ေက်ာက္ကပ္အသားစယူ စစ္ေဆးရေတ့ာမည္ဆိုလွ်င္

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူ စစ္ေဆးရေတ့ာမည္ဆိုလွ်င္

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူစစ္ေဆးတယ္ဆိုတာ အထးူအဏုၾကည့္မွန္ေျပာင္းနဲ႕ၾကည့္ဖို႕ ေက်ာက္ကပ္အသားစ အနည္းငယ္ယူတာျဖစ္ပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္အသားစယူ စစ္ေဆးရတာလဲ

တခ်ဳိ႕ေက်ာက္ကပ္ျပႆနာေတြက ေသြးစစ္ေဆးတာနဲ႔ ဆီးစစ္ေဆးတာ၊ အထူးဓာတ္မွန္႐ိုက္စစ္ေဆးတာ၊ တတ္ကြၽမ္း နားလည္သူက စမ္းသပ္တာစတ ့ဲ နည္းေတြနဲ႕ေတြ႕ရွိႏိုင္ေပမယ့္ အခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာေတြမွာေတာ့ မွန္ကန္တဲ့ ေရာဂါ ရွာေဖြေတြ႕ရွိႏိုင္ဖို႔ေက်ာက္ကပ္အသားစယူစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရတတ္ပါတယ္။

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူ စစ္ေဆးရေလ့ရွိေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

ဆီးထဲ ေသြးပါရင္၊ 

ဆီးထဲပ႐ိုတင္းဓာတ္ပါရင္၊ေသြးစစ္ေဆးမႈရလဒ္ ပံုမွန္မဟုတ္ရင္၊

အေၾကာင္းရင္းတိတိက်က်မရွိဘဲ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ႐ုတ္တရက္ျဖစ္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ နာတာရွည္ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါျဖစ္ရင္၊

ေက်ာက္ကပ္စစ္ထုတ္တဲ့ ယူနစ္ေတြ ထိခိုက္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္ရင္

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူစစ္ေဆးလိုက္လုိ႔ေရာဂါေတြ႕တဲ့အခါ ကုသမႈကို တိတိက်က် ေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ ေဆးကုသမႈ ရလဒ္ပိုထိေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေက်ာက္ကပ္က ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာထိခိုက္ေနၿပီလဲ၊ (ေက်ာက္ကပ္အစားထိုး ထားတဲ့ လူနာျဖစ္ရင္) အစားထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္ကပ္က ဘာေၾကာင့္ ေကာင္းေကာင္းအလုပ္မလုပ္တာလဲ စတာေတြကို ေသခ်ာသိရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္သလိုေက်ာက္ကပ္အက်ိတ္ရွိသလား စတဲ့ တျခား ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အေျခအေနေတြကိုလည္း သိရွိႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူ စစ္ေဆးမႈမလုပ္မီ လိုက္နာသင့္သည့္အရာမ်ား

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူစစ္ေဆးမႈ မခံယူခင္ ႏွစ္ပတ္အလိုမွာ အက္စ္ပရင္ ေဆးျပား၊ အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္၊ နာပ႐ိုဇန္နဲ႔ တျခား ေသြးက်ဲေစတဲ့ ေဆးေတြကိုမေသာက္သင့္ပါဘူး။ ဒီေဆးေတြက ေသြးခဲတဲ့ျဖစ္စဥ္ကို ေျပာင္းလဲေစတဲ့အတြက္ ေသြးထြက္

မ်ားတဲ့အႏၲရာယ္ကိုျမင့္တက္ေစႏိုင္လို႔ပါ။ ဒါ့အျပင္ငါးႀကီးဆီကိုလည္း ရပ္ထားသင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္သင့္မွာ ကူးစက္ပိုး၀င္တာနဲ႔ တျခားက်န္းမာေရးျပႆနာေတြမရွိတာ ေသခ်ာေစဖို႔ ေက်ာက္ကပ္အသားစယူစစ္ေဆးမႈမလုပ္ခင္ ေသြးနဲ႔ဆီးစစ္ေဆးမႈကိုလုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မလုပ္ခင္ ရွစ္နာရီအတြင္း ဘာကိုမွ မစားေသာက္သင့္ပါဘူး။

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူစစ္ေဆးၿပီးေနာက္ လိုက္နာသင့္သည့္အရာမ်ား

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူစစ္ေဆးမႈ ခံယူၿပီးခ်ိန္မွာ ၁၂ နာရီကေန ၂၄ နာရီအထိ အိပ္ရာထဲမွာအနားယူေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အိပ္ရာထဲမွာ နားေနတာေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္အသားစနမူနာထုတ္ယူထားတဲ့ေနရာမွာ အနာက်က္ႏႈန္းျမန္ေစၿပီးေသြးထြက္ႏႈန္းေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ေသြးဖိအားနဲ႔ ေသြးခုန္ႏႈန္းကိုလည္း စစ္ေဆးေနသင့္ပါတယ္။ ေဆး႐ံုကေနအိမ္ျပန္တဲ့အခါ အေလးအပင္ႀကီးေတြသယ္မတာ၊ ျပင္းထန္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ၊ အိမ္ေထာင္ဖက္နဲ႔ အတူေနတာ စတာေတြကို ႏွစ္ပတ္ၾကာ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။

သတိျပဳရန္

ေက်ာက္ကပ္အသားစမယူမီ

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ကို သင္ေသခ်ာသိနားလည္ဖုိ႔ သင့္ဆရာ၀န္ကိုေတြ႕ဆံုေမးျမန္းပါ။

သင့္မွာ ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္တတ္တဲ့ ေဆးေတြရွိရင္၊ သင္ေသာက္ေနက်ေဆးေတြရွိရင္ ဆရာ၀န္ကိုေျပာျပပါ။

ေသြးက်ဲေဆးနဲ႔ အားေဆးေတြ ေရွာင္ပါ။

ေက်ာက္ကပ္အသားစမယူခင္ ရွစ္နာရီအတြင္း အစာနဲ႔အရည္ေတြ ေရွာင္ပါ။

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူၿပီးေနာက္

ဆရာ၀န္ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္ကို လိုက္နာပါ။အိပ္ရာထဲမွာ အခ်ိန္ ၁၂နာရီကေန ၂၄ နာရီၾကာအနားယူပါ။ ေသြးက်ဲေဆးေရွာင္ပါ။

ေက်ာက္ကပ္အသားစယူၿပီး ၂၄ နာရီ ေက်ာ္ၾကာတဲ့အထိ ဆီးထဲ ေသြးပါတာ၊ ဆီးမသြားႏိုင္တာ၊အဖ်ားႀကီးတာ၊ အသားစယူထားတဲ့ေနရာက နာက်င္မႈက ပုိဆိုးလာတာ၊ မူးေ၀တာ၊ ႏြမ္းလ်ေဖ်ာ့ေတာ့တာ စတာေတြခံစားရရင္ ဆရာ၀န္ကို ခ်က္ခ်င္းေျပာျပပါ။ 

ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)

(Ref: Kidney)

မ်က္စိသူငယ္အိမ္က်ဥ္းေစေသာ အေၾကာင္းမ်ား

ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေပါက္ရာက သတိလစ္ၿပီး ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြမွာ မ်က္စိ သူငယ္အိမ္ကို ၾကည့္ရပါတယ္။ သတိလစ္ၿပီးေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြက သူငယ္အိမ္က်ဥ္းတာ ျဖစ္ႏိုင္သလို သူငယ္အိမ္ က်ယ္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဒီအေျခအေနေၾကာင့္အျပင္ မ်က္စိသူငယ္အိမ္ က်ဥ္းေစတဲ့ တျခား အေၾကာင္းေတြကေတာ့ -

အသက္ၾကီးျခင္း (Senile)

အသက္ႀကီးတဲ့သူတခ်ဳိ႕မွာ မ်က္စိ သူငယ္အိမ္ က်ဥ္းတတ္ပါတယ္။ လူတိုင္းအသက္ႀကီးလာရင္ ျဖစ္တတ္တာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အသက္ႀကီးလာရင္မ်က္စိသူငယ္အိမ္ က်ဥ္းတာက ျဖစ္တတ္တဲ့ သဘာ၀ေတာ့ ရွိပါတယ္။

ေရာဂါရွာေဖြရန္ မ်က္စဥ္းေဆးခတ္ထားျခင္း

မ်က္စိသူငယ္အိမ္က်ဥ္းေစတဲ့ မ်က္စဥ္းေဆး၊ အထူးသျဖင့္ Pilocarpine Eye Drop ခတ္ထားတဲ့သူေတြမွာ မ်က္စိသူငယ္အိမ္ က်ဥ္းတတ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ေမာ္ဖင္း (Morphine)ေတြ ထိုးထားလို႕လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးေတြ သံုးစြဲထားလို႕လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဦးေႏွာက္အာရံုေၾကာတစ္ေနရာတြင္ အဖုရွိျခင္း (Horner’s Syndrome)

ဦးေႏွာက္မွာရွိတဲ့ Sympathetic Nerve Chain က ဦးေႏွာက္ကေန ေတာက္ေလွ်ာက္ဆင္းလာတယ္။ အဲဒီ Nerve Chain မွာ အဖု (Lesion) တစ္ခုခုရွိရင္ သူငယ္အိမ္က က်ဥ္းေနတတ္တယ္။

ဘယ္လိုသိႏိုင္လဲဆိုရင္ မ်က္ခြံကက်ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကို ေဆးပညာအရ Ptosis လို႕ေခၚပါတယ္။ သူငယ္အိမ္က်ဥ္း (Miosis) ေနတတ္ပါတယ္။ သိသာတဲ့ လကၡဏာအေနနဲ႕ ျဖစ္တဲ့ဘက္က ပါးတစ္ျခမ္းဟာ ေခၽြးမထြက္ (Anhydrosis) တတ္ပါဘူး။ ဒီလိုလကၡဏာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနျဖစ္ရင္ Apex of Lung မွာ ကင္ဆာအက်ိတ္ရွိ မရွိ စစ္ေဆးပါတယ္။ ဒါက အသက္အႏၱရာယ္နဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အခ်က္ျဖစ္လို႕ အေရးအၾကီးဆံုးပါပဲ။ က်န္တာေတြက သိပ္အေရးမၾကီးပါဘူး။ အမ်ားအားျဖင့္ ဒီလိုအေျခအေနမွာ သူငယ္အိမ္က်ဥ္းတယ္ဆိုျပီး လူနာေတြကဆရာတို႕ဆီ လာျပတာမ်ားပါတယ္။

ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေပါက္ျခင္း (Pontine Haemorrhage)

ဦးေႏွာက္မွာ Cerebrum ၊ Mid-brain နဲ႕ Pons ဆိုတဲ့အစိတ္အပိုင္းေတြရွိတဲ့အနက္ ဥပမာ-ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေပါက္တဲ့သူေတြမွာ Pons မွာေသြးေၾကာေတြ ျပတ္ၿပီး သူငယ္အိမ္က က်ဥ္းသြားတယ္။ တစ္ခါတေလ လူနာက သတိေမ့သြားတယ္ဆိုရင္ သူငယ္အိမ္ကို ၾကည့္ရပါတယ္။ သူငယ္အိမ္က က်ဥ္းေနတယ္ဆိုရင္ Pontine Haemorrhage ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ 

သတိလစ္ၿပီးေရာက္လာတဲ့လူနာေတြက သူငယ္အိမ္က်ဥ္းတာ ျဖစ္ႏိုင္သလို သူငယ္အိမ္ က်ယ္တာလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူငယ္အိမ္ က်ယ္တယ္ဆိုရင္ Tentorial Herniata ေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ပိုစိုးရိမ္ရပါတယ္။

အသက္ႀကီးလို႔ သူငယ္အိမ္က်ဥ္းတယ္ဆိုရင္ အတြင္းတိမ္ေရာဂါကလည္း၀င္ေနတယ္၊ အဲဒီေတာ့ အလင္းတန္းကနည္းၿပီး ပိုမႈန္သြားပါတယ္။ တစ္ခါတေလက်ရင္လည္း အေနာက္က Lens ကၾကည္လင္ေနၿပီး သူငယ္အိမ္က က်ဥ္းလို႔ ရွိရင္ပိုေတာင္ ျမင္ရတယ္။ အေ၀းမႈန္တဲ့သူေတြက မ်က္မွန္မပါဘဲၾကည့္ရင္ မျမင္ရေပမယ့္ စကၠဴမွာအေပါက္ေလး တစ္ေပါက္ေဖာက္ၿပီးၾကည့္ရင္ ျမင္ရတယ္။ ဒါကို Pin-hole Effect လို႔ ေခၚပါတယ္။ အလင္းတန္းက စကၠဴေပါက္ထဲကို၀င္ၿပီး ပိုျမင္ရတယ္။ အဲဒါနဲ႔ အလားသဏၭာန္တူပါတယ္။သူငယ္အိမ္က်ဥ္းတယ္ဆိုရင္ အရင္ဆံုး ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရသလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ေလ့လာရပါတယ္။ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ကုသလို႔ရ၊ မရဆိုတာ မ်က္စိဆရာ၀န္ေတြက ဆံုးျဖတ္ေပးပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဦးေႏွာက္ႏွင့္ အာ႐ံုေၾကာအထူးကုဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ တြဲကုရတာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။

(ပါေမာကၡဦးတင္၀င္း - မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)

Credit:Good Health Journal No.554