က်န္းမာေရးအေမးအေျဖေလးႏွစ္ခု

အမ်ဳိးသမီးအဂၤါ ပိုး၀င္တာလား (အေမး အေျဖ)

  ေမး။    ။ သမီးက အသက္ 25 ႏွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္ ရွိပါတယ္ (လက္ရွိ အေ၀းေရာက္ေန ပါတယ္)။ လြန္ခဲ႔တဲ့ တပတ္  ေမလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာပဲ  သမီး ဓမၼတာ ျပီးပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ အခု ၄၊ ၅ ရက္ ၾကာျပီးမွ ေနာက္ထပ္ ေသြးထပ္ဆင္းပါတယ္။ ပုံမွန္ ဓမၼတာ လာသလုိပါပဲ။ ကုိက္ခဲတာလဲ မရွိပါဘူး။ ျပီးခဲ့တဲ့ လေတြက ပုံမွန္ ဓမၼတာ ဆင္းတုန္းက အတုိင္းပါပဲ။ အဲ့ဒါ ဘာေၾကာင့္ဆုိတာ သိခ်င္ပါတယ္။ သမီးက အခု ႏုိင္ငံရပ္ျခားကုိ ေရာက္တာ မၾကာေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဘက္က ေဆးခန္းျပဖုိ႔ အဆင္မေျပတာေတြ ရွိလုိ႔ပါ။ သမီး မႏွစ္ေလာက္က အမ်ဳိသားနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့အခါ တခါတေလ အနံ႔ဆုိး ထြက္တတ္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပဖူးပါတယ္။ ဆရာမ ေျပာတာေတာ့ ပုိး၀င္ တယ္လို႔ ေျပာ ပါတယ္။ အခုေတာ့ ကုလုိ႔ေပ်ာက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သမီး ေဆးစစ္ခ်င္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးအဂၤါ ပိုး၀င္လုိ႔ ျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါ၊ ေနာက္ျပီး HIV ကူးဆက္ခံရရင္ ဘယ္လုိ လကၡဏမ်ဳိး အရင္ျပပါသလဲ။ အဖုေလးေတြ ေပါက္တယ္လို႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ ဘယ္လုိ အဖု ေတြမ်ား ေပၚလာတတ္ပါေသးလဲ။ ဖ်ားသလုိ ကိုယ္ပူသလိုလဲ တခါတေလျဖစ္တတ္တယ္ဆုိတာ ဟုတ္ပါသလား။ ေပါက္တဲ့အဖု ေတြကေရာ ဘယ္လုိေနရာမွာ ေပါက္တတ္ပါသလဲ။ မ်က္ႏွာလုိေနရာမွာေရာ ျဖစ္တတ္ပါသလား။

ေျဖ။    ။ ၁) ရာသီလာတာနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ေျပာရရင္ အခုလို ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ လာေနရတာ၊ မိသားစုနဲ႔ ခြဲေနရတာ စတာေတြက စိတ္ဖိစီးမႈကိုျဖစ္ေစျပီး ရာသီလာတာကို ပံုမွန္မျဖစ္ေစပါဘူး။ ဒီအတြက္ စိတ္မပူပါနဲ႔။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ ေနသားက်သြားရင္ အဆင္ေျပမွာပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈ တစ္ခုခုရွိေနလို႔ ျဖစ္တာမ်ိဳးပါ။

၂) အမ်ိဳးသားနဲ႔ ဆက္ဆံရင္ မိန္းမကိုယ္က အနံ႔ဆိုးထြက္တယ္ဆိုတာ ပိုး၀င္တာလို႔ ထတစ္ခ် ေျပာလို႔မရပါဘူး။ ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ ေသြးစစ္၊ သို႔မဟုတ္ အမ်ိဳးသမီး လိင္အဂၤါရည္ကို စစ္ေဆးျပီးမွ အတည္ျပဳျပီး ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတာကေတာ့ Bacterial Vaginosis လို႔ေခၚတဲ့ အနံ႔ဆိုးထြက္တဲ့ ပိုးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ေၾကာက္စရာမလိုပါဘူး။ မိန္းကေလးတိုင္းမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တတ္ကြ်မ္းတဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပျပီး ေဆး ၁ ပတ္ေလာက္ေသာက္ရင္ ေပ်ာက္ပါတယ္။

၃) HIV ကူးစက္ရင္ ဘာလကၡဏာမွ သိသိသာသာ မျပပါဘူး။ ပိုးကူးစက္ခံရျပီး ၁ ပတ္ ၂ ပတ္မွာေတာ့ တုန္ေကြးဆန္ဆန္ ဖ်ားနာတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါယ္။ ဒါကို အေတာ္မ်ားမ်ား သတိ မထားမိတတ္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ခုခံအားက အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေကာင္းေနလို႔ပါ။ ခုခံအားေကာင္းေနသေရြ႕ ဘာလကၡဏာမွ မျပပါဘူး။ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီျပီး သာမန္လူလုိပဲ ေနႏိုင္ပါတယ္။ ခုခံအား က်ခဲ့ရင္ေတာ့ ေရယံု၊ မက္ခရု စတာေတြေပါက္မယ္၊ ကာလ အတန္ၾကာ ၀မ္းေလၽာမယ္။ ပိန္လာမယ္၊ ကာလအတန္ၾကာ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္။ အေရျပားမွာ ကူးစက္ေရာဂါေလးေတြရွိလာမယ္။ မိန္းမကုိယ္မွာ အနာေလးေတြေပါက္လာမယ္။ မိန္းမကိုယ္မွာ အဖုေပါက္တာက အတိအက် မရွိပါဘူး။ ေရာဂါသည္က ခုခံအားက်လာေတာ့ သူ႔ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွိတဲ့ ေရာဂါပိုးကို မူတည္ျပီး ေရာဂါရၾကတာပါ။ မ်က္ႏွာမွာလည္း အဖူရယ္လို႔ သီးသန္႔ မထြက္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါကြ်မ္းတဲ့ အဆင့္ဆိုရင္ေတာ့ အဖုေတြ ထြက္တတ္ပါတယ္။ အလြန္ဆိုး၀ါးတဲ့ အေျခအေနမွပါ။

ဒီေလာက္ဆို ေက်နပ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္

လမင္းကို

CD4 စစ္ခ်င္တာ (အေမးအေျဖ)

ေမး။ ။ သမီး CD4 အေၾကာင္း ေသခ်ာ သိခ်င္လို ့ပါ။ ဘယ္လို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ စစ္ရမယ္ဆိုတာ ေသခ်ာ သိခ်င္ပါတယ္။ မစစ္ခင္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြပါ သိခ်င္ပါတယ္။ ပင္ပမ္းေနတဲ့ အခ်ိန္၊ အိပ္ေရး ပ်က္ထားတဲ့ အခ်ိန္၊ ခရီးသြားရတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ စစ္မိရင္ အေျဖက မွန္နိုင္ပါ့မလား။ စိုးရိမ္ရမယ့္ အေျခအေနဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္မွာ ရွိပါသလဲ။ တကယ္လို ့မ်ား Non reactive ဆိုရင္ေကာ စစ္ၾကည့္လို႔ ရပါသလား CD-4 ဘယ္ေလာက္ ရွိနိုင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ CD4 စစ္တာ မေျပာျပခင္မွာ CD4 ဆိုတာဘာလဲ အရင္ ေျပာေပးပါမယ္။

CD4 ဆိုတာ ဘာလဲ???
CD4 ဆိုတာ လင္ဖိုဆိုက္ (Lymphocytes) လို႔ေခၚတဲ့ ေသြးျဖဴဥ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ကိုယ္ခႏၶာ အတြက္ ေရာဂါ ပိုးမႊားေတြကို တိုက္ခိုက္ေပး ခုခံအား စနစ္မွာ ပါတဲ့ ေသြးျဖဴဥ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ လူတိုင္းမွာ CD4 ရွိပါတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ ေသြးတစ္စက္မွာ CD4 cell အေရအတြက္ ၅၀၀ မွ ၁၅၀၀ ၾကား ရွိႏိုင္ပါတယ္။ CD4 အေရအတြက္ နည္းေနတယ္ဆိုတာ ကိုယ္ခံအား က်တာကို ျပသပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ HIV ပိုးရွိသူေတြမွာ CD4 စစ္ေဆးျခင္းဟာ ကိုယ္ခံအားကို သြယ္၀ိုက္ေသာ နည္းနဲ႔ တိုင္းတာျခင္း တစ္မ်ိဳးပါ။ လူတစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး လိုက္ျပီး အေရအတြက္ ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။

ဘယ္အခ်ိန္မွာ CD4 ကို စစ္ေလ့ရွိသလဲ?????
ဆရာ၀န္ေတြက သာမန္လူတိုင္းကို CD4 စစ္ခိုင္းေလ့ မရွိပါဘူး။ အထူးသျဖင္႔ HIV positive လူနာေတြကိုသာ CD4 cell count (အေရအတြက္)ကို စစ္ခိုင္းေလ႔ရွိပါတယ္။

ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကေတာ့
၁) HIV positive လု႔ိ စသိခါစမွာ ပထမဆံုး အၾကိမ္အေနနဲ႔ ၾကမ္းခင္း ပမာဏ အျဖစ္ မွတ္သားရန္
၂) ART ေဆး ေသာက္ရန္ လို/မလို ဆံုးျဖတ္ရန္
၃) ART ေဆး စေသာက္ခါစ လူနာမွာ ၾကမ္းခင္း ပမာဏ CD4 အေရအတြက္ မွတ္သားရန္
၄) ပံုမွန္အားျဖင့္ ခုခံအားစနစ္ကို မွန္းဆသိရွိရန္ ၃ လ (သို႔) ၆ လ တစ္ၾကိမ္ စစ္ေဆးရန္

စစ္လို႔ရတာတဲ့ CD4 count က ဘာအတြက္ အသံုး၀င္သလဲ???
CD4 အေရအတြက္က ၃၅၀ ေအာက္ ေရာက္ေနရင္ေတာ့ HIV positive လူနာေတြမွာ ART ကုထံုး လိုအပ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ၃၅၀ အထက္ ရွိေနေသးရင္ေတာ့ ေဆးကုဖို႔ မလိုေသးပါဘူး။

ဘယ္လို အေျခအေနေတြက CD4 အေရအတြက္ကို ေျပာင္းလဲေစသလဲ???
လူမ်ိဳး (ဥပမာ- တရုတ္လူမ်ိဳးေတြမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံသားေတြထက္ CD4 နည္းတတ္ပါတယ္)
- ဖ်ားနာျခင္း၊
- ေသြးစစ္တဲ႔အခ်ိန္ (ေန႔/ည)
- ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း
- စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း
- ဓာတ္ခြဲခန္းက ယူလိုက္ေသာ ေသြးနမူနာ ... စတဲ့ အခ်က္ေတြက CD4 အေရအတြက္ကို ေျပာင္းလဲေစပါတယ္။

ဒီေလာက္ဆို ေက်နပ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။

လမင္းကို