HIV ေပ်ာက္ကင္းေစရန္ အာမခံသည့္ေၾကာ္ျငာမ်ား အေရးယူေပးပါ

 

HIV ပိုး ရွိေနသူေတြကို ေဆးကုသေပးဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ျပည့္မီ

ကေန႔ သတင္းျဖစ္ပါတယ္။ ၂ဝ၁၅ အကုန္မွာ လူေပါင္း ၁၅ သန္းကို ကုသေပးဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားခ်က္ကို မတ္လကတည္းက ျပည့္မီတယ္လို႔ UNAIDS ကဆိုပါတယ္။ ပထမအၾကိမ္ အျဖစ္ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္တံုးက လူ ၇ သိန္းေလာက္ကို ကုသေပးဖို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
ရည္မွန္းထားခ်က္ ျပည့္မီတဲ့ အတြက္ HIV လူနာသစ္ သန္း ၃ဝ ကို ကယ္ဆယ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ၈ သန္းေလာက္လည္း ေသဆံုးရမႈကေန လြတ္ကင္းခဲ့တယ္။ အခုဆိုရင္ လူနာေပါင္း ၂ ဒႆမ ၆ သန္း ကေန ၁ ဒႆမ ၈ သန္းအထိ က်ဆင္းလာျပီး၊ ေသဆံုးမႈလည္း ၁ ဒႆမ ၆ သန္းကေန ၁ ဒႆမ ၂ သန္းထိ က်ဆင္းလာပါတယ္။ HIV အတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက ၄ ဒႆမ ၈ ဘီလီယန္ကေန ၂ဝ ဘီလီယန္ အထိ တိုးလာခဲ့ပါတယ္။
ေဆးကို လက္လွမ္းမီေရးက လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးေတြက ပိုဆိုးတယ္။ အခုေတာ့ တိုးတက္လာပါတယ္။ ၂ဝဝဝ ကေန ၂ဝ၁၄ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ HIV ပိုးရွိကေလးေတြ ART ေဆးရရွိမႈဟာ ၁၄% ကေန ၂၃% အထိ တိုးလာပါတယ္။
လက္ရွိ ကိန္းဂဏန္းေတြက လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ေတာ့ မရွိေသးပါ။ ဆာဟာရေအာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ လူနာသစ္ အားလံုးရဲ႕ ၆၆% ရွိေနေသးပါတယ္။ အဲဒီမွာ လူနာေပါင္း ၂၅ ဒႆမ ၈ သန္းရွိတယ္။ တကမာၻလံုးမွာ ၃၆ ဒႆမ ၉ သန္းရွိတယ္။ သည္အတိုင္းသာဆိုရင္ HIV က ၂ဝ၃ဝ ဆိုရင္ ကပ္ေရာဂါလို႔ ျဖစ္ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၁၄-၇-၂ဝ၁၅)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ  - HIV ပိုး ရွိေနသူေတြကို ေဆးကုသေပးဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ျပည့္မီ

 

HIV ေပ်ာက္ကင္းေစရန္ အာမခံသည့္ေၾကာ္ျငာမ်ား အေရးယူေပးပါ

လိင္အေပ်ာ္အပါးမ်ားျပားသည့္ေနရာမ်ားတြင္ HIV ျဖင့္ေနထိုင္သူမ်ားအေပၚ ပစ္မွတ္ထားကာ စီးပြားရွာသည့္ အေနျဖင့္ “HIV ေပ်ာက္ကင္းေစရန္ အာမခံသည္”ဟူေသာ ေၾကာ္ျငာစာရြက္မ်ား မ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ သက္ ဆိုင္ရာ အစိုးရဌာနမ်ားမွ အေရးယူသင့္သည္ဟု HIV/AIDS အေရးေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားထံမွ သိရွိရသည္။
HIV/AIDS ေပ်ာက္ကင္းသည္ဟုဆိုကာ လူသိမခံဝံ့ေသာသူမ်ား၊ HIV ရွိေနသည့္ ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူမ်ားအား အဓိကထား ဆြဲေဆာင္ေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ပေပ်ာက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း HIV/AIDS အေရး ကိစၥေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားထံမွ သိရသည္။
HIV ျဖင့္ ေနထိုင္သူမ်ားအေနျဖင့္ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖင့္ ယင္းေၾကာ္ျငာမ်ားထံ ဆက္သြယ္ကုသႏိုင္ေသာ ေၾကာင့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားျပားျခင္း၊ ေဆးကုသခ်ိန္ေနာက္က်ျခင္းတို႔ျဖစ္ေစႏိုင္သျဖင့္ မယံုၾကည္သင့္ေၾကာင္း ကိုလည္း အႀကံျပဳေျပာဆိုၾကသည္။
“အဓိက ရည္မွန္းခ်က္ထားတာက အေျခခံလူတန္းစားေတြကို မဟုတ္ဘူး။ လူလတ္တန္းစားနဲ႔ HIV ရွိၿပီး လူသိခံရမွာ ေၾကာက္ေနတဲ့ ပိုက္ဆံရွိတဲ့လူေတြ။ အဲဒီဘက္ကေနသူတို႔က အဓိက စီးပြားရွာတာ။ တကယ္ အာမခံႏိုင္လားဆိုေတာ့ သူတို႔က ႏႈတ္ပိတ္သြားတယ္” ဟု Phoenix Association မွ ေဆးကုသမႈဆိုင္ရာ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ေနသည္႔ စီမံခ်က္မန္ေနဂ်ာ ကိုစည္သူကေျပာသည္။
ထိုေၾကာ္ျငာစာတမ္းရွိ ဖုန္းနံပါတ္မ်ားအား ေလ့လာေသာအခါ ႐ုံးခန္း အတည္တက်မရွိျခင္း၊ တစ္လလွ်င္ေဆး စရိတ္အတြက္ အကုန္အက်မ်ားျခင္း၊ တိက် ေသခ်ာေသာ စစ္ေဆးစမ္းသပ္ခ်က္မ်ား၊ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ျခင္း မ်ားမရွိသည့္အျပင္ တရားဝင္ေဆးဝါးမ်ားမဟုတ္သည့္အတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို မသိရွိႏိုင္ေၾကာင္း ကိုလည္း ၄င္းကေျပာသည္။
HIV ပိုးမွာ လက္ရွိအခ်ိန္၌ ေရာဂါကိုထိန္းထားႏိုင္သည့္ ေဆးသာရွိၿပီး ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္သည့္ ေဆးမထြက္လာ ေသးသည္႔အျပင္ ART ကုထံုးမ်ားမွာ HIV ရွိသူမ်ားအတြက္ အမွန္တကယ္ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ ေဆး မ်ားအျဖစ္ အမ်ားလက္ခံထားၿပီး HIV ရွိသူမ်ားအေနျဖင့္ HIV/AIDS အေရးကိစၥေဆာင္ရြက္ေနေသာ အစိုးရ မဟုတ္သည့္ တရားဝင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ဆရာဝန္မ်ားျဖင့္ ေဆြးေႏြးကုသမႈခံယူသင့္ ေၾကာင္း  သိရသည္။
“အမွန္က ဒါမ်ိဳးေတြေပၚမလာေအာင္ သက္ဆိုင္ရာက ဒီလိုလုပ္ေနတဲ့သူေတြကိုေတြ႔ၿပီး ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းတာမ်ိဳး ေတြ၊ လက္ရွိကုထံုးေတြဘက္ကို ညႊန္းျပၾကဖို႔ေတြ လုပ္ဖို႔လုိအပ္တယ္။ ဖမ္းလည္းဒါမ်ိဳးဆိုတာ ေပ်ာက္သြားမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းတာထက္စာရင္ ပိုၿပီးအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိေစမယ့္ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္း တာမ်ိဳးေတြက ထိေရာက္ႏိုင္မယ္လို႔ထင္တယ္”ဟု HIV အပါအဝင္ လူထုက်န္းမာေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပး ေနသည့္ ေဒါက္တာစစ္ႏိုင္က ေျပာသည္။
ေၾကာ္ျငာစာရြက္ပါ ေဆးမ်ား၏ အက်ိဳးရလာဒ္မ်ားမသိရသျဖင့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ျခင္း၊ ထို ေဆးမ်ားေသာက္သံုးသည့္အခါ ေငြေၾကးအကုန္အက်မ်ားျခင္း၊ ထိုေဆးအား စမ္းသပ္ေသာက္သံုးေနသည့္ အတြက္စစ္မွန္သည့္ေဆးကုထံုးကို ခံယူရန္ေနာက္က်ေစႏိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ တရားမဝင္ ေဆးဝါး မ်ားအား စမ္းသပ္မႈ မလုပ္သင့္ေၾကာင္း ေဒါက္တာစစ္ႏိုင္က ေျပာသည္။
HIV ကူးစက္မႈအမ်ားစုမွာ ေဆးထိုးအပ္ျဖင့္ မူးယစ္ေဆးဝါးထိုးသြင္းသံုးစြဲသူမ်ား၊ အမ်ိဳးသားခ်င္း လိင္ဆက္ဆံ သူမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္လိင္ကဲ့သို႔ ေျပာင္းလဲေနထိုင္သူမ်ား၊ လိင္အလုပ္သမားမ်ားတြင္ ကူးစက္လြယ္ၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ HIV ျဖင့္ေနထိုင္သူ (၂) သိန္းခန္႔ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ေစာခ
ျမစ္မခ - HIV ေပ်ာက္ကင္းေစရန္ အာမခံသည့္ေၾကာ္ျငာမ်ား အေရးယူေပးပါ

ေလမုန္တုိင္း ၾကားထဲက ေရႊေရာင္ ဆီမီးငယ္ (သုိ႔မဟုတ္) မျဖဴျဖဴသင္း

“ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ေရာဂါ” ဆိုေသာ အသံၾကားလုိက္သည္ႏွင့္ အလန္႔တၾကား ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ေသာ မ်က္ႏွာမ်ားျဖင့္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားကုိ ေရွာင္ဖယ္သြားခ်ိန္ အသက္ ၃၀ ေက်ာ္အရြယ္သာရွိေသးေသာ သူက လူနာမ်ားအၾကား အၿပဳံး မ်က္ႏွာ ျဖင့္ ေဖးမကူညီခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္က စစ္အာဏာရွင္စနစ္ႀကီးစုိး မုန္တုိင္းထန္ေနေသာအခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး ခုခံအား က်ဆင္းမႈ ေရာဂါ ကူးစက္ ခံစား ေနရေသာ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ သူ၏ အၿပံးမ်က္ႏွာႏွင့္ေဖးမမႈမ်ားက မ်က္စိသူငယ္ နားသူငယ္ ျဖစ္ ေနရေသာ ေ၀ဒနာရွင္တို႔အတြက္ ခြန္အားတခုျဖစ္ေစခဲ့သည္။

ေ၀ဒနာ၏ ဖိစီးႏွိပ္စက္မႈကို ခံေနရေသာ္လည္း သူ၏ မ်က္ႏွာျမင္ရုံျဖင့္ ခံစားေနရေသာ ေ၀ဒနာ တ၀က္ သက္သာ သြား သလို ခံစားရသည္ဟု ေ၀ဒနာရွင္တုိ႔က ဆုိၾကသည္။ အစုိးရထံမွ မရရွိေသာ ျပဳစုေဖးမမႈ သူ႕ထံမွ ေ၀ဒနာရွင္တုိ႔ ရရွိခဲ့ ၾက သည္။ အစုိးရထံမွ မရရွိေသာ ေဆး၀ါးမ်ား သူ႕ထံမွ ေ၀ဒနာရွင္တုိ႔ ရရွိခဲ့သည္။ အစုိးရထံမွ မရရွိခဲ့ေသာ ဂရုစုိက္မႈကုိ သူ႔ ထံမွ ရရွိခဲ့ၾကသည္။ သူက စစ္အာဏာရွင္ေလမုန္တုိင္းထန္ခ်ိန္တြင္ ေ၀ဒနာရွင္တုိင္းအတြက္ ေရႊေရာင္ဆီမီးငယ္တခု ျဖစ္ေစ ခဲ့သည္။
သူ႕နာမည္က ျဖဴျဖဴသင္းျဖစ္ၿပီး စစ္အစုိးရလက္ထက္ကတည္းကပင္ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(NLD) ၏ တက္ၾကြ ေသာ လူငယ္ အဖြဲ႕၀င္ တဦး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ ခိုကုိးရာမဲ့ HIV လူနာမ်ားအတြက္ ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ေရး ေဂဟာ တခု ဖြင့္လွစ္ထားၿပီး မိဘမဲ့ကေလးမ်ားကိုလည္း သူတတ္စြမ္းသမွ် ကူညီေစာင့္ေရွာက္လ်က္ရွိသည္။ အခက္အခဲ ေပါင္း မ်ား စြာျဖင့္ သူစတင္ ခဲ့ေသာ HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ လုပ္ငန္းသည္ ယခုအခါ တႏုိင္ငံလုံး အတုိင္း အတာ ျဖင့္ က်ယ္ျပန္႔လာသည့္အျပင္ ႏုိင္ငံတကာအထိပါ သူ၏ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ကူညီမႈ သတင္းမ်ား ပ်ံ႕ႏွ႔ံ ေရာက္ရွိ ေနၿပီ ျဖစ္ သည္။

“အမတို႔ေတြ အတြက္ ဒီအလုပ္က အစပိုင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ခက္ခဲ့တယ္။ အမတို႔ေတြေဆးဝါးအေၾကာင္း နားမ လည္ဘူး။ ဘာမွမသိဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူနာေတြအတြက္ လိုအပ္ခ်က္က ပညာေပးေရးအပိုင္းက လိုအပ္ ေနၿပီဆိုတာ ေတြ႕ လာတယ္။ HIV နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၿမိဳ႕၊ နယ္ေတြက ဘုရားပဲြေစ်းေတြမွာ ပညာေပးတဲ့အစီအစဥ္ေတြလုပ္တယ္။ ခဏခဏ အဖမ္း ခံရတယ္။ တားဆီးခံရတယ္။ ပစၥည္းေတြ အသိမ္းခံရတယ္”ဟု မျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာသည္။

၂၀၀၂ ခုႏွစ္ တြင္ ကုလသမဂၢဖြံ႕ၿဖဳိးမႈအစီအစဥ္(UNDP) က ျပဳလုပ္သည့္ HIV/AIDS အသိပညာေပး သင္တန္းသို႔ NLD မွ လူငယ္တာ၀န္ခံ ၁၉ ဦး တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ယင္းသင္တန္းတက္ေရာက္သူလူငယ္မ်ားတြင္ မျဖဴျဖဴသင္းလည္း တဦး အပါ အ၀င္ ျဖစ္သည္။ သင္တန္းတက္ၿပီးသည့္ေနာက္ပိုင္း က်န္းမာေရး အသိပညာမရွိလွ်င္ လူ႕အသုိင္းအ၀ုိင္းတခုလုံး အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ႏုိင္သည္ကို နားလည္လာသည့္အတြက္ HIV/ AIDS အသိပညာေပးမႈမ်ားႏွင့္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ သူ အားသြန္ခြန္စုိက္စတင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။

သူႏွင့္အတူ HIV/ AIDS အေရး ကူညီလႈပ္ရွားလိုသူ NLD ပါတီဝင္လူငယ္တစုက လူငယ္ေဆြးေႏြးပြဲတခုျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး HIV/ AIDS ေ၀ဒနာသည္မ်ားအတြက္ ပညာေပးမႈမ်ား စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

မျဖဴျဖဴသင္းႏွင့္ NLD ပါတီ၀င္ လူငယ္တစုတုိ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း၊ ခရမ္း၊ သုံးခြ၊ ေက်ာက္တန္းႏွင့္ ေတာင္ဥကၠလာပ အပါ အ၀င္ ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္းစုံတြင္ ေနထုိင္သည့္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားထံသုိ႔ သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံ အားေပးခဲ့ၾကသည္။ ေရာဂါသည္မ်ား အတြက္ အိမ္ငွားေပးၿပီး လိုအပ္ေသာ ေဆး၀ါးမ်ား ရရွိေရး ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၾကသည္။

ထိုစဥ္က စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ အာဏာပိုင္မ်ားမွ အိမ္ငွားေပးသူမ်ား၊ အိမ္ရွင္မ်ားႏွင့္ လူနာ အမ်ားစုကို ေခၚယူစစ္ေဆးျခင္း၊ ဖိအားေပးၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းမ်ားစြာ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး လူနာမ်ားစြာ ကို ကူညီေစာင့္ ေရွာက္ေန သည့္ မျဖဴျဖဴသင္းႏွင့္အဖဲြ႕ ကို အၿမဲတေစ ဖိအားေပးခဲ့ၾကသည္။ ေ၀ဒနာရွင္ လူနာမ်ားကို ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ပင္ ရက္ရွည္တည္းခိုခြင့္မေပးရန္ ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္မ်ားကုိ ဖိအားေပးအက်ပ္ကိုင္သည္အထိ အာဏာပိုင္တုိ႔က လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။

အာဏာပုိင္တုိ႔၏ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ဖိႏွပ္မႈမ်ားၾကားတြင္ မျဖဴျဖဴသင္းတုိ႔၏ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားက ရပ္တန္႔မသြားသည့္အျပင္ ပုိ၍ပင္ႀကီးမားလာခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံတကာအစုိးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ကူညီေစာင့္ ေရွာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ၀ုိင္း၀န္းကူညီလာၾကသည္။

“သူတို႔စိတ္အားမငယ္ေအာင္ အတူတူစားေပးတယ္။ အတူတူစကားေျပာေပးတာေတြလုပ္ေပးတယ္။ အစပိုင္း က သိပ္ခက္ ခဲတယ္။ လူနာေတြအတြက္ ေဆးရဖို႔၊ ေနစရာအိမ္ရဖို႔ကိစၥေတြမွာလည္း အာဏာပိုင္ေတြဖိအားေပးလို႔ အမ တို႔လူနာေတြ ထားတဲ့အိမ္ရွင္ေတြကို ေမာင္းထုတ္တာ၊ ၿခိမ္းေျခာက္တာ၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ခဏထားရင္ေတာင္ ၁ ရက္၊ ၂ရက္ထက္ပို မထား ဖို႔လုပ္တာေတြ ႀကဳံခဲ့ရတယ္။ အမတို႔တေတြနဲ႔ လူနာေတြမွာ ၿမိဳ႕ထဲမွာ အထုပ္အပိုးေတြနဲ႔ ပတ္ခ်ာ လည္ေန ခဲ့ရတယ္” ဟု သူကဆုိသည္။

အာဏာပိုင္မ်ား၏ တားဆီးပိတ္ပင္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူနာမ်ားအတြက္ ေနစရာအိမ္ရွာရခက္ခဲလာရာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ဒဂုံ ၿမိဳ႕နယ္ရွိ သူတို႔မိသားစုပိုင္ဆိုင္သည့္ ေနအိမ္ကိုHIV လူနာမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးေဂဟာ အျဖစ္ ေျပာင္း လဲခဲ့သည္။ ထိုေဂဟာတြင္ ေဝးလံေခါင္ဖ်ားသည့္ေဒသအသီးသီးမွ ေရာဂါသည္ အမ်ားစု ႏွင့္ ၎တို႔၏ မိသားစု ဝင္မ်ား လာေရာက္ေနထုိင္ၾကသည္။ ေဆးကုသမႈခံယူၾကသည္။ မိဘမရွိေတာ့သည့္ ကေလးသူငယ္မ်ားလည္း ေဂဟာ တြင္ရွိ ေနသည္။ ခိုကုိးရာမဲ့ေရာဂါသည္မ်ားလည္း ထုိေဂဟာတြင္ပင္ ေနထုိင္ၾကသည္။

“လူနာအသစ္ေတြကေတာ့ပုံမွန္အတုိင္းပဲ ေရာက္လာေနတုန္း။ ေဆးရဖို႔အတြက္က ေတာ္ေတာ္ေလးခက္ခဲတယ္။ အရင္က AZG အဖဲြ႕က လူနာ ေထာင္ခ်ီ အတြက္ ေဆးေပးႏုိင္ေပမယ့္ အခုဆိုရင္တျခား NGOs အေသးစားေတြဆီက ေဆးယူရ တယ္။ သူတို႔ေတြကလည္း တခါေပးရင္ လူ အေယာက္ ၃၀ နဲ႔ ၁၀၀ ၾကားအတြက္ပဲ ေဆးေပးေနတာ။ ပညာေပးမႈ၊ ေဆးဝါး ရရွိမႈအပိုင္းက တခါတည္း ၿပိဳင္တူလုပ္မွ ေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္လုိ႔ရမွာ။ အေမရိကန္လိုႏုိင္ငံေတာင္ ေရာဂါျဖစ္သူ တႏွစ္ကို ၅၀၀၀ ေလာက္တုိးေနတာ က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာဆို စဥ္းစားသာၾကည့္ေပေတာ့”ဟု မျဖဴျဖဴသင္းကဆုိသည္။

HIV ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ဗဟုသုတမ်ား ျပည္သူလူထုတြင္အားနည္းဆဲျဖစ္ၿပီး အစိုးရ၏ တႏုိင္ငံလုံးအတုိင္းအတာအားျဖင့္ ပညာေပးမႈအပိုင္းမွာလည္း အားနည္းေနေၾကာင္း၊ ဗဟုသုတအားနည္း၍ လူ႕အသုိင္းအ၀ုိင္းက ေ၀ဒနာရွင္မ်ားကုိ ေရွာင္ဖယ္ေနၾကဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆုိသည္။

“လူထုေတြက လူနာေတြကို ခဲြျခားဆက္ဆံမႈကေတာ့ အရင္အတုိင္းနီးပါးပဲ။ လူနာေတြအတြက္ ဒီေဂဟာေလးက သူတို႔ဘဝျဖစ္သြားၿပီ။ မျပန္ခ်င္ၾကေတာ့ဘူးျဖစ္ေနေတာ့ လူေတြၾကားထဲျပန္ဝင္ႏုိင္ေအာင္တြန္းအားေပးရတယ္။ က်မ ျမင္သေလာက္ ေရာဂါသည္ေတြရဲ႕ မိသားစုဝင္ေတြကအစ လက္ခံတယ္ဆုိတာမရွိဘူး။ လိုလိုလားလားမရွိဘူး။ ပညာေပးမႈ အပိုင္းကလည္း တႏိုင္ငံလုံးအတုိင္းအတာနဲ႔လုပ္မွမလုပ္တာ။ လူထုကို ဒီေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပညာေပးမႈ၊ ေဆးဝါးရရွိမႈ ေတြျပည့္စုံမွ အဆင္ေျပမွာ”ဟု မျဖဴျဖဴသင္းက ရွင္းျပသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္းက အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၀င္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ မျဖဴျဖဴသင္းသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ တုိက္တြန္းခ်က္အရ မဂၤလာေတာင္ညႊန္႔ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အျဖစ္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရာ အႏုိင္ရရွိခဲ့သည္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္လာၿပီး ေနာက္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအျပင္ လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံေရးတာ၀န္မ်ားကိုပါ ဆက္လက္ ထမ္းေဆာင္ရ ျပန္သည္။
“ပါတီက ညႊန္ၾကားလို႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္လုပ္ျဖစ္ခဲ့တာ။ ဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က က်မ တို႔ကို အလုပ္လုပ္ဖို႔ေျပာတယ္။ ေအာက္ေျခမွာျဖစ္တဲ့ ကိစၥကို ေအာက္ေျခမွာပဲအျပတ္လုပ္ဖို႔ မွာတယ္။ က်မ က လႊတ္ ေတာ္ မတက္ရတဲ့ အခ်ိန္ေတြဆို က်မတာဝန္ယူထားတဲ့ၿမိဳ႕နယ္ကုိ ဆင္းၿပီး ဘာေတြလုပ္သင့္တယ္။ ဘာေတြ အခက္အခဲ ရွိတယ္ ဆိုတာ နားေထာင္တယ္။ ေမးတယ္။ ေဆြးေႏြးတယ္”ဟု သူက ရွင္းျပသည္။

သူ၏ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္သက္တမ္းအတြင္း တာဝန္ယူထားသည့္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကိစၥကို လူထုသို႔ ရွင္းျပျခင္း၊ ၿမိဳ႕နယ္ေနသူမ်ား၏ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္တင္ျပေတာင္းဆိုလာသည့္အေပၚ သက္ဆို္္င္ရာဌာနမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေျဖရွင္းေပးျခင္း၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားကိုလည္း အပတ္စဥ္ျပဳလုပ္ေပးျခင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနသည္ဟု သူက ေျပာသည္။

စစ္အာဏာရွင္ ေလမုန္တုိင္းႀကီး မရွိေတာ့ခ်ိန္တြင္ သူ႕ထံလာေရာက္သည့္ လူနာအေရအတြက္ ပို၍ ပုိ၍ တုိးတက္ လာ ေန ရာ လတ္တေလာ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား ပုိမုိ လက္ခံကူညီေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ေရးအတြက္ အထပ္ျမင့္ ေနရာသစ္ အေဆာက္ အအုံ တခု ေဆာက္လုပ္ေနၿပီး ယင္းေဆာက္လုပ္ေရး အျမန္ၿပီးစီးေရးအတြက္ သူ တြန္း၍ လုပ္ေနရသည္။
ေနျပည္ေတာ္တြင္ လႊတ္ေတာ္တက္ရင္း ႏုိင္ငံႏွင့္လူထုအတြက္ ဥပေဒျပဳေရး တာ၀န္မ်ား ထမ္းေဆာင္ေနေသာ္လည္း သူ၏ အေတြးမ်ားတြင္ HIV/AIDS ေ၀ဒနာရွင္တုိ႔၏ အနာဂတ္အတြက္ အခ်ိန္စကၠန္႔အမွ် ရတက္မေအး ေတြးေတာ ပူပန္ေနဆဲျဖစ္သည္။

ဧရာဝတီ - ေလမုန္တုိင္း ၾကားထဲက ေရႊေရာင္ ဆီမီးငယ္ (သုိ႔မဟုတ္) မျဖဴျဖဴသင္း