---------------------------------------
ေမေမေတြရဲ့ စကားကို ငွားၿပီး သံုးလိုက္တာပါ။ တခ်ိဳ႕က ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး ဟုေခၚ၍ တခ်ိဳ႕ကေတာ့နူနူးေလး ဟုေခၚသည္။ CB မွာခဏခဏ လာေမးၾက၏။ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ message မ်ားကို ျဖစ္နိုင္လွ်င္အကုန္စာျပန္ခ်င္ပါသည္။ အခ်ိန္တကယ္မရလို႔ မျပန္ၾကတာကို နားလည္ေပးၾကပါ။ CHM ကို ေဆး႐ုံ। ေဆးခန္း ဟု မမွတ္ပါနွင့္။ သားရွင္မ်ားကို ဒီမွတ္စုေလး ရွယ္ေပးလိုက္ၾကပါရန္။
#ပံုမွန္
----
ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး၏ ထိပ္ဖူူးကို glans ဟုေခၚ၏။ ဆီးေပါက္ဝကေလးက အလယ္မွာ ေနရာယူထား၏။ အေရျပားအပိုေလး( foreskin) က အေပၚမွအုပ္မိုး၍ အေရွ႔ကို ကြ်ံထြက္ေနသည္။ ေမြးကင္းစေလးတြင္ ထိပ္ဖူးနွင့္ အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားတို႔သည္ တြယ္ကပ္ေနၾကသည္။ ကေလးႀကီးလာသည္နွင့္အမွ် တျဖည္းျဖည္း ကြာလာၾကမည္။ ကေလး ၁၀၀ မွာ ၄၀ က အသက္တနွစ္ျပည့္လွ်င္ ကြာသြား ၾကသည္။ ကေလး ၁၀၀ မွာ ၉ ၀ က ေလးနွစ္ျပည့္လွ်င္ ကြာသြား ၾကမည္။ ကေလး ၁၀၀ မွာ ၉ ၉ ေယာက္က အသက္ ၁၅-နွစ္ျပည့္လွ်င္ ကြာသြားၾကမည္။ ကြာသြားမွသာ အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားကို အေနာက္ကိုဆြဲနိုင္သည္။ အဲဒီလို ကြာသြားတဲ့အခ်ိန္မွာတခ်ိဳ႕ကေလးေတြက အနည္းငယ္နာက်င္မွုကို ၁-၂ ရက္ ခံစားရၿပီး ဆီးသြားရင္လည္းနာတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ပံုမွန္ပါ။
မွတ္ခ်က္- မကြာေသးေသာ အေရျပားကို သန္႔ရွင္းေပးရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ ျဖင့္ ဘယ္ေတာ့မွ အေနာက္ကိုဆြဲဖို႔ မႀကိဳးစားပါနွင့္။
#ျဖဴ/ဝါဖတ္ (smegma)
-------------------
မကြာေသးတဲ့ အေရျပားေအာက္မွာ အျဖဴဖတ္। အဝါဖတ္ ေလး မ်ားကို ေတြ႕ရတတ္သည္။ အဲဒါကို smegma ဟုေခၚသည္။ ဘာမွ လုပ္စရာမလိုပါ။တခါတေလ အဲဒီအဖတ္ေတြကေန အရည္ထြက္လာတာကို ျပည္ နွင့္ မွားတတ္ၾကသည္။
#အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားထိပ္ကေလး အနည္းငယ္ေရာင္ျခင္း
( foreskin minor inflammation)
----------------------------------------------
အျဖစ္မ်ားသည္။ ခဏခဏ လာေမးၾကသည္။ ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္း ေတြက ေသး/ဝမ္း စိုေနေသာ diaper(ေသးခံ) နွင့္ အၾကာႀကီး ထိေတြ႕ေနျခင္း। မကြာေသးတာကို အတင္းေနာက္ကို သြားသြား ဆြဲေနျခင္း। ဆပ္ျပာအရမ္းသံုးၿပီး ေသခ်ာမေဆးျခင္း စသည္ျဖင့္။ ေရာင္ေနေသာ ေနရာကို
- diaper ေဘဘီ ဇင့္ ခရင္ ေလး လိမ္းေပးျခင္း।
- hydrocortisone 1% ခရင္မ္ေလး လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းေစသည္။
# ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး ထိပ္ဖူး (glans) ေရာင္ျခင္း ( balanitis )
------------------------------------------
ဒါလည္း အျဖစ္မ်ားသည္။ ကေလးက မသက္မသာျဖစ္။ ဆီးသြားရင္ငို။ ပိုးဝင္ၿပီး ျဖစ္တာမ်ားသည္။ ရိုးရိုးဘက္တီးရီးယားပိုးလား। မွုိပိုး ( candida ) ေၾကာင့္လားဆိုတာလည္း ရွိသည္။ ဆရာဝန္က ခြဲနိုင္ပါသည္။ လုပ္ေပးလို႔ရတာက-
ရိုးရိုးပိုး।ရိုးရိုးေယာင္- ကေလးကို ကေလးခံနိုင္ေသာ ေရေႏြးေလး ထည့္ထားသည့္ ဇလံုထဲတြင္ ထိုင္ေပး। ဆီးသြားေပးခိုင္းပါ။
Hydrocortisone 1% ပါေသာ ေဆးအဆီ/ခရင္ ကိုေယာင္ေနေသာ ေနရာ၌လိမ္းေပးပါ။လံုေလာက္ပါသည္။တခ်ိဳ႕ ဆရာဝန္ေတြကေတာ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးသတ္ေဆးပါေသာ လိမ္းေဆးအဆီ ေလးကိုေပးတတ္ပါသည္။
မွုိပိုး (candida) ေၾကာင့္ေရာင္တာဆိုလွ်င္ ထိပ္ဖူးေလးေယာင္တာအျပင္ အနီစက္ေသးေသးေလးမ်ားပါ ေတြ႕ရတတ္သည္။
ထိုအခါ ဆရာဝန္က ဘက္တီးရီးယားပိုးသတ္ေဆးအစား မွုိပိုးသတ္ေဆး လိမ္းေဆးကိုေပးပါလိမ့္မည္။ က်န္တာကေတာ့ အတူတူပင္။
# ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး၏ ထိပ္ဖူးေရာ। အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားပါ ေတာ္ေတာ္ေလး ေယာင္ရမ္းျခင္း
----------------------------------------------
ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ရမည္။ ဆိုးဝါးလွ်င္ ေဆးရံုတက္ ကုသရမည္။ ဆရာဝန္နွင့္ျပပါ။
# အုပ္မိုးထားေသာအေရျပား၌ အမာ႐ြတ္ျဖစ္၍ ေနာက္ကို လံုးဝဆြဲမရေတာ့ျခင္း ( Phimosis)
----------------------------------------------
အေရျပားနဲ႔ေအာက္က ထိပ္ဖူး မကြာေသးတာကို ခဏခဏ ေနာက္ကို သြား ဆြဲေနလွ်င္ ၾကာလာလွ်င္ အဲဒီအေရျပားမွာ အမာ႐ြတ္ ျဖစ္လာၿပီး လံုးဝေနာက္ျပန္ ဆြဲလို႔မရေတာ့ျခင္းကို phimosis ဟုေခၚသည္။ တခ်ိဳ႕ၾကေတာ့လည္း ေမြးရာပါ ျဖစ္သည္။ ထိပ္ဖူးကိုလည္းမျမင္ရ။ သူ႔အလယ္မွာရွိတဲ့ ဆီးသြားေပါက္ကိုလည္း မျမင္ရေတာ့။ ကေလးကဆီးသြားလွ်င္ ဆီးေကာင္းေကာင္း အျပင္ကိုမေရာက္ပဲ အေရျပားေအာက္တြင္ေအာင္းၿပီး ပူေဖာင္းပံုျဖစ္ေနျခင္း စတာေတြကိုေတြ႕ရပါေတာ့သည္။ မွတ္ခ်က္- အေရျပားေနာက္ကို ဆြဲ၍မရေသးေသာ ကေလးငယ္တိုင္း ဆီးသြားခ်ိန္ အနည္းငယ္ေဖာင္းသည္။အဲဒါက phimosis မဟုတ္ပါ။ မတရားေဖာင္းကားေနမွသာ phimosis ကိုစဥ္းစားပါ။ ကုသနည္းကေတာ့-
-အနည္းငယ္ျပင္းေသာ စတီးရိြဳက္လိမ္းေဆးကို တင္းေနေသာ အေရျပားေပၚ တလခန္႔လိမ္းရန္ ဆရာဝန္က ညြန္ၾကားနိုင္ပါသည္။(betamethasone 0.05% cream BD for 2-4 weeks)
(သို႔မဟုတ္)
-အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း( circumcision) ကို လုပ္ရနိုင္ပါသည္။ မြတ္စလင္। ဂ်ဴး နွင့္ အခ်ိဳ႕ ခရစ္ယာန္မ်ားက ကေတာ့ ဘာသာေရးအရ သူတို႔ကေလးငယ္မ်ားကို circumcision လုပ္ေပးၾကသည္။
# အေရးေပၚ ျပႆနာ ( paraphimosis )
-----------------------------------
အထက္ပါ Phimosis ရွိေသာ ကေလးက အေရျပားကိုအတင္း အေနာက္ကိုဆြဲေသာအခါ ဘာျဖစ္နိုင္သလဲဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အေရျပားက ထိပ္ဖူးရဲ့ အေနာက္ကို ေရာက္သြားၿပီးေတာ့ ဂ်ိဳဂ်ိဳေလးကို ညွစ္ေပေတာ့မည္။ ျပင္းထန္ေသာ နာက်င္မွုကို ခံစားရၿပီး မူလအတိုင္းေအာက္ကိုလည္း ျပန္ဆြဲခ်၍ မရေတာ့။ ေဆး႐ုံကို အျမန္ေျပးပါ။ အေရးေပၚျဖစ္သည္။ ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး ဒုကၡေရာက္သြား နိုင္သည္။ ေဆးရံုကအရမ္းေဝးလွ်င္ နီးစပ္ရာေဆးခန္းကိုသာ ဝင္လိုက္ပါ။
# ဆီးသြားေပါက္ ေအာက္ေရာက္ေနျခင္း( hypospadias )
---------------------------------
ဂ်ိဳဂ်ိဳေလးရဲ့ ဆီးသြားေပါက္က ထိပ္ဖူးေလးရဲ့ အလယ္တည့္တည့္ မွာမရွိပဲ ေအာက္ေရာက္ေနျခင္းကို hypospadias ဟုေခၚသည္။ ကေလးခြဲစိတ္ကု ဆရာဝန္နွင့္ျပပါ။ hypospadias ရွိေသာကေလးကို circumcision မလိုအပ္ပဲ မလုပ္ရပါ။ အဲဒီအေရျပားကို hypospadias ခြဲစိတ္တဲ့အခါ အသံုးခ်ရမွာ မို႔လို႔ပါ။
ဂ်ိဳဂ်ိဳေလးနွင့္ပတ္သက္ၿပီး စိတ္ေအးၾကပါေစ။
ေမတၱာျဖင့္
စိုးမိုးေက်ာ္( Child Health Myanmar Page )
ေမေမေတြရဲ့ စကားကို ငွားၿပီး သံုးလိုက္တာပါ။ တခ်ိဳ႕က ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး ဟုေခၚ၍ တခ်ိဳ႕ကေတာ့နူနူးေလး ဟုေခၚသည္။ CB မွာခဏခဏ လာေမးၾက၏။ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ message မ်ားကို ျဖစ္နိုင္လွ်င္အကုန္စာျပန္ခ်င္ပါသည္။ အခ်ိန္တကယ္မရလို႔ မျပန္ၾကတာကို နားလည္ေပးၾကပါ။ CHM ကို ေဆး႐ုံ। ေဆးခန္း ဟု မမွတ္ပါနွင့္။ သားရွင္မ်ားကို ဒီမွတ္စုေလး ရွယ္ေပးလိုက္ၾကပါရန္။
#ပံုမွန္
----
ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး၏ ထိပ္ဖူူးကို glans ဟုေခၚ၏။ ဆီးေပါက္ဝကေလးက အလယ္မွာ ေနရာယူထား၏။ အေရျပားအပိုေလး( foreskin) က အေပၚမွအုပ္မိုး၍ အေရွ႔ကို ကြ်ံထြက္ေနသည္။ ေမြးကင္းစေလးတြင္ ထိပ္ဖူးနွင့္ အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားတို႔သည္ တြယ္ကပ္ေနၾကသည္။ ကေလးႀကီးလာသည္နွင့္အမွ် တျဖည္းျဖည္း ကြာလာၾကမည္။ ကေလး ၁၀၀ မွာ ၄၀ က အသက္တနွစ္ျပည့္လွ်င္ ကြာသြား ၾကသည္။ ကေလး ၁၀၀ မွာ ၉ ၀ က ေလးနွစ္ျပည့္လွ်င္ ကြာသြား ၾကမည္။ ကေလး ၁၀၀ မွာ ၉ ၉ ေယာက္က အသက္ ၁၅-နွစ္ျပည့္လွ်င္ ကြာသြားၾကမည္။ ကြာသြားမွသာ အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားကို အေနာက္ကိုဆြဲနိုင္သည္။ အဲဒီလို ကြာသြားတဲ့အခ်ိန္မွာတခ်ိဳ႕ကေလးေတြက အနည္းငယ္နာက်င္မွုကို ၁-၂ ရက္ ခံစားရၿပီး ဆီးသြားရင္လည္းနာတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ပံုမွန္ပါ။
မွတ္ခ်က္- မကြာေသးေသာ အေရျပားကို သန္႔ရွင္းေပးရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ ျဖင့္ ဘယ္ေတာ့မွ အေနာက္ကိုဆြဲဖို႔ မႀကိဳးစားပါနွင့္။
#ျဖဴ/ဝါဖတ္ (smegma)
-------------------
မကြာေသးတဲ့ အေရျပားေအာက္မွာ အျဖဴဖတ္। အဝါဖတ္ ေလး မ်ားကို ေတြ႕ရတတ္သည္။ အဲဒါကို smegma ဟုေခၚသည္။ ဘာမွ လုပ္စရာမလိုပါ။တခါတေလ အဲဒီအဖတ္ေတြကေန အရည္ထြက္လာတာကို ျပည္ နွင့္ မွားတတ္ၾကသည္။
#အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားထိပ္ကေလး အနည္းငယ္ေရာင္ျခင္း
( foreskin minor inflammation)
----------------------------------------------
အျဖစ္မ်ားသည္။ ခဏခဏ လာေမးၾကသည္။ ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္း ေတြက ေသး/ဝမ္း စိုေနေသာ diaper(ေသးခံ) နွင့္ အၾကာႀကီး ထိေတြ႕ေနျခင္း। မကြာေသးတာကို အတင္းေနာက္ကို သြားသြား ဆြဲေနျခင္း। ဆပ္ျပာအရမ္းသံုးၿပီး ေသခ်ာမေဆးျခင္း စသည္ျဖင့္။ ေရာင္ေနေသာ ေနရာကို
- diaper ေဘဘီ ဇင့္ ခရင္ ေလး လိမ္းေပးျခင္း।
- hydrocortisone 1% ခရင္မ္ေလး လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းေစသည္။
# ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး ထိပ္ဖူး (glans) ေရာင္ျခင္း ( balanitis )
------------------------------------------
ဒါလည္း အျဖစ္မ်ားသည္။ ကေလးက မသက္မသာျဖစ္။ ဆီးသြားရင္ငို။ ပိုးဝင္ၿပီး ျဖစ္တာမ်ားသည္။ ရိုးရိုးဘက္တီးရီးယားပိုးလား। မွုိပိုး ( candida ) ေၾကာင့္လားဆိုတာလည္း ရွိသည္။ ဆရာဝန္က ခြဲနိုင္ပါသည္။ လုပ္ေပးလို႔ရတာက-
ရိုးရိုးပိုး।ရိုးရိုးေယာင္- ကေလးကို ကေလးခံနိုင္ေသာ ေရေႏြးေလး ထည့္ထားသည့္ ဇလံုထဲတြင္ ထိုင္ေပး। ဆီးသြားေပးခိုင္းပါ။
Hydrocortisone 1% ပါေသာ ေဆးအဆီ/ခရင္ ကိုေယာင္ေနေသာ ေနရာ၌လိမ္းေပးပါ။လံုေလာက္ပါသည္။တခ်ိဳ႕ ဆရာဝန္ေတြကေတာ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးသတ္ေဆးပါေသာ လိမ္းေဆးအဆီ ေလးကိုေပးတတ္ပါသည္။
မွုိပိုး (candida) ေၾကာင့္ေရာင္တာဆိုလွ်င္ ထိပ္ဖူးေလးေယာင္တာအျပင္ အနီစက္ေသးေသးေလးမ်ားပါ ေတြ႕ရတတ္သည္။
ထိုအခါ ဆရာဝန္က ဘက္တီးရီးယားပိုးသတ္ေဆးအစား မွုိပိုးသတ္ေဆး လိမ္းေဆးကိုေပးပါလိမ့္မည္။ က်န္တာကေတာ့ အတူတူပင္။
# ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး၏ ထိပ္ဖူးေရာ। အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားပါ ေတာ္ေတာ္ေလး ေယာင္ရမ္းျခင္း
----------------------------------------------
ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ရမည္။ ဆိုးဝါးလွ်င္ ေဆးရံုတက္ ကုသရမည္။ ဆရာဝန္နွင့္ျပပါ။
# အုပ္မိုးထားေသာအေရျပား၌ အမာ႐ြတ္ျဖစ္၍ ေနာက္ကို လံုးဝဆြဲမရေတာ့ျခင္း ( Phimosis)
----------------------------------------------
အေရျပားနဲ႔ေအာက္က ထိပ္ဖူး မကြာေသးတာကို ခဏခဏ ေနာက္ကို သြား ဆြဲေနလွ်င္ ၾကာလာလွ်င္ အဲဒီအေရျပားမွာ အမာ႐ြတ္ ျဖစ္လာၿပီး လံုးဝေနာက္ျပန္ ဆြဲလို႔မရေတာ့ျခင္းကို phimosis ဟုေခၚသည္။ တခ်ိဳ႕ၾကေတာ့လည္း ေမြးရာပါ ျဖစ္သည္။ ထိပ္ဖူးကိုလည္းမျမင္ရ။ သူ႔အလယ္မွာရွိတဲ့ ဆီးသြားေပါက္ကိုလည္း မျမင္ရေတာ့။ ကေလးကဆီးသြားလွ်င္ ဆီးေကာင္းေကာင္း အျပင္ကိုမေရာက္ပဲ အေရျပားေအာက္တြင္ေအာင္းၿပီး ပူေဖာင္းပံုျဖစ္ေနျခင္း စတာေတြကိုေတြ႕ရပါေတာ့သည္။ မွတ္ခ်က္- အေရျပားေနာက္ကို ဆြဲ၍မရေသးေသာ ကေလးငယ္တိုင္း ဆီးသြားခ်ိန္ အနည္းငယ္ေဖာင္းသည္။အဲဒါက phimosis မဟုတ္ပါ။ မတရားေဖာင္းကားေနမွသာ phimosis ကိုစဥ္းစားပါ။ ကုသနည္းကေတာ့-
-အနည္းငယ္ျပင္းေသာ စတီးရိြဳက္လိမ္းေဆးကို တင္းေနေသာ အေရျပားေပၚ တလခန္႔လိမ္းရန္ ဆရာဝန္က ညြန္ၾကားနိုင္ပါသည္။(betamethasone 0.05% cream BD for 2-4 weeks)
(သို႔မဟုတ္)
-အုပ္မိုးထားေသာ အေရျပားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း( circumcision) ကို လုပ္ရနိုင္ပါသည္။ မြတ္စလင္। ဂ်ဴး နွင့္ အခ်ိဳ႕ ခရစ္ယာန္မ်ားက ကေတာ့ ဘာသာေရးအရ သူတို႔ကေလးငယ္မ်ားကို circumcision လုပ္ေပးၾကသည္။
# အေရးေပၚ ျပႆနာ ( paraphimosis )
-----------------------------------
အထက္ပါ Phimosis ရွိေသာ ကေလးက အေရျပားကိုအတင္း အေနာက္ကိုဆြဲေသာအခါ ဘာျဖစ္နိုင္သလဲဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အေရျပားက ထိပ္ဖူးရဲ့ အေနာက္ကို ေရာက္သြားၿပီးေတာ့ ဂ်ိဳဂ်ိဳေလးကို ညွစ္ေပေတာ့မည္။ ျပင္းထန္ေသာ နာက်င္မွုကို ခံစားရၿပီး မူလအတိုင္းေအာက္ကိုလည္း ျပန္ဆြဲခ်၍ မရေတာ့။ ေဆး႐ုံကို အျမန္ေျပးပါ။ အေရးေပၚျဖစ္သည္။ ဂ်ိဳဂ်ိဳေလး ဒုကၡေရာက္သြား နိုင္သည္။ ေဆးရံုကအရမ္းေဝးလွ်င္ နီးစပ္ရာေဆးခန္းကိုသာ ဝင္လိုက္ပါ။
# ဆီးသြားေပါက္ ေအာက္ေရာက္ေနျခင္း( hypospadias )
---------------------------------
ဂ်ိဳဂ်ိဳေလးရဲ့ ဆီးသြားေပါက္က ထိပ္ဖူးေလးရဲ့ အလယ္တည့္တည့္ မွာမရွိပဲ ေအာက္ေရာက္ေနျခင္းကို hypospadias ဟုေခၚသည္။ ကေလးခြဲစိတ္ကု ဆရာဝန္နွင့္ျပပါ။ hypospadias ရွိေသာကေလးကို circumcision မလိုအပ္ပဲ မလုပ္ရပါ။ အဲဒီအေရျပားကို hypospadias ခြဲစိတ္တဲ့အခါ အသံုးခ်ရမွာ မို႔လို႔ပါ။
ဂ်ိဳဂ်ိဳေလးနွင့္ပတ္သက္ၿပီး စိတ္ေအးၾကပါေစ။
ေမတၱာျဖင့္
စိုးမိုးေက်ာ္( Child Health Myanmar Page )
No comments:
Post a Comment