HIV drugs should be given at diagnosis

ေျမာက္ကိုရီးယားေဆးကို ဂ်န္ဆင္းကေန ေျမၾသဇာသံုးျပီးထုတ္ထားတဲ့ Kumdang-2 ဓါတ္ေပါင္းျဖစ္တယ္။ က်န္းမာေရး ျပႆနာမွန္သမွ် ထိုးေဆးတလံုးတည္းနဲ႔ ေပ်ာက္မယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ေဆးဝဘ္ဆိုက္မွာ အာဖရိကမွာ စမ္းသပ္ေတာ့ ၅၆% HIV ေပ်ာက္ကင္းျပီး၊ ၄၄% က သိသိသာသာ တိုးတက္လာတယ္လို႔ ေရးထားပါတယ္။

မဂၤလာပါဆရာ။ HIV နဲ႔ပတ္သတ္ျပီး သမီးတခုေလာက္ ေမးခ်င္လို႔ပါဆရာ။ အခု ART က ပိုးထိန္းေဆးဆိုေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားက ပိုးသတ္ေဆး ထိုးေဆးကိုစမ္းသပ္တာ ေအာင္ျမင္တယ္ေျပာထားတာေတြ႔မိလို႔။ ဟုတ္ပါသလား သိခ်င္လို႔ပါရွင့္။

သံုးေလးရက္ေလာက္ကလည္း HIV ကိုေပ်ာက္ေအာင္ ေျမာက္ကိုရီးယားက လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ဟုတ္လားလို႔ တျခားတေယာက္က ေမးတယ္။

ကုသရခက္တဲ့ (ေပ်ာက္ေအာင္ကုမရေသးတဲ့) ေရာဂါေတြမွန္သမွ် ေျမာက္ကိုရီးယားက ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့သတင္းကို ၂ဝ၁၅ ဇြန္လ ၁၉ ရက္မတိုင္ခင္ကတည္းကထြက္ေနတာပါ။ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္မ္ကေန HIV သာမက အီဗိုလာ၊ MERS ေရာဂါနဲ႔ ကင္ဆာေတြကို ေပ်ာက္ေစမယ္ဆိုတဲ့သတင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ ေျမာက္ကိုရီးယားကေန လာတဲ့ သတင္းကို တျခားသတင္းဌာနေတြကေရးေတာ့ သည္လိုေရးပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားက ဖိတိုေရွာ့မဟုတ္တဲ့ တကယ့္သတင္းကေတာ့ ဒံုပ်ံလက္နက္ျဖစ္တယ္တဲ့။ DPRK ရ့ဲ အလြန္တရာ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ သတင္းဌာန အဆိုအရ ေျမာက္ကိုရီးယား သိပၸံပညာရွင္ေတြကေန HIV၊ ကင္ဆာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြ၊ ပန္းေသပန္းညႇိဳေရာဂါ၊ အေရျပားမေကာင္းတာ၊ အီဗိုလာ၊ စတာေတြကို ေပ်ာက္ေစႏိုင္ျပီလို႔ ဆိုပါသတဲ့။ အားလံုအကုန္ဟာ အစစ္ေတြလို႔ပါ ထည့္ထားေသးတယ္။

ေျမာက္ကိုရီးယားေဆးကို ဂ်န္ဆင္းကေန ေျမၾသဇာသံုးျပီးထုတ္ထားတဲ့ Kumdang-2 ဓါတ္ေပါင္းျဖစ္တယ္။ က်န္းမာေရး ျပႆနာမွန္သမွ် ထိုးေဆးတလံုးတည္းနဲ႔ ေပ်ာက္မယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ေဆးဝဘ္ဆိုက္မွာ အာဖရိကမွာ စမ္းသပ္ေတာ့ ၅၆% HIV ေပ်ာက္ကင္းျပီး၊ ၄၄% က သိသိသာသာ တိုးတက္လာတယ္လို႔ ေရးထားပါတယ္။
ဒီသတင္းကို ေတာင္ကိုရီးယားမွာ MERS ျဖစ္ေနခ်ိန္နဲ႔ ခ်ိန္ကိုက္ထုတ္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီသတင္းအရင္တရက္ကေတာ့ ကုလသမဂၢအစီရင္ခံစာအရ ေျမာက္ကိုရီးယားမွာ မိုးေခါင္ေရရွားလို႔ လူေပါင္း ၁ဝ႕၂ သန္း အတိဒုကၡေရာက္ေနတယ္လို႔ ပါရွိပါတယ္။ ၂ဝ၁၃ WHO စာရင္းအရ ေျမာက္ကိုရီးယားမွာ TB တီဘီေဝဒနာသည္ေပါင္း ၁ဝဝဝဝဝ ရွိေနပါတယ္။

၃-၁-၂ဝ၁၅ ေန႔က ေျမာက္ကိုရီးယား စစ္ေရးျပအခန္းအနားနဲ႔ ကင္မရာေတြက မျပတဲ့ ပံုရိပ္မ်ားနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားရ့ဲ ပုပ္သိုးေနတဲ့ဘဝဆိုတဲ့ သတင္းတိုေလးေတြကို ကြ်န္ေတာ္တင္ခဲ့ပါေသးတယ္။
ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ ဖိုတိုေရွာ့လုပ္ျပီး သူ႔ႏိုင္ငံသားေတြနဲ႔ ျပင္ပကမာၻကို လိမ္ညာရာမွာ သူမတူေအာင္ ကြ်မ္းက်င္လို႔ ဒီသတင္းေဆးပညာကို ေရငုပ္သေဘၤာကေနပစ္ႏိုင္တဲ့ (ဖိုတိုေရွာ့ မစ္ဆိုင္း) လို႔ေခၚၾကပါတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၁-၆-၂ဝ၁၅)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ  - Photoshop Missile ျမန္မာျပည္က ေဆးေၾကာ္ျငာထက္သာတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားက ပရိုပါဂန္ဒါ

Cuba stamps out mother-to-child HIV က်ဴးဘားမွာ မိခင္ကေန ေမြးလာတဲ့ကေလးဆီ HIV ကူးစက္မႈ ပယ္ေဖ်ာက္ႏိုင္ၿပီ

၃ဝ-၆-၂ဝ၁၅ ေန႔ကလာတဲ့ ေဆးပညာသတင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီးကေန အခုလိုေျပာၾကားလိုက္တာပါ။ HIV သာမက လိင္ကေနတဆင့္ကူးစက္တဲ့ (အရပ္ေခၚကာလသားေရာဂါ) ဆစ္ဖလစ္ ကူးစက္မႈကိုပါ မိခင္ကေန ကေလးဆီ မကူးေစေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြကို ေစာေစာစီးစီး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္မႈရေအာင္၊ ေဆးစစ္ခိုင္းတယ္။ ေရာဂါပိုးရွိတာေတြ႔ရင္ ကေလးကိုမကူးေစဘို႔ ေဆးေပးႏိုင္ေအာင္လုပ္ခဲ့ရတယ္။

ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ကမာၻမွာ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၁႕၄ သန္းဟာ HIV ပိုးရွိေနတံုးမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရပါတယ္။ ေဆးမကုရင္ ၁၅% ကေန ၃၄% အထိ သူတို႔ကေနေမြးလာမယ့္ ကေလးကို ကူးစက္ေစပါမယ္။ ေမြးဖြါးျဖစ္စဥ္နဲ႔ ႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္ေတြမွာ အဲလိုကူးစက္မွာျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ကတည္းက ART ေဆးေပးထားရင္ ကေလးကို ကူးစက္မွာက ၁% သာရွိပါေတာ့မယ္။ ေမြးလာတဲ့ ကေလးကိုပါ ေဆးေပးရတာပါ။

ႏွစ္တိုင္း ကမာၻမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၁ သန္းမွာ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါကူးစက္ခံေနရပါေသးတယ္။ ေစာေစာ ေဆးစစ္လို႔ ကုသေပးထားရင္ ေမြးလာမယ့္ကေလးကို မကူးေစပါ။

က်ဴးဘားမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၂% မွာ HIV ရွိၾကတယ္။ ကမာၻမွာ HIV ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၁ဝ ေယာက္ထဲက ၇ ေယာက္သာ ART ေဆးရေနၾကတယ္။ အဲတာကဆင္းရဲေသးတဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ကစျပီး HIV အသစ္ျဖစ္တာ ၉ဝ% ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၂ ႏိုင္ငံမွာ ၈ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ကေလးေတြဆီ HIV ကူးစက္မႈကို ၅ဝ% မက ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္လာပါတယ္။ ၂ဝ၁၄ မွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၄ဝ ေကာ်္မွာ ၉၅% ကို HIV နဲ႔ ဆစ္ဖလစ္ စစ္ေဆးေပးႏိုင္လာပါတယ္။

က်ဴးဘားကို နမူနာထားျပီး က်န္တိုင္းျပည္ေတြမွာ HIV ပိုးရွိမိခင္ေတြကေန ေမြးလာမယ့္ကေလးေတြဆီ မကူးစက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ေစာေစာေလးကပဲ ထိုင္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ စံုတြဲတခုမွာ ဇနီးမွာ ကိုယ္ဝန္ရွိလို႔ ကိုယ္ဝန္အပ္မွ ႏွစ္ေယာက္လံုးမွာ HIV ကူးစက္ခံေနၾကတာသိရတယ္။ စိုးရိမ္လို႔ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ေမြးရမလည္း၊ ကေလးႏို႔တိုက္ရင္ ဘယ္လိုလည္း ေမးလို႔ ေျဖလိုက္ရတာ မိနစ္ပိုင္းသာရွိေသးတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း က်ဴးဘားလိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါေစလို႔ ဆုေတာင္းရပါတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၃ဝ-၆-၂ဝ၁၅)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - Cuba stamps out mother-to-child HIV က်ဴးဘားမွာ မိခင္ကေန ေမြးလာတဲ့ကေလးဆီ HIV ကူးစက္မႈ ပယ္ေဖ်ာက္ႏိုင္ၿပီ

HIV drugs should be given at diagnosis

HIV ေဆးေတြကို ေရာဂါရွာအမည္တပ္ခ်ိန္ကတည္းက ေပးသင့္တယ္လို႔ အေမရိကန္ေလ့လာမႈတခုကေန ေတြ႔ရွိလာပါတယ္။ လက္ရွိကေတာ့ ပိုးရွိေနေပမယ့္ CD4 count ေသြးျဖဴဥအေရအတြက္ နည္းလာမွသာ ေပးနည္းကို သံုးေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ပိုးရွိေနသူတိုင္း ေဆးလက္လွမ္းမီဘို႔ေတာ့လိုပါတယ္။
WHO ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီးရ့ဲ ေနာက္ဆံုးလမ္းညႊန္က CD-4 ၅ဝဝ ရွိေနခ်ိန္ကစျပီး ေဆးေပးဘို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အခုစမ္းသပ္မႈမွာ ၃၅ ႏိုင္ငံက ပိုးရွိေနသူေပါင္း ၄၆၈၅ ေယာက္ကို US National Institutes of Health က ၂ဝ၁၁ ကေန စမ္းခဲ့တာပါ။ ၂ဝ၁၆ အထိၾကာပါမယ္။

ၾကားျဖတ္ေလ့လာမႈအရ AIDS ျဖစ္မႈ၊ ေသဆံုးမႈ၊ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ အသည္းထိခိုက္မႈေတြဟာ အဲလိုေဆးေစာေပးလို႔ ထက္ဝက္ေလ်ာ့နည္းတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

HIV ကို အမ်ားဆံုးေသြးကိုစစ္တယ္။ HIV antibodies အင္တီေဘာ္ဒီကိုစမ္းတယ္။ ေပ်ာက္ေအာင္ကုႏိုင္တဲ့ေဆး မရွိေသးပါ။ Antiretroviral ေဆးကေန ထိန္းထားႏိုင္တယ္။ ၁၂႕၉ သန္းက ART ေဆးရေနၾကတယ္။ ကေလးေတြ ေဆးရႏွဳန္းနည္းတယ္။ အသိအမွတ္ျပဳထားျပီး ေဆး (၂ဝ) ရွိပါတယ္။ ေဆးတခုစီမွာ နာမည္က အနည္းဆံုး ၃ မ်ိဳး စီေလာက္ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ဥပမာ AZT ေဆးကို ဓါတုနာမည္ေပးတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ေဆးနာမည္ရင္းက zidovudine ျဖစ္တယ္။ ေဆးေရာင္းသူကေပးထားတာက Retrovir ျဖစ္တယ္။ တခါတေလမွာ အတိုေကာက္နာမည္ ZDV ေခၚတယ္။

WHO ၂ဝ၁၄ ႏိုဝဘၤာမွာထုတ္ျပန္တဲ့ ၂ဝ၁၃ အကုန္အတြက္ တကမာၻလံုး HIV ကိန္းဂဏန္း
• HIV ပိုးရွိေနသူေပါင္း ၃၅ သန္းရွိတယ္။ ၃၉ သန္းအထိလည္း ရွိေကာင္းရွိႏိုင္တယ္။
• လူနာသစ္ ၂႕၁ သန္းရွိတယ္။
• အမ်ိဳးသမီး ၅ဝ% နဲ႔ ကေလး ၃႕၃ သန္းပါဝင္တယ္။
• ဆာဟာရေအာက္ပိုင္းမွာ ၂၄႕၇ သန္းရွိတယ္။ အေမရိကမွာ HIV ပိုးရွိေနသူေပါင္း ၁႕၂ သန္းရွိတယ္။
• ၂ဝ၁၃ တံုးက ၁႕၅ သန္း (၂ဝ၁၁ မွာ ၁႕၇ သန္း) ေသဆံုးခဲ့တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၂၈-၅-၂ဝ၁၅)

BBC - http://www.bbc.com/news/health-32914219
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - HIV drugs should be given at diagnosis