Electronic Transaction Law (Episode I)

ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္

ႏုိင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ

အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ဥပေဒ

(ႏုိင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ ဥပေဒအမွတ္ ၅ ။ ၂၀၀၄)

၁၃၆၆ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လဆန္း ၁၂ ရက္

(၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ၊ ဧၿပီလ ၃၀ ရက္)

ႏုိင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီသည္ ေအာက္ပါဥပေဒကုိျပ႒ာန္းလုိက္သည္။

(အခန္း ၁)

အမည္ႏွင့္ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပခ်က္

၁။ ဤဥပေဒကုိ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရးဥပေဒဟု ေခၚတြင္ေစရမည္။

၂။ ဤဥပေဒတြင္ ပါရွိေသာ ေအာက္ပါစကားရပ္မ်ားသည္ ေဖာ္ျပပါအတိုင္း အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္ေစရမည္။

(က) သတင္းအခ်က္အလက္ (Information) ဆုိရာတြင္ အခ်က္အလက္ (Data)၊ မူရင္းစာ (Text) ၊ ပုံရိပ္သ႑ာန္ (Image) ၊ အသံ၊ သေကၤတ (Code) ၊ ကြန္ပ်ဴတာ ပရိုဂရမ္၊ ေဆာ့ဖ္၀ဲ(Software) ႏွင့္ အခ်က္အလက္ အစုအေ၀း (Data base) တုိ႔ပါ၀င္သည္။

(ခ) အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္း (Electronic record) ဆုိသည္မွာ သတင္းအခ်က္အလက္စနစ္တစ္ခုတြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သတင္း အခ်က္အလက္စနစ္တစ္ခုမွ အျခားစနစ္တစ္ခုသုိ႔ေပးပုိ႔ေရးအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ သံလုိက္ ဓာတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလင္းတန္းျဖတ္သန္းျခင္း နည္း (Optical Means) ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူအျခားနည္းပညာ တစ္ရပ္ရပ္ ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ သတင္းအခ်က္အလက္တစ္ခုခုကုိ ျဖစ္ေပၚေစေသာ၊ေပးပုိ႔ေသာ၊ လက္ခံရယူေသာ (သုိ႔) သိုမွီးထိန္းသိမ္းေသာ အေထာက္ အထား မွတ္တမ္းကုိဆုိသည္။

(ဂ) အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာ (Electronic Data message) ဆုိသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္အခ်က္အလက္ အျပန္အလွန္ ပုိ႔ေဆာင္သည့္ အီးဒီအုိင္စနစ္(Electronic data interchange) ဖက္စ္၊ အီးေမးလ္၊ ေၾကးနန္း၊ တဲလက္စ္ႏွင့္ တယ္လီ ေကာ္ပီတုိ႔အပါအ၀င္ အီလက္ထေရာနစ္နည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလင္းတန္းျဖတ္သန္းျခင္း နည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊အလားတူအျခားနည္းပညာ တစ္ရပ္ရပ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ ျဖစ္ေပၚေစေသာ ၊ ေပးပုိ႔ေသာ၊ လက္ခံရယူေသာ (သုိ႔) သုိမွီးထိန္းသိမ္းေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ကုိ ဆုိသည္။

(ဃ) ကြန္ပ်ဴတာ ဆုိသည္မွာ သတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ မွတ္တမ္းမ်ားရယူျခင္း၊ ထားရွိျခင္း၊တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသုိ႔ ေပးပုိ႔ျခင္း၊ သုိမွီး ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ လုပ္ငန္းစဥ္အလုိက္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ႏွင့္ လိုအပ္ေသာ အခ်ိန္၌ ျပည္လည္ေဖာ္ထုတ္၍ အသုံးျပဳျခင္းတုိ႔ကုိ လည္းေကာင္း၊ သခ်ၤာဆုိင္ရာႏွင့္ ယုတၱိေဗဒဆုိင္ရာ နည္းလမ္းမ်ား အသုံးျပဳေဆာင္ရြက္ျခင္းကုိလည္းေကာင္း၊အီလက္ထေရာနစ္ နည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ သံလုိက္ဓာတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ အျခားနည္းပညာတစ္ရပ္ရပ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည့္ ပစၥည္းကိရိယာကုိ ဆုိသည္။

(င) ကြန္ပ်ဴတာကြန္ရက္ (Computer network) ဆုိသည္မွာ ၿဂိဳဟ္တုမွ တစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ၊အျခားနည္းပညာတစ္ရပ္ရပ္မွတစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ ကြန္ပ်ဴတာအခ်င္းခ်င္းခ်ိတ္ဆက္အသုံးျပဳေသာကြန္ယက္စနစ္ကုိ ဆုိသည္။

(စ) အီလက္ထေရာနစ္ ထုိးၿမဲလက္မွတ္ (Electronic signature) ဆုိသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း၏ ပင္ရင္းစစ္မွန္ေၾကာင္းႏွင့္ ျပင္ဆင္မႈ (သုိ႔) အစားထုိးမႈမရွိေၾကာင္းတုိ႔ကုိအတည္ျပဳရန္ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ျဖစ္ေစ ၊အလားတူအျခားနည္းပညာတစ္ရပ္

ရပ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ ကုိယ္တုိင္ (သုိ႔) ကုိယ္စားစီစဥ္ထားသည့္ သေကၤတ (သုိ႔) အမွတ္အသားကုိဆုိသည္။

(ဆ) သက္ေသခံလက္မွဃတ္ ထုတ္ေပးပုိင္ခြင့္ရွိသူ (Certification authority) ဆုိသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္ ထုိးၿမဲလက္မွတ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕က ဤဥပေဒအရ ထုတ္ေပးသည့္လုိင္စင္ကုိ ရရိွေသာပုဂိၢဳလ္ (သို႔) အဖြ႕ဲအစည္းကုိ ဆုိသည္။

(ဇ) သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate) ဆုိသည္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးသူႏွင့္ ထုိးၿမဲလက္မွတ္ဖန္တီးေသာ အခ်က္အလက္တုိ႔၏ ဆက္ႏြယ္မႈကုိ ေသခ်ာေစသည့္ အီလက္ထေရာနစ္အခ်က္အလက္သတင္းလႊာ (သုိ႔) အျခားမွတ္တမ္းအျဖစ္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပုိင္ခြင့္ရွိသူက ငွားရမ္းသုံးစဲြသူ (Subscriber) အား ထုတ္ေပးသည့္လက္မွတ္ကုိ ဆုိသည္။

(စ်) မူလေဆာင္ရြက္ေပးပုိ႔သူ (Originator) ဆုိသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း (သုိ႔)အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာကုိ ဖန္တီးရန္ျဖစ္ေစ၊ စတင္ေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္ေစ၊ ေပးပုိ႔ရန္ျဖစ္ေစ၊ ေဆာင္ရြက္သူ (သုိ႔) ထုိသူ၏ ကုိယစားလွယ္ကုိ ဆုိသည္။ ယင္းစကားရပ္တြင္ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း (သုိ႔) အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္သတင္းလႊာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အျခားသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးသည့္ ၾကားခံေဆာင္ရြက္သူမပါ၀င္။

(ည) လက္ခံသူ (Addressee) ဆုိသည္မွာ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပုိ႔သူက ေပးပုိ႔သည့္ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း (သုိ႔) အီလက္ ထေရာနစ္အခ်က္အလက္သတင္းလႊာကုိ လက္ခံရရွိေစရန္ရည္ရြယ္သည့္ ပုဂိၢဳလ္ကုိဆုိသည္။ ယင္းစကားရပ္တြင္ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္း (သုိ႔) အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္သတင္းလႊာႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အျခားသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပး သည့္ ၾကားခံေဆာင္ရြက္သူ မပါ၀င္။

(ဋ) ငွားရမ္းသုံးစဲြသူ ဆုိသည္မွာ သက္ေသခံလက္မွတ္တြင္ နည္းပညာတစ္ရပ္ရပ္အရ အမည္ေဖာ္ျပထားေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ထုိးၿမဲလက္မွတ္ ေရးထုိးသူ အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ျခင္းခံရသည့္ ပုဂိၢဳလ္ကုိဆုိသည္။

(ဌ) ဗဟုိအဖြဲ႕ ဆုိသည္မွာ ဤဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ဗဟုိအဖြဲ႕ကုိ ဆုိသည္။

(ဍ) ၀န္ႀကီးဌာန ဆုိသည္မွာ ဆက္သြယ္ေရး၊ စာတုိက္ႏွင့္ ေၾကးနန္း၀န္ႀကီးဌာနကုိ ဆုိသည္။

(ဎ) ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ ဆုိသည္မွာ ဤဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေရး ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ကုိ ဆုိသည္။

Note: အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ဥပေဒ အခန္းစုစုေပါင္း (၁၃)ခန္းရွိသည္ကို ဆက္လက္ေ၀ငွပါမည္။