Bird Flu (1)

ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး အျမဲသတိရွိသင့္
ေဆးတကၠသိုလ္(၁)အဏုဇီ၀ေဗဒဌာန၊ ပါေမာကၡဌာနမႈး၊ ပါေမာကၡေဒါက္တာ ၾကည္ၾကည္သင္းႏွင့္ေတြ႔ဆံုျခင္း
ေဖေဖာ္၀ါရီ၂၈ရက္က ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္းက ျမိဳ႕နယ္အခ်ိဳ႕မွာ ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့သံသယျဖစ္ဖြယ္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါကို မတ္၁၀ရက္က H5N1ဗိုင္းရပ္စ္ (confirmed H5N1 Avian Influenza)အျဖစ္အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆ခုႏွစ္ မတ္လ၈ရက္က H5N1ဗိုင္းရပ္စ္ကို စစ္ကိုင္းနဲ႔ မႏၲေလးမွာ ပထမဆံုးေတြ႔ရွိခဲ့ျပီး ယခုဒုတိယအၾကိမ္ ကရန္ကုန္မွာေတြ႔ရွိတာပါ။ WHOစာရင္းအရ ၂၀၀၇မတ္လ ၉ရက္ေန႔အထိ ကမၻာေပၚမွာ လူ၂၇၇ေယာက္ H5N1 ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံရျပီး ၁၆၇ေယာက္ေသဆံုးျပီးျဖစ္ပါတယ္။ၾကက္ငွက္တင္မက ဘဲ လူကိုပါကူးစက္ေနျပီျဖစ္တဲ့ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ H5N1န႔ဲပတ္သက္ျပီး ရန္ကုန္ေဆးတကၠသိုလ္(၁)အဏုဇီ၀ေဗဒဌာန၊ ပါေမာကၡႏွင့္ ဌာနမွဴး၊ ပါေမာကၡေဒါက္တာၾကည္ၾကည္သင္းကို မတ္၉ရက္ေန႔က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။အခ်ိဳ႕ကို ေကာက္ ႏုတ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
ကုမုျဒာ။ ။ H5N1ဗိုင္းရပ္စ္က လူကိုကူးစက္ႏိုင္ပါသလားခင္ဗ်ာ။
ေဒါက္တာၾကည္ၾကည္သင္း။ ။ အရင္တုန္းက ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးက ငွက္ေတြမွာပဲျဖစ္တာ။H5N1က ၁၉၉၇တုန္းက ေဟာင္ေကာင္မွာ အသားစားၾကက္မွာျဖစ္ျပီး လူကိုကူးတယ္။Avian influenzaၾကက္ငွက္တုပ္ ေကြး အမ်ိဳးမ်ိဳးထဲမွာ လူကို ကူးတဲ့ ပထမဆံုးသက္ေသ သာဓကပဲ။ အဲသည္တုန္းက လူ၁၈ေယာက္ကို ကူးတယ္။ ေျခာက္ေယာက္ ေသတယ္။ ငွက္တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ေတြက သာမန္အားျဖင့္ လူကိုကူးစက္ေလ့မရွိဘူး။ဒါေပမဲ့ ခုေတာ့ မ်ိဳးရိုးဗီဇေျပာင္းလဲျပီး လူေတြကိုပါ ေရာဂါေပးႏိုင္လာျပီ။influenza virus(တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္)ေတြက တျခားvirusေတြနဲ႔မတူဘူး။မ်ိဳးဗီဇေျပာင္းလဲမႈ(mutation)သိပ္မ်ားတယ္။
ကုမုျဒာ။ ။ H5N1ဗိုင္းရပ္စ္က ၾကက္ငွက္ေတြရဲ႕ ဘယ္အစိတ္အပိုင္းေတြမွာေတြ႔ရတတ္ျပီး ဘယ္လို ကူးစက္ တတ္ပါသလဲခင္ဗ်ာ။
ၾကည္။ ။ၾကက္ငွက္ေတြရဲ႕ အစာအူလမ္းေၾကာင္း၊အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း၊ႏွာရည္ေတြ၊တံေတြးေတြ၊မစင္ေတြ၊ ၾကက္ေတြကထြက္သမွ်အရည္ေတြနဲ႔ေသြးထဲမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ကရွိတယ္။စစခ်င္းကေတာ့ ငွက္ရုိင္း(wild bird)ေတြ အထူးသျဖင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္တဲ့ငွက္ေတြ(migratory water bird)ဆီက ကူးတာပဲ။H5N1ရွိတဲ့ ငွက္ရုိင္းေတြ ကအေပၚကျဖတ္ပ်ံရင္း ေရကန္ထဲမွာ ေရဆင္းေသာက္မယ္။မစင္စြန္႔မယ္။ အဲသည္ကန္ထဲမွာ အိမ္ေမြးငွက္ (domestic bird)ေတြက အတူရွိေနမယ္ဆိုရင္ ေရေသာက္ရင္းကူးႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘဲေတြ၊ သူတို႔ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ေရာဂါပိုး၀င္ေပမဲ့ လကၡဏာမျပဘူး။ ဘဲေတြကို silent reservoir(တိတ္တဆိတ္ သိုေလွာင္ထား သူ)လို႔ေခၚတယ္။(Trojan horse ဟုလည္းေခၚသည္။) သူတို႔ကတစ္ဆင့္ တျခားၾကက္ငွက္ေတြကို ကူးတယ္။ အဓိက မစင္ကကူးတာပဲ။ ၾကက္ေတြရဲ႕ အေမြးအေတာင္ေတြမွာ မစင္ေတြကပ္ေနႏိုင္တာပဲ။သည္မွာဆို စက္ဘီး လက္ကိုင္မွာ ေဇာက္ထိုးခ်ိတ္ျပီးသယ္သြားရင္ အေတာင္ေတြလႈပ္ခတ္မယ္။ အဲသည္ၾကက္ေမြးေတြ ႏွာေခါင္းထဲ ရွဴမိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ ေစ်းထဲေရာက္ရင္ သတ္မယ္၊အေမြးခၽြတ္မယ္၊ခုတ္ထစ္အူကလီစာထုတ္ေတာ့ ေသြးေတြ၊ အရည္ေတြ၊ မစင္ေတြ ကိုင္တြယ္မိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ၾကက္သတ္တဲ့သူ၊ၾကက္ကိုင္တဲ့သူေတြက ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတဲ့ သူေတြ(high risk)ပဲ။
အဲသည္ၾကက္ေသအစိမ္းေတြကို အိမ္ရွင္မေတြက ၀ယ္ေတာ့ကိုင္မယ္၊စမ္းမယ္၊ေရြးမယ္၊ အသားေတြ၊ေသြးေတြ၊ အရည္ေတြနဲ႔ထိမယ္။လက္မွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပါလာရင္finger to face (လက္နဲ႔မ်က္ႏွာကို ထိပြတ္မယ္) ကူးႏိုင္တယ္။ အိမ္ရွင္မနဲ႔ အေရာင္းေစ်းသည္ေတြလည္းhigh riskပဲ။အိမ္ေရာက္လို႔ ခုတ္ထစ္ေတာ့လည္း စဥ္းတီတံုးက တစ္ဆင့္ တျခားအစားအေသာက္ေတြကို ကူးႏိုင္တယ္။ဒါေၾကာင့္ လက္ကိုစင္ေအာင္ေဆးရမယ္။
ကုမုျဒာ။ ။ေရာဂါပိုးပါတဲ့ ၾကက္သားကိုအၾကမ္းဖ်င္း ဘယ္လိုသိႏိုင္ပါသလဲ။ အခုလိုၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆရာမၾကီးအေနနဲ႔ ၾကက္ဘဲအသားနဲ႔ ဥေတြစားမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုစီမံေဆာင္ရြက္ပါမလဲ။
ၾကည္။ ။ၾကက္သားကိုၾကည့္ရင္ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေသြးနီစက္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိႏိုင္တယ္။ ၾကက္ေျခေထာက္ေတြ ၊ ႏွလံုး၊အသည္းနဲ႔ ေလျပြန္ေခ်ာင္းေတြမွာလည္း ေသြးအစက္အေပ်ာက္ေတြ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ဒါဆိုမ၀ယ္ပါနဲ႔။၇၀ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ဆိုရင္ ဗိုင္းရပ္စ္က ေသတယ္။ သည္မွာေတာ့ ခ်က္ရင္ပြက္ပြက္ဆူျပီးႏူးတဲ့အထိခ်က္ၾကေတာ့ ၇၀ ဒီဂရီထက္မကပါဘူး။ ခ်က္ျပီးသားစားတဲ့လူကေတာ့ no riskပဲ။ကိုယ္တိုင္ၾကက္၀ယ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပလတ္စတစ္လက္အိတ္ေလးေတာ့ေဆာင္ထားရမယ္။လက္ကို ဆပ္ျပာနဲ႔ ေသခ်ာေဆးမယ္။ၾကက္ဥ၊ဘဲဥမွာလည္း ၾကက္ေခ်းေပတာေတြ ရွိေနေတာ့ သတိထားရမယ္။H5N1ပါတဲ့ ၾကက္ေခ်းေတြက ဥထည့္တဲ့ဗန္း(tray)ေတြမွာ ေပေနမယ္။ အဲသည္ထဲကို ဥခြံကိုေဖာက္ျပီး အထဲကို၀င္ႏိုင္တယ္။ ၾကက္ဥကိုခြဲလို႔ ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ အကာနဲ႔အႏွစ္ ေရာေနရင္၊ေၾကေနရင္၊ပံုမွန္မဟုတ္ရင္ မစားနဲ႔။အေရးၾကီးတာက လံုး၀အစိမ္းမစားနဲ႔။မက်က္တက်က္(half fried)ေတြ၊(half boiled)ေတြမစားနဲ႔။ တကယ္စားခ်င္တယ္ဆိုရင္ ေသခ်ာေခါက္ျပီး က်က္ေအာင္ေၾကာ္စားေပါ့။ေလာေလာဆယ္ ရန္ကုန္တိုင္းထဲမွာျဖစ္ေနျပီဆိုေတာ့ မစားေသး ဘူး။ မႏၲေလးမွာျဖစ္တုန္းကေတာ့စားတယ္။