🌟႐ုပ္​သိမ္​းခံရ​ေသာ နန္းပန္ၿမိဳ႕နယ္​ ႏွင္​့ အင္​း​ေလး​ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရးသမိုင္​း

👑👑👑👑👑👑👑👑👑👑👑

၁၉၅၉ ​ေစာ္​ဘြားမ်ား အာဏာစြန္​႔ၿပီး​ေနာက္​ (၁၉၅၉ ​ေမလ ၁ရက္​မွ စ၍) ခ႐ိုင္​၊ ၿမိဳ႕နယ္​ ခြဲကာ အင္​း​ေလး​ေဒသကို
#ၿမိဳ႕ပိုင္​ ၂ဦး (​ေညာင္​​ေရႊၿမိဳ႕ပိုင္​ ႏွင္​့ နမ္​့ပန္​ၿမိဳ႕ပိုင္​) တို႔က အုပ္​ခ်ဳပ္​ခဲ့ပါသည္​။

ယင္​းအုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရး စနစ္​သစ္​​ေၾကာင္​့ ယခင္​ #အင္းတိမ္နယ္​ တြင္​ ပါဝင္​ခဲ့​ေသာ (အင္​း​ေလး​ ​ေတာင္​ပိုင္​း​) ​ေဒသ သည္​ #နမ္ပန္ၿမိဳ႕နယ္​ ျဖစ္​လာ၍ (နမ္​့ပန္​တြင္​) ၿမိဳ႕နယ္​ရံုး စိုက္​ခဲ့သည္​။

(အင္​း​ေလး​​ေဒသ) ​ေျမာက္​ပိုင္​း သည္​ ယခင္​အတိုင္​း ​#​ေညာင္​​ေရႊၿမိဳ႕နယ္​တြင္​ ပါဝင္​၍ ​ေညာင္​​ေရႊၿမိဳ႕ တြင္​ ရံုးစိုက္​ ထား​ေလသည္​။

နန္​းပန္​ၿမိဳ႕နယ္​ အဂၤါရပ္​ျဖင္​့ လိုက္​​ေလ်ာညီေထြစြာ *ျမိဳ႕နယ္​အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရးရံုး *ၿမိဳ႕ပိုင္​မင္​းအိမ​္​​၊ *​နန္​းပန္​​ေစ်း၊ *နန္​းပန္​​ေဆးရံု၊ နန္​းပန္​ *အထက္​တန္​း​ေက်ာင္​း စသျဖင္​့ ျပည္​့စံု​စြာ ရိွခဲ့ပါသည္​။

ဘ႑ာ​ေရးဘတ္​ဂ်က္​မ်ား သီးျခား ရရိွခဲ့ၿပီး (အင္​း​ေလး​ေတာင္​ပိုင္​း​ေန) ​ေဒသခံ ျပည္​သူမ်ား *က်န္​းမာ​ေရး၊ *ပညာ​ေရး #ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္​​ေရး အတြက္​ က်ယ္​ျပန္​႔ ထိ​ေရာက္​စြာ အ​ေထာက္​အကူ ျပဳႏိုင္​ခဲ့သည္​။

👑အင္​း​ေလး​ေဒသ၏ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရးသမိုင္​း

🚩#ပ​ေဒသရာဇ္​ေခတ္​

​ေရွးျမန္​မာဘုရင္​မ်ား လက္​ထက္​က ​ေညာင္​​ေရႊ ကဲ့သို႔ (အျခား႐ွမ္​းၿမိဳ႕ရြာမ်ား နည္​းတူ) #အခြန္ဆက္သ ရ​ေသာ ​ေစာ္​ဘြားလက္​​ေအာက္​ခံ* မဟုတ္​သည္​့ #သီးျခားနယ္​ ျဖစ္​ခဲ့သည္​။

ပုဂံ​ေခတ္​ #အ​ေနာ္​ရထာမင္​း လက္​ထက္​ (*အင္​း​ေလး​ေဒသက) ​ေပး​ေဆာင္​ရသည္​့ အခြန္​​ေတာ္​ စာရင္​းကို ​ေတြ႔ရပါသည္​။

ျမန္​မာသကၠရာဇ္​ (၉၆၃ နယုန္​လျပည္​့​ေက်ာ္​ ၇ ရက္​စြဲ)ပါ ​ေညာင္​ရမ္​း မင္​းတရားႀကီး #မင္းရဲရႏာၱမိတ္​ (၉၅၉-၉၆၇) ၏ ​*ေျမစား​ေျမ​ေပးသည္​့ စစ္​တမ္​း တြင္​လည္​း ​ေတြ႔ရသည္​။

မွတ္​တမ္​းမွတ္​ရာမ်ားအရ (အင္​း​ေလး ​ေဒသတြင္​) #သာလြန္မင္းတရားႀကီး လက္​ထက္​မွ စတင္​၍ ​ေငြခြန္​မႉးမ်ား ခန္​႔အပ္​ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေစခဲ့သည္​ ဟူ၍လည္​း ​ေတြ႕ရ ၏။

🚩#အင္း​ေလး​ေဒသ​ ​ေငြခြန္​မႉးမ်ား

ကုန္​း​ေဘာင္​​ေခတ္​ကာလတြင္​ ​ေငြခြန္​မႉးမ်ား ခန္​႔အပ္​ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေစခဲ့​ရာ ​ေငြခြန္​မႉး အဆက္​ဆက္​ကို ႐ွာ​ေဖြ ​ေတြ႔ရိွသ၍ ​ေဖၚျပလိုက္​ ပါသည္​။

(၁) #ဦး​ေကာ္​စံ {၁၁၄၅}

ဘိုး​ေတာ္​ဘုရား လက္​ထက္​ အင္း၄ရြာ စစ္​တမ္​းကို ဆက္​သြင္​း ခဲ့သူ ျဖစ္​သည္​။

(၂) #ဦးသာမိ

ဦး​ေကာ္​စံ၏ သားျဖစ္​ၿပီး ​ေငြခြန္​မႉး ရာထူးကို ဆက္​ခံခဲ့သူ ျဖစ္​သည္​။

(၃) #ဦးစံတင္​ {၁၁၆၄}

ဦး​ေကာ္​စံ၏ ​ေျမး၊ ဦးသာမိ၏ သားျဖစ္​ၿပီး ခရစ္​ႏွစ္​ (၁၈၁၂ခုႏွစ္​) အင္​း၄ရြာ စစ္​တမ္​းကို ဆက္​သြင္​းခဲ့သူ ျဖစ္​သည္​။

(၄) #ဦး​ေက်ာ္​ထြန္​း {၁၁၇၃}

ဘိုး​ေတာ္​ဘုရားလက္​ထက္​ ​ေငြခြန္​မႉး တဦး ျဖစ္​ၿပီး (၁၈၁၁ခုႏွစ္​တြင္​) ရြာမ ဘုရားကုန္​း​ေတာ္၌ #​ေခါင္​း​ေလာင္​း လႉခဲ့သူ ျဖစ္​သည္​။

(၅) #မင္းထင္မင္းလွ

မင္​းတုန္​းမင္​း လက္​ထက္​တြင္​ ​ေငြခြန္​မႉး ရာထူး ရရိွခဲ့သည္​။

(၆) #ဦးခ်ဳံ

သီ​ေပါမင္​း လက္​ထက္​တြင္​ ​ေညာင္​​ေရႊ ​ေစာ္​ဘြား အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရး လက္​​ေအာက္​မွ လြတ္​​ေျမာက္​​ရန္​ ႀကိဳးပမ္​းခဲ့သူ ျဖစ္​ၿပီး အ​ေရးနိမ္​့ခဲ့ရသည္​။

🚩#​ေစာ္ဘြား​ေခတ္​အုပ္​ခ်ဳပ္​ပံုအဆင္​့ဆင္​့

​ေစာ္​ဘြားမ်ား အုပ္​ခ်ဳပ္​ပံု အဆင္​့ဆင္​့ကို #ပံုတြင္​ ​ေဖၚျပထားပါသည္​။

အမ်ားအားျဖင္​့ ​ေစာ္ဘြား၏ ​*ေဆြ​ေတာ္​မ်ဳိး​ေတာ္​ ထဲမွ ျမိဳ႕စားအျဖစ္​ ခန္​႔အပ္​​ၿပီး #ဟိန္​ ႏွင္​့ #ထမုန္​ ကို သ​ေဘာက်သူ မ်ဳိး႐ိုးစဥ္​ဆက္​ ၾကည္​့ၿပီး ခန္​႔ထား​ေလ့ ရိွသည္​။ #​ေက်ာ့ ကိုမူ ရြာခံ ရြာသားမ်ား ခန္​႔ထားသည္​။

ထို႔​ေနာက္​ အင္​း​ေလး​ေဒသ အပါအဝင္​ ​ေညာင္​​ေရႊ ၿမိဳ႕နယ္​ကို ...

(၁​) ​ေညာင္​​ေရႊၿမိဳ႕မ

(၂) နန္​းပန္​ၿမိဳ႕မ

(၃) စကားၿမိဳ႕မ

ဟူ၍ အပိုင္​း၃ပိုင္​းခြဲ၍  အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေလ့ ရိွသည္​။

ဤသည္​တို႔မွာ ​အင္​း​ေလး​ေဒသတြင္​ #​ေစာ္​ဘြားတို႔ လက္​ထက္​ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရး စနစ္​မ်ားျဖစ္​၏။

🇬🇧#ကိုလိုနီ​ေခတ္​မွ လြတ္​လပ္​​ျပီးစေခတ္​

ျဗိတိသွ်​ေခတ္​ ​ေႏွာင္​းပိုင္​းတြင္​ အင္​း​ေလး​ေဒသကို #၄ပိုင္​းခြဲ၍ အုပ္​ခ်ဳပ္​ခဲ့သည္​။

(၁) အင္​း​ေလး​ေျမာက္​ပိုင္​း #​ေညာင္​​ေရႊတြင္​ ၿမိဳ႕စားတဦး

(၂) အင္​း​ေလး​ေတာင္​ပိုင္​း #မိုင္းပ်ဳိးတြင္​ ၿမိဳ႕စားတဦး

(၃) အင္​း​ေလးအ​ေရွ႕ပိုင္​း #သလဲဦးတြင္​ ၿမိဳ႕စားတဦး

(၄) အင္​း​ေလးအ​ေနာက္​ပိုင္​း #အင္းတိမ္​တြင္​ ၿမိဳ႕စားတဦး

ခန္​႔အပ္​ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေစခဲ့ရာ အင္​းတိမ္​ၿမိဳ႕စား #စပ္​​ေမာင္​စံ လက္​ထက္​တြင္​ အင္​း​ေလး​ေဒသကို တိုက္​နယ္​ ၂၀ ခြဲကာ ထမုန္​ ​ေခၚ သူႀကီးငယ္​ ၂၀ တို႔ျဖင္​့ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ ခဲ့ပါသည္​။

​ေညာင္​​ေရႊ​ေစာ္​ဘြား ​ေနာက္​ဆံုးဆက္​ ျဖစ္​​ေသာ #စပ္​​ေရႊသိုက္​ လက္​ထက္​တြင္​ ​ေညာင္​​​ေရႊနယ္​ကို (​*ေညာင္​​ေရႊ၊ ​*ေနာင္​ပါလံ၊ *ဟဲဟိုး၊ *တီက်စ္​၊ *အင္​းတိမ္​) ဟူ၍ #၅နယ္​ခြဲကာ ၿမိဳ႕စားမ်ား ခန္​႔အပ္​၍ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေစခဲ့သည္​။

ထိုစနစ္​တြင္​..

(၁) ​ေညာင္​​ေရႊနယ္​၌ အင္​း​ေလး​ေဒသ ​*ေျမာက္​ပိုင္​း

(၂) အင္​းတိမ္​နယ္​၌ အင္​း​ေလး​ေဒသ ​*ေတာင္​ပိုင္​း

စသျဖင္​့ အင္​း​ေလး​ေဒသကို #၂ပိုင္​းခြဲ၍ အုပ္​ခ်ဳပ္​ခဲ့ျခင္​းပင္​ ျဖစ္​သည္​။

ယင္​း #ၿမိဳ႕စား ၂ဦးသည္​ *၁၉၅၉ ​ေစာ္​ဘြားမ်ား #အာဏာစြန္​႔ခ်ိန္​ အထိ အုပ္​ခ်ဳပ္​ခဲ့ၾကၿပီး ​ေနာက္​ (၁၉၅၉ ​ေမလ ၁ရက္​မွ စ၍) ခ႐ိုင္​၊ ၿမိဳ႕နယ္​ ခြဲကာ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရး စနစ္​​ေျပာင္​းခဲ့သည္​။

🌟​ေနၾကယ္​ပြင္​့ [က​ေမၺာဇ]🌟
17may2018@RL

မီွျငမ္​းကိုးကား...

-ကုန္​ေဘာင္​မင္​းဆက္​ မဟာရာဇဝင္​​ေတာ္​ႀကီး
-အင္​း​၄ရြာစစ္​တမ္​း
-အင္​း​ေလး​ေဒသ အုပ္​ခ်ဳပ္​​ေရး သမိုင္​း သု​ေတသနစာတမ္​း
-အတြင္​းဝန္​​ေလး (အၿငိမ္း​စား)၏ ​ေျပာျပခ်က္​မ်ား