ေနေကာင္းလို႔ ဘာဆီးခ်ိဳေဆးမွ မေသာက္ေတာ့ဘူး

ပါေမာကၡ သန္းသန္းေအး
------------------

ေရာဂါတစ္ခုကို ေဆးကုသရာမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကပါတယ္။ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ ေတြကေတာ့-
(၁) လက္ရွိျဖစ္ေပၚခံစားေနရတဲ့ ေဝဒနာေတြကို သက္သာေအာင္ ကုသေပးတာ (Symptomatic Treatment)
(၂) ဒီေဝဒနာေတြကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္း ဇာစ္ျမစ္ကို ဖယ္ရွားပစ္ဖို႔ ကုသတာ (Treatment of The Cause)
(၃) ေနာင္ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ဆင့္ပြားေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ကုသတာ (Prevention of Complications) စတာေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါကို ကုသရတဲ့ အဓိကအေရးႀကီးဆံုး ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ေနာင္ျဖစ္လာမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါအေပါင္းတို႔ကို တားဆီးကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ကုသေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတားဆီးႏိုင္ခဲ့ရင္ ေဝဒနာေတြ ျဖစ္ေပၚတာကိုလည္း တားဆီးၿပီးသားျဖစ္သလို ပံုမွန္ လူ႔သက္တမ္းကိုလည္း ျပန္လည္ရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါမွာ ဇာစ္ျမစ္အေၾကာင္းရင္းကို ဖယ္ရွားႏိုင္တဲ့ ကုထံုးမေပၚေပါက္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီေရာဂါနဲ႔ ရာသက္ပန္ လက္တြဲသြားၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါမွာ တကယ္ေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ မရွိေသးရင္ ဘာေဝဒနာမွ မခံစားရေသးဘဲ ေရာဂါရွိမွန္းေတာင္ မသိၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕က “ေနေကာင္းေနရင္ ေဆးေသာက္စရာမလိုဘူး” ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္ေတြ ရွိေနတတ္ၾကတယ္။ ဒါဟာလည္း ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါအေၾကာင္း ဂဃနဏ မသိတဲ့သူေတြအဖို႔ ဒီလိုပဲ ယူဆေနၾကတာမ်ားပါတယ္။ ေဝဒနာမရွိေပမယ့္ ေဆးေသာက္ေနရတာက ေနာင္ျဖစ္လာမယ့္ ေဝဒနာအေပါင္းကို တားဆီး ကာကြယ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါရွိသူကို ေသြးတြင္းအခ်ိဳဓာတ္ မမ်ားေအာင္ ေဆးေသာက္ေနရတဲ့ လူေကာင္းတစ္ဦးလို႔ပဲ ယူဆလို႔ေတာင္ရပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳျဖစ္စမွာ လူမမာနဲ႔ မတူေတာ့ ေဆးေသာက္ေနသူနဲ႔ ေဆးမေသာက္ဘဲ ေနတဲ့သူ သိပ္မကြာျခားပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြကလည္း က်န္းမာေရး ဂ႐ုမစိုက္သူေတြအဖို႔ သိပ္မသိသာလို႔ သတိမျပဳမိဘဲ ေပါ့ဆေနမိတတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ဆီးမ်ားရင္လည္း “ေရေသာက္မ်ား လို႔ပါ”၊ “ဆီးရႊင္တာ က်န္းမာေရး ေကာင္းလို႔ေပါ့”၊ “ညည ဆီးသြားရင္လည္း အိပ္မေပ်ာ္လို႔ပါ” စသျဖင့္ ထင္မွတ္မွားမိတတ္ၾကပါတယ္။ ပိန္သြားျပန္ရင္လည္း “ငါဝိတ္ခ်တာ ေအာင္ျမင္တယ္၊ ထိေရာက္တယ္” ဆိုၿပီး ေက်နပ္ဝမ္းသာေနမိတတ္ၾကပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္ ဗိုက္ မၾကာခဏ ဆာျပန္ရင္လည္း “စားေကာင္း၊ ေသာက္ေကာင္း၊ ခံတြင္းေကာင္းတာ က်န္းမာေနလို႔ေပါ့” လို႔ ယူဆၾကျပန္ပါတယ္။ ေရဆာျပန္ရင္လည္း “ေခြ်းထြက္မ်ားလို႔၊ အငန္စားမိလို႔ ေရဆာတာ” လို႔ပဲ ယူဆၿပီး ေပါ့ေနမိတတ္ပါတယ္။ အသားယားရင္လည္း ကုတ္ေန႐ံုပဲ၊ အယားေျပေဆးေသာက္ၿပီး ပံုမွန္အတိုင္း သြားလာေနၾကျပန္ပါတယ္။ ႏံုးခ်ည့္ေနရင္လည္း “အလုပ္ ပင္ပန္းၿပီး အားမရွိလို႔” ဆိုၿပီး ေဆးခန္းေတြမွာ အေၾကာေဆးနဲ႔ အားေဆးထိုးဖို႔ သြားေရာက္ ေတာင္းဆိုေနၾကျပန္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အားမရွိလို႔ အေၾကာေဆးထိုးမယ္ဆိုရင္ ေသြးတြင္းအခ်ိဳဓာတ္တိုင္းၿပီးမွ ထိုးဖို႔ သတိေပးလိုပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလို ေရာဂါလကၡဏာေတြဟာ ဘာလိုလိုနဲ႔ မသိသာတဲ့အတြက္ ေနေကာင္းေနတယ္လို႔ထင္ၿပီး ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ ဒီအတိုင္း ေနေနၾကသူေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ ေဝဒနာ ျပင္းထန္မွပဲ ဆရာဝန္ျပေတာ့မယ္ဆိုၿပီး ေပေနၾကသူေတြလည္း ရွိေနၾကပါတယ္။

ၿခံဳၿပီး ေျပာရရင္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ေဆးမေသာက္တာ၊ ေဆးေသာက္တာ အေပၚယံၾကည့္ရင္ ဘာမွမကြာျခားဘဲ တူေနသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အတြင္းထဲကို ဝင္ၾကည့္ရင္ေတာ့ ေသြးခ်ိဳျမင့္ေနတာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳပံုမွန္နီးပါး က်ေနတာေတာ့ ကြာၾကပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဦး ေနာက္ကို လိုက္ၾကည့္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္အတြင္းမွာ ေသြးခ်ိဳမမ်ားေအာင္ ထိန္းႏိုင္ရင္ ထိန္းႏိုင္သေလာက္ ေဝဒနာမရွိဘဲ အသက္ရွင္ၿပီး ေကာင္းစြာေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးမေသာက္ဘဲ ဆီးခ်ိဳမ်ားတာကို ေနသာသလို ေနေနတဲ့ သူေတြကေတာ့ ေဝဒနာေပါင္းစံုနဲ႔ လူ႔သက္တမ္းတိုၾကရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ေဝဒနာသိပ္ဆိုးၿပီးမွ ဆီးခ်ိဳထိန္းရင္ ပ်က္စီးၿပီးသား အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြက အေကာင္းပကတိ ျပန္လည္ရရွိႏိုင္မွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ေနေကာင္း သြားလို႔ ေဆးျဖတ္ထားတဲ့ အဘတစ္ဦးအေၾကာင္းေလးကို အေတြ႕အႀကံဳတစ္ရပ္အျဖစ္ ဗဟုသုတရေစဖို႔ တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ေဆး႐ံုရဲ႕ အေရးေပၚအခန္းမွ လက္ေထာက္ဆရာဝန္ ေဒါက္တာသန္႔ဇင္က လူနာအသစ္ ေရာက္ရွိေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားလာပါတယ္။

“မမရဲ႕လူနာေဟာင္း အသက္ ၇၀ အဘ ဦးလွေမာင္ ဖ်ားၿပီး သတိလစ္ေနလို႔ ေဆး႐ံုတက္လာလို႔ပါ။ သူဖ်ားတာ ႏွစ္ရက္အတြင္း ေသြးေပါင္ (Blood Pressure) အေပၚေသြး ၈၀ပဲရွိၿပီး ေသြးခ်ိဳ(RBS) တိုင္းလိုက္ေတာ့ ၄၀ဝ mg/dl ေတာင္ရွိေနတယ္” လို႔ ေဒါက္တာသန္႔ဇင္က ေျပာပါတယ္။

“ဒီအဘက မအူပင္ကလာတဲ့ လူနာမဟုတ္လား၊ အရင္တစ္ခါကလည္း ဒီလိုပဲျဖစ္လို႔ အေတာ္ကုခဲ့ရၿပီး အသက္ကယ္ခဲ့ရဖူးလို႔ မွတ္မိေနတာ” လို႔ ဆရာမက ေျပာလိုက္ေတာ့ လူနာျဖစ္သူ ဦးလွေမာင္ရဲ႕ သမီးက ခပ္ျမန္ျမန္ ေျပာျပပါတယ္။

“ဟုတ္ပါတယ္ ဆရာမ၊ အဲဒီအဘပါပဲ၊ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္တုန္းက ဆရာမပဲ အဘကို ကုေပးခဲ့တာေလ၊ ေသြးခ်ိဳ ၄၀ဝ mg/dl ေက်ာ္ၿပီး ဆီးပိုးလည္းဝင္လို႔ ႏွစ္ပတ္တိတိ ေဆး႐ံုတက္ ခဲ့ရဖူးပါတယ္”

“အဲဒီတုန္းက ေဆး႐ံုဆင္းၿပီး ေနာက္တစ္ခါလားပဲ . . ျပန္ျပတာ အခုမွ တစ္ခါျပန္ေပၚလာေတာ့တယ္။ ဒီအေတာအတြင္း ေဆးေတြကိုေကာ ဘယ္သူ ညႇိေပးထားေသးလဲ၊ ေဆးမွန္မွန္ေကာ ေသာက္ရဲ႕လား” လို႔ ဆရာမ ေမးၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။

“ေဆး႐ံုဆင္းၿပီး သံုးလၾကာေတာ့ အဘက အေတာ္ေလး ေနေကာင္းသြားတယ္ ဆရာမ။ ေနေကာင္းသြားတာနဲ႔ ေဆးဆက္မေသာက္ေတာ့ဘူး။ ေဆးဆက္ေသာက္ဖို႔ ကြ်န္မတို႔ကမနည္း သတိေပးရတယ္။ ဒါကို သူက ေနေကာင္းသြားလို႔ ဘာမွ မျဖစ္ဘူး၊ ဆီးခ်ိဳေဆးေတြ ေသာက္စရာ မလိုေတာ့ဘူးဆိုၿပီး ေဆးလည္း မေသာက္ေတာ့ဘူး၊ အစားလည္း မေရွာင္ေတာ့ဘူးဆရာမ”

“အင္း . . ေဆးမွန္မွန္ မေသာက္ရင္ေတာင္မွ ဆီးခ်ိဳကို မွန္မွန္တိုင္းၾကည့္ေနရင္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳမ်ားတာ သိရမွာေပါ့”

“ဆီးခ်ိဳလည္းမတိုင္းေတာ့ ေကာင္း၊ မေကာင္းမသိေတာ့ဘူး ဆရာမ၊ အဘက သိပ္ေခါင္း မာတာ၊ အခုလို ျပန္ျဖစ္ေတာ့မွ သူ သင္ခန္းစာ ေကာင္းေကာင္းရေနၿပီေလ” လို႔ သမီးျဖစ္သူက ျပန္ေျဖပါေတာ့တယ္။

အဘ ဦးလွေမာင္ရဲ႕ ျဖစ္ရပ္ကို နမူနာျပၿပီး ‘ေနေကာင္းလို႔ ဆီးခ်ိဳေဆး ေသာက္စရာမလို ဘူး” လို႔ ထင္ေနတဲ့ အယူအဆအမွားကို အခုကေနစၿပီးျပင္ဖို႔ အထူးသတိေပး တိုက္တြန္းလိုက္ ရပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ “ေနေကာင္းလို႔ ေဆးေသာက္စရာမလိုဘူး” လို႔ ထင္ေနတဲ့ အေဒၚႀကီး တစ္ေယာက္အေၾကာင္းလည္း ရွိပါေသးတယ္။

တစ္ခါက နယ္က ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ကို နယ္လွည့္ေဆးကုသတဲ့ အဖြဲ႕တစ္ခုနဲ႔ ေရာက္ရွိခဲ့စဥ္က ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

လာေရာက္ျပသသူေတြကို ေသြးခ်ိဳ တိုင္းေပးၿပီး ေဆးကုသေပးရာ လူနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ ဆီးခ်ိဳ ၃၀ဝ အထက္မွ ၅၀ဝ mg/dl အထိ ရွိေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီအထဲက လူနာအေဒၚႀကီးတစ္ဦးရဲ႕ ဆီးခ်ိဳက မ်ားေနလို႔ သူ႔ကို ဆရာမ ေမးၾကည့္မိပါတယ္။

“ဟင္ . . အေဒၚႀကီးရဲ႕ ဆီးခ်ိဳက ၃၀ဝ ေတာင္ရွိေနတာ ဆီးခ်ိဳေဆး မွန္မွန္မေသာက္ ဘူးလား”

“ဟုတ္လား။ အေဒၚကေတာ့ ဘယ္လိုမွေတာင္ မေနပါဘူး။ အေဒၚ့ေျခေထာက္ေလးပဲ နည္းနည္းက်ဥ္တင္တင္ရွိတာ။ ဆီးခ်ိဳေဆးေတြက ေဆာင္ပဲေဆာင္ထားတာ။ ေခါင္းမေကာင္းေတာ့ မွ ေဆးေသာက္လိုက္တာပဲ။ ကြ်န္မေခါင္းက ဆီးခ်ိဳမ်ားရင္သိတယ္။ ကြ်န္မအခုပဲ ထမင္းစား လာလို႔ မ်ားေနတာျဖစ္မွာေပါ့” လို႔ ျပန္ေျဖပါတယ္။

“အေဒၚ့ကို အခု စမ္းသပ္စစ္ေဆးၾကည့္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ ႏွလံုးက ေသြးခ်ိဳေၾကာင့္ ထိခိုက္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲ့ဒါေသြးခ်ိဳကို ထိေရာက္ေအာင္ မကုဘဲထားတာၾကာလို႔ျဖစ္တာ” လို႔ ရွင္းျပလိုက္ေတာ့-

“အဲဒီေလာက္ေတာင္ျဖစ္သြားၿပီလား၊ အေဒၚလည္း မသိပါဘူး။ လမ္းထဲက အိမ္နီးခ်င္းေတြ လည္း ဒီလိုပဲ ေနၾကတာဆိုေတာ့ ေဆးဆိုတာ ေနမေကာင္းမွပဲေသာက္ရတာလို႔ ထင္မိတာ။ အခုေတာ့ ေက်ာက္ကပ္က ေတာ္ေတာ္ပ်က္သြားၿပီလား။ ေဆးမွန္မွန္ေသာက္ရင္ ျပန္ေကာင္းႏိုင္ မလား ဆရာမ” လို႔ ျပန္ေမးပါတယ္။

“အေဒၚ ေဆးမွန္မွန္ေသာက္မယ္။ ေသြးခ်ိဳညႇိၿပီး ထိန္းထားႏိုင္ရင္ သိပ္မဆိုးေသးရင္ ျပန္ေကာင္းႏိုင္ပါတယ္။ သိပ္လြန္သြားရင္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ကို ျမန္ျမန္ဆိုးမသြားေအာင္ပဲ ထိန္းထားလို႔ရေတာ့မွာ။ အေဒၚ့အိမ္နီးခ်င္းေတြကိုလည္း ေဆးမွန္မွန္ေသာက္ၿပီး ေသြးခ်ိဳ ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ပဲ အဓိက ထိန္းဖို႔ ေျပာလိုက္ပါဦး” လို႔ မွာၾကားရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ လူနာအေဒၚႀကီးက-

“ဟုတ္ပါရဲ႕။ ဒါေၾကာင့္ျဖစ္မွာပဲ တစ္အိမ္ေက်ာ္က ဆီးခ်ိဳရွိတဲ့ မိတ္ေဆြ ဦးေက်ာက္ႀကီး တစ္ေလာက အေကာင္းႀကီးကေန ႏွလံုးရပ္ၿပီး ဆံုးသြားတာ သတိရမိတယ္။ သူလည္း အေဒၚတို႔ လိုပဲ ဆီးခ်ိဳရွိတယ္ ဆရာမ၊ ေနလို႔ေကာင္းတယ္ဆိုၿပီး ေဆးမွန္မွန္မွန္ မေသာက္ဘဲ ေခါင္းေနာက္ ေတာက္ေတာက္၊ လူႏံုးခ်ည့္ခ်ည့္ျဖစ္မွ တခါတရံေဆးေသာက္တာ။ ဒီလိုျဖစ္တာ ဆီးခ်ိဳနဲ႔ မဆိုင္ဘူးလို႔ ထင္မိခဲ့တာ။ အခုေတာ့ ေနေကာင္းေပမယ့္ ဆီးခ်ိဳေဆးကို မွန္မွန္ေသာက္ဖို႔ အေရးႀကီးတာသိလာပါၿပီ။ အခုလို ပညာေပးလို႔ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာမရယ္” လို႔ ေျဖပါေတာ့တယ္။

မွတ္ခ်က္
(၁) ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳလူနာရွင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေဝဒနာမရွိခ်ိန္မွာ ေပါ့ဆေနတတ္ ပါတယ္။ ေဝဒနာမရွိရင္ ေဆးကုစရာမလိုဘူးလို႔ ယူဆေနမိၾကပါတယ္။

(၂) ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါရွင္ လူနာေတြမွာ ေဝဒနာေပၚရင္၊ ေရာဂါမ်ိဳးစံု ခံစားရၿပီဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲေပၚၿပီးသား ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်မွ ေရာဂါစကုရင္ ေနာက္က်ပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳ ျပန္ေကာင္းလည္း ပ်က္စီးၿပီးသား အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ အားလံုး ျပန္မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ပါ။

(၃) ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြမွာ ေဝဒနာရွိမွ ေဆးကုသမႈခံယူရတာ မဟုတ္ဘဲ ေသြးတြင္းအခ်ိဳဓာတ္ကိုသာ ထိထိေရာက္ေရာက္ ထိန္းႏိုင္ေအာင္ အဓိက ကုသမႈေပးေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Credit: ပါေမာကၡ သန္းသန္းေအး၏ ကၽြန္မႏွင့္ ဆီးခ်ိဳလူနာမ်ား စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။