လူနည္းစုအခြင့္အေရးမ်ားကို ေလးစားတတ္ျခင္း

-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-

လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီ၏ စံႏႈန္းတန္ဖိုးမ်ားသည္ လူ႕အခြင့္အေရးကို အေျခခံသည္။လူ႕အခြင့္အေရးသည္ကား ‘တန္းတူညီမွ်မႈ’ ရွိျခင္းကို အေလးအနက္ထားသည္။ တန္းတူညီမွ်မႈ၏ အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္ကေတာ့ လူနည္းစုတို႔၏အခြင့္အေရးကို ေလးစားမႈအျပည့္ရွိျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံတစ္ခုအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာအခ်က္မွာ လူနည္းစု၏ အခြင့္အေရးကိုေလးစားၿပီး အားလုံးကို ခြင့္တူညီမွ်မႈရွိေစဖို႔ပင္ျဖစ္ပါသည္။

လူနည္းစု ဆိုသည္မွာ

နိုင္ငံေတာ္တစ္ခုအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္လ်က္ရွိၾကေသာ လူအမ်ားစုႏွင့္ မတူကြဲျပားသည့္ အနည္းအက်ဥ္းမွ်ေသာ လူမႈအစုအဖြဲ႕ မ်ားကို လူနည္းစု ( Minority ) ဟု ေခၚသည္။ ၎တို႔မွာ သက္ဆိုင္ရာ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာအယူဝါဒ၊ လိင္စိတ္ကြဲျပားမႈ ၊ အေတြးအေခၚအယူအဆ၊ ခႏၶာကိုယ္ခ်ိဳ႕တဲ့မႈႏွင့္ အသက္အ႐ြယ္က်န္းမာေရးအရ လူမ်ားစုႀကီးႏွင့္ ကြဲျပားျခားနားေနေသာ အစုအဖြဲ႕မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္မူ လူနည္းစုအခြင့္အေရးဟုဆိုလွ်င္ တိုင္းရင္းသားကိစၥကိုသာ ေျပးျမင္ၾကသည္။ တကယ္တမ္းမွာ တိုင္းရင္းသားအေရးခ်ည္းသာမဟုတ္။ အျခားေသာ ပုံသဏၭာန္ကြဲျပားသည့္ လူနည္းစုအေၾကာင္းအရာမ်ားလည္း ပါဝင္ေနပါသည္။

လူနည္းစုမ်ားကို ၎တို႔အေျခခံသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအတိုင္း ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္လွ်င္ ေလးမ်ိဳးေတြ႕နိုင္သည္။

၁။ လူမ်ိဳးစုဆိုင္ရာ လူနည္းစု (Ethnic  Minority)
၂။ က်ား/မ လိင္စိတ္ကြဲျပားမႈဆိုင္ရာ လူနည္းစု
(Gender Minority)
၃။ သေဘာတရားအယူအဆဆိုင္ရာ လူနည္းစု
(Ideology Minority)
၄။ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ခြဲျခားခံရေသာ လူနည္းစု
(social   discrimination  Minority) ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

‘လူမ်ိဳးစုဆိုင္ရာ လူနည္းစု’ ဆိုသည္မွာ နိုင္ငံအတြင္း လူဦးေရနည္းပါးေသာ လူမ်ိဳးစုငယ္မ်ားကို ဆိုလိုပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ဗမာလူမ်ိဳးက အမ်ားဆုံးရွိေနၿပီး က်န္လူမ်ိဳးစုမ်ားက အေရအတြက္အားျဖင့္ နည္ပါးသည္။ ထိုအထဲကမွ လူဦးေရအရ ပို၍နည္းပါးစြာရွိေနေသာ လူမ်ိဳးစုငယ္မ်ားလည္း ရွိေနပါေသးသည္။ ‘က်ား/ မ လိင္စိတ္ကြဲျပားမႈ ဆိုင္ရာလူနည္းစု’ ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ က်ား/မ အခြင့္အေရး တန္းတူညီမွ်ရွိမႈအပါအဝင္ Gay မ်ား၊ Lesbian မ်ား၊ Tomboy မ်ား၏ အေၾကာင္းအရာမ်ား ပါဝင္သည္။ ‘သေဘာတရားအယူအဆဆိုင္ရာ လူနည္းစုမ်ား’ ကေတာ့ ဘာသာေရးအရ အမ်ားစုႏွင့္ကြဲျပားေနေသာ ဘာသာျခားလူနည္းစုမ်ား ၊ နိုင္ငံေရးအရ အင္အားႀကီးမားမႈမရွိ ေသာ ပါတီငယ္မ်ား၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းအတြင္း အမ်ားႏွင့္ဆန႔္က်င္ေသာ တစ္စုတစ္ဖြဲ႕ တစ္စုံတစ္ေယာက္ကို ေထာက္ခံအားေပးေနသူမ်ား ပါဝင္ပါသည္။

‘လူမႈေရးဆိုင္ရာ ခြဲျခားခံရေသာလူနည္းစု’ ဆိုသည္ကေတာ့ မသန္စြမ္းသူမ်ား (Disabilities )၊ က်န္းမာေရးအရ ခြဲျခားခံရသူမ်ား (HIV / AIDS  အပါအဝင္ အျခားေသာကူးစက္ေရာဂါေဝဒနာရွင္မ်ား)၊ အသက္အ႐ြယ္အရ ကေလးသူငယ္ျဖစ္ျခင္း၊ သက္ႀကီး႐ြယ္အို လူႀကီးျဖစ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရသူမ်ား စသည္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

လူနည္းစုအခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရျခင္း

လူ႕အခြင့္အေရးဆိုသည္မွာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္စီတိုင္းအတြက္ ေမြးလာကတည္းက ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရွိၿပီးသားအခြင့္အေရးမ်ားသာျဖစ္သည္။ လူသားအခြင့္အေရးကို ေတာင္းယူေနရၿပီဆိုလွ်င္ အဆိုပါေဒသသည္ လူ႕တန္ဖိုးႏွင့္ လူ႕သား၏ ဂုဏ္သိကၡာကို အေလးအနက္မထားတတ္ၾကေသာ နယ္ေျမတစ္ခုျဖစ္ေနမည္မွာ ေသခ်ာသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ရိုင္းစိုင္းၾကမ္းတမ္းေသာ ေဒသတစ္ခုအျဖစ္ လူ႕အသိုင္းအဝိုင္းက သတ္မွတ္နိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကမာၻေပၚရွိ နိုင္ငံတိုင္း၊ နယ္ေျမေဒသတိုင္းသည္ လူသားမ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရးႏွင့္ လူသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ေလးစားတန္ဖိုးထားတတ္ဖို႔လိုသည္။

ဆိုခဲ့ပါလူနည္းစုတို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ားမွာ နယ္ေျမေဒသအလိုက္ ယခုထက္တိုင္ ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနၾကရဆဲသာျဖစ္သည္။ လူနည္းစု၏ အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္သည္ဆိုရာတြင္ နည္းလမ္းသုံးမ်ိဳးရွိသည္။

၁။ နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းျဖင့္ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရျခင္း
(Political Way)
၂။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ဓေလ့အားျဖင့္ နိမ့္ခ်ဆက္ဆံၾကျခင္း
(Culture way)
၃။ စစ္ေရးနည္းလမ္းအသုံးျပဳ၍ ဗိုလ္က်စိဳးမိုးျခင္း
(War way) ဟူ၍ျဖစ္သည္။

အထက္ပါအခ်က္မ်ားထဲမွ နံပါတ္သုံးအခ်က္ျဖစ္ေသာ စစ္ေရးနည္းလမ္းအသုံးျပဳၾကျခင္းမွာ လူမ်ိဳးစုအခြင့္အေရးမ်ားကို ကန႔္သတ္လိုေသာအခါ ေနာက္ဆုံးနည္းလမ္းအျဖစ္ အသုံးျပဳၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အျခားေသာ အသြင္မတူသည့္လူနည္းစုမ်ားကိုေတာ့ နံပါတ္တစ္ႏွင့္ နံပါတ္ႏွစ္ နည္းလမ္းမ်ားအသုံးျပဳ၍ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း၊ ကန႔္သတ္ႏွိမ့္ခ် ျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေလ့ရွိၾကသည္။

ဥပမာ – က်ားမအခြင့္အေရး တန္းတူညီမွ်မႈ မေပးထားဘဲ ဓေလ့ထုံးစံအရ ခြဲျခားထားျခင္း၊ LGBT တို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို မေလးစားသည့္အျပင္ ၎တို႔၏ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ လူမႈဘဝမ်ားကို ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံျခင္း၊ ကေလးသူငယ္အခြင့္အေရးဟူ၍ မရွိသလို သက္ႀကီး႐ြယ္အိုလူႀကီးသူမမ်ား၏ ဘဝရပ္တည္ေနထိုင္မႈကိုလည္း အေလးမထားျခင္း၊ မသန္စြမ္းသူမ်ားအေပၚတြင္ရင့္သီးေသာ အေျပာအဆို အသုံးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံတတ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရးရႈေထာင့္ကၾကည့္လွ်င္ AIDS ေရာဂါအပါအဝင္ အျခားေသာကူးစက္ေရာဂါေဝဒနာရွင္မ်ားအေနႏွင့္ ျဖစ္ၿပီဆိုသည္ႏွင့္ လူေတာမတိုးရဲေတာ့ျခင္း၊ နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာဆိုလွ်င္ လူထုေထာက္ခံမႈအားနည္းေသာ နိုင္ငံေရး အုပ္စုမ်ား၊ ပါတီမ်ားအေပၚမေလးစားျခင္း၊ ဂ႐ုမစိုက္ျခင္း အစရွိသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားအားလုံးသည္ လူနည္းစုအခြင့္အေရးကို အႀကီးအက်ယ္ ခ်ိဳးေဖာက္ေနေသာ ဓေလ့စရိုက္ႏွင့္ လုပ္ရပ္မ်ားပင္ျဖစ္ေလသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံမွာလည္း ယခုလိုခြဲျခားဆက္ဆံေနမႈေတြရွိသည္။ အမ်ားဆုံးကေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့စရိုက္အားျဖင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံၾကျခင္းျဖစ္သည္။ Gay မ်ား၊ Tomboy မ်ားသည္ ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္မ်ားထဲတြင္ ခပ္ေပါေပါဇာတ္ေကာင္မ်ားအျဖစ္ ပါဝင္ေနၾကရသည္။ ဒီနိုင္ငံ၏ လူမႈဓေလ့ကလည္း ၎တို႔ကို ပုံမွန္လူသားမ်ားအျဖစ္ မသတ္မွတ္နိုင္ဘဲ ထူးျခားေသာကန႔္သတ္မႈအျမင္စရိုက္မ်ားျဖင့္ ေဘာင္ခတ္ၾကည့္ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။ ဘာသာေရးအရ ပိတ္ပင္မႈေတြအျပင္ ဓေလ့စရိုက္အရ ေလွာင္ေျပာင္စရာလူသားမ်ားအျဖစ္ပါ သတ္မွတ္ခံေနၾကရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။

နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္။ အင္အားနည္းပါးေသာ နိုင္ငံေရးပါတီငယ္မ်ား၏အသံကို အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္ အစရွိသည္တို႔က အေလးထားနားေထာင္ျခင္းမရွိ။ ယင္းမွာ နိုင္ငံေရးအရ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ (Political Discrimination) ျပဳလုပ္ျခင္း တစ္မ်ိဳး လည္းျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ပင္ ပါတီငယ္မ်ား၏ အသံႏွင့္ ဆႏၵမ်ားက နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္အတြင္း ထိုးေဖာက္နိုင္မႈမရွိေတာ့ေပ။ ပါတီငယ္မ်ား၏ ဆႏၵကို လိုက္နာဖို႔ ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ပါ။ တန္ဖိုးထားၿပီး အသိအမွတ္ျပဳ နားေထာင္ေပးဖို႔ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။

က်န္းမာေရးအရဆိုလွ်င္ လူတစ္ေယာက္မွာ HIV ပိုးရွိၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ အဆိုပါလူနာသည္ လူေတြကို မေတြ႕ရဲေတာ့။ လူနာရွင္သည္ပင္လွ်င္ မိမိလူနာ၏ေရာဂါကို ေျဖရမွာရွက္သည္။ တကယ္ဆို HIV ေရာဂါပိုးဆိုသည္မွာ လိင္မႈကိစၥတစ္ခုတည္းသာမဟုတ္ဘဲ အျခားေသာ မေတာ္ တဆနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္လည္း ကူးစက္နိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒီနိုင္ငံမွာက HIV ဟူေသာအသံၾကားလွ်င္ လိင္မႈကိစၥရႈပ္ေပြျခင္းဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ႀကီးကို တပ္လိုက္ၾကသည္။ အျခားနိုင္ငံေတြလို ေဝဒနာရွင္ေတြကို ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးအားေပးဖို႔ ေဝးစြ။ ဤသို႔ျဖင့္ ေရာဂါထက္ ရွက္စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ အခ်ိန္မတန္ဘဲ ဆုံးပါးသြားရသည့္ ေဝဒနာရွင္ေတြ ရွိခဲ့သည္။

တန္းတူညီမွ်မႈႏွင့္ လူနည္းစုအခြင့္အေရး

‘ခြင့္တူညီမွ် ဝါဒျဖဴစင္တဲ့ျပည္’ ဟူ၍ နိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းမွာ ဖြဲ႕သီထားတာ ေတြ႕ရသည္။ အမွန္တကယ္ေရာ အခြင့္အေရးေတြ သာတူညီမွ် ရၾကၿပီေလာဟု တစ္စုံတစ္ေယာက္က ေမးခြန္းထုတ္လာခဲ့လွ်င္ ဘယ္လိုေျဖၾကပါမည္နည္း။

အထက္တြင္ဆိုခဲ့ၿပီးေသာ လူနည္းစုမ်ားအေပၚ တန္းတူညီမွ်ေသာအခြင့္အေရးႏွင့္ တန္းတူညီတူဆက္ဆံမႈေတြရွိမေနေသးသမွ် ဒီနိုင္ငံမွာ တန္းတူညီမွ်မႈရွိၿပီဟု မဆိုနိုင္ေသးပါ။ ဆိုခဲ့ပါ လူနည္းစု၏ လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္လူ႕ဂုဏ္သိကၡာအေပၚ ယဥ္ေက်းမႈ (Culture) အားျဖင့္ေရာ၊ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပုံ (Structure) အားျဖင့္ပါ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြ ပေပ်ာက္သြားမွသာလွ်င္ တန္းတူညီမွ်မႈရွိေသာ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းတစ္ခု ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ ယင္းအတြက္ အေျဖက လူနည္းစုအခြင့္အေရးကို ေလးစားတတ္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ယူၾကဖို႔ပင္ျဖစ္ပါသည္။ လူနည္းစုအခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္သလိုျဖစ္ေနေသာတည္ေဆာက္ပုံ (Structure) ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ (Culture) မ်ားကို လိုအပ္သလိုျပဳျပင္တည့္မတ္ယူၾကရပါမည္။ သည္ေနရာတြင္ Structure Change မွာ အသြင္သဏၭာန္ပိုင္းကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးၿပီး Culture Change မွာ အႏွစ္သာရပိုင္းကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးပါသည္။

အသြင္သဏၭာန္ပိုင္းအတြက္ဆိုလွ်င္ နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းအားျဖင့္ လူနည္းစုဆိုင္ရာဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္၍အကာအကြယ္ေပးျခင္း၊ အေျခခံပညာေရးအဆင့္မွစ၍ လူနည္းစုအခြင့္အေရးမ်ားကို ေလးစားတတ္ေစရန္ သြန္သင္ေပးျခင္း စသည္တို႔ကိုျပဳလုပ္နိုင္သည္။ အႏွစ္သာရပိုင္းအရဆိုလွ်င္ လက္ရွိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ လူနည္းစုတို႔၏ လူသားအခြင့္အေရးႏွင္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာကို စာနာေထာက္ထား တတ္လာၾကေစဖို႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ မီဒီယာမ်ား၊ အႏုပညာရွင္မ်ားအပါအဝင္ တတ္သိပညာရွင္မ်ားက ဦးေဆာင္၍ လူနည္းစု အခြင့္အေရးအတြက္ လမ္းၫႊန္တိုက္တြန္းမႈေတြ၊ အသိပညာေပးမႈေတြ ျပဳလုပ္ရမွာျဖစ္ပါသည္။

အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ လူသားအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ အသားအေရာင္ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လူမ်ိဳးစုကြဲျပားမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာေရးႏွင့္ အိုက္ဒီယို ေလာ္ဂ်ီ ကြဲျပားမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ၊ လိင္စိတ္ႏွင့္ အျခားေသာတန္ဖိုးထားမႈစံမ်ား ကြဲျပားမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို အားမေပးသင့္ပါ။ တစ္နိုင္ငံတည္းမွာ အတူတကြေနထိုင္ၾကသူမ်ားအၾကားတြင္ ပို၍သတိထားသင့္ပါသည္။ သို႔ႏွင့္ မိမိတို႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို မတူကြဲျပားမႈေတြအေပၚေလးစားတတ္လာဖို႔၊ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကြဲျပားျခားနားေနေသာ လူနည္းစုတို႔၏အခြင့္အေရးႏွင့္ ျဖစ္တည္မႈမ်ားအေပၚ တန္ဖိုးထားတတ္လာၾကေစဖို႔ တိုက္တြန္းသင့္သည္။မတူညီမႈမ်ားကို ေလးစားတတ္ျခင္းႏွင့္ ကြဲျပားေသာလူနည္းစုမ်ား၏အခြင့္အေရးကို တန္ဖိုးထားတတ္ျခင္းသည္ လူသားမ်ား၏ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ေသာ လူသားယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္ဖို႔လိုပါသည္။

အဓိကေတာ့ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္လူနည္းစုတို႔၏ေနရာမွာ ဝင္ေရာက္ခံစားျခင္းျဖင့္ လူသား၏အဆင့္ျမင့္ဆုံးေသာ စရိုက္ျဖစ္သည့္ ‘ကိုယ္ခ်င္း စာနာသည့္စိတ္’ (Sympathy) ကို ေမြးျမဳၾကရင္း အမွန္တကယ္ လူသားအဆင့္အတန္းျမင့္မားေသာ ခြင့္တူညီမွ်မႈရွိသည့္ လူ႕ေဘာင္အသစ္တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ယူၾကပါရန္ မီးေမာင္းထိုးတင္ျပအပ္ပါသည္။

 ေဆာင္းပါး႐ွင္ - ဝင္းကို 

(#The_Voice_Journal)