အသည္းေရာင္အသား၀ါ B ပိုးႏွင့္ C ပိုးအေၾကာင္းမ်ားကို သိလိုသူမ်ားအတြက္
အျပည့္အစံု ေပါင္းခ်ဳပ္ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။
အသည္းေရာဂါမ်ားႏွင္႔ပတ္သက္၍
---------------
ဆရာ့ အေမရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိုယ္ေတြ႕ ျဖစ္ရပ္ေလးကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အေမက အသက္ ၇ဝ ႏွစ္ထဲမွာပဲ ဒီႏွစ္ မတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔ ကပဲ နာတာရွည္ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေရာဂါရယ္၊ အသည္းကင္ဆာ ေရာဂါရယ္ေၾကာင့္ ဆံုးသြားခဲ့ ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေရာဂါကို မေပါ့ဆပါနဲ႔လို႔ ေျပာခ်င္ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုး၊ စီပိုး ျဖစ္တဲ့လူေတြ ေတာ္ေတာ္ မ်ားပါတယ္။ ေသြးသြင္းတာက ျဖစ္ျဖစ္၊ ခြ ဲစိတ္ ကုသမႈ ခံယူတာက ျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆးထိုး တာက ျဖစ္ျဖစ္၊ မသန္႔ရွင္းတဲ့ ခြဲခန္းသံုး ပစၥည္းေတြ၊ ေဆးထိုးအပ္ေတြ ကေန တစ္ဆင့္ ကူးတာ မ်ားပါတယ္။
အမ်ဳိးသားမွာ ပိုးရွိေနရင္ အမ်ဳိးသမီးကိုလည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာ့ အေဖမွာေတာ့ ဘီပိုး၊ စီပိုးေတြ မရွိပါဘူး။ အေမကေတာ့ ဆရာ မွတ္မိသေလာက္ ဆုိရင္ ဆရာတုိ႔ ေဆးေက်ာင္းသား ဘဝမွာတုန္း ကတည္းက သြားဒုကၡ ေပးတာေၾကာင့္ သြားေဆးခန္းေတြမွာ သြားျပခဲ့ ရတယ္။ ဆရာတုိ႔ မိသားစုကေတာ့ အဲဒါေၾကာင့္ လို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ မိသားစု ဆုိေပမယ့္ အေမ့မွာ စီပိုး ရွိေနတာကို လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ေလာက္က မွ သိပါတယ္။ အေမက က်န္းမာေရး ေကာင္းေနၿပီး အေမ ကိုယ္တုိင္က ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း ေၾကာက္ေတာ့ မစစ္ျဖစ္ဘူး။ ဆရာဝန္ မိသားစု ဆုိေပမယ့္ အဲဒီ တစ္ခ်က္ေတာ့ လြတ္သြားတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ေလာက္ အေမ အစားအေသာက္ ပ်က္တယ္၊ ၾကည့္ရတာလည္း ပံုစံ နည္းနည္း ေျပာင္းတာေၾကာင့္ ေဆး႐ံုကုိ ေခၚၿပီး စစ္ေဆး ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေတြ႕တာက စီပိုး ရွိေနပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ အသည္း အားေဆး ေပးၿပီး စီပိုးကို ကုသဖို႔ လုပ္ပါတယ္။
ေသြးထဲမွာ alpha-feto protein စစ္လိုက္ေတာ့ အရမ္း မ်ားေန ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ CT Scan ႐ိုက္ၾကည့္ လိုက္ေတာ့ အသည္းက ကင္ဆာ စျဖစ္ ေနပါၿပီ။ အသည္းကို ေဆးျဖန္းတာ (TACE-Trans-arterial Chemoemboliz ation) ေလးႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ရ ပါတယ္။ ေရာဂါသိၿပီး မဆံုးခင္ အထိ သံုးႏွစ္ေလာက္ အတြင္းမွာ ေအးေအးေဆးေဆးေတာ့ ေနသြားရ ပါတယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈက ျပည္သူလူထုမွ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူလူထုကို ေစာင့္ေရွာက္ ေနတဲ့ ဆရာဝန္ေတြ၊ ဆရာဝန္ရဲ႕ မိသားစုဝင္ေတြ မွာလည္း ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ကိုယ္က သူမ်ားကိုပဲ ဂ႐ုစိုက္ ေနၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဂ႐ုစိုက္ဖုိ႔ ေမ့ေနတတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႐ုတ္တ႐ုတ္ ေလျဖတ္တာတို႔၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းတာတို႔၊ ရင္ဘတ္ ေအာင့္တာတို႔၊ ဆီးခ်ဳိ ျဖစ္တာတုိ႔ ဆရာဝန္ထဲမွာ ကို အျဖစ္မ်ား ၾကတယ္။ ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္လည္း ျပင္းထန္တာကို ေတြ႕ရတယ္။
အႀကံေပးခ်င္တာ ကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြ ကိုယ္တိုင္လည္း က်န္းမာေရး စစ္ေဆးေပးၾကပါ။ ဘီပိုး၊ စီပိုးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အခုေခတ္မွာ လူငယ္ လူရြယ္ေတြလည္း အိမ္ေထာင္ဘက္ ေရြးမယ္ ဆုိရင္ မယူခင္မွာ ေသြး စစ္ေဆးတာကို အရင္ လုပ္သင့္ ပါတယ္။ ကုိယ့္အတြက္ သာမကဘဲ ေမြးလာမယ့္ ကေလး အတြက္ပါ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိႏုိင္တာ ေၾကာင့္ပါ။ မလိုအပ္ဘဲ ေဆးထိုးတာကို ေရွာင္ၾကဥ္ ေစခ်င္ ပါတယ္။ စိတ္ခ် ယံုၾကည္ရတဲ့ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမွာသာ ေဆးထိုး ေစခ်င္ ပါတယ္။ ခြၽန္ထက္တဲ့ ကိရိယာေတြနဲ႔ အေရျပားကို ထုိးေဖာက္တာ ဆုိရင္ သတိထား ေစခ်င္ ပါတယ္။ အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီပိုး၊ စီပိုးေတြက ျဖစ္တာ ၾကာလာတာနဲ႔ အသည္းေျခာက္တာ၊ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္တာေတြ ႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာ့ အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာ ကေတာ့ ဒီေခတ္ႀကီးက အရမ္း တိုးတက္ တာေၾကာင့္ ဘာပဲလုပ္လုပ္ သတိနဲ႔ ဉာဏ္နဲ႔ ဆင္ျခင္ၿပီး လုပ္ေစခ်င္တယ္။
(ပါေမာကၡ ေဒါက္တာစိန္လင္း( ခြဲစိတ္နွင့္ ကင္ဆာ ပါရဂူ)
-----------------------------------------------------------------
Hepatitis C (စီ) ပိုး
အသက္ (35) ႏွစ္။ C ေပါ့စတစ္ပါ။ ပိုးေကာင္ေရ 6 သိန္းေက်ာ္။ Fame က ေဆးနဲ႔ ရီဘာဘရင္း တြဲေသာက္ေနပါတယ္။ 3.6 သန္းကေန ေျခာက္လေသာက္ေတာ့ က်သြားတာပါ။ အမ္ထရာေဆာင္း ႐ိုက္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္အမႈန္ နည္းနည္း ေတြ႔တယ္တဲ့။ Fatty liver လို႔လဲပါတယ္။ Alt Ast ေတြေကာင္းပါတယ္။ လစ္ပစ္လဲစစ္တာပုံမွန္ပါပဲ။ လစဥ္လဲ အမ္ထရာေဆာင္း ႐ိုက္ပါတယ္။ ဒီလမွာ ခုလိုလာထြက္ေနပါတယ္။ ဘာဆက္လုပ္ရမယ္ (or) ဘယ္လို take care လုပ္ရမယ္ဆိုတာ fb ကေန ရွင္းျပေပးေစလိုပါတယ္။
အသဲေရာင္ (စီ) ေတြ႔ရင္ ေရာဂါလကၡဏာမရွိဘဲေနတတ္လို႔၊ အေတာ္မ်ားမ်ားက ေဆးစစ္တဲ့အခါ အမွတ္မထင္ ပိုးရွိေနတာကို ေတြ႔ၾကရတယ္။ (စီ) ပိုးေတြ႔တယ္လို႔ဆိုရင္ သူဟာကမၻာေပၚကလူေပါင္းသန္း ၁၇ဝ ထဲက တေယာက္ပါ။ ပိုးရွိေနသူ ၁ဝဝ မွာ ၇၅-ဂ၅ ေယာက္ေလာက္ကနာတာရွည္ ျဖစ္ၾကတယ္။ အႏွစ္ ၂ဝ ေက်ာ္ရင္ ၂ဝ-၃ဝ% က အသဲေျခာက္တယ္။ အသဲေျခာက္သူ ၁-၄% က အသဲကင္ဆာျဖစ္တယ္။ ႏွစ္စဥ္ ၂-၅% က အသဲအလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာ ျဖစ္တယ္။http://www.patient.co.uk/doctor/hepatitis-c-pro
Hepatitis C virus (HCV) ဗိုင္းရပ္စ္ (စီ) ပိုးဝင္ရင္ သာမန္ကာရွန္ကာ ၁-၂ ပါတ္ေလာက္သာ ခံစားရတာမ်ိဳးနဲ႔ အသက္ကိုပါ ရန္ရွာတဲ့ အဆင့္မ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ (ဘီ) နဲ႔မတူတာက ဘီပိုးဟာအထဲဝင္ျပီး၊ ကင္းစင္သြားႏိုင္ေပမဲ့ (စီ) ပိုးကေတာ့ အျမဲရွိေနတတ္တယ္။ (ဘီ) ပိုးကလိင္ကေနတဆင့္ ကူးစက္တာမ်ားျပီး၊ (စီ) ပိုးကေတာ့ ေသြးကတဆင့္ ကူးတာကအဓိက ျဖစ္တယ္။
(စီ) ပိုး အဝင္ခံရရင္ အစေတာ့ တုပ္ေကြးလိုပါဘဲ။ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္၊ အားယုတ္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္သလိုေန၊ အဆစ္ေတြ အသားေတြနာ၊ သတိထားရင္ အသဲရွိရာဗိုက္ညာဘက္အထက္နားမွာနာမယ္။ ကိုယ္ပူတာလဲရွိႏိုင္တယ္။ ၾကာလာရင္ ဝါလာမယ္။ အမ်ားသိၾကတဲ့ (ဂြ်န္းဒစ္)။ ၾကာတယ္ဆိုတာဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီႏိုင္တယ္။ ေရာဂါလကၡဏာမေပၚေပမဲ့ ပိုးက အသဲကို ဖ်က္ေနျပီ၊ သူမ်ားကိုလဲ ကိုယ့္ေသြးနဲ႔ထိရင္ ကူးႏိုင္ေနျပီ။
ေသျခာေအာင္လုပ္ရမွာက ေသြးစစ္ပါ။ ပိုးရွိ-မရွိ၊ ပိုးဘယ္ေလာက္မ်ားလဲ၊ Liver biopsy အသဲရဲ႕ အသားစ ထုတ္ယူ စစ္ေဆးတာက အေသျခာဆံုးပါ။ ေနာက္ Hepatitis C antibody test နဲ႔ PCR test အျပင္ အသဲအေျခအေနကိုဆန္းစစ္ဘို႔ Liver function tests လုပ္ရတယ္။ တိက်ေအာင္ Hepatitis C Genotype test ဆိုတဲ့ ပိုးအမ်ိဳးအစား ခြဲတာလဲ လုပ္ရျပန္ပါေသးတယ္။ (စီ) ရွိေနရင္ HIV ကိုပါ စစ္ပါ။ ႏွစ္ခုလံုးတြဲရွိသူေတြ ရွိတယ္။ HIV က ပိုဆိုးတာကကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္ၾကီးကို ဖ်က္ျပစ္လို႔ပါ။ နဲနဲေကာင္းတာက HIV ကိုကုဘို႔ ေဆးေတြရွိေနျပီ။ နဲနဲလို႔ ေျပာရတာက ေဆးက သက္သာေစဘို႔သာ ျဖစ္ျပီး၊ အေပ်ာက္မရေသးလို႔ပါ။
မကူးေအာင္ ကာကြယ္နည္းအတိုင္း (စီ) ပိုးရွိသူေတြ ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ မူးယစ္ေဆးသံုးတာ၊ (တက္တူး) ထိုးတာ၊ ဟိုကြင္း-ဒီကြင္းတပ္တာ၊ ကြန္ဒြန္းမပါ လိင္ဆက္ဆံတာေတြ ေရွာင္ပါ။ အရက္ျဖတ္ပါ။ ေကာင္းေကာင္းနား၊ ေကာင္းေကာင္းစားပါ။ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံ၊ အေစ့အဆံဆိုရင္ တခုလံုးပါတာမ်ိဳးစားပါ။
ပိုးေတြ႔ရင္ ေဆးကုဘို႔လို-မလို ဆရာဝန္ကဆံုးျဖတ္ပါမယ္။ ေရာဂါက အႏၲရာယ္နည္းေနရင္ ေဆးေပးခ်င္မွ ေပးပါလိမ့္မယ္။ ေဆးကထိုးေဆးေရာ စားေဆးပါေပးမွာပါ။ တနည္းက ၄၈ ပါတ္ၾကာမွာျဖစ္ျပီး၊ တနည္းက ၂၄ ပါတ္။ လိုရင္ ေနာက္ တေၾကာ့။ ေဆးက ၂ မ်ိဳးသံုးေနပါတယ္။ Interferon ထိုးေဆးနဲ႔ Ribavirin စားေဆးေတြပါ။ Injection Interferon ကို ၇ ရက္ တပါတ္မွာ ၃ ၾကိမ္ထိုးတယ္။ ေနာက္ေပၚေဆး Pegylated ကေတာ့ ၁ ပါတ္မွာ ၁ ၾကိမ္နဲ႔ရတယ္။ Ribavirin စားေဆးကို ၁ ျပားတေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ၆ လ ကေန ၁၂ လၾကာပါမယ္။
ေဆးေတြကေတာ့ ျပင္းေတာ့ တုပ္ေကြးခပ္ဆိုးဆိုး ျဖစ္ေနသလိုခံစားရမယ္။ ေမာပန္း၊ ေခါင္းကိုက္၊ အဆစ္အျမစ္နာ၊ ခ်မ္း၊ အအိပ္ပ်က္၊ ကိုယ္ပူ၊ စာၾကည့္မရ၊ အာရံုစိုက္မရ၊ စိတ္ဓါတ္က်တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ဆံုးကေတာ့ အသဲ အစားထိုးေပးရတာပါ။ နားလည္ဘို႔ကအသဲအစားထိုးေပမဲ့ ပိုးေသေအာင္ ေဆးလိုေနမွာပါ။
စီပိုးရွိသူမ်ားအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး Acetaminophen (Tylenol, Panadol) ကိုေရွာင္ရမယ္။ Ibuprofen က အသဲမေျခာက္ေသးရင္ ေသာက္လို႔ရတယ္။ Aspirin ကေတာ့ အစာအိမ္ျပႆနာမရွိသ၍ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္စားေဆး Iron supplements မေပးသင့္ဘူးေျပာၾကတယ္။ အစားထဲပါသေလာက္ သံဓါတ္ကဘာမွမျဖစ္ပါ။
ဘယ္လိုကူးသလဲ
• လိင္ဆက္ဆံရာကေနမကူးစက္ပါဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကမမ်ားပါ။ သုေတသနေတြ လုပ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (၁) လိင္ဆက္ဆံဘက္ မ်ားသူေတြ၊ (၂) ဆက္ဆံဘက္မွာ တျခားလိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခုရွိေနရင္၊ (၃) လိင္ဆက္ဆံတာ ၾကမ္းတမ္းရင္၊ ကူးစက္ဘို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမယ္။
• (စီ) ပိုးရွိတဲ့မေအကေနကေလးကို ၄-၅% ေလာက္သာ ကူးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဖေအမွာ (စီ) ပိုးရွိေနေပမဲ့ သူ႔ကေလးကို (ေသြးမထိမခ်င္း) မကူးဘူး။ လိင္လမ္းကေနကူးတာကလဲ HIV နဲ႔ B တို႔ေလာက္ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ (စီ) ကို တလင္တမယား လိင္ကေနကူးတယ္ဆိုတာ ရွားပါတယ္။
• ေသြး (မစစ္ဘဲ) သြင္းတာ၊ ေသြး-ေသြးခ်င္းထိတာ၊ ေဆးထိုးအပ္ သီးျခားမသံုးတာ၊ နားကပ္ လဲဝတ္တာ၊ မုတ္ဆိပ္ရိတ္ဒါး၊ သြားတိုက္တံ၊ လက္သဲညွပ္ တြဲသံုးတာ၊ (တက္တူး) ထိုးတာ၊ ဟိုေနရာ ဒီေနရာကြင္းတပ္တာေတြကေန ကူးရတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ပိုးရွိေနသူခ်က္ျပဳတ္တာစားမိလို႔ မကူးပါ။ လက္တြဲေလ်ာက္တာ၊ ႏွာေျခ၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ တစ္အိမ္တည္း အတူေနတာနဲ႔လဲ မကူးဘူး။ ေခြ်း၊ သြားရည္၊ မ်က္ရည္ေတြကေန မကူးပါ။
• တအိမ္ထဲအတူေနသူေတြ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတာ မေတြ႔ရေသးပါ။ ကူးမယ္ ဆိုတာလဲ ေသြးကေန ဝင္လို႔သာ ျဖစ္ပါမယ္။ ပန္းကန္၊ ဇြန္း၊ ဖန္ခြက္၊ အိုး-ခြက္ အတူသံုးလို႔ မကူးပါ။ ရင္ခ်င္းအပ္-ပါးခ်င္းကပ္-လက္ဆြဲ ႏုတ္ဆက္တာေတြကေန မကူးပါ။ အသာအယာ ႏုတ္ခပ္ခ်င္းစုပ္တာနဲ႔လဲမကူးပါ။ ေရအတူေသာက္လဲ မကူးပါ။
• မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူေတြ၊ ေသြးနဲ႔ ေသြးထဲကပစၥည္းသြင္းေနရသူေတြ၊ ကိုယ္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းလွဴတာ လက္ခံရသူေတြ၊ Hemodialysis ေက်ာက္ကပ္ ေဆးေနရသူေတြ၊ ေဆးရံု-ေဆးခန္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနရသူေတြ၊ HIV ပိုးရွိေနသူေတြ၊
• (စီ) ပိုး ရွိေနတဲ့ မိခင္ရဲ႕ကေလးေတြမွာ ကူးႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ ပြင့္ေနတယ္။ ပိုးရွိတဲ့မေအက ႏို႔တိုက္တာနဲ႔ မကူးပါ။ ရာသီေသြးကေတာ့ ကူးႏိုင္တယ္။
• ျခင္နဲ႔ အင္းဆက္ပိုးေတြကေနကူးစက္တာမေတြ႔ေသးပါ။
• စီပိုးရွိေနသူဟာ ေသြးမလွဴရပါ၊ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမလွဴရပါ၊ သုတ္ပိုးမလွဴရပါ။
ပိုးရွိေနရင္ ဘာျဖစ္လာႏိုင္သလဲ
• ေသြးစစ္လို႔ စီပိုးေတြ႔ေပမဲ့ ၇ဝ-၈ဝ% မွာဘာမွ မခံစားရသလိုရွိေနမယ္။ ခံစားရသူေတြမွာလဲဆိုးတာမပါဘူး။ ကိုယ္ပူ၊ အားယုတ္၊ အစားပ်က္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ခ်င္၊ ဗိုက္နာ၊ ဆီးအေရာင္ရင့္၊ ဝမ္းအေရာင္ေပ်ာ့၊ အဆစ္နာ၊ ဆီး-အသားအေရ-မ်က္လံုး ဝါ၊ ရက္တိုေရာဂါလကၡဏာေတြဟာကူးစက္ပိုးဝင္လာခဲ့တဲ့ေနာက္ ၆-၇ ပါတ္အၾကာမွာ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ၂ ပါတ္ကေန ၆ လ လဲ ၾကာႏိုင္တယ္။
• သူတို႔အထဲက ၆ဝ-၈၅% က နာတာရွည္ ျဖစ္လာရင္လဲေရာဂါလကၡဏာေတြဟာရွိသူေတြမွာသာရွိမယ္။ သူ႔အသဲကပ်က္စီးစျပဳလာမယ္။ ႏွစ္ေတြ ၾကာမွလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• နာတာရွည္ Chronic Hepatitis C ဆိုတာဆိုးဝါးတဲ့ေရာဂါတခု ျဖစ္တယ္။
• ၅-၂ဝ% ဟာ အႏွစ္ ၂ဝ-၃ဝ အတြင္း Cirrhosis အသဲေျခာက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• ၁-၅% ဟာ Cirrhosis အသဲေျခာက္တာဒါမွမဟုတ္ Liver cancer အသဲကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးႏိုင္တယ္။
Hepatitis C ပိုးရွိေနသူဟာ (ALT) အသဲ (အင္ဇိုင္းမ္) စစ္ရင္ နည္းတာ၊ မ်ားတာ၊ ပံုမွန္ ျဖစ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ၾကတယ္။ နာတာရွည္အဆင့္ ေရာက္ေနတာေတာင္ ပံုမွန္ ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနသူဟာေနာက္ ၆ လ ၁ ႏွစ္အၾကာတခါ ထပ္စစ္ရမယ္။ ေဆးစစ္ဘို႔ လိုသူေတြကေတာ့ မူးယစ္ေဆးထိုးနည္းသံုးေနသူေတြ၊ အရင္က ေသြးခဲစနစ္ေရာဂါကို ကုသခံဘူးသူေတြ၊ အရင္ကေသြးသြင္းကုသဘူးသူေတြ၊ အရင္ကေက်ာက္ကပ္ ေဆးေနရသူေတြ၊ အရင္ကအသဲေရာဂါ ရွိဘူးသူေတြ၊ အသဲေဆးစစ္တာပံုမွန္မဟုတ္သူေတြ၊ ေဆးခန္း-ေဆးရံုတာဝန္ထမ္းေနသူေတြ၊ HIV ရွိေနသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနသူတိုင္းေတာ့ မလိုပါ။
• ရက္တိုသမားေတြအတြက္ ေဆးကုဘို႔ မရွိေသးပါ။ ေဆးစစ္တာ၊ အစာေကာင္းေကာင္းစားတာ၊ ေရ-အရည္ ပိုေသာက္သံုးတာသာလိုမယ္။
• နာတာရွည္ ျဖစ္လာသူေတြကေတာ့ အသဲကိုအျမဲေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ ကုသရမယ္။ Interferon နဲ႔ Ribavirin ေဆး ၂ မ်ိဳးသံုးေနတယ္။ လူတိုင္းလိုတာေတာ့ မဟုတ္ျပန္ပါ။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ မ်ားတယ္။
• ကံေကာင္းသူ ၁၅-၂၅% ဟာေဆးကုစရာမလိုဘဲပိုးကရွင္းသြားတာေတြ႔ရတယ္။ နာတာရွည္လဲ ျဖစ္မလာဘူး။
• နာတာရွည္ျဖစ္ေနသူအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ အျမဲဆက္စပ္ေနရမယ္။ အရက္ လံုးဝျဖတ္ရမယ္။ တျခားေရာဂါျဖစ္ရင္ ထိုးမဲ့ ေသာက္မဲ့ ေဆးေတြ ေရြးရမယ္။
• Hepatitis A and Hepatitis B ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးသင့္တယ္။ C အတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးပါ။
• ပိုးေတြ႔သူေတြကို ဝိုင္းပယ္ထားဘို႔ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းသိမ္းေရးဌာနကတားမထားပါ။
• HIV နဲ႔ Hepatitis C virus ေတြ တြဲရွိတတ္တယ္။ မူးယစ္ေဆးထိုးသူေတြမွာပိုျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။ HIV ရွိေနသူေတြထဲက ၅ဝ-၉ဝ% မွာ Hepatitis C virus လဲရွိေနၾကတာေတြ႔ရတယ္။
• Hepatitis C virus ဗိုင္းရပ္စ္ ဟာသာမန္ အပူခ်ိန္မ်ိဳးမွာကိုယ္ခႏၶာအျပင္မယ္ ၁၆ နာရီကေန ၄ ရက္အထိရွင္ေနႏိုင္တယ္။
• ပိုးရွိေနသူကေနထြက္လာတဲ့ ေသြးကိုေရ ၁ဝ ဆထဲမွာ Household Bleach (ကလိုရင္း) ခြ်တ္ေဆးမံႈ႔ ၁ ဆ ေရာထားတာနဲ႔ ေဆးေၾကာေပးႏိုင္တယ္။ လက္အိတ္ သံုးရမယ္။
Hepatitis C Treatment and Management အသဲေရာင္ (စီ) ဘယ္လိုကုသလဲ
HIV ပါရွိေနသူဆိုရင္ ေစာေစာပိုင္းကတည္းက ကုရင္ေကာင္းတယ္။ အသဲေရာဂါ နည္းနည္းေလးသာရွိေနသူေတြ ေဆးမလိုေသးပါ။ အသဲေရာဂါ အသင့္အတင့္ ဆိုးလာသူေတြက အသဲေျခာက္တာ ဆက္ျဖစ္စရာမ်ားလို႔ ေဆးကုသရမယ္။ ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ရမဲ့အက်ိဳး ခ်ိန္ဆရမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ အသဲေျခာက္ေနျပီဆိုရင္ အသဲအစားထိုးတာတခုဘဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။
Pegylated interferon (PEG interferon) နဲ႔ Ribavirin (RBV) ေဆး ၂ မ်ိဳးကိုသံုးတယ္။ PEG Interferon က ၂ မ်ိဳး ရွိတယ္။ (၁) alpha-2a (Pegasys) နဲ႔ (၂) alpha-2b (PegIntron or ViraferonPeg) ထိုးေဆးေတြျဖစ္တယ္။ Ribavirin (Copegus, Rebetrol and Ribasphere) ေဆးက HIV ရွိေနသူေတြအတြက္ အသံုးမက်ဘူး။ သူတမ်ိဳးထဲမရလူး PEG interferon နဲ႔တြဲေပးရတယ္။ စားေဆးျဖစ္တယ္။ တေန႔ ၂ ၾကိမ္ေပးရတယ္။
HIV-positive ဆိုရင္ ဘယ္ Genotypes ျဖစ္ျဖစ္ တႏွစ္ၾကာေပးတယ္။ Genotypes 2 နဲ႔ 3 ကို အခ်ိန္တိုျပီး၊ 1 နဲ႔ 4 ေတြကို တႏွစ္မက ေပးတာလဲရွိတယ္။ ေဆးကုသရျခင္းရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ပိုးေတြကိုရွင္းခ်င္လို႔ျဖစ္တယ္။ ေဆးေပးျပီးေနာက္ ၆ လမွာ ေသြးထဲမယ္ပိုးမရွိေတာ့ရင္ Sustained virological response (SVR) ေခၚတယ္။ ေကာင္းတယ္။ ပိုးကင္းသြားျပီ။ Liver cirrhosis အသဲေျခာက္တာ၊ အသဲကင္ဆာနဲ႔ အသဲအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့တာေတြ ျဖစ္ဘို႔အခြင့္အလမ္း အေတာ္ၾကီး နည္းတယ္။ ပိုးနည္းနည္းေလးသာက်န္ေတာ့တာလဲ ေကာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေဆးကုလို႔ ထင္သေလာက္ မေကာင္းတာလဲရွိတယ္။
HIV ရွိေနသူေတြကို ဘယ္လို CD4 count is 200 cells/mm3 ထက္နည္းလာရင္ ေဆးေပးတယ္။ 200-350 cells/mm3 ဆိုရင္ေပးတာလဲလုပ္တယ္။
1. Hepatitis C (1) (စီ) ပိုး http://dts-medicaleducation.blogspot.com/…/11/hepatitis-c.h…
2. Hepatitis C (2) (စီ) ပိုး ေနာက္ဆက္တြဲ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/…/03/hepatitis-c.h…
3. Hepatitis C (3) (စီ) ပိုး (ဗိုင္ရယ္လ္-လုဒ္) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/…/hepatitis-c-2.html
4. Hepatitis C Vaccine အသဲေရာင္ (စီ) ကာကြယ္ေဆး အလားအလာရွိ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/…/hep-c-vaccine.ht…
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
---------------------------------------------------------------
အသည္းေရာင္ စီ ေရာဂါ
အသည္း ေရာင္စီ ေရာဂါ ဟာ အသည္းေရာင္ စီပိုး ရွိသူနဲ႔ လိင္တူ လိင္ကြဲ ဆက္ဆံ မိျခင္း၊ အသည္းေရာင္ စီပိုး ပါေသာ ေသြး၊ ေဆးထိုးအပ္၊ စီပိုးပါ ေသာ နားေဖာက္ ပစၥည္း၊ အပ္စိုက္ ျခင္းနဲ႔ ေဆးမင္ ေၾကာင္ ထိုးျခင္း၊ ပိုး ရွိေသာ ဓားတစ္ေခ်ာင္း တည္းျဖင့္ ဆက္တိုက္ ေခါင္းရိတ္ ျခင္း၊မုတ္ဆိတ္ ရိတ္ျခင္း၊ သြားတိုက္တံ၊ သြားၾကား ထိုးတံ တို႔ကို အတူ သံုးျခင္း၊ လက္သည္း ညႇပ္ျခင္း၊ မသန္႔ရွင္း ေသာ ကိရိယာ ျဖင့္ သြားႏုတ္၊ သြားဖာျခင္း စတဲ့ အျပဳအမႈ ေတြ ေၾကာင့္ ေရာဂါ ကူးစက္ျခင္း ျဖစ္တာပါ။
ေသြးစစ္ လို႔ စီပိုး ပဋိလံု ပစၥည္း ျဖစ္ရင္ စီပိုး ရွိတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ စီပိုး ကူးစက္ ခံရသူဟာ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေအာက္ ရွိပါတယ္။
စီပိုး လူနာမ်ား ဟာ အရက္၊ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းစားျခင္း ကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါမယ္။ ဟင္းမွာ အဆီ အႏွစ္၊ မလိုင္၊ ေထာပတ္၊ ႏို႔၊ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥအႏွစ္နဲ႔ ဆီေၾကာ္ မုန္႔၊ ဟမ္ဘာဂါ၊ အသင့္ အျမန္စား အစာေတြ ကို ေရွာင္ ရပါမယ္။ ဆိုးေဆး ပါတဲ့ အရည္နဲ႔ မုန္႔မ်ား မစားရ။ သံဓာတ္ ပါတဲ့ အားေဆး၊ အခ်ဥ္ ရည္ ( သံပရာသီး၊ ေရွာက္သီး ) ေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါမယ္။ အငန္ဓာတ္ ပါတဲ့ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္ တို႔ကို ေလွ်ာ့စား ရပါမယ္။
လိုအပ္ တဲ့ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈ စီပိုး ရွိၿပီ ဆိုရင္ တိက် မွန္ကန္တဲ့ စက္ႀကီးမ်ား နဲ႔ ထပ္မံ စစ္သင့္ ပါတယ္။ စီပိုး ေသခ်ာ ရင္ အသည္းေကာင္း၊ မေကာင္း သိဖို႔ အဝါဓာတ္ အသည္း အင္ဇိုင္း စစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးတြင္း အသား ဓာတ္ စစ္ေဆးျခင္း၊ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္း၊ အသည္း ကြန္ပ်ဴတာ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္း၊ အစာအိမ္ မွန္ေျပာင္း ျဖင့္ အသည္း ေရာဂါ ေၾကာင့္ အစာေရၿမိဳ ေသြးေၾကာ ထံုး၊မထံုး စစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးနီဥနဲ႔ ေသြးမႊား အေရ အတြက္ စစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးတြင္း အသား ဓာတ္ စစ္ေဆးျခင္း၊ တီဗီြ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္းနဲ႔ အသည္း အင္ဇုိင္း စစ္ေဆး ျခင္း မ်ား လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ပါတယ္။
ယေန႔ အခ်ိန္အထိ ကာကြယ္ေဆး မေပၚေသးပါ။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါ ကုသေဆး ရွိပါ တယ္။ အင္တာ ဖရြန္ ထိုးေဆးနဲ႔ ရီဘာရင္ စားေဆး ႏွစ္မ်ဳိး တစ္ၿပိဳင္ တည္း သံုးၿပီး ကုရ မယ္။ တစ္မ်ဳိး တည္း သံုးၿပီး မကု သင့္ပါဘူး။ ထိုးေဆး ရဲ႕ ဆိုးက်ဳိး ေတြက ကုန္က် စရိတ္ မ်ားျခင္း၊ ပ်ဳိ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ တုပ္ေကြး ကဲ့သို႔ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ႏုံးျခင္း၊ ေသြး အားနည္းျခင္း၊ ေသြးျဖဴ ဥ နည္းျခင္း၊ မ်က္စိ ၾကည့္ မေကာင္းျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္ က်ျခင္း၊ ႐ိုးတြင္းျခင္ ဆီ အားနည္းျခင္း နဲ႔ တျခား ဆိုးက်ိဳးမ်ား ရႏိုင္ တဲ့ အျပင္ ေသြးနီဥ မ်ား ေပါက္ကြဲ ၍ အားနည္းျခင္း ကိုလည္း ျဖစ္ေပၚ ႏိုင္ပါတယ္။
ေဆး ကုသျခင္း အက်ဳိးေတြက အသည္းေရာင္ စီပိုး ေပ်ာက္ျခင္း၊ အသည္း ထိခိုက္မႈ ဒဏ္ရာမ်ား၊ အသည္း တြင္ အမာရြတ္ ထင္ျခင္း၊ အသည္း ကြၽတ္ဆက္ ျခင္း၊ အသည္း ကင္ဆာ ျဖစ္ျခင္းမွ သက္သာ ေစတယ္။ အသည္း ကင္ဆာ အထိ မျဖစ္ ရေအာင္ ကာကြယ္ ေရး သည္ ကုသ ေရး ထက္ ပိုေကာင္း သည္ ဆိုတဲ့ အတိုင္း စီပိုး ဝင္ေရာက္မႈ မခံ ရေအာင္ ဂ႐ုျပဳ သတိထား သင့္တဲ့ ေရာဂါ တစ္ခု ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေဆြးေႏြး လိုက္ ရပါ တယ္။ ။
ေဒါက္တာ လြင္သန္႔ ( ေဆး-၂ )
-------------------------------------------
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီပိုး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုသလို႔ ရေနၿပီဟုဆို
Author: ၿဖိဳးစႏၵာ
ရန္ကုန္၊ မတ္ ၂၂ -
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီပိုး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ႏိုင္ငံျခားသြားၿပီး ကုသစရာမလိုဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တင္ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ၿပီလို႔ သိရပါ တယ္။
“စီပိုးေသေဆးေတြနဲ႔ ကုလို႔ စီပိုး ေပ်ာက္သြားတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီး ပါ၊ စီပိုး ကို သတ္တဲ့ ေဆးေတြကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ ရာ ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြအတိုင္း ကုလို႔ရေနပါၿပီ”လို႔ UMFCCI မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အ သည္း က်န္းမာေရး ပညာေပး ေဟာေျပာပြဲ မွာ အသည္းအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး ပါေမာကၡ ဦးခင္ေမာင္ဝင္းက ေျပာပါတယ္။
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ေသေစတဲ့ anti-viral ေဆးေတြ ကို သံုးၿပီး စီေရာဂါပိုးကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုႏိုင္ၿပီျဖစ္သလို စီပိုးသတ္တဲ့ စားေဆး၊ ထိုးေဆးေတြကိုလည္း ျမန္မာျပည္မွာ တင္ ဝယ္ယူႏိုင္ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။
“အဓိကကေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါစီေရာဂါပိုး လံုးဝေပ်ာက္သြားၿပီး လူ မေသဖို႔ပါပဲ၊ အဲဒီလို စီပိုးေပ်ာက္သြားမွသာ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဳးေက်းဇူးအေနနဲ႔ အသည္းေရာဂါ ပိုမဆိုးလာေစဖို႔ အသည္းထဲမွာ အမာရြတ္ထင္တာ၊ အသည္းဆဲလ္ေတြ ပ်က္စီးၿပီး ဒဏ္ရာရေနတာေတြ ေလ်ာ့သြားဖို႔ ၊ ေပ်ာက္သြားဖို႔ ၊ အသည္း ကင္ဆာျဖစ္တာကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ နဲ႔ ေနရ ထိုင္ ရတာ ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းလာၿပီး စိတ္ ၾကည္လင္လန္းဆန္းလာဖို႔ပဲ”လို႔ အသည္း အထူးကုဆရာဝန္ႀကီး ပါေမာကၡဦးခင္ ေမာင္ဝင္းက ေျပာပါတယ္။
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီ ေရာဂါပိုး ရွိရင္ ေသခ်ာ စနစ္တက်ကုဖို႔ လိုပါတယ္။ ကုသမႈခံယူသူေတြရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္မွာ ပိုးလံုးဝ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တဲ့ အျပင္ အသည္းေျခာက္တာ မျဖစ္ေအာင္နဲ႔ အသည္းကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ လည္း တားဆီးႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
Kumudra Journal
Date: Wednesday, March 26, 2014
------------------------------------------------------
Hepatitis B & C အေၾကာင္းသိမွတ္စရာ
By ရိုးရာေလး
ယခုအခါ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံ ရသူဦးေရ တျဖည္းျဖည္း တိုးပြား လာေန သည့္အတြက္ ေရာဂါအေၾကာင္းႏွင့္ ကူးစက္ပံုကို သိ႐ွိရန္ မ်ားစြာလိုအပ္ေပသည္။
ေအဘီစီဟု အလြယ္တကူ ေခၚေ၀ၚေနၾကေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီရာဂါပိုးမ်ားသည္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ကူးစက္ပံုတူၾကသည္။ ကူးစက္ လြယ္ပံုျခင္းသာ ကြဲျပားျခားနားပါသည္။ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီေရာဂါပိုးသည္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖစ္ေစေသာ HIV ေရာဂါပိုးထက္ အဆ(၁၀၀)ပိုမို ကူးစက္လြယ္ပါသည္။
ေရာဂါပိုး႐ွိေသာသူရဲ႕ ေသြးနဲ႔ထိလွ်င္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေရာဂါပိုး႐ွိသူ သံုးထားတဲ့ အပ္နဲ႔ဆိုလွ်င္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
မူးယစ္ေဆးဝါးအေၾကာေဆးထိုးျပီးအပ္ေတြေရာသံုးရင္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။ ပိုး႐ွိတဲ့ေသြး သြင္းမိရင္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေက်ာက္ကပ္ေဆးတဲ့စက္မွာ ပိုးပါသြားရင္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ႏႈတ္ခမ္းခ်င္ိးထိမိရင္ (သို႔္)တံေတြးကေနတစ္ဆင့္ ကူးဖို႔ခဲယဥ္းပါသည္။
လိင္ဆက္ဆံတာကေန ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
မိခင္မွ ကေလးသို႔ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ပိုးပါတဲ့ကိရိယာေတြနဲ႔ ျခစ္မိရင္၊ေဖာက္မိရင္(ဥပမာ- နားေဖာက္တာ၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးတာ၊သြားႏႈတ္တာ၊ရွားျခစ္ျခင္း၊ရွားဆဲြျခင္း) ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အသည္းေျခာက္ေရာဂါႏွင့္ အသည္းကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းမ်ားသျဖင့္ ေရာဂါမျဖစ္မီ ကာကြယ္ရန္ႏွင့္ အကယ္၍ ေရာဂါကူးစက္ခံရပါက မည္ကဲ့သို႔ျပဳ မူေနထိုင္ရမည္ကို တတ္ကၽြမ္းသည့္ ဆရာ၀န္မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္၍ ကုသမႈခံယူရေပမည္။
အသည္းေရာင္ အသား၀ါဘီေရာဂါကို ကာကြယ္ေဆးထိုး၍ ကာကြယ္ႏိုင္ျပီး အသည္းေရာင္ အသား၀ါ စီေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးေပ။ သို႔ေသာ္အသည္းေရာင္ အသား၀ါစီေရာဂါကို၈၀% ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ေဆးကုသႏိုင္ျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေဆးကုသမႈစရိတ္ ၾကီးျမင့္ေနေသးေပသည္။
ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရန္မ်ား
အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အရက္၊ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အစာႏွင့္အား ေဆး၊ ဗီတာမင္စီမ်ားစြာပါေသာ ေဆးႏွင့္အသီးအႏွံမ်ားကို အထူးဂ႐ုျပဳေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။ စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အရက္သံုးစြဲပါက အသည္းေျခာက္ႏႈန္း ပိုျမန္ဆန္သည့္အတြက္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ၀ိုင္၊ထန္းရည္ စသည္တို႔ကိုလံုး၀ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။ သံဓါတ္မ်ားလွ်င္ အသည္းတြင္ အနာ႐ြတ္ပိုထင္လြယ္သျဖင့္ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အစားအစာ
ဥပမာ - အသည္း၊ အျမစ္၊ ကလီစာ၊ ေသြးခဲမ်ား၊ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အားေဆးမ်ားကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။
ဗီတာမင္စီသည္ သံဓါတ္ကို အူလမ္းေၾကာင္းမွစုပ္ယူမႈမ်ားေစသျဖင့္ ဗီတာမင္စီမ်ားစြာပါေသာ ေဆးႏွင့္အသီးအႏွံမ်ား ဥပမာ-ေ႐ွာက္သီး၊ သံပရာ သီး၊ ဂရိတ္ဖ႐ုသီး စသည့္အရည္႐ႊမ္းေသာ အသီးမ်ားကို မ်ားစြာစားသံုးျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။
Ref By - http://seinpanpyar.multiply.com/
ထပ္မံ၍ ျပည့္စံုေအာင္ ေလ့လာလိုသူမ်ား ေအာက္ပါလင့္မ်ားတြင္ သြားေရာက္ဖတ္ရွဳနိုင္ၾကပါသည္။
၁။ http://friendsmyanmar.ning.com/…/hepatitis-b-virus-hepatiti…
၂။ http://www.tsitt-liver.com/index.…/2012-10-01-08-44-20/36--c
အသည္းေရာဂါမ်ားႏွင္႔ပတ္သက္၍
---------------
ဆရာ့ အေမရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိုယ္ေတြ႕ ျဖစ္ရပ္ေလးကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အေမက အသက္ ၇ဝ ႏွစ္ထဲမွာပဲ ဒီႏွစ္ မတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔ ကပဲ နာတာရွည္ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေရာဂါရယ္၊ အသည္းကင္ဆာ ေရာဂါရယ္ေၾကာင့္ ဆံုးသြားခဲ့ ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေရာဂါကို မေပါ့ဆပါနဲ႔လို႔ ေျပာခ်င္ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုး၊ စီပိုး ျဖစ္တဲ့လူေတြ ေတာ္ေတာ္ မ်ားပါတယ္။ ေသြးသြင္းတာက ျဖစ္ျဖစ္၊ ခြ ဲစိတ္ ကုသမႈ ခံယူတာက ျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆးထိုး တာက ျဖစ္ျဖစ္၊ မသန္႔ရွင္းတဲ့ ခြဲခန္းသံုး ပစၥည္းေတြ၊ ေဆးထိုးအပ္ေတြ ကေန တစ္ဆင့္ ကူးတာ မ်ားပါတယ္။
အမ်ဳိးသားမွာ ပိုးရွိေနရင္ အမ်ဳိးသမီးကိုလည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာ့ အေဖမွာေတာ့ ဘီပိုး၊ စီပိုးေတြ မရွိပါဘူး။ အေမကေတာ့ ဆရာ မွတ္မိသေလာက္ ဆုိရင္ ဆရာတုိ႔ ေဆးေက်ာင္းသား ဘဝမွာတုန္း ကတည္းက သြားဒုကၡ ေပးတာေၾကာင့္ သြားေဆးခန္းေတြမွာ သြားျပခဲ့ ရတယ္။ ဆရာတုိ႔ မိသားစုကေတာ့ အဲဒါေၾကာင့္ လို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ မိသားစု ဆုိေပမယ့္ အေမ့မွာ စီပိုး ရွိေနတာကို လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ေလာက္က မွ သိပါတယ္။ အေမက က်န္းမာေရး ေကာင္းေနၿပီး အေမ ကိုယ္တုိင္က ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း ေၾကာက္ေတာ့ မစစ္ျဖစ္ဘူး။ ဆရာဝန္ မိသားစု ဆုိေပမယ့္ အဲဒီ တစ္ခ်က္ေတာ့ လြတ္သြားတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ေလာက္ အေမ အစားအေသာက္ ပ်က္တယ္၊ ၾကည့္ရတာလည္း ပံုစံ နည္းနည္း ေျပာင္းတာေၾကာင့္ ေဆး႐ံုကုိ ေခၚၿပီး စစ္ေဆး ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေတြ႕တာက စီပိုး ရွိေနပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ အသည္း အားေဆး ေပးၿပီး စီပိုးကို ကုသဖို႔ လုပ္ပါတယ္။
ေသြးထဲမွာ alpha-feto protein စစ္လိုက္ေတာ့ အရမ္း မ်ားေန ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ CT Scan ႐ိုက္ၾကည့္ လိုက္ေတာ့ အသည္းက ကင္ဆာ စျဖစ္ ေနပါၿပီ။ အသည္းကို ေဆးျဖန္းတာ (TACE-Trans-arterial Chemoemboliz ation) ေလးႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ရ ပါတယ္။ ေရာဂါသိၿပီး မဆံုးခင္ အထိ သံုးႏွစ္ေလာက္ အတြင္းမွာ ေအးေအးေဆးေဆးေတာ့ ေနသြားရ ပါတယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈက ျပည္သူလူထုမွ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူလူထုကို ေစာင့္ေရွာက္ ေနတဲ့ ဆရာဝန္ေတြ၊ ဆရာဝန္ရဲ႕ မိသားစုဝင္ေတြ မွာလည္း ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ကိုယ္က သူမ်ားကိုပဲ ဂ႐ုစိုက္ ေနၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဂ႐ုစိုက္ဖုိ႔ ေမ့ေနတတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႐ုတ္တ႐ုတ္ ေလျဖတ္တာတို႔၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းတာတို႔၊ ရင္ဘတ္ ေအာင့္တာတို႔၊ ဆီးခ်ဳိ ျဖစ္တာတုိ႔ ဆရာဝန္ထဲမွာ ကို အျဖစ္မ်ား ၾကတယ္။ ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္လည္း ျပင္းထန္တာကို ေတြ႕ရတယ္။
အႀကံေပးခ်င္တာ ကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြ ကိုယ္တိုင္လည္း က်န္းမာေရး စစ္ေဆးေပးၾကပါ။ ဘီပိုး၊ စီပိုးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အခုေခတ္မွာ လူငယ္ လူရြယ္ေတြလည္း အိမ္ေထာင္ဘက္ ေရြးမယ္ ဆုိရင္ မယူခင္မွာ ေသြး စစ္ေဆးတာကို အရင္ လုပ္သင့္ ပါတယ္။ ကုိယ့္အတြက္ သာမကဘဲ ေမြးလာမယ့္ ကေလး အတြက္ပါ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိႏုိင္တာ ေၾကာင့္ပါ။ မလိုအပ္ဘဲ ေဆးထိုးတာကို ေရွာင္ၾကဥ္ ေစခ်င္ ပါတယ္။ စိတ္ခ် ယံုၾကည္ရတဲ့ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမွာသာ ေဆးထိုး ေစခ်င္ ပါတယ္။ ခြၽန္ထက္တဲ့ ကိရိယာေတြနဲ႔ အေရျပားကို ထုိးေဖာက္တာ ဆုိရင္ သတိထား ေစခ်င္ ပါတယ္။ အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီပိုး၊ စီပိုးေတြက ျဖစ္တာ ၾကာလာတာနဲ႔ အသည္းေျခာက္တာ၊ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္တာေတြ ႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာ့ အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာ ကေတာ့ ဒီေခတ္ႀကီးက အရမ္း တိုးတက္ တာေၾကာင့္ ဘာပဲလုပ္လုပ္ သတိနဲ႔ ဉာဏ္နဲ႔ ဆင္ျခင္ၿပီး လုပ္ေစခ်င္တယ္။
(ပါေမာကၡ ေဒါက္တာစိန္လင္း( ခြဲစိတ္နွင့္ ကင္ဆာ ပါရဂူ)
-----------------------------------------------------------------
Hepatitis C (စီ) ပိုး
အသက္ (35) ႏွစ္။ C ေပါ့စတစ္ပါ။ ပိုးေကာင္ေရ 6 သိန္းေက်ာ္။ Fame က ေဆးနဲ႔ ရီဘာဘရင္း တြဲေသာက္ေနပါတယ္။ 3.6 သန္းကေန ေျခာက္လေသာက္ေတာ့ က်သြားတာပါ။ အမ္ထရာေဆာင္း ႐ိုက္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္အမႈန္ နည္းနည္း ေတြ႔တယ္တဲ့။ Fatty liver လို႔လဲပါတယ္။ Alt Ast ေတြေကာင္းပါတယ္။ လစ္ပစ္လဲစစ္တာပုံမွန္ပါပဲ။ လစဥ္လဲ အမ္ထရာေဆာင္း ႐ိုက္ပါတယ္။ ဒီလမွာ ခုလိုလာထြက္ေနပါတယ္။ ဘာဆက္လုပ္ရမယ္ (or) ဘယ္လို take care လုပ္ရမယ္ဆိုတာ fb ကေန ရွင္းျပေပးေစလိုပါတယ္။
အသဲေရာင္ (စီ) ေတြ႔ရင္ ေရာဂါလကၡဏာမရွိဘဲေနတတ္လို႔၊ အေတာ္မ်ားမ်ားက ေဆးစစ္တဲ့အခါ အမွတ္မထင္ ပိုးရွိေနတာကို ေတြ႔ၾကရတယ္။ (စီ) ပိုးေတြ႔တယ္လို႔ဆိုရင္ သူဟာကမၻာေပၚကလူေပါင္းသန္း ၁၇ဝ ထဲက တေယာက္ပါ။ ပိုးရွိေနသူ ၁ဝဝ မွာ ၇၅-ဂ၅ ေယာက္ေလာက္ကနာတာရွည္ ျဖစ္ၾကတယ္။ အႏွစ္ ၂ဝ ေက်ာ္ရင္ ၂ဝ-၃ဝ% က အသဲေျခာက္တယ္။ အသဲေျခာက္သူ ၁-၄% က အသဲကင္ဆာျဖစ္တယ္။ ႏွစ္စဥ္ ၂-၅% က အသဲအလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာ ျဖစ္တယ္။http://www.patient.co.uk/doctor/hepatitis-c-pro
Hepatitis C virus (HCV) ဗိုင္းရပ္စ္ (စီ) ပိုးဝင္ရင္ သာမန္ကာရွန္ကာ ၁-၂ ပါတ္ေလာက္သာ ခံစားရတာမ်ိဳးနဲ႔ အသက္ကိုပါ ရန္ရွာတဲ့ အဆင့္မ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ (ဘီ) နဲ႔မတူတာက ဘီပိုးဟာအထဲဝင္ျပီး၊ ကင္းစင္သြားႏိုင္ေပမဲ့ (စီ) ပိုးကေတာ့ အျမဲရွိေနတတ္တယ္။ (ဘီ) ပိုးကလိင္ကေနတဆင့္ ကူးစက္တာမ်ားျပီး၊ (စီ) ပိုးကေတာ့ ေသြးကတဆင့္ ကူးတာကအဓိက ျဖစ္တယ္။
(စီ) ပိုး အဝင္ခံရရင္ အစေတာ့ တုပ္ေကြးလိုပါဘဲ။ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္၊ အားယုတ္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္သလိုေန၊ အဆစ္ေတြ အသားေတြနာ၊ သတိထားရင္ အသဲရွိရာဗိုက္ညာဘက္အထက္နားမွာနာမယ္။ ကိုယ္ပူတာလဲရွိႏိုင္တယ္။ ၾကာလာရင္ ဝါလာမယ္။ အမ်ားသိၾကတဲ့ (ဂြ်န္းဒစ္)။ ၾကာတယ္ဆိုတာဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီႏိုင္တယ္။ ေရာဂါလကၡဏာမေပၚေပမဲ့ ပိုးက အသဲကို ဖ်က္ေနျပီ၊ သူမ်ားကိုလဲ ကိုယ့္ေသြးနဲ႔ထိရင္ ကူးႏိုင္ေနျပီ။
ေသျခာေအာင္လုပ္ရမွာက ေသြးစစ္ပါ။ ပိုးရွိ-မရွိ၊ ပိုးဘယ္ေလာက္မ်ားလဲ၊ Liver biopsy အသဲရဲ႕ အသားစ ထုတ္ယူ စစ္ေဆးတာက အေသျခာဆံုးပါ။ ေနာက္ Hepatitis C antibody test နဲ႔ PCR test အျပင္ အသဲအေျခအေနကိုဆန္းစစ္ဘို႔ Liver function tests လုပ္ရတယ္။ တိက်ေအာင္ Hepatitis C Genotype test ဆိုတဲ့ ပိုးအမ်ိဳးအစား ခြဲတာလဲ လုပ္ရျပန္ပါေသးတယ္။ (စီ) ရွိေနရင္ HIV ကိုပါ စစ္ပါ။ ႏွစ္ခုလံုးတြဲရွိသူေတြ ရွိတယ္။ HIV က ပိုဆိုးတာကကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္ၾကီးကို ဖ်က္ျပစ္လို႔ပါ။ နဲနဲေကာင္းတာက HIV ကိုကုဘို႔ ေဆးေတြရွိေနျပီ။ နဲနဲလို႔ ေျပာရတာက ေဆးက သက္သာေစဘို႔သာ ျဖစ္ျပီး၊ အေပ်ာက္မရေသးလို႔ပါ။
မကူးေအာင္ ကာကြယ္နည္းအတိုင္း (စီ) ပိုးရွိသူေတြ ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ မူးယစ္ေဆးသံုးတာ၊ (တက္တူး) ထိုးတာ၊ ဟိုကြင္း-ဒီကြင္းတပ္တာ၊ ကြန္ဒြန္းမပါ လိင္ဆက္ဆံတာေတြ ေရွာင္ပါ။ အရက္ျဖတ္ပါ။ ေကာင္းေကာင္းနား၊ ေကာင္းေကာင္းစားပါ။ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံ၊ အေစ့အဆံဆိုရင္ တခုလံုးပါတာမ်ိဳးစားပါ။
ပိုးေတြ႔ရင္ ေဆးကုဘို႔လို-မလို ဆရာဝန္ကဆံုးျဖတ္ပါမယ္။ ေရာဂါက အႏၲရာယ္နည္းေနရင္ ေဆးေပးခ်င္မွ ေပးပါလိမ့္မယ္။ ေဆးကထိုးေဆးေရာ စားေဆးပါေပးမွာပါ။ တနည္းက ၄၈ ပါတ္ၾကာမွာျဖစ္ျပီး၊ တနည္းက ၂၄ ပါတ္။ လိုရင္ ေနာက္ တေၾကာ့။ ေဆးက ၂ မ်ိဳးသံုးေနပါတယ္။ Interferon ထိုးေဆးနဲ႔ Ribavirin စားေဆးေတြပါ။ Injection Interferon ကို ၇ ရက္ တပါတ္မွာ ၃ ၾကိမ္ထိုးတယ္။ ေနာက္ေပၚေဆး Pegylated ကေတာ့ ၁ ပါတ္မွာ ၁ ၾကိမ္နဲ႔ရတယ္။ Ribavirin စားေဆးကို ၁ ျပားတေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ၆ လ ကေန ၁၂ လၾကာပါမယ္။
ေဆးေတြကေတာ့ ျပင္းေတာ့ တုပ္ေကြးခပ္ဆိုးဆိုး ျဖစ္ေနသလိုခံစားရမယ္။ ေမာပန္း၊ ေခါင္းကိုက္၊ အဆစ္အျမစ္နာ၊ ခ်မ္း၊ အအိပ္ပ်က္၊ ကိုယ္ပူ၊ စာၾကည့္မရ၊ အာရံုစိုက္မရ၊ စိတ္ဓါတ္က်တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ဆံုးကေတာ့ အသဲ အစားထိုးေပးရတာပါ။ နားလည္ဘို႔ကအသဲအစားထိုးေပမဲ့ ပိုးေသေအာင္ ေဆးလိုေနမွာပါ။
စီပိုးရွိသူမ်ားအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး Acetaminophen (Tylenol, Panadol) ကိုေရွာင္ရမယ္။ Ibuprofen က အသဲမေျခာက္ေသးရင္ ေသာက္လို႔ရတယ္။ Aspirin ကေတာ့ အစာအိမ္ျပႆနာမရွိသ၍ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္စားေဆး Iron supplements မေပးသင့္ဘူးေျပာၾကတယ္။ အစားထဲပါသေလာက္ သံဓါတ္ကဘာမွမျဖစ္ပါ။
ဘယ္လိုကူးသလဲ
• လိင္ဆက္ဆံရာကေနမကူးစက္ပါဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကမမ်ားပါ။ သုေတသနေတြ လုပ္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (၁) လိင္ဆက္ဆံဘက္ မ်ားသူေတြ၊ (၂) ဆက္ဆံဘက္မွာ တျခားလိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခုရွိေနရင္၊ (၃) လိင္ဆက္ဆံတာ ၾကမ္းတမ္းရင္၊ ကူးစက္ဘို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမယ္။
• (စီ) ပိုးရွိတဲ့မေအကေနကေလးကို ၄-၅% ေလာက္သာ ကူးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဖေအမွာ (စီ) ပိုးရွိေနေပမဲ့ သူ႔ကေလးကို (ေသြးမထိမခ်င္း) မကူးဘူး။ လိင္လမ္းကေနကူးတာကလဲ HIV နဲ႔ B တို႔ေလာက္ မဟုတ္ျပန္ဘူး။ (စီ) ကို တလင္တမယား လိင္ကေနကူးတယ္ဆိုတာ ရွားပါတယ္။
• ေသြး (မစစ္ဘဲ) သြင္းတာ၊ ေသြး-ေသြးခ်င္းထိတာ၊ ေဆးထိုးအပ္ သီးျခားမသံုးတာ၊ နားကပ္ လဲဝတ္တာ၊ မုတ္ဆိပ္ရိတ္ဒါး၊ သြားတိုက္တံ၊ လက္သဲညွပ္ တြဲသံုးတာ၊ (တက္တူး) ထိုးတာ၊ ဟိုေနရာ ဒီေနရာကြင္းတပ္တာေတြကေန ကူးရတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ပိုးရွိေနသူခ်က္ျပဳတ္တာစားမိလို႔ မကူးပါ။ လက္တြဲေလ်ာက္တာ၊ ႏွာေျခ၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ တစ္အိမ္တည္း အတူေနတာနဲ႔လဲ မကူးဘူး။ ေခြ်း၊ သြားရည္၊ မ်က္ရည္ေတြကေန မကူးပါ။
• တအိမ္ထဲအတူေနသူေတြ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတာ မေတြ႔ရေသးပါ။ ကူးမယ္ ဆိုတာလဲ ေသြးကေန ဝင္လို႔သာ ျဖစ္ပါမယ္။ ပန္းကန္၊ ဇြန္း၊ ဖန္ခြက္၊ အိုး-ခြက္ အတူသံုးလို႔ မကူးပါ။ ရင္ခ်င္းအပ္-ပါးခ်င္းကပ္-လက္ဆြဲ ႏုတ္ဆက္တာေတြကေန မကူးပါ။ အသာအယာ ႏုတ္ခပ္ခ်င္းစုပ္တာနဲ႔လဲမကူးပါ။ ေရအတူေသာက္လဲ မကူးပါ။
• မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူေတြ၊ ေသြးနဲ႔ ေသြးထဲကပစၥည္းသြင္းေနရသူေတြ၊ ကိုယ္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းလွဴတာ လက္ခံရသူေတြ၊ Hemodialysis ေက်ာက္ကပ္ ေဆးေနရသူေတြ၊ ေဆးရံု-ေဆးခန္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနရသူေတြ၊ HIV ပိုးရွိေနသူေတြ၊
• (စီ) ပိုး ရွိေနတဲ့ မိခင္ရဲ႕ကေလးေတြမွာ ကူးႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ ပြင့္ေနတယ္။ ပိုးရွိတဲ့မေအက ႏို႔တိုက္တာနဲ႔ မကူးပါ။ ရာသီေသြးကေတာ့ ကူးႏိုင္တယ္။
• ျခင္နဲ႔ အင္းဆက္ပိုးေတြကေနကူးစက္တာမေတြ႔ေသးပါ။
• စီပိုးရွိေနသူဟာ ေသြးမလွဴရပါ၊ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမလွဴရပါ၊ သုတ္ပိုးမလွဴရပါ။
ပိုးရွိေနရင္ ဘာျဖစ္လာႏိုင္သလဲ
• ေသြးစစ္လို႔ စီပိုးေတြ႔ေပမဲ့ ၇ဝ-၈ဝ% မွာဘာမွ မခံစားရသလိုရွိေနမယ္။ ခံစားရသူေတြမွာလဲဆိုးတာမပါဘူး။ ကိုယ္ပူ၊ အားယုတ္၊ အစားပ်က္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ခ်င္၊ ဗိုက္နာ၊ ဆီးအေရာင္ရင့္၊ ဝမ္းအေရာင္ေပ်ာ့၊ အဆစ္နာ၊ ဆီး-အသားအေရ-မ်က္လံုး ဝါ၊ ရက္တိုေရာဂါလကၡဏာေတြဟာကူးစက္ပိုးဝင္လာခဲ့တဲ့ေနာက္ ၆-၇ ပါတ္အၾကာမွာ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ၂ ပါတ္ကေန ၆ လ လဲ ၾကာႏိုင္တယ္။
• သူတို႔အထဲက ၆ဝ-၈၅% က နာတာရွည္ ျဖစ္လာရင္လဲေရာဂါလကၡဏာေတြဟာရွိသူေတြမွာသာရွိမယ္။ သူ႔အသဲကပ်က္စီးစျပဳလာမယ္။ ႏွစ္ေတြ ၾကာမွလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• နာတာရွည္ Chronic Hepatitis C ဆိုတာဆိုးဝါးတဲ့ေရာဂါတခု ျဖစ္တယ္။
• ၅-၂ဝ% ဟာ အႏွစ္ ၂ဝ-၃ဝ အတြင္း Cirrhosis အသဲေျခာက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• ၁-၅% ဟာ Cirrhosis အသဲေျခာက္တာဒါမွမဟုတ္ Liver cancer အသဲကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးႏိုင္တယ္။
Hepatitis C ပိုးရွိေနသူဟာ (ALT) အသဲ (အင္ဇိုင္းမ္) စစ္ရင္ နည္းတာ၊ မ်ားတာ၊ ပံုမွန္ ျဖစ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ၾကတယ္။ နာတာရွည္အဆင့္ ေရာက္ေနတာေတာင္ ပံုမွန္ ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနသူဟာေနာက္ ၆ လ ၁ ႏွစ္အၾကာတခါ ထပ္စစ္ရမယ္။ ေဆးစစ္ဘို႔ လိုသူေတြကေတာ့ မူးယစ္ေဆးထိုးနည္းသံုးေနသူေတြ၊ အရင္က ေသြးခဲစနစ္ေရာဂါကို ကုသခံဘူးသူေတြ၊ အရင္ကေသြးသြင္းကုသဘူးသူေတြ၊ အရင္ကေက်ာက္ကပ္ ေဆးေနရသူေတြ၊ အရင္ကအသဲေရာဂါ ရွိဘူးသူေတြ၊ အသဲေဆးစစ္တာပံုမွန္မဟုတ္သူေတြ၊ ေဆးခန္း-ေဆးရံုတာဝန္ထမ္းေနသူေတြ၊ HIV ရွိေနသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနသူတိုင္းေတာ့ မလိုပါ။
• ရက္တိုသမားေတြအတြက္ ေဆးကုဘို႔ မရွိေသးပါ။ ေဆးစစ္တာ၊ အစာေကာင္းေကာင္းစားတာ၊ ေရ-အရည္ ပိုေသာက္သံုးတာသာလိုမယ္။
• နာတာရွည္ ျဖစ္လာသူေတြကေတာ့ အသဲကိုအျမဲေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ ကုသရမယ္။ Interferon နဲ႔ Ribavirin ေဆး ၂ မ်ိဳးသံုးေနတယ္။ လူတိုင္းလိုတာေတာ့ မဟုတ္ျပန္ပါ။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ မ်ားတယ္။
• ကံေကာင္းသူ ၁၅-၂၅% ဟာေဆးကုစရာမလိုဘဲပိုးကရွင္းသြားတာေတြ႔ရတယ္။ နာတာရွည္လဲ ျဖစ္မလာဘူး။
• နာတာရွည္ျဖစ္ေနသူအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ အျမဲဆက္စပ္ေနရမယ္။ အရက္ လံုးဝျဖတ္ရမယ္။ တျခားေရာဂါျဖစ္ရင္ ထိုးမဲ့ ေသာက္မဲ့ ေဆးေတြ ေရြးရမယ္။
• Hepatitis A and Hepatitis B ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးသင့္တယ္။ C အတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးပါ။
• ပိုးေတြ႔သူေတြကို ဝိုင္းပယ္ထားဘို႔ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းသိမ္းေရးဌာနကတားမထားပါ။
• HIV နဲ႔ Hepatitis C virus ေတြ တြဲရွိတတ္တယ္။ မူးယစ္ေဆးထိုးသူေတြမွာပိုျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။ HIV ရွိေနသူေတြထဲက ၅ဝ-၉ဝ% မွာ Hepatitis C virus လဲရွိေနၾကတာေတြ႔ရတယ္။
• Hepatitis C virus ဗိုင္းရပ္စ္ ဟာသာမန္ အပူခ်ိန္မ်ိဳးမွာကိုယ္ခႏၶာအျပင္မယ္ ၁၆ နာရီကေန ၄ ရက္အထိရွင္ေနႏိုင္တယ္။
• ပိုးရွိေနသူကေနထြက္လာတဲ့ ေသြးကိုေရ ၁ဝ ဆထဲမွာ Household Bleach (ကလိုရင္း) ခြ်တ္ေဆးမံႈ႔ ၁ ဆ ေရာထားတာနဲ႔ ေဆးေၾကာေပးႏိုင္တယ္။ လက္အိတ္ သံုးရမယ္။
Hepatitis C Treatment and Management အသဲေရာင္ (စီ) ဘယ္လိုကုသလဲ
HIV ပါရွိေနသူဆိုရင္ ေစာေစာပိုင္းကတည္းက ကုရင္ေကာင္းတယ္။ အသဲေရာဂါ နည္းနည္းေလးသာရွိေနသူေတြ ေဆးမလိုေသးပါ။ အသဲေရာဂါ အသင့္အတင့္ ဆိုးလာသူေတြက အသဲေျခာက္တာ ဆက္ျဖစ္စရာမ်ားလို႔ ေဆးကုသရမယ္။ ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ရမဲ့အက်ိဳး ခ်ိန္ဆရမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ေနရမယ္။ အသဲေျခာက္ေနျပီဆိုရင္ အသဲအစားထိုးတာတခုဘဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။
Pegylated interferon (PEG interferon) နဲ႔ Ribavirin (RBV) ေဆး ၂ မ်ိဳးကိုသံုးတယ္။ PEG Interferon က ၂ မ်ိဳး ရွိတယ္။ (၁) alpha-2a (Pegasys) နဲ႔ (၂) alpha-2b (PegIntron or ViraferonPeg) ထိုးေဆးေတြျဖစ္တယ္။ Ribavirin (Copegus, Rebetrol and Ribasphere) ေဆးက HIV ရွိေနသူေတြအတြက္ အသံုးမက်ဘူး။ သူတမ်ိဳးထဲမရလူး PEG interferon နဲ႔တြဲေပးရတယ္။ စားေဆးျဖစ္တယ္။ တေန႔ ၂ ၾကိမ္ေပးရတယ္။
HIV-positive ဆိုရင္ ဘယ္ Genotypes ျဖစ္ျဖစ္ တႏွစ္ၾကာေပးတယ္။ Genotypes 2 နဲ႔ 3 ကို အခ်ိန္တိုျပီး၊ 1 နဲ႔ 4 ေတြကို တႏွစ္မက ေပးတာလဲရွိတယ္။ ေဆးကုသရျခင္းရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ပိုးေတြကိုရွင္းခ်င္လို႔ျဖစ္တယ္။ ေဆးေပးျပီးေနာက္ ၆ လမွာ ေသြးထဲမယ္ပိုးမရွိေတာ့ရင္ Sustained virological response (SVR) ေခၚတယ္။ ေကာင္းတယ္။ ပိုးကင္းသြားျပီ။ Liver cirrhosis အသဲေျခာက္တာ၊ အသဲကင္ဆာနဲ႔ အသဲအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့တာေတြ ျဖစ္ဘို႔အခြင့္အလမ္း အေတာ္ၾကီး နည္းတယ္။ ပိုးနည္းနည္းေလးသာက်န္ေတာ့တာလဲ ေကာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေဆးကုလို႔ ထင္သေလာက္ မေကာင္းတာလဲရွိတယ္။
HIV ရွိေနသူေတြကို ဘယ္လို CD4 count is 200 cells/mm3 ထက္နည္းလာရင္ ေဆးေပးတယ္။ 200-350 cells/mm3 ဆိုရင္ေပးတာလဲလုပ္တယ္။
1. Hepatitis C (1) (စီ) ပိုး http://dts-medicaleducation.blogspot.com/…/11/hepatitis-c.h…
2. Hepatitis C (2) (စီ) ပိုး ေနာက္ဆက္တြဲ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/…/03/hepatitis-c.h…
3. Hepatitis C (3) (စီ) ပိုး (ဗိုင္ရယ္လ္-လုဒ္) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/…/hepatitis-c-2.html
4. Hepatitis C Vaccine အသဲေရာင္ (စီ) ကာကြယ္ေဆး အလားအလာရွိ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/…/hep-c-vaccine.ht…
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
---------------------------------------------------------------
အသည္းေရာင္ စီ ေရာဂါ
အသည္း ေရာင္စီ ေရာဂါ ဟာ အသည္းေရာင္ စီပိုး ရွိသူနဲ႔ လိင္တူ လိင္ကြဲ ဆက္ဆံ မိျခင္း၊ အသည္းေရာင္ စီပိုး ပါေသာ ေသြး၊ ေဆးထိုးအပ္၊ စီပိုးပါ ေသာ နားေဖာက္ ပစၥည္း၊ အပ္စိုက္ ျခင္းနဲ႔ ေဆးမင္ ေၾကာင္ ထိုးျခင္း၊ ပိုး ရွိေသာ ဓားတစ္ေခ်ာင္း တည္းျဖင့္ ဆက္တိုက္ ေခါင္းရိတ္ ျခင္း၊မုတ္ဆိတ္ ရိတ္ျခင္း၊ သြားတိုက္တံ၊ သြားၾကား ထိုးတံ တို႔ကို အတူ သံုးျခင္း၊ လက္သည္း ညႇပ္ျခင္း၊ မသန္႔ရွင္း ေသာ ကိရိယာ ျဖင့္ သြားႏုတ္၊ သြားဖာျခင္း စတဲ့ အျပဳအမႈ ေတြ ေၾကာင့္ ေရာဂါ ကူးစက္ျခင္း ျဖစ္တာပါ။
ေသြးစစ္ လို႔ စီပိုး ပဋိလံု ပစၥည္း ျဖစ္ရင္ စီပိုး ရွိတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ စီပိုး ကူးစက္ ခံရသူဟာ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေအာက္ ရွိပါတယ္။
စီပိုး လူနာမ်ား ဟာ အရက္၊ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းစားျခင္း ကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါမယ္။ ဟင္းမွာ အဆီ အႏွစ္၊ မလိုင္၊ ေထာပတ္၊ ႏို႔၊ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥအႏွစ္နဲ႔ ဆီေၾကာ္ မုန္႔၊ ဟမ္ဘာဂါ၊ အသင့္ အျမန္စား အစာေတြ ကို ေရွာင္ ရပါမယ္။ ဆိုးေဆး ပါတဲ့ အရည္နဲ႔ မုန္႔မ်ား မစားရ။ သံဓာတ္ ပါတဲ့ အားေဆး၊ အခ်ဥ္ ရည္ ( သံပရာသီး၊ ေရွာက္သီး ) ေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါမယ္။ အငန္ဓာတ္ ပါတဲ့ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္ တို႔ကို ေလွ်ာ့စား ရပါမယ္။
လိုအပ္ တဲ့ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈ စီပိုး ရွိၿပီ ဆိုရင္ တိက် မွန္ကန္တဲ့ စက္ႀကီးမ်ား နဲ႔ ထပ္မံ စစ္သင့္ ပါတယ္။ စီပိုး ေသခ်ာ ရင္ အသည္းေကာင္း၊ မေကာင္း သိဖို႔ အဝါဓာတ္ အသည္း အင္ဇိုင္း စစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးတြင္း အသား ဓာတ္ စစ္ေဆးျခင္း၊ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္း၊ အသည္း ကြန္ပ်ဴတာ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္း၊ အစာအိမ္ မွန္ေျပာင္း ျဖင့္ အသည္း ေရာဂါ ေၾကာင့္ အစာေရၿမိဳ ေသြးေၾကာ ထံုး၊မထံုး စစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးနီဥနဲ႔ ေသြးမႊား အေရ အတြက္ စစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးတြင္း အသား ဓာတ္ စစ္ေဆးျခင္း၊ တီဗီြ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္းနဲ႔ အသည္း အင္ဇုိင္း စစ္ေဆး ျခင္း မ်ား လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ပါတယ္။
ယေန႔ အခ်ိန္အထိ ကာကြယ္ေဆး မေပၚေသးပါ။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါ ကုသေဆး ရွိပါ တယ္။ အင္တာ ဖရြန္ ထိုးေဆးနဲ႔ ရီဘာရင္ စားေဆး ႏွစ္မ်ဳိး တစ္ၿပိဳင္ တည္း သံုးၿပီး ကုရ မယ္။ တစ္မ်ဳိး တည္း သံုးၿပီး မကု သင့္ပါဘူး။ ထိုးေဆး ရဲ႕ ဆိုးက်ဳိး ေတြက ကုန္က် စရိတ္ မ်ားျခင္း၊ ပ်ဳိ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ တုပ္ေကြး ကဲ့သို႔ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ႏုံးျခင္း၊ ေသြး အားနည္းျခင္း၊ ေသြးျဖဴ ဥ နည္းျခင္း၊ မ်က္စိ ၾကည့္ မေကာင္းျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္ က်ျခင္း၊ ႐ိုးတြင္းျခင္ ဆီ အားနည္းျခင္း နဲ႔ တျခား ဆိုးက်ိဳးမ်ား ရႏိုင္ တဲ့ အျပင္ ေသြးနီဥ မ်ား ေပါက္ကြဲ ၍ အားနည္းျခင္း ကိုလည္း ျဖစ္ေပၚ ႏိုင္ပါတယ္။
ေဆး ကုသျခင္း အက်ဳိးေတြက အသည္းေရာင္ စီပိုး ေပ်ာက္ျခင္း၊ အသည္း ထိခိုက္မႈ ဒဏ္ရာမ်ား၊ အသည္း တြင္ အမာရြတ္ ထင္ျခင္း၊ အသည္း ကြၽတ္ဆက္ ျခင္း၊ အသည္း ကင္ဆာ ျဖစ္ျခင္းမွ သက္သာ ေစတယ္။ အသည္း ကင္ဆာ အထိ မျဖစ္ ရေအာင္ ကာကြယ္ ေရး သည္ ကုသ ေရး ထက္ ပိုေကာင္း သည္ ဆိုတဲ့ အတိုင္း စီပိုး ဝင္ေရာက္မႈ မခံ ရေအာင္ ဂ႐ုျပဳ သတိထား သင့္တဲ့ ေရာဂါ တစ္ခု ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေဆြးေႏြး လိုက္ ရပါ တယ္။ ။
ေဒါက္တာ လြင္သန္႔ ( ေဆး-၂ )
-------------------------------------------
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီပိုး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုသလို႔ ရေနၿပီဟုဆို
Author: ၿဖိဳးစႏၵာ
ရန္ကုန္၊ မတ္ ၂၂ -
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီပိုး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ႏိုင္ငံျခားသြားၿပီး ကုသစရာမလိုဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တင္ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ၿပီလို႔ သိရပါ တယ္။
“စီပိုးေသေဆးေတြနဲ႔ ကုလို႔ စီပိုး ေပ်ာက္သြားတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီး ပါ၊ စီပိုး ကို သတ္တဲ့ ေဆးေတြကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ ရာ ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြအတိုင္း ကုလို႔ရေနပါၿပီ”လို႔ UMFCCI မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အ သည္း က်န္းမာေရး ပညာေပး ေဟာေျပာပြဲ မွာ အသည္းအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး ပါေမာကၡ ဦးခင္ေမာင္ဝင္းက ေျပာပါတယ္။
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ေသေစတဲ့ anti-viral ေဆးေတြ ကို သံုးၿပီး စီေရာဂါပိုးကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုႏိုင္ၿပီျဖစ္သလို စီပိုးသတ္တဲ့ စားေဆး၊ ထိုးေဆးေတြကိုလည္း ျမန္မာျပည္မွာ တင္ ဝယ္ယူႏိုင္ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။
“အဓိကကေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါစီေရာဂါပိုး လံုးဝေပ်ာက္သြားၿပီး လူ မေသဖို႔ပါပဲ၊ အဲဒီလို စီပိုးေပ်ာက္သြားမွသာ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဳးေက်းဇူးအေနနဲ႔ အသည္းေရာဂါ ပိုမဆိုးလာေစဖို႔ အသည္းထဲမွာ အမာရြတ္ထင္တာ၊ အသည္းဆဲလ္ေတြ ပ်က္စီးၿပီး ဒဏ္ရာရေနတာေတြ ေလ်ာ့သြားဖို႔ ၊ ေပ်ာက္သြားဖို႔ ၊ အသည္း ကင္ဆာျဖစ္တာကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ နဲ႔ ေနရ ထိုင္ ရတာ ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းလာၿပီး စိတ္ ၾကည္လင္လန္းဆန္းလာဖို႔ပဲ”လို႔ အသည္း အထူးကုဆရာဝန္ႀကီး ပါေမာကၡဦးခင္ ေမာင္ဝင္းက ေျပာပါတယ္။
အသည္းေရာင္အသားဝါ စီ ေရာဂါပိုး ရွိရင္ ေသခ်ာ စနစ္တက်ကုဖို႔ လိုပါတယ္။ ကုသမႈခံယူသူေတြရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္မွာ ပိုးလံုးဝ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တဲ့ အျပင္ အသည္းေျခာက္တာ မျဖစ္ေအာင္နဲ႔ အသည္းကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ လည္း တားဆီးႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
Kumudra Journal
Date: Wednesday, March 26, 2014
------------------------------------------------------
Hepatitis B & C အေၾကာင္းသိမွတ္စရာ
By ရိုးရာေလး
ယခုအခါ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံ ရသူဦးေရ တျဖည္းျဖည္း တိုးပြား လာေန သည့္အတြက္ ေရာဂါအေၾကာင္းႏွင့္ ကူးစက္ပံုကို သိ႐ွိရန္ မ်ားစြာလိုအပ္ေပသည္။
ေအဘီစီဟု အလြယ္တကူ ေခၚေ၀ၚေနၾကေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီရာဂါပိုးမ်ားသည္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ကူးစက္ပံုတူၾကသည္။ ကူးစက္ လြယ္ပံုျခင္းသာ ကြဲျပားျခားနားပါသည္။ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီေရာဂါပိုးသည္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖစ္ေစေသာ HIV ေရာဂါပိုးထက္ အဆ(၁၀၀)ပိုမို ကူးစက္လြယ္ပါသည္။
ေရာဂါပိုး႐ွိေသာသူရဲ႕ ေသြးနဲ႔ထိလွ်င္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေရာဂါပိုး႐ွိသူ သံုးထားတဲ့ အပ္နဲ႔ဆိုလွ်င္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
မူးယစ္ေဆးဝါးအေၾကာေဆးထိုးျပီးအပ္ေတြေရာသံုးရင္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။ ပိုး႐ွိတဲ့ေသြး သြင္းမိရင္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေက်ာက္ကပ္ေဆးတဲ့စက္မွာ ပိုးပါသြားရင္္ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ႏႈတ္ခမ္းခ်င္ိးထိမိရင္ (သို႔္)တံေတြးကေနတစ္ဆင့္ ကူးဖို႔ခဲယဥ္းပါသည္။
လိင္ဆက္ဆံတာကေန ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
မိခင္မွ ကေလးသို႔ ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
ပိုးပါတဲ့ကိရိယာေတြနဲ႔ ျခစ္မိရင္၊ေဖာက္မိရင္(ဥပမာ- နားေဖာက္တာ၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးတာ၊သြားႏႈတ္တာ၊ရွားျခစ္ျခင္း၊ရွားဆဲြျခင္း) ေသခ်ာေပါက္ကူးႏိုင္ပါသည္။
အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အသည္းေျခာက္ေရာဂါႏွင့္ အသည္းကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းမ်ားသျဖင့္ ေရာဂါမျဖစ္မီ ကာကြယ္ရန္ႏွင့္ အကယ္၍ ေရာဂါကူးစက္ခံရပါက မည္ကဲ့သို႔ျပဳ မူေနထိုင္ရမည္ကို တတ္ကၽြမ္းသည့္ ဆရာ၀န္မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္၍ ကုသမႈခံယူရေပမည္။
အသည္းေရာင္ အသား၀ါဘီေရာဂါကို ကာကြယ္ေဆးထိုး၍ ကာကြယ္ႏိုင္ျပီး အသည္းေရာင္ အသား၀ါ စီေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးေပ။ သို႔ေသာ္အသည္းေရာင္ အသား၀ါစီေရာဂါကို၈၀% ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ေဆးကုသႏိုင္ျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေဆးကုသမႈစရိတ္ ၾကီးျမင့္ေနေသးေပသည္။
ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရန္မ်ား
အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အရက္၊ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အစာႏွင့္အား ေဆး၊ ဗီတာမင္စီမ်ားစြာပါေသာ ေဆးႏွင့္အသီးအႏွံမ်ားကို အထူးဂ႐ုျပဳေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။ စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အရက္သံုးစြဲပါက အသည္းေျခာက္ႏႈန္း ပိုျမန္ဆန္သည့္အတြက္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ၀ိုင္၊ထန္းရည္ စသည္တို႔ကိုလံုး၀ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။ သံဓါတ္မ်ားလွ်င္ အသည္းတြင္ အနာ႐ြတ္ပိုထင္လြယ္သျဖင့္ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အစားအစာ
ဥပမာ - အသည္း၊ အျမစ္၊ ကလီစာ၊ ေသြးခဲမ်ား၊ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အားေဆးမ်ားကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။
ဗီတာမင္စီသည္ သံဓါတ္ကို အူလမ္းေၾကာင္းမွစုပ္ယူမႈမ်ားေစသျဖင့္ ဗီတာမင္စီမ်ားစြာပါေသာ ေဆးႏွင့္အသီးအႏွံမ်ား ဥပမာ-ေ႐ွာက္သီး၊ သံပရာ သီး၊ ဂရိတ္ဖ႐ုသီး စသည့္အရည္႐ႊမ္းေသာ အသီးမ်ားကို မ်ားစြာစားသံုးျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။
Ref By - http://seinpanpyar.multiply.com/
ထပ္မံ၍ ျပည့္စံုေအာင္ ေလ့လာလိုသူမ်ား ေအာက္ပါလင့္မ်ားတြင္ သြားေရာက္ဖတ္ရွဳနိုင္ၾကပါသည္။
၁။ http://friendsmyanmar.ning.com/…/hepatitis-b-virus-hepatiti…
၂။ http://www.tsitt-liver.com/index.…/2012-10-01-08-44-20/36--c
No comments:
Post a Comment