*** Migraine ေခၚ ျပင္းထန္ေသာေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာ ***

...................................................................

MWD: ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ပတ္က သာမာန္ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ဆက္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဒီတစ္ပတ္မွာေတာ့ မိုင္ဂရိန္း (Migraine) လို႔ေခၚတဲ့ ပိုမုိျပင္းထန္တဲ့ ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာ အေၾကာင္းကို ဆက္လက္တင္ဆက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္..

MWD: ဆရာ႐ွင့္.. ပထမဆံုးအေနနဲ႔ Migraine ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ဳိးကို ေခၚတာလဲဆိုတာ ႐ွင္းျပေပးပါ...

Dr.KML: Migraine ဟာ ႐ိုး႐ိုးေခါင္းကိုက္တာထက္ ပိုမိုျပင္းထန္တဲ့ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္.  ျဖစ္လိုက္ ေပ်ာက္လိုက္နဲ႔လည္း နာတာ႐ွည္ျဖစ္ေလ့႐ွိပါတယ္.. ေခါင္းကိုက္တယ္ဆိုတာနဲ႔  ပ်ဳိ႕ခ်င္ အန္ခ်င္စိတ္ပါ တစ္ခါတည္း တြဲျဖစ္ေလ့႐ွိပါတယ္.. အခ်ဳိ႕ဆို တစ္ခါတည္း ထုိးအန္တတ္ပါတယ္..  ၿပီးေတာ့ မ်က္စိထဲမွာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အလင္းေရာင္ေတြ ၿပိဳးၿပိဳးပ်က္ပ်က္ေတြ ျမင္ရေလ့႐ွိပါတယ္ (Visual disturbance) .. မ်ားေသာအားျဖင့္ မ်ဳိး႐ိုးလုိက္တတ္ပါတယ္.. အေဖသို႔မဟုတ္ အေမလုပ္သူမွာ Migraine ႐ွိခဲ့ရင္ သားသမီးအခ်ဳိ႕လည္း ဒီေရာဂါ ရႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ.. ေခါင္းကိုက္တယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ေခါင္းတစ္ခုလံုး ကိုက္တာ႐ွိသလို တစ္ခါတစ္ေလမွာ ေခါင္းတစ္ျခမ္းဘဲကိုက္လို႔ေ ခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါလို႔လည္း လူသိမ်ားေလ့႐ွိပါတယ္..

MWD: Migraine အမ်ဳိးအစား ဘယ္ႏွစ္မ်ဳိး ခြဲထားပါသလဲ ဆရာ..

Dr.KML: အဓိက (၂) မ်ဳိး ခြဲထားပါတယ္..

(၁) ပထမတစ္မ်ဳိးကေတာ့ “Classical migraine” လို႔ေခၚပါတယ္.. ဒါကေတာ့ ေခါင္းကိုက္ေတာ့မယ္ဆိုတာ ႀကိဳၿပီးသိေလ့႐ွိတဲ့အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္.. Aura လို႔ေခၚပါတယ္.. ဥပမာ ေခါင္းကိုက္တာ (Headache) နဲ႔ ပ်ဳိ႕ခ်င္အန္ခ်င္စိတ္ျဖစ္တာ (Nausea) မတိုင္မီမွာ အလင္းေရာင္ေတြ ျမင္ရတာမ်ဳိး၊ လက္ေတြေျခေတြ ထံုသလုိလို က်င္သလိုလို ျဖစ္လာတာမ်ဳိး၊ စိတ္ထဲမွာ ေယာက္ယက္ခတ္ၿပီး ဂနာမၿငိမ္သလိုမ်ဳိးျဖစ္လာတယ္..ၿပီးမွ Migraine attack ရတာမ်ဳိးကို ဆိုလိုတာပါ..

(၂) ဒုတိယအမ်ဳိးအစားကိုေတာ့ “Common Migraine” လုိ႔ေခၚပါတယ္.. သူကေတာ့ ပိုၿပီးအျဖစ္မ်ားပါတယ္.. Migraine ျဖစ္ေတာ့မယ္ဆိုတာကို ႀကိဳတင္မသိရတဲ့ အမ်ဳိးအစားျဖစ္ပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ သူ႔မွာ Aura မ႐ွိပါဘူး.. Migraine attack ရခ်င္တဲ့အခ်ိန္မွာ တန္းရသြားတာမ်ဳိးကို ဆိုလိုတာပါ..

MWD: Migraine ေခါင္းကိုက္ေရာဂါ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာပါလဲ ဆရာ..

Dr.KML: အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ဦးေခါင္းအတြင္းပိုင္းမွာ႐ွိတဲ့ ေသြးေၾကာေလးေတြ ႐ုတ္တရက္ က်ယ္သြားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္.. ေသြးေၾကာေတြ က်ယ္သြားေတာ့ သူ႕ရဲ႕နံရံမွာ ႐ွိတဲ့ အာ႐ံုေၾကာ (Never) ေလးေတြကို လႈံ႕ေဆာ္ (Irritate) တဲ့အတြက္ ႐ုတ္တရက္ ေခါင္းကိုက္လာရျခင္းျဖစ္ပါတယ္.. ေသြးေၾကာေတြ ႐ုတ္တရက္ ဘာေၾကာင့္ က်ယ္သြားရသလဲဆိုတာေတာ့ ေျပာဖို႔ခက္ပါတယ္.. တိတိက်က်ရယ္လို႔ မဟုတ္ေပမယ့္ ဆက္စပ္တဲ့အေၾကာင္းအရာအေနနဲ႔

(၁) အခ်ဳိ႕ေသာအစားအစာေတြေၾကာင့္ Migraine attack ရတတ္ပါတယ္..
(၂) ေသြးထဲမွာ glucose ဓာတ္ ႐ုတ္တရက္ ေလ်ာ့နည္းသြားခဲ့ရင္ Migraine attack ရတတ္ပါတယ္..
(၃) အမ်ဳိးသမီးေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္ Migraine ရတတ္ပါတယ္..
(၄) Stress လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္ပူပင္ေသာကတုိ႔ေၾကာင့္ Migraine ရတတ္ပါတယ္..
(၅) ျပင္းထန္တဲ့ေလ့က်င့္ခန္း (Vigorous exercises) ေတြေၾကာင့္လည္း Migraine ရတတ္ပါတယ္..

MWD: အခ်ဳိ႕အစားအစာေတြေၾကာင့္ Migraine ရတတ္တယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိးအစားအစာေတြပါလဲ ဆရာ.. Migraine မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုမ်ဳိးအစားအစာေတြကိုေ႐ွာင္ၿပီး ဘယ္လိုမ်ဳိးအစားအစာမ်ဳိးေတြကို စားသင့္တယ္ဆိုတာလဲ သိပါရေစ..

Dr.KML: Migraine attack ရေစႏိုင္တဲ့ အဓိကအစားအစာ (၅) မ်ဳိး႐ွိပါတယ္.. အဂၤလိပ္လို 5C နဲ႔ မွတ္လို႔ရပါတယ္.. အဲဒါေတြကေတာ့..

Chocolate   -  ေခ်ာကလက္
Cheese       - ဒိန္ခဲ
Caffeine     - ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္၊ cola
Citrus   fruit     - အရည္႐ႊမ္းေသာသစ္သီးမ်ား
Claret              - ၀ိုင္အရက္တစ္မ်ဳိး၊ အလားတူ red wine ဒါေတြကိုေ႐ွာင္ဖို႔လိုပါတယ္..

စားသင့္တဲ့အစားအစာေတြကေတာ့

(၁) Magnesium ၾကြယ္၀တဲ့ အစိမ္းေရာင္အ႐ြက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္.. ေသြးထဲမွာ Magnesium ေလ်ာ့နည္းေနရင္ Migraine attack မၾကာခဏ ရႏိုင္ပါတယ္.. အစားမစားျဖစ္ရင္ Magnesium ပါ၀င္တဲ့ Supplemant ေတြမွီ၀ဲႏိုင္ပါတယ္.. တစ္ေန႔ကို 400 mg ေလာက္ရဖို႔လိုပါတယ္..

(၂) Omega 3 fatty acid -  ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအစာေတြျဖစ္တဲ့ အဆီဓာတ္ၾကြယ္၀တဲ့ ငါးမ်ဳိးစံု၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ ငါးျမင္း၊ ငါးၾကင္း၊ ႏိုင္ငံျခားမွာေတာ့ Salmon တို႔၊ Sadine တို႔.. ၿပီးရင္အခြံမာ အေစ့ အဆန္ေတြျဖစ္တဲ့ Walnuts ,Brazil nut, Almond nuts, flaxseeds စတာေတြ ပံုမွန္စားေပးရင္ Migraine attack ကေန ကင္းေ၀းေစႏိုင္ပါတယ္.. အထူးသျဖင့္ ငါးႀကီးဆီဆိုရင္ EPA နဲ႕ DHA နဲ႔ ပါ၀င္ေနလို႔ ပိုေကာင္းပါတယ္.. အစားအေနနဲ႔မစားျဖစ္ရင္ ငါးႀကီးဆီ ဒါမွမဟုတ္ Omega -3 မွန္မွန္မွီ၀ဲႏိုင္ပါတယ္..

MWD: ႐ိုး႐ုိးေခါင္းကိုက္တုန္းကလို အစားအစာေတြကို တာ႐ွည္ခံေအာင္ အရသာ႐ွိေအာင္ ထည့္ထားတဲ့ Food additive ေတြကေရာ ဘယ္လုိေနပါသလဲ ဆရာ..

Dr.KML: Food additive အခ်ဳိ႕ကလည္း Migraine attack ရေစႏိုင္တဲ့အတြက္ သူပါ၀င္တဲ့ အစားအစာေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေ႐ွာင္ေစခ်င္ပါတယ္.. ဥပမာ အခ်ဳိမႈန္႔ (MSG)၊ ေဆးသၾကား(Saccharin /Aspartane) ၊ယမ္းစိမ္း(Nitrate)ေတြကို ေ႐ွာင္ႏိုင္ေလ ေကာင္းေလပါပဲ..

MWD: ႐ုတ္တရက္ Migraine attack ရရင္ ဘယ္လိုမ်ဳိးေဆး၀ါေတြ အသံုးျပဳသင့္သလဲ ဆရာ..

Dr.KML:
(၁) ပထမဆံုးအေနနဲ႔ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးတစ္မ်ဳိးမ်ဳိး ေသာက္ဖို႔လိုပါမယ္.. ဥပမာ Paracetamol တို႔ Aspirin၊ lbuprofen စတဲ့ OTC ေဆးေတြကို ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္.. အဲဒီ့ေဆးေတြေသာက္ရင္ အစာနဲ႔အတူ ေသာက္ဖို႔လိုပါမယ္.. အဲဒီေဆးေတြဟာ အိမ္မွာ ေဆာင္ထားသင့္ပါတယ္.. ခရီးသြားရင္လည္း အလြယ္တကူ ေသာက္ႏိုင္ဖို႔ ေဆာင္သြားသင့္ပါတယ္..

(၂) ဒုတိယအုပ္စုကေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပၿပီးမွ အသံုးျပဳသင့္တဲ့ ေဆးေတြ ျဖစ္ပါတယ္..အဲဒီမွာ ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းေစတဲ့ Triptans တို႔ Avamigran လိုေဆးမ်ဳိးေတြ၊ ဦးေႏွာက္ထဲကို ေသြးေရာက္တာနည္းေအာင္ေပးတဲ့ Beta-blocker အုပ္စု၀င္ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ ဥပမာ Propanolol လိုေဆးမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ပါတယ္.. ဒီေဆးေတြကေတာ့ ပထမေဆးအုပ္စုနဲ႔ မသက္သာတဲ့သူမ်ဳိးေတြကို ေပးေလ့႐ွိၿပီး ဆရာ၀န္ရဲ႕ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔မွ ေသာက္ရမယ့္ေဆးေတြ ျဖစ္ပါတယ္..

MWD: သဘာ၀ေဆး၀ါေတြအေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုေဆးမ်ဳိးေတြ သံုးစြဲသင့္ပါသလဲ ဆရာ..

Dr.KML:
(၁) ဂ်င္ဆင္းပါ၀င္တဲ့ေဆး၀ါးေတြဟာ stress ကိုေလ်ာ့ေစလို႔ ပံုမွန္ေသာက္ရင္ Migraine attack ေလ်ာ့သြားေစပါတယ္..

(၂) St.john wort (ေတာင္ေရခ်မ္းယား) ကို တစ္ခါေသာက္တစ္လံုး တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ေသာက္ရင္ Stress ေတြေလ်ာ့တဲ့အျပင္ ညဘက္မွာပါ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္တဲ့အာနိသင္ပါရလို႔ ပိုေကာင္းပါတယ္.. ဒါ့အျပင္ စိတ္ညစ္တာေတြ ေပ်ာက္သြားလို႔ Migraine attack ကေန ကင္းေ၀းေစႏိုင္ပါတယ္..

MWD: မိမိေနထုိင္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ေရာ Migraine ေရာဂါဆက္စပ္မႈ ႐ွိပါသလား ဆရာ..

Dr.KML: ႐ွိတာေပါ့.. မိမိပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္တဲ့ အိမ္၊ ႐ံုး လုပ္ငန္းခြင္မွာ႐ွိတဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြ၊ ဓာတုေဗဒပစၥည္းေတြဟာလည္း Migraine attack ရေစႏိုင္ပါတယ္.. ဥပမာ
- သန္႔႐ွင္းေရးလုပ္တဲ့ပစၥည္းေတြ (Cleaning supplies)
- အိမ္သုတ္ေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိး (Paints)
- ပိုးသတ္ေဆး၊ ၾကြက္သတ္ေဆး (Insecticides)
- ဓာတ္ေငြ႕သံုးမီးဖို (gas oven)
- ဓာတ္ေငြ႕သံုးအေႏြးေပးစက္ (gas heater)
- မီးစက္ (generator)- ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္သျဖင့္
- ေမာ္ေတာ္ကား exhaust စသည္ျဖင့္ပါ၀င္ပါတယ္..

MWD: တရားထိုင္ရင္ေရာ အက်ဳိးရွိပါသလား..

Dr.KML: က်ိန္းေသေပါက္ အက်ဳိး႐ွိပါတယ္.. တစ္ေန႔ကို ၁၅ မိနစ္၊ နာရီ၀က္ အထူးသျဖင့္ ညအိပ္ယာ၀င္ခါနီး မွာ စိတ္ကိုေလ်ာ့ၿပီး တရားထုိင္ရင္ Migraine attack ကေန တျဖည္းျဖည္း ကင္းေ၀မွာျဖစ္ပါတယ္.. သုေတသနစာတမ္းေတြအရ ၅၀ % အထိ ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္..

MWD: Migraine attack ရေနတုန္းမွာ ႏွိပ္တာျပဳတာေရာ လုပ္သင့္ပါသလား..

Dr.KML: လုပ္မယ္ဆိုရင္ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္.. ပခံုးရယ္၊ ေနာက္ေၾကာရယ္၊ ေခါင္းအေနာက္မွာ႐ွိတဲ့ၾကြက္သားေတြ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ႏွိပ္နယ္ေပးရင္ သက္သာတာျမန္ပါတယ္.. အထူးသျဖင့္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္လိမ္းေဆးတစ္မ်ဳိးမ်ဳိးလိမ္းၿပီး ျဖည္းျဖည္းႏွိပ္ေပးရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္.. ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေတာ့မႏွိပ္သင့္ပါ.. ၾကြက္သားေတြ ထိခိုက္ၿပီး ပိုနာတတ္လို႔ျဖစ္ပါတယ္..

MWD: ကၽြန္မမိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ Migraine မၾကာမၾကာရလို႔ တ႐ုတ္ျပည္ကိုေရာက္တုန္း အပ္စိုက္ကုသၿပီးတဲ့ေနာက္ အေတာ္ေလးသက္သာသြားတယ္လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္.. အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သတ္လို႔ ဆရာရဲ႕ အျမင္ေလးသိပါရေစ..

Dr.KML: Accupuncture ဆိုတာ တ႐ုတ္ျပည္က စခဲ့ေပမယ့္ ဒီကေန႔ေတာ့ တစ္ကမာၻလံုး ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ က်င့္သံုးေနတဲ့ ေဆးပညာရပ္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္.. မၾကာေသးခင္ကမွ UK ႏိုင္ငံမွာ headache နဲ႔ Migraine ျဖစ္တဲ့လူအမ်ားႀကီးကို အပ္စိုက္ကုသနည္းနဲ႔ တစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ႏႈန္း နဲ႔(၁၂) ႀကိမ္၊ (၁၂) ပတ္ ကုသတဲ့အခါမွာ အမ်ားစုဟာ လံုး၀နီးပါး ေပ်ာက္ကင္းသြားၿပီး တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ျပန္မျဖစ္ေတာ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္.. အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြလည္း ေသာက္စရာမလိုေတာ့တဲ့အတြက္ အေနာက္တိုင္းေဆးပညာသက္သက္နဲ႔ ကုသျခင္း (Coventional treatment) ထက္ ပိုေကာင္းတယ္လို႔ University of Westminster က Professor David Peter ကဆိုပါတယ္.. ဒါေၾကာင့္ Accupuncture ကို တတ္ကၽြမ္းနားလည္သူေတြနဲ႔ ကုသမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္. .

MWD: ဆရာ့အေနနဲ႔ Migraine ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာ႐ွင္ေတြကုိ နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေလး မွာၾကားေပးပါဦးဆရာ..

Dr.KML: Migraine ေခါင္းကိုက္ေ၀ဒနာျဖစ္ၿပီဆိုတာနဲ႔

(၁) စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ခ်က္ခ်င္းအနားယူလိုက္ပါ။
(၂) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးတစ္ခုခု ျမန္ျမန္ေသာက္ပါ။ အစာနဲ႔အတူေသာက္ဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔။
(၃) ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားထားတဲ့ ေဆးေတြ႐ွိရင္လည္း ခ်က္ခ်င္းေသာက္ပါ.. ဥပမာ Triptan, Avamigran, Propranolol စသည့္ေဆးမ်ား
(၄) ေ႐ွာင္ရမယ့္အစားအစာေတြကို လံုး၀ေ႐ွာင္ပါ.. ဥပမာ ေခ်ာကလက္၊ ဒိန္ခဲ၊ ၀ိုင္အရက္၊ ဘီယာ၊ အရည္႐ႊမ္းေသာသစ္သီးမ်ား၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္၊ ကိုလာ၊ ဆိုဒါပါေသာအခ်ဳိရည္မ်ား
(၅) စားသင့္တာကိုစားပါ.. ဥပမာ ဟင္း႐ြက္စိမ္းမ်ား၊ ငါးႀကီးဆီ၊ Omega - 3 ပါေသာအစားအစာမ်ား သို႔မဟုတ္ ေဆး၀ါးမ်ား
(၆) ညအိပ္ခါနီး တရားထုိင္ပါ.. ၁၅ မိနစ္- မိနစ္ ၃၀
(၇) ပတ္၀န္က်င္ကို အလင္းေရာင္မမ်ားဘဲ ဆူညံသံမမ်ားဘဲ ႐ွိေအာင္ထားပါ။
(၈) ဂ်င္ဆင္း၊ St. John wort မွီ၀ဲႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္
(၉) ပခံုးနဲ႔ လည္ပင္းေနာက္ပိုင္းကို အကိုက္အခဲေပ်ာက္လိမ္းေဆး တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးလိမ္းၿပီး ညင္သာစြာ ႏွိပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္
(၁၀) အပ္စိုက္ ကုသမႈခံယူႏိုင္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္လြင္ (FAME Pharmaceuticals)
# MWD Health Talk Program