တေန႔က တင္လုိက္တဲ့ ICC အေၾကာင္းကို အားေပးၾကတဲ့ မိ္တ္ေဆြေတြကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္.. သၾကၤန္တြင္းမွာ ဒီလိုစာမ်ိဳးေတြကို ဗဟုသုတအေနနဲ႔ ဖတ္သူေတြရွိေသးတာကို သိရလို႔ ၀မ္းသာပါတယ္..
ဒီတေခါက္မွာေတာ့ ICC မွာတိုင္ၾကားလို႔ရတဲ့ အႀကံဳး၀င္တဲ့ အမႈ (၃) မ်ိဳးအေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ရွင္းျပထားပါတယ္..
ေနာက္တပုဒ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ICC တရားရံုးမွာ တင္ႏိုင္မတင္ႏိုင္ကို ရွင္းျပထားတဲ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းကို ေရးေပးပါ့မယ္...
-----------------------------
ICC တရားရံုးတြင္ ဘယ္လို အမႈမ်ားကို တိုင္ၾကားႏိုင္ပါသလဲ
ICC တရားရံုးတြင္
- လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈမ်ား (Genocide)၊
- လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား (Crime against Humanity)၊
- စစ္ပဲြဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား (War Crime) တို႔ိကို က်ဴးလြန္သည္ဟု စြပ္စဲြခံရသည္ လူပုဂၢိဳလ္တဦးတေယာက္တိုင္းကို
ခံုရံု းတင္အေရးယူႏိုင္ပါသည္။
- ထိုအမႈသံုးမ်ိဳးႏွင့္အၾကံဳးမ၀င္သည့္ က်န္အမႈမ်ားကို မတိုင္ၾကားႏိုင္ပါ။
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) ဆိုသည္မွာ
ႏိုင္ငံသား၊ လူမ်ိဳးႏြယ္စု၊ လူမ်ိဳးစု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အသင္းအဖဲြ႔မ်ားအားလံုးကို ဖ်က္ဆီးရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ က်ဴးလြန္မႈမ်ား သို႔မဟုတ္ အခ်ိဳ႔အစိတ္အပိုင္းကို ဖ်က္စီးရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို ဆိုသည္။
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈဆိုသည္မွာ စစ္ပဲြကာလျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မည္သည့္ကာလမ်ိဳးတြင္မဆို လူအုပ္စုတမ်ိဳးမ်ိဳးအေပၚ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ က်ဴးလြန္ျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈသည္ ႏိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသား၊ လူမ်ိဳးႏွင့္ ဘာသာေရးအဖဲြ႔အုပ္စုတစုကို တခုလံုးျဖစ္ေစ တစိတ္တပိုင္းကိုျဖစ္ေစ ဖ်က္ဆီးရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ က်ဴးလြန္ေသာ အမႈမ်ားျဖစ္သည္၊
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈွႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ျပစ္မႈ အမ်ိဳးအစား (၅) မ်ိဴးမွာ -
(၁) လူတစု၏ အဖဲြ႔၀င္မ်ားကို ပစ္မွတ္ထားေသာ သတ္ျဖတ္ျခင္း
(၂) လူတစု၏ အဖဲြ႔၀င္မ်ားကို ခႏၵာကိုုယ္ သို႔မဟုတ္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပင္းထန္စြာ အႏၱရာယ္ျပဳျခင္း
(၃) အသင္းအဖဲြတခုလံုး သို႔မဟုတ္ အခ်ိဳ႔ကို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဆင္းပ်က္စီးမႈျဖစေပၚေစရန္ တမင္တကာရည္ရြယ္၍ ထိုအုပ္စုဒ အသက္အႏၱရာယ္ကို ထိပါးျခင္း၊
(၄) လူအုပ္စုအတြင္းရွိ ကေလးေမြးဖြားမႈကို တားဆီးရန္ဟူေသာရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္
ခ်မွတ္သည့္ သတ္မွတ္ခ်က္ကို လိုက္နာေစျခင္း၊
(၅) ကေလးသူငယ္မ်ားကို လူအုပ္စုတစုမွ တျခားလူအုပ္စုတစုသို႔ အဆင္းအဓမၼေရြ႔ေျပာင္းျခင္း၊
လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား (Crime against Humanity) ဆိုသည္မွာ-
မည္သည့္အရပ္သားလူုထုကိုမဆို ဦးတည္၍ စနစ္တက်တိုက္ခိုက္ေသာ သို႔မဟုတ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔တိုက္ခိုက္ေသာ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈဆိုသည္မွာ စစ္ပဲြကာလ
ျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မည္သည့္ကာလမ်ိဳးတြင္မဆို လူသားတုိ႔အေပၚ စနစ္တက်ႏွင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ က်ဴးလြန္ေသာ ျပစ္မႈုျဖစ္သည္။ ထိုျပစ္မႈေျမာက္ရန္အတြက္ အရပ္သားျပည္သူမ်ားအေပၚ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး က်ဴးလြန္ျဖစ္ပ်က္သည့္ သို႔မဟုတ္ စနစ္တက် ၾကံစည္သည့္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ိဳးျဖစ္ရမည္။
လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ျပစ္မႈ (၁၁) ခုမွာ-
(၁) လူသတ္မႈ
(၂) မ်ိဳးျဖဳတ္ျခင္း
(၃) ကၽြန္ျပဳျခင္း
(၄) ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးျခင္း သိုႊမဟုတ္ အတင္းအက်ပ္ေရြ႔ေျပာင္းျခင္း
(၅) ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ျခင္း သို႔မဟုတ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အေျခခံစည္းမ်ဥး္မ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္၍ လူတေယာက္၏ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ကို ျပင္းထန္စြာ ဆံုးရံူးေစျခင္း
(၆) ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း
(၇) မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ လိင္ေက်းကၽြန္ျပဳျခင္း၊ အတင္းအၾကပ္ ျပည့္တန္ဆာအျဖစ္ေစခိုင္းျခင္း၊ ကိုယ္၀န္ရွိေစျခင္း၊ ကိုယ္၀န္မရွိေစျခင္း သို႔မဟုတ္ အျခားဆိုး၀ါးေသာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈ၊
(၈) သက္ေသအေထာက္အထားျပႏ ိုင္ေသာ မည္သည့္လူစုကိုမဆို ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ မ်ိဳးႏြယ္စုေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ လိင္စသည့္အုပ္စုမ်ားအား ညွမ္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊
(၉) လူမ်ားအား အတင္းအၾကပ္ေပ်ာက္ဆံုးေစျခင္း၊
(၁၀) လူမ်ိဳး၊ အသားအေရာင္ခဲြျခားေရးမူ၀ါဒႏွင့္ ဆိုင္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈ၊
(၁၁) တမင္တကာရည္ရြယ္၍ ၾကီးစြာေသာ ခံစားမႈျဖစ္ေစျခင္း၊ စိတ္ပိုင္းအရခႏၵာကိုယ္အရ ျပင္းထန္စြာထိခိုက္အနာတရျဖစ္ေစျခင္း စသည့္ တျခားလူမဆန္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကို ဆိုလိုသည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈ (War Crime) ဆိုသည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံတကာစစ္ပဲြတြင္ျဖစ္ေစ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡကာလအတြင္း စီမံကိန္းတခု မူ၀ါဒတခု၏ အစိတ္အပိုင္းျဖင့္ က်ဴးလြန္ျခင္း သို႔မဟျတ္ ထိုျပစ္မႈမ်ိဳးကိုက်ယ္ျပန္႔ေသာပမာဏတခုျဖင့္ က်ဴးလြန္ျခင္းကို ဟုအဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားသည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈဆိုသည္မွာ စစ္ပဲြႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡကာလအတြင္း အရပ္သားမ်ားႏွင့္ စစ္သံု႔ပမ္းမ်ားအေပၚ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ က်ဴးလြန္ေသာ ျပစ္မႈမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္ပဲြဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈသည္ စစ္ပဲြကာလအတြင္း လက္နက္ကိုင္မဟုတ္ေတာ့သည့္ သံု႔ပမ္းမ်ားႏွင့္ အရပ္သားမ်ားအေပၚ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ က်ဳးလြန္ေသာ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိကက်ေသာ ေအာက္ပါအခ်က္ေလးခ်က္ကို က်ဴးလြန္ပါက စစ္ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
(၁) ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၁၂) ရက္ ဂ်ီနီဗာေသဘာတူညီခ်က္မ်ား၊ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို လူအမ်ား သို႔မဟုတ္ အရာ၀တၱဳမ်ားအေပၚ ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊
(၂) စစ္ပဲြအတြင္းႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡအတြင္ က်င့္သံုးရမည့္စစ္ဥပေဒကို ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊
(၃) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလကၡဏာေဆာင္သည့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡျဖစ္ရာတြင္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၁၂) ရက္ေန႔ ဂ်ီနီဗာသေဘာတူညီခ်က္ (၄) ရက္ႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ပုဒ္မ(၃) ကို ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားျဖစ္သည့္ ဖ်ားနာေနေသာ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရေနေသာ၊ ဖမ္းဆီးခ်ပ္ေႏွာင္ခံရေသာ သို႔မဟုတ္ အျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္စစ္မတိုက္ႏိုင္ေတာ့ေသာ လက္နက္ခ်ၿပီးျဖစ္သည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားႏွင့္ တက္ၾကြစြာ ပါ၀င္တိုက္ခိုက္ျခင္း မရွိေတာ့သည့္သူမ်ားကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္က်ဴးလြန္မႈမ်ား၊
(၄) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လကၡဏာ မေဆာင္သည့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား (ျပည္တြင္းစစ္) မ်ားအတြက္ က်င့္သံုးသည့္ စစ္ဥပေဒကို ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈတို႔ျဖစ္သည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္ႏိုင္ေသာအမႈမ်ားမွာ
- လူအမ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ မ်ိဳးတုန္းေစျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ညွင္းပမ္းျခင္းႏွင့္ ရက္ရက္စက္စက္ဆက္ဆံျခင္း၊
- လူတေယာက္၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ညွိဳးႏြမ္းေအာင္ ဆက္ဆံျခင္း၊ ဓားစာခံအျဖစ္ေခၚေဆာင္ျခင္း၊
-ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ အရပ္သားမ်ားကို ျပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္ျခင္း၊
- ဂ်ီနီဗာစာခ်ဳပ္က သတ္မွတ္ထားသည့္ သေကၤတမ်ားပါရွိသည့္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ ပစၥည္းမ်ား၊ ေဆး၀ါးဌာနမ်ားႏွင့္ ယာဥ္မ်ားကို ျပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးျခင္း၊
- လူသားခ်င္းစာနာမႈ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ဖဲြ႔မ်ားကို ျပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္ျခင္း၊
- ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈအထိမ္းအမွတ္မ်ား၊ ေဆးရံုမ်ားႏွင့္ လူနာမ်ားထားရွိသည့္ေနရာမ်ားကို ျပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ျခင္း၊
-လိင္ေစာ္ကားျခင္း၊ အတင္းအၾကပ္ျပည့္တန္ဆာအျဖစ္ေစခိုင္းျခင္း၊ ကိုယ္၀န္ရေစျခင္း၊ သားေၾကာျဖတ္ျခင္းႏွင့္ အျခားပံုစံမ်ားျဖင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊
- အသက္ (၁၅) ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ားကို စစ္ပဲြအတြင္းတြင္ ပါ၀င္ေစခိုင္းျခင္း၊
- ရပ္ရြာလူထုမ်ားကို လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ေရြ႔ေျပာင္းေစခိုင္းျခင္း၊
- ဒဏ္ရာရသည့္ တဖက္တပ္သားမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊
- စစ္သံု႔ပမ္းမ်ားကို တေယာက္မက်န္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ သူတို႔ ခႏၵာကိုယ္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ ေဆးသို႔မဟုတ္ သိပၸံပညာစမ္းသပ္မႈလုပ္ေဆာင္ျခင္း၊
- လိုအပ္ခ်က္အရမဟုတ္လဲ လူထု၏ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းမ်ားကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ သိမ္းပိုက္ျခင္း၊
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ICC သို႔ တင္ႏိုင္သည့္အမႈမ်ား
ယခင္စစ္အစိုးရကာလအတြင္း လက္နက္ကိုင္စစ္ပဲြမ်ားျဖစ္ပြားေနေသာ ကရင္၊ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ မြန္ေဒသမ်ားရွိ တိုင္းရင္းသားမ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ လိင္ေစာ္ကားျခင္း၊ ျဖတ္ေလးျဖတ္စနစ္ကို က်င့္သံုးၿပီး ရြာမ်ားကို အစုအလိုက္အျပံုလိုက္ ေျပာင္းေရြ႔ျခင္း၊ ေပၚတာေစခိုင္းျခင္းတို႔ကို စစ္ပဲြဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟု ေျပာဆိုခ်က္မ်ားရွိခဲ့သည္။ ကေလးစစ္သားအေျမာက္အမ်ားေစခိုင္းျခင္းသည္လည္း စစ္ပဲြဆိုင္ရာရာဇ၀တ္မႈေျမာက္သည္ဟု ေထာက္ျပၾကသည္။
မၾကာမီျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားတြင္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈမ်ားႏွင့္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကိုထိခိုက္ေစေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ က်ဴးလြန္ေနသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ဆရာ ေအာင္မ်ိဳးမင္း (Equality Myanmar)
ICC ေဆာင္းပါးမ်ား တစ္စုတည္းဖတ္လိုပါလ်ွင္ - အျပည့္အစံု
ဒီတေခါက္မွာေတာ့ ICC မွာတိုင္ၾကားလို႔ရတဲ့ အႀကံဳး၀င္တဲ့ အမႈ (၃) မ်ိဳးအေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ရွင္းျပထားပါတယ္..
ေနာက္တပုဒ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ICC တရားရံုးမွာ တင္ႏိုင္မတင္ႏိုင္ကို ရွင္းျပထားတဲ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းကို ေရးေပးပါ့မယ္...
-----------------------------
ICC တရားရံုးတြင္ ဘယ္လို အမႈမ်ားကို တိုင္ၾကားႏိုင္ပါသလဲ
ICC တရားရံုးတြင္
- လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈမ်ား (Genocide)၊
- လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား (Crime against Humanity)၊
- စစ္ပဲြဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား (War Crime) တို႔ိကို က်ဴးလြန္သည္ဟု စြပ္စဲြခံရသည္ လူပုဂၢိဳလ္တဦးတေယာက္တိုင္းကို
ခံုရံု းတင္အေရးယူႏိုင္ပါသည္။
- ထိုအမႈသံုးမ်ိဳးႏွင့္အၾကံဳးမ၀င္သည့္ က်န္အမႈမ်ားကို မတိုင္ၾကားႏိုင္ပါ။
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (Genocide) ဆိုသည္မွာ
ႏိုင္ငံသား၊ လူမ်ိဳးႏြယ္စု၊ လူမ်ိဳးစု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အသင္းအဖဲြ႔မ်ားအားလံုးကို ဖ်က္ဆီးရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ က်ဴးလြန္မႈမ်ား သို႔မဟုတ္ အခ်ိဳ႔အစိတ္အပိုင္းကို ဖ်က္စီးရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို ဆိုသည္။
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈဆိုသည္မွာ စစ္ပဲြကာလျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မည္သည့္ကာလမ်ိဳးတြင္မဆို လူအုပ္စုတမ်ိဳးမ်ိဳးအေပၚ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ က်ဴးလြန္ျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈသည္ ႏိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသား၊ လူမ်ိဳးႏွင့္ ဘာသာေရးအဖဲြ႔အုပ္စုတစုကို တခုလံုးျဖစ္ေစ တစိတ္တပိုင္းကိုျဖစ္ေစ ဖ်က္ဆီးရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ က်ဴးလြန္ေသာ အမႈမ်ားျဖစ္သည္၊
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈွႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ျပစ္မႈ အမ်ိဳးအစား (၅) မ်ိဴးမွာ -
(၁) လူတစု၏ အဖဲြ႔၀င္မ်ားကို ပစ္မွတ္ထားေသာ သတ္ျဖတ္ျခင္း
(၂) လူတစု၏ အဖဲြ႔၀င္မ်ားကို ခႏၵာကိုုယ္ သို႔မဟုတ္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပင္းထန္စြာ အႏၱရာယ္ျပဳျခင္း
(၃) အသင္းအဖဲြတခုလံုး သို႔မဟုတ္ အခ်ိဳ႔ကို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဆင္းပ်က္စီးမႈျဖစေပၚေစရန္ တမင္တကာရည္ရြယ္၍ ထိုအုပ္စုဒ အသက္အႏၱရာယ္ကို ထိပါးျခင္း၊
(၄) လူအုပ္စုအတြင္းရွိ ကေလးေမြးဖြားမႈကို တားဆီးရန္ဟူေသာရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္
ခ်မွတ္သည့္ သတ္မွတ္ခ်က္ကို လိုက္နာေစျခင္း၊
(၅) ကေလးသူငယ္မ်ားကို လူအုပ္စုတစုမွ တျခားလူအုပ္စုတစုသို႔ အဆင္းအဓမၼေရြ႔ေျပာင္းျခင္း၊
လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား (Crime against Humanity) ဆိုသည္မွာ-
မည္သည့္အရပ္သားလူုထုကိုမဆို ဦးတည္၍ စနစ္တက်တိုက္ခိုက္ေသာ သို႔မဟုတ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔တိုက္ခိုက္ေသာ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈဆိုသည္မွာ စစ္ပဲြကာလ
ျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မျဖစ္သည္ျဖစ္ေစ မည္သည့္ကာလမ်ိဳးတြင္မဆို လူသားတုိ႔အေပၚ စနစ္တက်ႏွင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ က်ဴးလြန္ေသာ ျပစ္မႈုျဖစ္သည္။ ထိုျပစ္မႈေျမာက္ရန္အတြက္ အရပ္သားျပည္သူမ်ားအေပၚ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး က်ဴးလြန္ျဖစ္ပ်က္သည့္ သို႔မဟုတ္ စနစ္တက် ၾကံစည္သည့္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ိဳးျဖစ္ရမည္။
လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ျပစ္မႈ (၁၁) ခုမွာ-
(၁) လူသတ္မႈ
(၂) မ်ိဳးျဖဳတ္ျခင္း
(၃) ကၽြန္ျပဳျခင္း
(၄) ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးျခင္း သိုႊမဟုတ္ အတင္းအက်ပ္ေရြ႔ေျပာင္းျခင္း
(၅) ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ျခင္း သို႔မဟုတ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အေျခခံစည္းမ်ဥး္မ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္၍ လူတေယာက္၏ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ကို ျပင္းထန္စြာ ဆံုးရံူးေစျခင္း
(၆) ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း
(၇) မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ လိင္ေက်းကၽြန္ျပဳျခင္း၊ အတင္းအၾကပ္ ျပည့္တန္ဆာအျဖစ္ေစခိုင္းျခင္း၊ ကိုယ္၀န္ရွိေစျခင္း၊ ကိုယ္၀န္မရွိေစျခင္း သို႔မဟုတ္ အျခားဆိုး၀ါးေသာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈ၊
(၈) သက္ေသအေထာက္အထားျပႏ ိုင္ေသာ မည္သည့္လူစုကိုမဆို ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ မ်ိဳးႏြယ္စုေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ လိင္စသည့္အုပ္စုမ်ားအား ညွမ္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊
(၉) လူမ်ားအား အတင္းအၾကပ္ေပ်ာက္ဆံုးေစျခင္း၊
(၁၀) လူမ်ိဳး၊ အသားအေရာင္ခဲြျခားေရးမူ၀ါဒႏွင့္ ဆိုင္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈ၊
(၁၁) တမင္တကာရည္ရြယ္၍ ၾကီးစြာေသာ ခံစားမႈျဖစ္ေစျခင္း၊ စိတ္ပိုင္းအရခႏၵာကိုယ္အရ ျပင္းထန္စြာထိခိုက္အနာတရျဖစ္ေစျခင္း စသည့္ တျခားလူမဆန္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကို ဆိုလိုသည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈ (War Crime) ဆိုသည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံတကာစစ္ပဲြတြင္ျဖစ္ေစ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡကာလအတြင္း စီမံကိန္းတခု မူ၀ါဒတခု၏ အစိတ္အပိုင္းျဖင့္ က်ဴးလြန္ျခင္း သို႔မဟျတ္ ထိုျပစ္မႈမ်ိဳးကိုက်ယ္ျပန္႔ေသာပမာဏတခုျဖင့္ က်ဴးလြန္ျခင္းကို ဟုအဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားသည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈဆိုသည္မွာ စစ္ပဲြႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡကာလအတြင္း အရပ္သားမ်ားႏွင့္ စစ္သံု႔ပမ္းမ်ားအေပၚ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ က်ဴးလြန္ေသာ ျပစ္မႈမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္ပဲြဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈသည္ စစ္ပဲြကာလအတြင္း လက္နက္ကိုင္မဟုတ္ေတာ့သည့္ သံု႔ပမ္းမ်ားႏွင့္ အရပ္သားမ်ားအေပၚ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ က်ဳးလြန္ေသာ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ဆိုလိုသည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိကက်ေသာ ေအာက္ပါအခ်က္ေလးခ်က္ကို က်ဴးလြန္ပါက စစ္ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
(၁) ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၁၂) ရက္ ဂ်ီနီဗာေသဘာတူညီခ်က္မ်ား၊ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို လူအမ်ား သို႔မဟုတ္ အရာ၀တၱဳမ်ားအေပၚ ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊
(၂) စစ္ပဲြအတြင္းႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡအတြင္ က်င့္သံုးရမည့္စစ္ဥပေဒကို ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊
(၃) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလကၡဏာေဆာင္သည့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡျဖစ္ရာတြင္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၁၂) ရက္ေန႔ ဂ်ီနီဗာသေဘာတူညီခ်က္ (၄) ရက္ႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ပုဒ္မ(၃) ကို ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားျဖစ္သည့္ ဖ်ားနာေနေသာ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရေနေသာ၊ ဖမ္းဆီးခ်ပ္ေႏွာင္ခံရေသာ သို႔မဟုတ္ အျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္စစ္မတိုက္ႏိုင္ေတာ့ေသာ လက္နက္ခ်ၿပီးျဖစ္သည့္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားႏွင့္ တက္ၾကြစြာ ပါ၀င္တိုက္ခိုက္ျခင္း မရွိေတာ့သည့္သူမ်ားကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္က်ဴးလြန္မႈမ်ား၊
(၄) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လကၡဏာ မေဆာင္သည့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား (ျပည္တြင္းစစ္) မ်ားအတြက္ က်င့္သံုးသည့္ စစ္ဥပေဒကို ျပင္းထန္စြာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈတို႔ျဖစ္သည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္ႏိုင္ေသာအမႈမ်ားမွာ
- လူအမ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ မ်ိဳးတုန္းေစျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ညွင္းပမ္းျခင္းႏွင့္ ရက္ရက္စက္စက္ဆက္ဆံျခင္း၊
- လူတေယာက္၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ညွိဳးႏြမ္းေအာင္ ဆက္ဆံျခင္း၊ ဓားစာခံအျဖစ္ေခၚေဆာင္ျခင္း၊
-ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ အရပ္သားမ်ားကို ျပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္ျခင္း၊
- ဂ်ီနီဗာစာခ်ဳပ္က သတ္မွတ္ထားသည့္ သေကၤတမ်ားပါရွိသည့္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ ပစၥည္းမ်ား၊ ေဆး၀ါးဌာနမ်ားႏွင့္ ယာဥ္မ်ားကို ျပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးျခင္း၊
- လူသားခ်င္းစာနာမႈ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ဖဲြ႔မ်ားကို ျပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္ျခင္း၊
- ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈအထိမ္းအမွတ္မ်ား၊ ေဆးရံုမ်ားႏွင့္ လူနာမ်ားထားရွိသည့္ေနရာမ်ားကို ျပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ျခင္း၊
-လိင္ေစာ္ကားျခင္း၊ အတင္းအၾကပ္ျပည့္တန္ဆာအျဖစ္ေစခိုင္းျခင္း၊ ကိုယ္၀န္ရေစျခင္း၊ သားေၾကာျဖတ္ျခင္းႏွင့္ အျခားပံုစံမ်ားျဖင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊
- အသက္ (၁၅) ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ားကို စစ္ပဲြအတြင္းတြင္ ပါ၀င္ေစခိုင္းျခင္း၊
- ရပ္ရြာလူထုမ်ားကို လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ေရြ႔ေျပာင္းေစခိုင္းျခင္း၊
- ဒဏ္ရာရသည့္ တဖက္တပ္သားမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊
- စစ္သံု႔ပမ္းမ်ားကို တေယာက္မက်န္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ သူတို႔ ခႏၵာကိုယ္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ ေဆးသို႔မဟုတ္ သိပၸံပညာစမ္းသပ္မႈလုပ္ေဆာင္ျခင္း၊
- လိုအပ္ခ်က္အရမဟုတ္လဲ လူထု၏ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းမ်ားကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ သိမ္းပိုက္ျခင္း၊
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ICC သို႔ တင္ႏိုင္သည့္အမႈမ်ား
ယခင္စစ္အစိုးရကာလအတြင္း လက္နက္ကိုင္စစ္ပဲြမ်ားျဖစ္ပြားေနေသာ ကရင္၊ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ မြန္ေဒသမ်ားရွိ တိုင္းရင္းသားမ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ လိင္ေစာ္ကားျခင္း၊ ျဖတ္ေလးျဖတ္စနစ္ကို က်င့္သံုးၿပီး ရြာမ်ားကို အစုအလိုက္အျပံုလိုက္ ေျပာင္းေရြ႔ျခင္း၊ ေပၚတာေစခိုင္းျခင္းတို႔ကို စစ္ပဲြဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟု ေျပာဆိုခ်က္မ်ားရွိခဲ့သည္။ ကေလးစစ္သားအေျမာက္အမ်ားေစခိုင္းျခင္းသည္လည္း စစ္ပဲြဆိုင္ရာရာဇ၀တ္မႈေျမာက္သည္ဟု ေထာက္ျပၾကသည္။
မၾကာမီျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားတြင္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈမ်ားႏွင့္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္တခုလံုးကိုထိခိုက္ေစေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ က်ဴးလြန္ေနသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ဆရာ ေအာင္မ်ိဳးမင္း (Equality Myanmar)
ICC ေဆာင္းပါးမ်ား တစ္စုတည္းဖတ္လိုပါလ်ွင္ - အျပည့္အစံု
No comments:
Post a Comment