိင္မႈ ျပင္းထန္လာျခင္း (Hyper-competition)

ဒါက တကယ္ေတာ့ ေရွာင္လႊဲလို႔မရပါဘူး။ အခြင့္အလမ္း မ်ားလာျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးက ျပိဳင္ဆုိင္မႈေတြလည္း ျပင္းထန္လာျခင္းပါ။ အရင္ေခတ္က အဆုိေတာ္ျဖစ္ဖုိ႔ သိပ္ခက္တယ္။ ခုေခတ္ေတာ့ အဆုိျပိဳင္ပြဲေတြအမ်ားၾကီး ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သူလည္းျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ ကုိယ္လည္းျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒီအခါမွာ တအားျပိဳင္ဆုိင္လာရတယ္။ ဒါက အေသးဆံုးဥပမာပဲ ရွိေသးတယ္။ Globalization သေဘာတရားအရ ကုိယ့္တစ္ႏုိင္ငံတည္း ျပိဳင္ဆုိင္ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ဘဲ တစ္ကမာၻလံုးနဲ႕ ျပိဳင္ေနရတယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတယ္။

တစ္ဖက္မွာလည္း ေခတ္က Result-oriented ရလဒ္အေျချပဳေခတ္ ျဖစ္လာတယ္။ ေဘာလံုးအားကစားနဲ႕ နမူနာၾကည္႕လုိ႔ရတယ္။ မႏွစ္က ဖလားယူေပးထားတဲ့ နည္းျပေတြ ဒီႏွစ္အထုတ္ခံရတယ္။ အရင္လို ၃-၄ႏွစ္အခ်ိန္ေပး ေစာင့္ၾကည္႕တယ္၊ တည္ေဆာက္ခြင့္ေပးတယ္ ဆုိတာေတြက ရွားလာၿပီ။ မင္း ဘယ္ေလာက္ေအာင္ျမင္ခဲ့လဲ ဘယ္သူမွ မၾကည္႕ေတာ့ဘူး၊ မင္းအခု ဘာေတြလုပ္ေပးေနသလဲ၊ လုပ္ေပးႏုိင္သလဲပဲ ၾကည္႕ေတာ့တယ္။ သစၥာတရားေတြ၊ ေထာက္ညွာတာေတြ မရွိေတာ့ဘူး။ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးျပဳျခင္း (Mutual benefit) ဆုိတာမ်ိဳးပဲ ရွိေတာ့တယ္။ ကုိယ့္ကို အသံုးမ၀င္ေတာ့ဘူး ထင္တဲ့ေန႕မွာ ကန္ထုတ္ဖုိ႔လည္း ၀န္မေလးေတာ့ဘူး။ ဒီအခါ လူက ရပ္ေနလို႔မရေတာ့ဘူး။ အခ်ိန္တုိင္း ေျပးေနရတယ္။ ၾကိဳးစားေနရတယ္။ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး စတဲ့ ဘ၀တစ္ခုကို ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ျဖတ္သန္းႏုိင္မႈေတြ ရွားပါးလာေတာ့တယ္။

၂။ ရုပ္၀တၳဳကုိးကြယ္လာျခင္း (Materialism)

ဒီေန႕ေခတ္ရဲ႕ ေနာက္ထပ္ထင္ရွားတဲ့ လကၡဏာတစ္ခုကေတာ့ Materialistic သိပ္ျဖစ္လာတာပါပဲ။ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၾကည္႕လုိက္ရင္ ေကာင္ေလးအားလံုးက ေခ်ာေနတယ္။ ေကာင္မေလးေတြက လွေနတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ ေတြ႕ရင္ ဘာကားစီးႏုိင္သလဲ၊ ဘယ္သူ႕သားသမီးလဲ၊ ဘာဖုန္းကုိင္လဲ ဒါေတြကို အရင္ၾကည္႕လာၾကတယ္။ ဒီထဲမွာ အံ၀င္ခြင္က်ျဖစ္ေနတဲ့သူက သိပ္မသိသာေပမယ့္ မျဖစ္တဲ့သူက သိပ္သိမ္ငယ္ရတယ္။

သူမ်ားက ျပိဳင္ကားနဲ႕ေက်ာင္းတက္တယ္။ ကိုယ္က ဘတ္စ္ကားနဲ႕လာရတယ္။ သူမ်ားအေဖေတြ၊ အေမေတြက ရာထူးၾကီး၊ ပုိက္ဆံခ်မ္းသာ၊ လူတကာအားက်ရတဲ့သူေတြ။ ကုိယ့္အေဖအေမက သာမန္လူလတ္တန္းစား။ သူမ်ားေတြ သံုးၾကစြဲၾက၊ ေပ်ာ္ၾကရႊင္ၾကတယ္။ Bar ေတြသြားတယ္။ Club ေတြသြားတယ္။ EDM ပြဲေတြတက္တယ္။ ေတာ္ၾကာေန တစ္ေယာက္နဲ႕တြဲျပန္ျပီ၊ ေနာက္တစ္ေယာက္ ေျပာင္းျပန္ျပီ။ ကုိယ့္မွာက ၾကိဳက္မယ့္လူ မရွိဘူး။ ရွိေတာ့လည္း သူက အဲဒီလူေတြလို မျပည္႕စံုဘူး။ ဘယ္လုိရုိမန္းတစ္ဆန္ဆန္ေလးေတြမွ မလုပ္ေပးႏုိင္ဘူး။ ဒီလိုအေျခအေနမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ ဒီဖိအားေတြကုိ တြန္းလွန္ရတာ ခက္တယ္။

တကယ္ေတာ့ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ တန္ဖုိး၊ လူျဖစ္ရျခင္းရဲ႕ အႏွစ္သာရဟာ ဒါေတြမဟုတ္ဘူး။ ကုိယ္ျဖတ္သန္းသြားတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဘယ္ေလာက္ထိ လုပ္ေပးလုိက္ႏုိင္သလဲ၊ Contribution ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲ ဆုိတာေတြကသာ အေရးၾကီးတာ။ ဒါေပမယ့္ လူငယ္ေတြက ဒါကို သေဘာမေပါက္ေသးဘူး။ ေခတ္က ရုပ္၀တၳဳကို ဦးစားေပးလာတယ္။ တန္ဖုိးထားမႈ (Core values) ေတြ ေပ်ာက္ဆံုးလာတယ္။ နာမည္ၾကီးရင္ၿပီးေရာ၊ ခ်မ္းသာရင္ၿပီးေရာ ျဖစ္လာတယ္။ လူေတြရဲ႕ Role model ဟာ ခရိုနီေတြျဖစ္လာတယ္။ စာရိတၱေတြလည္း ပ်က္ျပားလာတယ္။

ေနာက္ၿပီး မိဘေတြကလည္း ရုပ္၀တၳဳေနာက္ လုိက္ေနရတယ္။ ကုိယ့္သားသမီး ေခတ္နဲ႕အညီ ၀တ္ႏုိင္စားႏုိင္၊ ပညာသင္ႏုိင္ေအာင္ အသည္းအသန္ ၾကိဳးစားေနရတယ္။ ဒီေတာ့ ေခတ္သစ္မိသားစုပံုစံမွာ ေႏြးေထြးမႈေတြ နည္းလာတယ္။ တခ်ိဳ႕မိသားစုေတြဆုိ တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ ေအးေအးေဆးေဆး စကားေျပာခ်ိန္ေတာင္ မရွိၾကေတာ့ဘူး။ ဒီအေနအထားကလည္း ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြကုိ ပိုလုိ႔ အထီးက်န္ေစတယ္။ လမ္းမွားတစ္ခုကို ေရာက္ဖုိ႔ သိပ္လြယ္ကူေစပါတယ္။

၃။ လံုျခံဳမႈ မရွိျခင္း (Insecurity)

ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလို ျပိဳင္ဆုိင္မႈျပင္းထန္လာတဲ့ေခတ္ၾကီးထဲမွာ ဘယ္အလုပ္ကမွ အာမခံခ်က္ မေပးႏုိင္ေတာ့ဘူး။ မလုပ္၊ မရႈပ္၊ မျပဳတ္ ဆုိတာ က်န္ခဲ့ၿပီ။ အျမဲၾကိဳးစားေနရတယ္။ ဖိအားဒဏ္ေတြ ခံေနရတယ္။ ဘယ္ေန႕ ဘာျဖစ္သြားမလဲ ေတြးပူေနရတယ္။ ဒါက အလုပ္နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ မလံုျခံဳမႈ။ ေနာက္တစ္ခုက ဆက္ဆံေရး။ သူငယ္ခ်င္းေတြက သူဘာလဲ၊ ငါဘာလဲ ၾကည္႕ေပါင္းၾကတယ္။ ရင္ဘတ္နဲ႔ေပါင္းသူေတြ ရွားလာတယ္။ ခႏၶာကုိယ္၀ေနသူ၊ ပိန္လြန္းသူ၊ ဘယ္ေယာက်ာ္းေလးကမွ စိတ္မ၀င္စားတဲ့ မိန္းကေလး၊ စသျဖင့္ အားနည္းသူကုိ အထင္ေသးတယ္၊ ကဲ့ရဲ႕တယ္၊ အႏုိင္က်င့္တယ္၊ Bully လုပ္တယ္ဆုိတာမ်ိဳးေတြ ရွိလာတယ္။ ခ်စ္သူရည္းစားေတြရဲ႕ အခ်စ္ဆုိတာကလည္း ရုပ္၀တၳဳေပၚ အေျခခံလာတယ္။ သူမ်ားအထင္ၾကီးဖုိ႕က ပိုအေရးၾကီးလာတယ္။ ဒီေတာ့ ကုိယ့္ထက္သာတာ ေတြ႕လိုက္တာနဲ႕ ေကာက္ေကာက္ပါေအာင္ လုိက္သြားဖုိ႔ ၀န္မေလးၾကဘူး။ သူ႕ထက္သာတာ ထပ္ေတြ႕လည္း ထပ္ေျပာင္းဦးမွာပဲ။ ဒီလိုေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဆုိလိုတာက စိတ္လံုျခံဳမႈေတြ မရွိေတာ့ဘူး။

တစ္ဖက္မွာလည္း လူငယ္ေတြကို စြဲေဆာင္ထားတာေတြက တစ္ပံုတစ္ပင္။ အင္တာနက္စြဲတယ္၊ ဂိမ္းစြဲတယ္၊ အရက္စြဲတယ္၊ မူးယစ္ေဆးစြဲတယ္။ အင္တာနက္ၾကီးေပၚမွာ လူေတြအေၾကာင္း ၾကားေန၊ သိေနရေပမယ့္ အထီးက်န္ေနတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြအမ်ားၾကီး ရွိေနေပမယ့္ လိုတဲ့အခါ အကူအညီေတာင္းစရာ မရွိဘူး ျဖစ္ေနတယ္။

ရလဒ္အေနနဲ႕ ခုေခတ္လူေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြဟာ ကုိယ့္ဘ၀ကုိယ္ မေက်နပ္ၾကဘူး။ စိတ္ဖိစီးေနတယ္။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ေလးစားမႈေတြ ေပ်ာက္ဆံုးေနတယ္။ စိတ္ဓါတ္က်မႈဆုိတာက လူငယ္ေတြၾကားထဲက အဓိကျပႆနာ ျဖစ္လာတယ္။ ေပ်ာ္ေနတယ္ေတာ့ ထင္ရေပမယ့္ မေပ်ာ္ၾကဘူး။ အႏၱရာယ္မရွိဘူး ဆုိေပမယ့္ စိတ္လံုျခံဳမႈေတြ မရွိေနၾကဘူး။ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာ တုိးတက္လာတာ မွန္ေပမယ့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဆုတ္ယုတ္မႈေတြ ရွိလာတာလည္း ျငင္းမရဘူး။

ဒီအတြက္ ဘာေတြ လိုလာသလဲ။ ရုပ္၀တၳဳခ်ည္းပဲ တုိးတက္လို႔ မရဘူး။ ႏွလံုးသားပါ ဖြံ႕ၿဖိဳးဖုိ႔ လိုလာတယ္။ သိပၸံပညာက တုိင္းျပည္ကုိ တုိးတက္ေစတတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အႏုပညာက လူေတြကုိ ျပည္႕၀ေစလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ အႏုပညာထြန္းကားဖို႕၊ ခံစားတတ္ဖုိ႔ အေရးၾကီးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ ကုိယ့္ဘ၀ရဲ႕ တန္ဖုိးဟာ ဘာလဲ သိဖုိ႔လုိလာတယ္။ ငါ ဘာေၾကာင့္ လူ႕ေလာကၾကီးထဲ ေရာက္လာသလဲ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ကုိ နားလည္ထားဖုိ႔ အေရးၾကီးလာတယ္။ ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ခုိင္မာဖုိ႔ လိုလာတယ္။ ဒါမွသာ လက္ရွိေခတ္ၾကီးကုိ အဓိပၸါယ္ျပည္႕၀စြာနဲ႕၊ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအျပည္႕နဲ႕ ျဖတ္သန္းႏုိင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ လူေတြကုိ သူတို႕ျဖတ္သန္းသြားတဲ့ ေခတ္ၾကီးက အဓိက ပံုေဖာ္ေပးလိုက္တာပါ။ စစ္ျဖစ္တဲ့ေခတ္မွာ လူလားေျမာက္ရတဲ့သူဟာ စစ္ကုိ ေသမေလာက္ မုန္းသလိုေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဒီေန႕ေခတ္ရဲ႕ ျပႆနာအမ်ားစုက ဒီေန႕ေခတ္မွာ အရြယ္ေရာက္လာၾကမယ့္ လူငယ္ေတြအေပၚမွာ ၾကီးၾကီးမားမား လႊမ္းမုိးေနပါလိမ့္မယ္။ အထုိက္အေလ်ာက္ ရင့္က်က္မႈရွိေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ တြန္းလွန္ေကာင္း တြန္းလွန္ႏုိင္ေပမယ့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ေတာ့ ခက္ႏုိ္င္ပါတယ္။ ကုိယ္က်င့္တရားထက္ ရုပ္၀တၳဳေနာက္ကုိ လိုက္မိသြားႏုိင္တယ္။ ကုိယ္တန္ဖုိးထားတဲ့အရာေတြထက္ အလုပ္ျဖစ္ရင္ျပီးေရာ ဘာမဆုိလုပ္မယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြ ခံယူမိသြားႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြအေနနဲ႕ သူတုိ႕ကို ကူညီၾကရမယ္။ စိတ္ခြန္အားေတြ ေပးၾကရမယ္။ ေပါမ်ားေနတဲ့ သူတို႕ရဲ႕ စြမ္းအား (Energy) ေတြကုိ သူတို႕ဘ၀အတြက္၊ ပတ္၀န္းက်င္အတြက္ ေကာင္းတဲ့ဘက္မွာ အသံုးခ်ႏုိင္ေအာင္လုိ႔ လမ္းေၾကာင္းခ်ေပးရပါမယ္။

နယူတန္စကားေလးကုိ ကုိးကားပါရေစ။ “တကယ္ေတာ့ မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္ဟာ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ကုိ သူ႕ပခံုးေပၚတက္ၾကည္႕ခြင့္ ေပးႏုိင္ေတာ့မွ တာ၀န္ေက်တယ္ေခၚတာပါ။”

၇.၉.၂၀၁၇
- - - - - - - - - -
ေရးသားသူ - ေဒါက္တာ ျျဖိဳးသီဟ