ျမန္မာ့စီးပြားေရး တက္ေနလား က်ေနလား?

ကမာ႓့ဘဏ္လို နိုင္ငံတကာအဖြဲ့အစည္းေတြက ေကာက္လို့ ရတဲ့ စာရင္းအင္း အခ်က္အလက္ေတြ ေပၚမူတည္ျပီး ျမန္မာ့စီးပြားေရး 6% 7% နဲ့ တိုးတက္တယ္ လို့ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ MMRD ကုမၸဏီက ၂၀၁၈အတြင္း ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ေလ့လာျပီးေတာ့ ျပီးခဲ့တဲ့ သံုးနွစ္အတြင္း ဆက္တိုက္က်ေနတယ္လို့ ေျပာျကပါတယ္။ ဘယ္ဟာမွန္သလဲ။ ?

My comment: 

တိုင္းျကတဲ့ ေပတံ မတူလို့ပါ။ ဒါေပမဲ့ နွစ္ခုစလံုး မွန္ႏိုင္ပါတယ္။

နိုင္ငံတကာ အဖြဲ့အစည္းေတြက နိုင္ငံတခုရဲ့ စီးပြားေရးတိုးတက္လား မတိုးတက္လားဆိုတာ macroeconomy တနိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရး အေျခအေနကို ေျပာတာပါ။ အဲဒါ ကို တိုင္းတာရင္ Real GDP ေငြေျကးေဖာင္းပြမူ နုတ္ထားတဲ့ တမ်ိဳးသားလံုး ထုတ္ကုန္ ေပၚမူတည္ျပီး တိုင္းတာပါ။

@MMRD ကုမၸဏီကေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ တေယာက္ခ်င္း  microeconomy  စီးပြားေရး ေကာင္းတာ မေကာင္းတာကို တိုင္းတာပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံသား လုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစု အေနနဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြေတာ့ ျပုတ္သြားေတာ့မလို ခံစားရေလာက္ေအာင္ မေကာင္းတာအမွန္ပါ။ ဒါ ဘယ္လိုမွ ျငင္းလို့ မရပါဘူး။ တကယ္လို့ အဲဒီအဖြဲ့အစည္းေတြ တိုင္းတာတဲ့ နည္းေတြ တိုင္းတာတာေတြမွန္ခဲ့ရင္ လက္ရိွအေျခအေနကို " ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ားရဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ က်ဆင္းေနေပမဲ့ FDI ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမဳပ္ႏွံမူ လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဟာ တႏွစ္ကို ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၇ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္တိုးတက္ေနပါတယ္။ '' လို့ ေျပာရမွာပါ။ ဒီေတာ့ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုရဲ့ လုပ္ငန္းေတြက်ေနျပီး နိုင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးတက္ေနတာ မျဖစ္နိုင္ဘူး။ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ့အစည္းေတြ မွားျပီး တြက္ခ်က္ျကတာ နိုင္ငံေတာ္ အစိုးရက ျပည္သူေတြကို လိုရာဆြဲျပီး လုပ္ျကံေျပာတာလို့ ယူဆလိုက္ရင္ အဲဒီ ျပဳတ္ခါနီးျဖစ္ေနတဲ့ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ ေနာက္ နွစ္အနည္းငယ္တြင္းမွာ လုပ္ငန္းျပုတ္ေနပါျပီ။ လုပ္သင့္တာ အျမန္ မလုပ္ခဲ့ရင္ လုပ္ငန္းရွင္ မျဖစ္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။

တကယ္ျဖစ္ေနတာက ဒီလိုျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

အခုနွစ္ပိုင္း ငါးနွစ္အတြင္း ျမန္မာျပည္မွာ လာျပီး အလုပ္လုပ္တဲ့ နိုင္ငံျခား ကုမၸဏီ ေလးငါးေထာင္ ( တခ်ိဳ့က ေသာင္းဂဏန္းေလာက္အထိ ေျပာျကပါတယ္။) ေလာက္ရွိေနပါျပီ။ တခ်ိဳ့လုပ္ငန္းက ဝန္ထမ္း ဆယ္ဂဏန္း တခ်ိဳ့က ငါးေထာင္ တေသာင္း ေလာက္ရွိပါတယ္။ စာရင္းအေသအခ်ာေကာက္ထားတာ မရွိေပမဲ့ အျကမ္းအားျဖင့္ လူ တသန္း နွစ္သန္းျကားေလာက္ အလုပ္ခန့္ထားတာပါ။ အရင္းအနွီး အမ်ားဆံုးျမုပ္နွံျပီး နိုင္ငံျခားထုတ္ကုန္တန္ဖိုး အမ်ားဆံုးက ေရနံဓာတ္ေငြ့ပါ။ လူသိအမ်ားဆံုးနဲ့ နိုင္ငံသားအမ်ားဆံုးသံုးျဖစ္တာက Telenol, Oredoo တို့လို telecommunication လုပ္ငန္းေတြပါ။ Coca Cola, KFC, Starbuck တို့လို အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြပါလာသလို CP, Hwawai, Grab, ZTE တို့လို ကမာၻ့အဆင္မွီ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံက ကုမၸဏီေတြလည္းပါလာပါတယ္။ အဲဒီ ကုမၸဏီေတြက အလုပ္အကိုင္ သိပ္မဖန္တီးေပးနိုင္ေပမဲ့ ( ကုမၸဏီအျကီးေတြက အလုပ္ေခၚရင္ လုပ္ခလစာ ျမင့္ျမင့္ေပးျပီးေခၚတတ္ပါတယ္။ အင္ဂ်င္နီယာေက်ာင္းဆင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ စကၤာပူလစာကို မရွံံဳးေလာက္ေအာင္ရျကပါတယ္။ ) GDP တမ်ဳိးသားလံုး ထြက္ကုန္ပမာဏမွာ အခ်ိဳးအစာ းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါဝင္ေနျပီး နိုင္ငံစီးပြားေရးတိုးတက္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ ပံုရိပ္ထြက္ေစတာပါ။ အခု ၂၀၁၈ ခုနွစ္ ျမန္မာ့ သမိုင္းတေလ်ာက္မွာ ကုန္သြယ္မူ export import ပမာဏ အျမင့္မားဆံုး ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ ျမင့္တက္လာတာ FDI နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမုပ္နွံမူေျကာင့္ဆိုတာ ျငင္းလို့မရပါဘူး။

 ျမန္မာစီးပြားေရးကို အင္ဂ်င္ အသစ္နဲ့ ေမာင္းနွင္ေနတယ္ဆိုတာ အမွန္ပါ။ ဒါေတာင္ ရခိုင္ အေရးအခင္းေျကာင့္နဲ့ အလုပ္သမားေတြ မျကာခဏ အေျကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပျပီး ဆႏၵျပျကလို့ရင္းနွီးျမုပ္နွံမူ အရွိန္က်သြားလိုပါ။ နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ အမ်ားစုက ေအာက္ေျခအလုပ္သမားေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း သိပ္မဖန္တီးေပးတဲ့အတြက္ ဓနခြဲေဝမူေသခ်ာ မရွိေသးတဲ့အျပင္ ကုမၸဏီအမ်ားစုဟာ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ကာလမွာဘဲရွိေနတဲ့အတြက္ အခြန္ေငြလဲမရေသးပါ။ ယွဥ္ျပိုင္ခံရတဲ့ ျမန္မာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြေတာ့ လုပ္ငန္းျပုတ္လုျပုတ္ခင္ ျဖစ္ေနပါျပီ။ ဒါ့အျပင္ GDP နဲ့ အခြန္ေငြ အခ်ိဳးအစားမွာ အခြန္ရေငြနဲတယ္လို့ သတ္မွတ္ခံရျပီး ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြက အခြန္တိုးေဆာင္ဖို့ ေတာင္းဆိုခံေနရတာပါ။ ေစ်းကြက္ယွဥ္ျပိုင္တာရွိသလို  က်ြမ္းက်င္လုပ္သားေတြ အျပိုင္ေခၚျကရတာပါ။

ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြ က်ရွံဳးရျခင္းရဲ့ အေျကာင္းရင္းမ်ား

၁။ နည္းပညာ နိမ့္က်ျခင္း 

 ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစု လုပ္ျကတာက စားေသာက္ကုန္ထုတ္လုပ္ျခင္း အမ်ားစုျဖစ္ျပီး နည္းပညာအဆင့္နိမ့္ျကပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ပလတ္စတစ္ ထုတ္ကုန္ေတြထုတ္သလို ထုတ္ကုန္အဆင့္ သိပ္မမ်ားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြဘဲ လုပ္နိုင္ပါတယ္။ အခု AFTA ျဖစ္သြားေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံက သြင္းလာတဲ့ ကုန္ပစၥည္းေတြကို ဘယ္လိုမွ ယွဥ္ျပိုင္နိုင္တာ မရွိပါဘူး။ ျပည္တြင္း စက္ရံု အမ်ားစုက စက္အေဟာင္းေတြ အမ်ားျကီးစုမိ

သြားျပီး သံတိုသံစအေနနဲ့ ေရာင္းစားရမဲ့ အဆင့္ျဖစ္ေနပါျပီ။ ဥပမာ ဆီစက္ဆိုပါေတာ့ အကုန္နီးပါးရပ္ေနပါျပီ။ ေရခဲစက္ဆို ျပုတ္တာျကာပါျပီ။ ျမန္မာျပည္ထုတ္ ၈၁/၄" နွစ္လံုးထိုး ကြန္ပလပ္စာ ဆိုတာ နာမည္ျကီးပါ။

ဂ်ပန္တေယာက္ကို ျျပျပီး့ ဒါကို ျမန္မာျပည္က ထုတ္တာလို့ ေျပာေတာ့ အရမ္း အံ့ျသသြားပါတယ္။ ရုတ္တရက္ အထင္ျကီးျပီး အံ့ျသတာလို့ ထင္ခဲ့ေပမဲ့ သူက အဲလို efficient မျဖစ္တဲ့ compressor ကို တကမာၻလုံုး မသံုးတာျကာျပီ။ စြမ္းရည္ပိုေကာင္းတဲ့ ၃" ၆ လံုးထိုး compressor ေတြဘဲသံုးေတာ့တယ္ လို့ ေျပာလိုက္ေတာ့မွ ကိုယ့္ကို သနားျပီး အံ့ျသသြားမွန္းသိလိုက္ရပါတယ္။ တျခားလုပ္ငန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလ ဲဒီတိုင္းပါဘဲ။

၂။ အျကံအဖန္ လုပ္ျကလို့ပါ။

ဓာတ္ပံုမွာပါတဲ့ အုတ္က ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ ဖုတ္ထားတဲ့အုတ္နဲ့ FDI ေျကာင့္ အခုတေလာ တနိုင္တပိုင္လာဖုတ္တဲ့ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ေလေပါင္အုတ္လို့ ေခၚတဲ့အုတ္တို့ပါ။ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ဖုတ္တဲ့အုတ္က အခုရက္ပိုင္း မိုးသံုးေလးရက္ရြွာေတာ့ အရည္ေပ်ာ္သြားပါတယ္။ FDI အုတ္ကေတာ့ နဂိုအေကာင္းအတိုင္းက်န္ေနပါတယ္။ ျမန္မာအုတ္ကို အုတ္ပံုစံရိုက္ေတာ့ ေျမနီဆိုးျပီး ထင္းနဲ့ဖုတ္ပါတယ္ ထင္းအကုန္သက္သာေအာင္ အကာေလာက္က်က္တာနဲ့ မီးထိုးတာရပ္လိုက္ပါတယ္။ လာပို့ရင္ အုတ္ပြဲစားက တဆင့္လာပို့ျပီး အလံုးေရခိုးပါတယ္။ FDI ေတြက ဒါကို ခ်က္ခ်င္း သတိထားမိသြားပါတယ္။ သူတို့က ေျမေစးလုပ္ျပီး ေက်ာ္မီးေသြးမွဳန့္ဝယ္ျပီး ေရာလိုက္ပါတယ္။ လ်ပ္စစ္နဲ့ ဖုတ္ျပီး အရည္အေသြးက နိုင္ငံတကာက အုတ္ေတြလို ေကာင္းလာပါတယ္။ ေစ်းအမ်ားျကီးပိုမျကီးတဲ့အျပင္ လာပို့ရင္ အေရအတြက္ အျပည့္အျပင္ အပို ၄ ၅ ၁၀ လံုးပါလာတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ FDI ေတြ ဝင္လာေတာ့ ခ်က္ခ်င္းေအာင္ျမင္သြားျပီး ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ခ်က္ခ်င္းက်ရွံဳးသြားတဲ့ အေျကာင္းရင္းတခုပါ။

၃။ အေမ်ွာ္အျမင္ မရွိလို့ပါ။

ေရတို အက်ိဳးအျမတ္ကိုဘဲျကည့္ျပီး လုပ္ျကပါတယ္။ '' မ်က္ေတာင္တဆံုးဘဲျကည့္ျကပါတယ္။ မ်က္စိတဆံုး မျကည့္ျကပါဘူး။ '' နိုင္ငံတကာမွာ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မူကို comsumer ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားရဲ့ အက်ိဳးကို သယ္ပိုးနိုင္ေကာင္းမလဲ ဆိုတာကို တိုင္းတာေပမဲ့ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ေရတိုအျမတ္ဘဲျကည့္တာပါ။ အခု နိုင္ငံျခားထြက္လည္ျက ေရွာ့ပင္းထြက္ျက ေဆးထြက္ကုျက ေက်ာင္းသြားတက္ျကေပမဲ့ စက္ရံုေလ့လာေရး လုပ္ငန္းေလ့လာေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ့ဆံုပြဲ business matching ေတြ စီးပြားေရး seminar ေတြ သြားတက္ျကတဲ့သူ အေတာ္နည္းပါေသးတယ္။ နိုင္ငံျခားထြက္တာ အရသာခံျပီး ျကြားဖို့ေလာက္ဘဲ ျဖစ္ေနတာပါ။ စဥ္ဆက္မျပတ္ သင္ယူေလ့လာေနရမယ္ဆိုတာ သတိမထားမိျကပါဘူး။

 ဒါနဲ့  ျမန္မာျပည္ကေန နိုင္ငံျခားသြားလည္ျကတဲ့ ျမန္မာျပည္ကလူေတြက ျပည္တြင္းမွာ ဘာစီးပြားေရးလုပ္ျပီး ေအာင္ျမင္နိုင္မလဲ ဆိုတာ သတိမထားမိျကပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ေရာက္လာတဲ့ နိုင္ငံျခားသားေတြက ျမန္မာျပည္မွာ ဘာစီးပြားေရးလုပ္ျပီးေအာင္ျမင္နိုင္မလဲ ဆိုတာ ခ်က္ခ်င္း သတိထားမိျကျပီး ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြထက္ အေရအေသြးပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္လိုက္ျကတာပါ။ ဒါအျပင္ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဘာသာစကားက်ြမ္းက်င္ေအာင္ ေလ့လာဖို့ လိုတာလဲသတိမျပုမိျကပါဘူး။ အထူးသျဖင္ စီးပြာေရးလုပ္ျပီးေအာင္ျမင္ဖို့ တရုတ္ဘာသာ စကား တတ္ဖို့ လိုတယ္ဆိုတာ သိပ္သတိမထားမိေသးလို့ပါ။ ( အဂၤလိပ္စာက နည္းပညာ သင္ျကားတတ္ေျမာက္ဖို့ အေရးျကီးပါတယ္။ )

၄။ အလုပ္သမားေတြ မေကာင္းလို့ပါ။

ပညာတတ္ ျမန္မာလူငယ္ေလးေတြကိုေတာ့ ျမန္မာျပည္ေရာက္ေနတဲ့ နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ FDI ေတြက လစာေကာင္းေကာင္းေပးျပီး ေခၚသြားလို့ ကုန္ေနပါျပီ။ ပညာတတ္ျဖစ္ရင္ အေတြ့အျကံု သိပ္မရွိေသးတဲ့လူေတြဘဲ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ေခၚနိုင္ေတာ့တာပါ။ အသစ္ေခၚသင္ေပးလိုက္ လူရည္လည္သြားရင္ နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ ေရာက္သြားလိုက္ျဖစ္ေနတာပါ။ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြေခၚလို့ရတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြ ခိုျကတာ ခိုးျကတာ ထံုးစံလိုျဖစ္ေနပါျပီ။ လူယံု အလုပ္သမားရွိမွ ေအာင္ျမင္နိုင္တဲ့ ေခတ္ေရာက္ေနပါျပီ။

၅။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို့ စိတ္ကူးမရွိျကတာပါ။

ျပည္တြင္းက လုပ္ငန္းရွင္းအခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို့ အားနည္းတဲ့အျပင္ နိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို့လည္း အားနည္းတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစု စဥ္းစားျကတာက နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ ဝါးမ်ိဳသြားမွာ စိုးရိမ္ျကတာပါ။ ထူးထူးျခားျခား ေတြးနည္းနဲ့ ကန့္ကြက္တာလဲရွိပါတယ္။ ျမန္မာ့ ဂီတပညာရွင္နဲ့ နိုင္ငံျခားဂီတပညာရွင္ေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေတာ့ ျမန္မာ့ တူရိယာနဲ့ နိုင္ငံျခားတူရိယာေတြ ေပါင္းစပ္ တီးခတ္တာမ်ိဳးကို ျမန္မာ့ ဂီတ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာ စိုးလို့ ဆိုျပီး ကန့္ကြက္တာမ်ိဳးပါ။ ျမန္မာ့ တူရိယာေတြက နိုင္ငံတကာကို ျပန့္နွံသြားျပီး ကမာ႓ကို လြမ္းမိုးသြားနိုင္တာမ်ိဳးလဲ ျဖစ္နိုင္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳး မေတြးျကပါဘူး။ နမူနာ ေျပာရရင္ ထိုင္းအစားအစာက နိုင္ငံတကာကလူေတြစားလို့ အဆင္ေျပေအာင္ နိုင္ငံတကာအစားအစာေတြနဲ့ ေပါင္းျပီး ကျပားဟင္းလုပ္ထားတာပါ။ အခု တကမာ႓လံုး ျပန့္နွံေနပါျပီ။ နိုင္ငံတကာကလူေတြနဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျပီး လိုသလို ညွိနွိဳင္းမူ မရွိရင္ ျမန္မာ့ တူရိယာျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမူဘဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာ့စီးပြားဘဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာလူမ်ိဳးဘဲျဖစ္ျဖစ္ တြင္က်ယ္နိုင္တဲ့ ဂြင္ တေျဖးေျဖးက်ဥ္းေျမာင္းလာျပီး ျကာရင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာပါ။

၆။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ျကံဖန္ျငင္းခုန္ေနလို့ပါ။

ျမန္မာေတြ တဦးခ်င္း ေတာ္ျကပါတယ္။ တကမာ႓လံုးက လူေတြနဲ့ ယွဥ္ျပိုင္နိုင္ျကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလးငါးဦးေလာက္ ေပါင္းျပီး တခုခု လုပ္ရင္ေတာ့ တကမာ႓လံုးကလူေတြရဲ့ ေနာက္ဆံုးနီးပါးကို ေရာက္သြားတတ္ပါတယ္။ တေယာက္နဲ့တေယာက္ ရွာျကံအျပစ္ေျပာ ဆရာလုပ္ေနျကလို့ပါ။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြလည္း ဒီအတိုင္းပါဘဲ။ ပိုက္ဆံသာ ခ်မ္းသာတာပါ။ စိတ္ဓာတ္ဆင္းရဲတတ္ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း ဖက္စပ္ joint venture လုပ္ျပီး အခုထိ ခံေနေသးတဲ့ လုပ္ငန္းဆို အေတာ္ရွားေနပါျပီ။

၇။ လ်ွပ္စစ္မီး မရလိုပါ။

ဒါေတာ့ အမွန္ပါ။ လိုသေလာက္ မရတဲ့အျပင္ မျကာမျကာမီးျပတ္တတ္ပါတယ္။ လာတဲ့ လ်ပ္စစ္မီးကလဲ မီးအား voltage က်တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ့ေနရာမွာ စက္ေတြလည္ဖို့ မရေလာက္ေအာင္ က်တတ္ပါတယ္။

အဲဒါရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲက တူညီတဲ့ ဝန္အားကို လုပ္နိုင္ေအာင္ မီးပိုစားတယ္။ Ampere တက္ပါတယ္။ အဲဒါ သြယ္ထားတဲ့ မီးျကိုးေတြ လ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ ေလာင္တတ္ပါတယ္။ မီးအားျမင့္စက္သံုးေတာ့ ကုန္က်စရိတ္ပိုကုန္ပါတယ္။ ဒါနဲ့ နိုင္ငံျခားက ထုတ္ကုန္ေတြကို ျပိုင္ထုတ္ဖို့ လ်ပ္စစ္မ်ားမ်ားသံုးမဲ့ လုပ္ငန္းေတြ မလုပ္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။

၈။ လုပ္ငန္းလုပ္လို့ ခက္ေအာင္ အစိုးရရဲ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ခက္လို့ပါ။ မူဝါဒ မျကာခဏေျပာင္းတတ္လို့ပါ။

အခုေတာ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ အေတာ္ ေျဖေလ်ာ့ေပးျပီးေနပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ ထပ္ေလ်ာ့ဖို့ လိုတဲ့အျပင္ ေလ်ွာ့လြန္းလို့ စည္းမဲ့ ကမ္းမဲ့ လုပ္တာမ်ိဳးေတြ ဥပေဒေဘာင္ အျပင္က လုပ္တာေတြကို ထိန္းသိမ္းဖို့ လိုလာပါေတာ့မယ္။ ဝန္ျကီးဌာနေတြက မူဝါဒ ေျပာင္းတတ္တာ အျပင္ အလုပ္အပ္ျပီးတဲ့ အထိေတာင္ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ကို ေတာင္ အျကိမ္ျကိမ္ ျပန္ခ်ဳပ္ခိုင္းတာမ်ိဳးေတာင္ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးက အရင္ အစိုးရလက္ထက္မွာလည္းရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အခု NLD အစိုးရက အရမ္း အားနည္း weak ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခအေန အရပ္ရပ္ေျကာင့္ပါ။ ျဖစ္ခဲ့တာေတြ ေသခ်ာျပန္စဥ္းစားရင္ လက္ရွိအစိုးရကို ဘယ္လိုမွ အျပစ္မတင္ရက္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။

အစိုးရတက္လာတဲ့ ေရြွးေကာက္ပြဲေလာက္ကဘဲ စေျပာျကည့္ရင္ ၁၉၉၀ ေရြွးေကာက္ပြဲအနိုင္ရေပမဲ့ အာဏာတကယ္မရခဲ့ပါဘူး။ ဒါေျကာင့္ အခု တခါေရာ အာဏာလြဲေျပာင္းေပးမလား မေသခ်ာခဲ့ပါဘူး။ ဒါအျပင္ အာဏာရခဲ့ျပီး ၁၉၆၂ ကလုိ အာဏာျပန္သိမ္းမလားဆိုျပီး သံသယကလည္းရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ မင္းကိုနိုင္တို့လို အမာခံေတြက ေရြွးေကာက္ပြဲမဝင္ခဲ့ဘဲ ဝန္းရံရံု ဝန္းရံခဲ့တာပါ။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံက အေတာ္ဆံုးလူေတြ အမ်ားစုက အစိုးရဆီမွာဘဲ တစုတစည္းထဲရွိေနတာပါ။ ႏွစ္ ငါးဆယ္ အတြင္း နိုင္ငံျခားထြက္ ပညာသင္ခြင့္ကို ဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းေတြဘဲရျကျပီး သင္လာတဲ့ပညာကို အသံုးခ်ခြင့္ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြဘဲရျကလို့ပါ။

၉။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးဖို့ rule of law လိုပါတယ္။

အခု ျမန္မာနိုင္ငံကေန နိုင္ငံျခားထြက္လည္တဲ့သူ တနွစ္ကို သံုးသန္းေလာက္ရွိပါတယ္။ ထိုင္း တနိုင္ငံထဲကို သံုးသိန္းေက်ာ္ သြားလည္ပါတယ္။ နိုင္ငံျခားထြက္အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြ ေလးငါးသန္းေလာက္ရွိေနနိုင္ပါတယ္။ အဲဒီ ျမန္မာနိုင္ငံသားတိုင္း တျခားနိုင္ငံေရာက္သြားရင္ အခြန္ေဆာင္ဖို့ လိုရင္ ေဆာင္ပါတယ္။ စည္းကမ္းေတြလဲလိုက္နာျကပါတယ္။ အမွိဳက္လည္း စနစ္တက်ပစ္ပါတယ္။ ကြမ္းတံေထြးေတြလည္း ေလ်ာက္မေထြးျကပါဘူး။ အလုပ္ခ်ိန္လည္း မေနာက္က်ပါဘူး။ ခိုကပ္ျပီးလည္း မလုပ္ျကပါဘူး။ တေယာက္နဲ့တေယာက္လည္း ကူညီတတ္ျကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ေတာ့ အခြန္လည္း မေဆာင္ပါဘူး။ စည္းကမ္းလည္း မလိုက္နာေတာ့ပါဘူး။ အမွိဳက္လည္း စနစ္တက် မပစ္ေတာ့ပါဘူး။ ကြမ္းတံေထြးလည္း ေထြးခ်င္ရာေထြးပါတယ္။ အလုပ္ခ်ိန္လည္း အျမဲေနာက္က်ပါတယ္။ အလုပ္မွာလည္း ခိုကပ္တတ္ျကပါတယ္။

တေယာက္နဲ့တေယာက္လည္း ပုတ္ခတ္တိုက္ခိုက္ေနတတ္ပါတယ္။

လူကေတာ့ ဒီလူေတြပါဘဲ။ နိုင္ငံျခားမွာေတာ့ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္ရင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူပါတယ္။ ဒီေတာ့ စည္းကမ္း ဥပေဒလိုက္နာျကပါတယ္။  ျမန္မာျပည္ျပန္ေတာ့ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္တာမ်ိဳးကို မသိက်ိဳးနြံျပုထားတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမူ မရွိဘူးဆိုပါေတာ့။ ဒါနဲ့ လူေတြလဲ ေနခ်င္သလို ေနလာျကတယ္။ ျပီးေတာ့ ျပည္သူေတြ စီးပြားေရး အဆင္ေျပေအာင္ အစိုးရက စီစဥ္ေပးရမယ္။ အစိုးရမွာ တာဝန္ရွိတယ္ လို့ ေျပာလာတယ္။ နိုင္ငံအတြက္ တာဝန္မဲ့လြန္းပါတယ္။ ျကားဘူးတာက ဂ်ပန္ေခတ္တုန္းက ခိုးတာ ဝွက္တာ လိမ္တာ မရွိျကဘူးလို့ လူျကီးေတြ ေျပာျကတာပါ။ ခိုးတဲ့ဝွက္တဲ့ ကလိမ္ကက်စ္လုပ္တဲ့သူေတြကို လက္သဲခြံခြာတာမ်ိဳး လုပ္ခဲ့လို့ပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံကို စကၤာပူလို ျကီးပြားတိုးတက္တာမ်ဳိး ျဖစ္ေစခ်င္ရင္ ဥပေဒ စည္းကမ္းထိန္းတာမ်ိဳး တင္းတင္းျကပ္ျကပ္လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဥပမာ ကေလးကို မူဒိန္းက်င့္ ျပီးေတာ့ သတ္တာမ်ိဳးကို စကၤာပူကလို ျကိမ္ဒဏ္မ်ိဳးေပးျပီး စကၤာပူက ျကိမ္ဒဏ္ေပးတဲ့သူေတြဖိတ္ျပီး ဘယ္လို ရိုက္လဲဆိုတာ ဗီဒီယို ရိုက္ျပီး တနိုင္ငံလံုးျပသင့္တာပါ။ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ လုပ္တာ လြန္ေနပါျပီ။

အဲဒီလို စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ေနလာသူေတြကို အလုပ္ခန့္ရျပီး အျပစ္တခုခု က်ဴးလြန္လို့ အလုပ္ထုတ္ရင္ အလုပ္ထုတ္ခဲ့ရင္ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းေတြက ကာကြယ္တတ္ပါတယ္။ အစိုးရကလည္း ေအာက္ေျခ ဆင္းရဲသားေတြကို လူလူခ်င္းစာနာေထာက္ထားရမယ္လို့ ယူဆပါတယ္။ ဥပမာ ဥပေဒနဲ့ မညီတဲ့  လမ္းေဘးေစ်းသည္ ရွင္းလင္းဖို့ ဆံုးျဖတ္ျကတယ္။ ျပီးေတာ့ စားဝတ္ေနေရး အဆင္မေျပပါစိုးလို့ ဆိုျပီး အေရးမယူေတာ့ျပန္ပါဘူး။ ေအာက္ေျခ ဝန္ထမ္းေတြက အစိုးရညြွန္ျကားတာကို မသိက်ိဳးနြံျပုီး အေရးမယူတာေျကာင့္လည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ အခု က်ဴးေက်ာ္ အသစ္ လက္မခံဘူး တစ္တဲက်ဴး တစ္တဲရွင္းမယ္ ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ စည္ပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမူးရံုးအျပင္ ျမို့နယ္ လြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တို့ကို အဆင့္ဆင့္ အေျကာင္းျကားေပမဲ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူေပးတာမ်ိဳးဟာ အခုထိ အားနည္းတုန္းပါ။ ဒါနဲ့ အဲဒီလို အေျခအေနေတြမွာ အလုပ္လုပ္ျကတဲ့ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစု လုပ္ငန္းျပုတ္ျကတာပါ။

၉။ အရင္းအနွီး ရဖို့ခက္တာပါ။

လုပ္ငန္းရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာျကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပိုက္ဆံက လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ဖို့ လိုတဲ့ အခ်က္အမ်ားျကီးထဲက တခုပါ။ ရဖို့ခက္တာလဲအမွန္ပါ။ လူတိုင္း ေငြအရင္းအနွီးရွာဖို့ အခ်ိန္ကုန္ အလုပ္မျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ္ဖာသာ ကိုယ္ေမးသင့္တာက

က။ ပိုက္ဆံရွိရင္ တကယ္အလုပ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္နိုင္မလား ဆိုတာပါ။ ဒါ့အျပင္

ခ။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအားလံုး လိုအပ္တဲ့အရင္းအနွီးေတြရေနရင္ ျပိုင္ဆိုင္မူမ်ားျပီး အျမတ္ရဖို့ ထင္ထားသလို လြယ္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သတိထားသင့္ပါတယ္။ နိုင္ငံျခားက FDI ေတြက လုပ္ငန္းတိုင္း ေခ်းေငြရတာခ်င္းတူတဲ့ သူတို့နိုင္ငံမွာ ျပိုင္လုပ္ဖို့ခက္လို့ အရင္းအနွီးရဖို့ခက္တဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံကို စြန့္စားျပီး လာလုပ္ျကတာပါ။ ဒါေျကာင့္
 
ဂ။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အျမတ္တကယ္လိုခ်င္ရင္ ေခ်းေငြရဖို့ ခက္တာကို ကုန္းေအာ္ေနဖို့ထက္ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ေငြပမာဏနဲ့ ကိုက္တဲ့ ဘာလုပ္ငန္းကို ဘယ္နယ္ပယ္ ဘယ္နယ္မွာ ရွာလုပ္ရမလဲဆိုတာပါ။ ပိုက္ဆံရမဲ့ လုပ္ငန္း အရင္လုပ္ပါ။ ရလာေတာ့မွ ကိုယ္ လုပ္ခ်င္တာလုပ္ပါ။

၁၀။ ဘဏ္တိုးမ်ားတာပါ။

ျပည္တြင္းက အတိုးမ်ားမ်ားေပးရတာ တူတဲ့လူခ်င္းျပိုင္ရင္ ကိစၥမရွိေပမဲ့ အခုလို အတိုးနည္းတဲ့ နိုင္ငံျခားသား လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ့ ျပိုင္ရတာ မလြယ္ပါဘူး။

၁၁။ အစိုးရက တနိုင္ငံလံုးကို ျခံုငံုျပီး မရွဳျမင္နိုင္တာ vision မရွိပါဘူး။

လက္ရွိအစိုးရက တိုင္းျပည္ခ်စ္တာေသခ်ာပါတယ္။ နိုင္ငံအတြက္ အသက္ေပးျပီး စေတးခံမယ္ဆိုတာလဲ ေသခ်ာပါတယ္။ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ျပည္သူေတြ ေထာက္ခံမူ အမ်ားဆံုးရတဲ့ အစိုးရဆိုတာလည္း အမွန္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရမွာ နိုင္ငံတခုကို ဦးေဆာင္မူ အရည္အခ်င္းမွာ လိုေနပါတယ္။ အရမ္းအားနည္းေနတာက ျပသာနာတခုကို တနိုင္ငံလံုး အေျခအေနနဲ့ မဆက္စပ္နိုင္တာပါ။ ဥပမာ ေနြရာသီမီးပ်က္ပါတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေျမေတြ ေရမရပါဘူး။ မိုးရာသီက်ရင္ တနိုင္ငံလံုး ေရျကီးပါတယ္။ ရြာတဲ့မိုးေရေတြကို ပင္လယ္ထဲ ဒီအတိုင္းေပး စီးဆင္းေစလိုက္ပါတယ္။

လ်ွပ္စစ္မီး မရလို့ နယ္အသီးသီးက တိုင္းရင္းသားေတြ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမွာ အလုပ္ထြက္လုပ္လို့ လူငယ္ေတြကုန္သေလာက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ လ်ပ္စစ္ မရွိလို့ အပင္ေတြခုတ္ျပီး မီးစိုက္လို့ သစ္ေတာေတြလဲ အေတာ္ျပုန္းတီးေနပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြက ေဒသဖြဲ့ျဖိုးေရးအတြက္ အစိုးရက ဘာမွမလုပ္ေပးဘူးလို့ ေျပာပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြက နိုင္ငံမွာ အျကီးစား ဆည္ေတြတည္ျပီး လ်ပ္စစ္ဓာတ္ထုတ္ျပီး စိုက္ပ်ိဳးေျမေတြကို ဆည္္ေရေပးရင္ ျပသာနာ အကုန္ေျပလည္နိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆည္ေဆာက္ရင္ ေဒသခံေတြ ေရြွ့ေျပာင္းေပးရမယ္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မယ္ ဆိုျပီးကန့္ကြက္တာ အစိုးရက ျပည္သူေတြ ဆႏၵကို လက္ခံျပီး ဆည္ေဆာက္တဲ့ စီမံကိန္းေတြကို ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ အစိုးရဟာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာနဲ့ တနိုင္ငံလံုးရဲ့ အေျခအေနကို မဆက္စပ္နိုင္တာ ျပတာပါ။ ျပည္သူေတြက သူတို့ ေဒသ အေျခအေနကို ျကည့္ျပီး ေတာင္းဆိုတာပါ။ ဒါအျပင္ ျပည္သူအမ်ားစုရဲ့ ပ်ဥ္းမ်ွ ပညာအရည္အခ်င္း အသိဥာဏ္စတာတို့ဟာ နိမ့္က်ေနတာ သတိမထားမိပါဘူး။ တကယ္လုပ္သင့္တာက ပညာရွင္ေတြရဲ့ အျကံေပးခ်က္ကို နားေထာင္ျပီး ဆည္ေဆာက္ လ်ပ္စစ္နဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေျမရရင္ အလုပ္လဲရမယ္။ မီးဆိုက္ဖို့ အပင္လဲမခုတ္ရဘူး။ လ ့်ပ္စစ္ေရာင္းျပီး ပိုက္ဆံရရင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္လာနိုင္မယ္ ဆိုတာ ရွင္းျပသင့္တာပါ။ ပိုက္ဆံရလို့ ကန့္ကြက္ ဆႏၵျပျကတဲ့ NGOs တို့ အဖြဲ့အစည္းတို့ကို ကန္ထုတ္ျပစ္သင့္တာပါ။

၁၂။ ဘုရင္မွားရင္ ပုဏၰားေျကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ဘုရင္ အတိုင္ပင္ခံျဖစ္ခ်င္တဲ့ ပုဏၰားေတြက မ်ားေနတတ္ေတာ့ တေယာက္နဲ့တေယာက္ အျပစ္ရွာတိုက္ခိုက္တာမ်ိဳးရွိတတ္သလို အျကံေပးအတိုင္ပင္ခံေတြဆိုတာ တခါတေလမွာ အတိုင္ပင္ခံ consultant လုပ္တဲ့ေနရာမွာသာ ဆရာတဆူျဖစ္တာပါ။ လုပ္ငန္းကို အလုပ္ျဖစ္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္သူမ်ား ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္တာပါ။ အတိုင္ပင္ခံေတြရဲ့ ျပသာနာတခုက ဘုရင္ေတြ အလိုရွိတဲ့ အခါမွာ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ အနားမွာ အျမဲေနေပးရတတ္ပါတယ္။ အဲဒါ တကယ္ ေအာက္ေျခက အေျခအေနနဲ့ ကင္းကြာသြားျပီး အဲဒီ အျကံေပးေတြ ေျပာတဲ့ မူဝါဒေတြဟာ တကယ္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ လူေတြအတြက္ အခက္အခဲျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။

၁၃။ တကယ္လုပ္နိုင္ျပီး နားလည္တဲ့သူေတြက အစိုရကို ဝိုင္းမကူဘဲ ေဘးထြက္ထိုင္ေနျကလို့ပါ။

လုပ္ငန္းကို ေသခ်ာနားလည္ျပီး အစိုးရကို ေသခ်ာ အျကံေပးနိုင္သူေတြကေတာ့ အတိုင္ပင္ခံမ်ားျဖစ္ခ်င္သူျကားထဲမွာ တိုက္ခိုက္မေနေတာ့ဘဲ မိမိဘာသာ ေဘးထိုင္ထြက္ျပီး ျကိတ္စားေနျကပါတယ္။

၁၄။ ျကီးသြားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြေျကာင့္ ျပိုင္ျပီး မလုပ္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။

 ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းရွင္ထဲက တခ်ိဳ့က နိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ့ ပူးေပါင္းမိသြားျပီး အရမ္းျကီးတဲ့ လုပ္ငန္းအသစ္ေတြ ထူေထာင္မိသြားျကပါတယ္။ တနွစ္ကို ေဒၚလာ သန္း ရာဂဏန္းေလာက္အထိ အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြအထိ တည္ေထာင္သြားနိုင္ျကတာပါ။ ဥပမာ ျမန္မာနိုင္ငံက အျကီးဆံုး လက္လီအေရာင္းဆိုင္။ ဓာတ္ေျမျသဇာ။ ဘိလပ္ေျမ။ ေလာင္စာဆီ။ တိရစာၧန္စာ တင္သြင္းျခင္း။ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ် စသည္။

က။ FDI နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမုပ္နွံမူ လုပ္ငန္းေတြ ျကီးထြားလာတာနဲ့

ခ။ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းအခ်ိဳ့ အရမ္းျကီးထြားတာေတြဟာ တျခား လုပ္ငန္းအငယ္ေတြကို ရပ္တည္ဖို့ ခက္လာေစပါတယ္။ အစိုးရက စီးပြားေရး လွံဳ့ေဆာ္မူ ေသခ်ာ မလုပ္ေပးနိုင္ရင္ သို့မဟုတ္ လုပ္ငန္းရွင္ကိုယ္တိုင္က ေျပာင္းလဲ မလုပ္နိုင္ရင္ နွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ျပုတ္သြားမဲ့ လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားရွိေနပါတယ္။ ( သိသာတဲ့ အေျပာင္းအလဲတခုက လုပ္ငန္းရွင္ အငယ္ေတြရဲ့ သားသမီးေတြဟာ လုပ္ငန္းငယ္ အသစ္ေတြထပ္ မတည္ေထာင္နိုင္ေတာ့ဘဲ နိုင္ငံျခား ကုမၸဏီ သို့မဟုတ္ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းျကီးေတြမွာ လခစား အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနျကပါျပီ။ )

၁၅။ FDI ေတြ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ငန္းက်လာပါတယ္။

အဓိက အခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက သူတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို ျဖစ္မလာလို႔ပါ။ ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းေတြက စိတ္ဓာတ္ပ်က္ျပားလာတယ္။ အႀကံအဖန္မ်ဳိးစံုလုပ္လာတယ္။ ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္တတ္လာတယ္။ အလယ္အလတ္ဝန္ထမ္းေတြက အလုပ္မွာ မၿမဲၾကပါဘူး။ အစိုးရက လုပ္ငန္းေတြ ရပ္တည္ႏိုင္ေအာင္ အကာအကြယ္ မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ၾကားက ခြင္႐ိုက္ အႀကံအဖန္လုပ္ၿပီး သပိတ္ေမွာက္ ဆနျပတာမ်ဳိးကို ေသခ်ာ မရွင္းေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဥပေဒ အေျပာင္းအလဲ ျမန္တာ ဥပေဒ မထိန္းသိမ္းေပးတာအထိပါပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ရခိုင္ျပသာနာျဖစ္ေတာ့ အေမရီကန္ ကုန္သြယ္ေရးပိတ္ဆို႔မ်ဳိး ျဖစ္မွာစိုးၿပီး လာဖို႔ ရပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္တာ စက္႐ံုပိတ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္တာ အေလးသာသြားပါတယ္။ MIC ခြင့္ျပဳခ်က္ က်ၿပီး လုပ္ငန္းေတြ တန္႔ထားဖို႔ ဆံုးျဖတ္တာေတြလဲ မနည္းပါဘူး။

ဘာလုပ္ရင္ေကာင္းမလဲ။

ျဖစ္ေနတာက အရင္ အစိုးရအဆက္ဆက္က ျဖစ္ခဲ့ျပီး နွစ္ရွည္လမ်ား ျဖစ္ခဲ့ေနတာေတြဆိုေတာ့ အခ်ိန္ယူျပီး ျပုျပင္တည္ေဆာက္ဖို့ ့ေနပါတယ္။ FDI နဲ့ အရမ္းျကီးထြားလာတဲ့ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းျကီးေတြကတဆင့္ တနိုင္တပိုင္ လုပ္နိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းအသစ္ေတြလည္း အမ်ားျကီးေပၚလာပါတယ္။ ဥပမာ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုေတြအတြက္ ေပက်ံတဲ့ အထည္ေတြကို ေလ်ွာ္ဖြတ္ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေထာင္နဲ့ခ်ီတဲ့ အလုပ္သမားေတြကို ပို့ေဆာင္ေပးတဲ့ ဖယ္ရီကားလုပ္ငန္းေတြ အလုပ္သမေတြ ေနဖို့ အေဆာင္ဌားစားတာမ်ဳိးေတြ အလုပ္သမားေတြအတြက္ အစားအစာေရာင္းခ်တာေတြပါ။ ထပ္လုပ္လို့ ရျပီး မလုပ္ေသးတဲ့ လုပ္ငန္းက စက္ရံုေတြက အလုပ္သမားေတြရဲ့ အစားအစာ စီစဥ္ေပးတဲ့ catering services ေတြပါ။

အရင္ ျမန္မာနိုင္ငံက ေမြးျမူေရးငါး ( ငါးျမစ္ခ်င္း ) အားလံုးကို အဓိက ဘဂၤလားေဒ့ကို ပို့ပါတယ္။ အဲဒီငါးျမစ္ခ်င္းအားလံုးကို အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုေတြအတြက္ catering လုပ္ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္တဦးက အကုန္ဝယ္ပါတယ္။ သူက အလုပ္သမား ငါးေသာင္းစာ အတြက္ အစားအေသာက္ စီစဥ္ေရာင္းခ်ေပးတာပါ။ အဲဒါ ျမန္မာနိုင္ငံက ေမြးလို့ရျပီး ပို့သမ်ွ အကုန္ဝယ္နိုင္ပါတယ္။ အခု ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အထည္ခ်ဳပ္ အလုပ္သမ ေလးငါးသိန္းျဖစ္ေနပါျပီ။ တကယ္ ထမင္းဟင္းခ်က္ျပီး ေရာင္းေပးနိုင္ရင္ လက္ရွိ တြံေတးက ငါးကန္ေတြနဲ့ မေလာက္ပါဘူး။ လက္ရွိထက္ ေနာက္ထပ္ ငါးဆေလာက္ထပ္ျပီးတိုးေမြးမွ အခု လက္ရွိ အလုပ္သမားေတြကို ေလာက္ငေအာင္ ေက်ြးနိုင္မွာပါ။ ဒါဆို ငါးစာေတြလည္း လက္ရွိထက္ ငါးဆေလာက္တိုးထုတ္ဖို့ လိုေနျပီေလ။ အဲဒီ ငါးစာ ငါးဆတိုးထုတ္ဖို့ ကုန္ျကမ္းျဖစ္တဲ့ ဖြဲနုေတြ ဆန္ကြဲေတြ ေျပာင္းဆန္ စတာေတြ ငါးဆေလာက္ပိုလိုလာမွာေလ။ အဲဒီထပ္ေပၚလာမဲ့ အလုပ္အတြက္ အလုပ္ေနရာ လက္ရွိထက္ ဆယ္ဆမကပိုလိုမယ္ဆိုတာ ရွင္းျပစရာ မလိုဘူး ထင္ပါတယ္။

 အခု KBZ ဘဏ္က စက္မူဇံုရွိတဲ့ လိုင္သာယာျမို့နယ္မွာ ဘဏ္ခြဲ ငါးခုဖြင့္ထားပါတယ္။ တျခားဘဏ္ျကီးေတြလဲ ေရာက္ေနပါျပီ။ လခထုတ္ရက္ေတြမွာ ည ၁၂ နာရီေလာက္အထိ ATM စက္ေတြမွာ တန္းစီပိုက္ဆံထုတ္တဲ့ အလုပ္သမားေတြ အမ်ားျကီးပါ။ ရန္ကုန္က အေပါင္ဆိုင္ေတြမွာ တနွစ္တနွစ္ ေလလံေျကးအျမင့္ဆံုးက စက္မူဇံုေတြရွိတဲ့ လိုင္သာယာျဖစ္ေနပါတယ္။ မီးခြက္ေစ်းက ဆန္ဆိုင္ေတြက ပြဲရံုတန္းက ဆန္ပြဲရံုေလာက္ျကီးေနပါတယ္။ FDI ေတြမလုပ္နိုင္တဲ့ အလုပ္သစ္ေတြအမ်ားျကီးေပၚေနပါျပီ။ ျမင္ေအာင္ျကည့္တတ္ရင္ လုပ္လို့ရပါတယ္။ ဆင္ေျခဖံုး လိုင္သာယာ ဆိုျပီး ႏွာေခါင္းရွံဳ့ ျပီး allergy ျဖစ္ေနမဲ့အစား ေလ့လာသင့္ပါတယ္။ ဘယ္လိုျမင္ေအာင္ျကည့္ရသလဲ အခု ေျပာျပပါ့မယ္။ ပံုေသနည္းရွိပါတယ္။

၁။ လူေတြလုပ္ေနရင္ အလုပ္ျဖစ္လို့ပါ။ ပံုတူကူးျပီး လိုက္လုပ္လို့ ရပါတယ္။ တျခားေနရာမွာ ေရြးလုပ္ဖို့ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာ မိတၲဴဆိုင္ဖြင့္တာ ေတြ့ဘူးပါလိမ့္မယ္။ အဲဒါ အလုပ္ျဖစ္လို့ပါ။ လူေနစိတ္ျပီး ဆိုင္မရွိေသး

တဲ့ ေနရာမွာ လုပ္လို့ရပါတယ္။

၂။ ခ်ိဳ့ယြင္းခ်က္ လိုအပ္ခ်က္ရွိေနရင္ ပိုက္ဆံရဖို့ အခြင့္အလမ္းပါ။ ဥပမာ - လမ္းပ်က္တယ္။ မီးလည္း ခဏခဏပ်က္တယ္ ဆိုရင္ ခ်ိဳ့ယြင္းခ်က္ရွိတာေပါ့။ လမ္းခင္းတဲ့ လုပ္ငန္း မီးေပးတဲ့ လုပ္ငန္းလုပ္လို့ရပါတယ္။

လူေတြက သူတို့ လိုအပ္ခ်က္အတြက္ ပိုက္ဆံေပးျကပါတယ္။ ေနာက္ဥပမာ တခုေပးရရင္ ျမန္မာျပည္မွာ က်ြမ္းက်င္တဲ့ အလုပ္သမားေတြ မရွိျကပါဘူး။ ဒါလည္း အလုပ္သမားေရာ အလုပ္ရွင္ေရာ လိုအပ္ခ်က္ရွိေန

တာပါ။ က်ြမ္းက်င္တဲ့ အလုပ္သမားရွာေပးတဲ့ အလုပ္လုပ္လို့ ရပါတယ္။ ေနာက္တခုက က်ြမ္းက်င္တဲ့ လုပ္သားျဖစ္လာေအာင္ သင္တန္းေပးလို့ရပါတယ္။ လက္ရွိျမန္မာနိုင္ငံမွာ သင္တန္းဖြင့္စားတာဟာ အေကာင္း

ဆံုး လုပ္ငန္း တခုျဖစ္ေနပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ သင္ေပးနိုင္တဲ့သူေတြလည္း အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္လိုအပ္ခ်က္တခုက နိုင္ငံေရးမွာပါ။ ပါတီကို ေရြွးျပီးမဲေပးလိုက္ျပီး အစိုးရသစ္တက္လာေတာ့ အေတြ့အျကံု မရွိတဲ့

ကိုယ္စားလွယ္ေတြေခါင္းေဆာင္ေတြ တက္လာပါတယ္။ သူတို့မွာ capacity building အရည္အေသြးျမင့္တင္ဖို့ လိုလာပါတယ္။ ျမန္ျမန္သြက္သြက္ တိုင္းက်ိဳးျပည္ျပု အလုပ္လုပ္ခ်င္ေတာ့ နိုင္ငံေရးသမားေတြ

လြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ စာနယ္ဇင္းသတင္းသမားေတြအတြက္ သင္တန္းေတြဖြင့္လို့ ရပါတယ္။ ဥပမာ မိန့္ခြန္းေျပာနည္းသင္တန္း public speaking ေပါ့။ ေျပာလိုရာကို ထိထိမိမိ တိုတိုတုတ္တုတ္ ေျပာ

နိုင္ေအာင္ပါ။ ေနာက္တခုက စာပိုဒ္ တခု မိန့္ခြန္းတခုရဲ့ ဆိုလိုရင္း အဓိပၸာယ္ implied meaning သြယ္ဝိုက္ အဓိပၸာယ္ တို့က ဘာလဲဆိုတာမ်ိဳးကို သတင္းသမားေတြကို သင္တန္းေပးသင့္ပါတယ္။ အရင္ သမၼတတုန္းက နြားနို့ေသာက္ဖို့ ေျပာတယ္။ ဝန္ျကီးက ပါးရိုက္ဖို့ ေျပာတယ္။ အခု အစိုးရသစ္ လက္ထက္မွာ ဝန္ျကီးခ်ဳပ္တေယာက္က ဟင္းတနွပ္ေလ်ွာ့စားဖို့ ေျပာတယ္တို့ဆိုျပီး သတင္းေရးျကတာဟာ သတင္းသမားေ

တြနားမလည္တာပါသလို တမင္ ေဒါက္ျဖုတ္တာလည္းပါပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းသမားက်င့္ဝတ္ဆိုတာမ်ိဳးလည္း သင္တန္းေပးဖြင့္သင့္တာေပါ့။

၃။ နိုင္ငံရဲ့ အစိုးရ သူ့ရဲ့ မူဝါဒေတြက လူတေယာက္အတြက္ ျဖစ္နိုင္တဲ့ အျကီးဆံုး စီးပြားဘက္ပါ။

အစိုးရက လုပ္ေစခ်င္တာဟာ နိုင္ငံရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ပါ။ နိုင္ငံတနွိင္ငံမွာ အမ်ားဆံုးေရာင္းနိုင္တာ အစိုးရကိုပါ။ ဂြင္ရိုက္စားဖို့ ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရ မူဝါဒအတိုင္း လိုက္လုပ္ဖို့ဘဲ လိုတာပါ။ အစိုးရက ပြဲရံုေရြွ့ဖို့ စီစ

ဥ္ရင္ လိုက္ေရြွ့ပါ။ export import လုပ္ခြင့္ျပုတယ္ ဆို လိုက္လုပ္ပါ။ အစိုးရက စက္မူဇံုေထာင္ျပီး စက္ရံုလုပ္ေစခ်င္ရင္ လုပ္လိုက္ပါ။ အစိုးရက ဟိုတယ္ လုပ္ေစခ်င္ရင္ လုပ္လိုက္ပါ။ လုပ္မိတဲ့သူ မွန္ေနပါတယ္။

အခ်ိန္ နဲနဲေစာင့္ဖို့ လိုခ်င္လိုပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆံုး အစိုးရ လုပ္ေစခ်င္တာ လုပ္မိတဲ့လူေတြက ပို အဆင္ေျပျကပါတယ္။

အလုပ္လုပ္ဖို့ အခြင့္အေရး အမ်ားျကီးေတြ့ျပီ ဆိုပါေတာ့ ဘယ္အလုပ္ ေရြွးရင္ ေကာင္းမလဲ။

၁။ လုပ္နိုင္တဲ့ အလုပ္ေရြွးပါ။

လုပ္နိုင္တဲ့အလုပ္တိုင္း ေကာင္းပါတယ္။ မလုပ္နိုင္တဲ့အလုပ္တိုင္း မေကာင္းပါဘူး။

၂။ လုပ္ခ်င္တဲ့အလုပ္ လုပ္ပါ။

ျပိုင္ဆိုင္ျပီး လုပ္ရမွာဆိုေတာ့ အားနဲ့မာန္နဲ့ မေမာနိုင္ မပန္းနိုင္ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ လုပ္နိုင္ဖို့က ကိုယ္လုပ္ခ်င္တဲ့ အလုပ္ျဖစ္ဖို့ လိုပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံ စီးပြားေရးတိုးတက္ေနတယ္ ဆိုတာ အစိုးရက အာေခ်ာင္ျပီး မဲရေအာင္ ေျပာေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အမွန္တကယ္ပါ။ နိုင္ငံစီးပြားေရးတိုးတက္ေနတဲ့ ေရစီးေျကာင္းကို သတိထားမိရင္ စီးပြားေရးတိုးတက္တဲ့

အထဲ သူငယ္ခ်င္းလည္းပါနိုင္ပါတယ္။ သတိမထားမိရင္ေတာ့ က်န္ခဲ့မွာပါ။
     
ေတြးမိေတြးရာပါ။

Dr. Tin Sein

အပိုင္း ၂ မွာ FDI ေရာတကယ္ အေျခအေနေကာင္းရဲ့လား အစိုးရ ဘာလုပ္သင့္လဲ ေရးထားပါတယ္။