သီဆိုသူႏွင့္ သူ၏ Instrument

ကြ်န္ေတာ္ အဆိုုပညာကိုုသင္ယူေလ့လာခ်င္တဲ့ လူငယ္ေလးမ်ားကိုု ပထမဆံုုးအေနနဲ႔ ေမးခြန္းေလးတခုု ေမးေလ့ရွိပါတယ္... အဲဒါကေတာ့ သီဆိုုသူတစ္ေယာက္ရဲ႕ Instrument ကဘယ္မွာရွိသလဲ ဆိုုတာပါပဲ... ဒီေမးခြန္းေလးကိုု ေျဖနိုုင္တ့ဲ သူအေတာ္နဲတာကိုုေတြ႔ရပါတယ္... ဒီေနရာမွာ တီးခတ္သူတေယာက္ ရဲ႕ Instrument ကေရာ ဘယ္မွာလဲ လိုု႔ေမးခဲ့ရင္ေတာ့ ခ်က္ျခင္း မဆိုုင္းမတြ ထေျဖၾကမွာ အေသအခ်ာပါပဲ... ပီယာနိုု၊ ဂီတာ၊ တေယာ စသည္ျဖင့္ေပါ့.. စာဖတ္သူ အေနနဲ႔ သီခ်င္းဆိုုတာကိုု ဝါသနာပါတယ္ စိတ္ဝင္စားတယ္ဆိုုရင္ ပထမေမးခြန္းေလးကိုု ကိုုယ့္ကိုုယ္ကိုုျပန္ေမးၾကည့္ေပါ့...

ဒါက ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ သတိမထားမိတဲ့ အခ်က္ကေလးတစ္ခုုေနာ္..  ေအာင္ျမင္တဲ့အဆိုုေတာ္တစ္ေယာက္ေတာ့ ျဖစ္ခ်င္ပါတယ္.. ကိုုယ့္ရဲ႕ Instrument ကဘယ္နားရွိမွန္းေတာင္မသိဘူး ဆိုုတာေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူးေပါ့...

ဥပမာ.. ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဂီတာသမား တစ္ေယာက္ျဖစ္ဖိုု႔ဆိုုရင္ ေလ့က်င့္တီးခတ္နိုုင္ဖိုု႔အတြက္ ဂီတာေကာင္းတစ္လက္ ရွိမွျဖစ္မယ္ဆိုုတာ အေျခခံအက်ဆံုုးအရာတခုုပါ.. ဒါေပမယ့္ ေလ့က်င့္ဖိုုဆိုုတာေဝးလိုု႔ အဲဒီ ဂီတာ ဘယ္မွာရွိမွန္း ရနိုုင္မွန္း မသိတာလိုု ျဖစ္ေနပါတယ္.. အဲဒီေတာ့ အဆိုုဝါသနာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ကိုုယ္ရဲ႕ Instrument တည္ရွိရာေနရာ၊ တည္ရွိပံုု၊ အလုုပ္လုုပ္ပံုု ေတြကိုု သိထား နားလည္ထားျခင္းဟာ လြတ္လပ္ေပါ့ပါးစြာနဲ႔ အေကာင္းဆံုုး သီဆိုုနိုုင္ဖိုု႔အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အေျခခံ အခ်က္တခုုျဖစ္ပါတယ္..

Vocal Instrument တည္ရွိရာေနရာနွင့္တည္ရိွပံုု

 ဒီ Vocal Instrument (အသံအိုုး) ကိုုလူအမ်ားစုုက Adam’s Apple (သိုု႔) လည္ေစ့ စတဲ့  အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ သိၾကပါလိမ့္မယ္.. သူက စကားေျပာလ်ွင္ေသာ္လည္းေကာင္း.. သီခ်င္းဆိုုလ်ွင္ေသာ္ လည္းေကာင္း အသံအနိမ့္အျမင့္ (Pitch) ကိုုထုုတ္ေပးနိုုင္တဲ့ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ခႏၶာကိုုယ္မွာရွိတဲ့ တခုုတည္းေသာ တန္ဖိုုးမျဖတ္ နိုုင္တဲ့ အရာျဖစ္ပါတယ္... သူ႔ကိုု အမ်ိဳးသားမ်ားရဲ႕ လည္ပင္းမွာ အျပင္ပန္းကေနၿပီး ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႔ျမင္နိုုင္ေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား မွာေတာ့ ေတြ႔ရခဲပါတယ္...

ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ရဲ႕ခႏၶာကိုုယ္ဖဲြ႕စည္းပံုုအရ ခံတြင္းေပါက္ (Oral Cavity) ကေနၿပီးေတာ့ ခႏၶာကိုုယ္ထဲကိုုသြားတဲ့ အဓိကလမ္းေၾကာင္းႀကီး နွစ္ခုု ရွိပါတယ္.. တခုုက Larynx လိုု႔ေခၚတဲ့ အဆုုတ္ (Lung) ဆီကိုုသြယ္တန္းထားတဲ့ ေလျပြန္ လမ္းေၾကာင္းျဖစ္ၿပီး ေနာက္တခုုက Pharynx လိုု႔ေခၚတဲ့ အစာအိမ္ (Stomach) လမ္းေၾကာင္းကိုု ဆက္သြယ္ထားတဲ့ အစာလမ္ေၾကာင္းပါပဲ.. ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ရဲ႕Vocal Instrument ေလးကေတာ့ ေလလမ္းေၾကာင္း (Larynx) ရဲ႕ထိပ္ဆံုုးမွာ ကေတာ့ပံုုသ႑န္ တည္ရွိေနတာပါ...

Vocal Instrument အလုုပ္လုုပ္ပံုု

 ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ရဲ႕ Instrument ေလးဟာ စကားသံေတြျဖစ္ေပၚလာဖိုု႔ နဲ႔သီဆိုုရာမွာ အသံအနိမ့္အျမင့္ ေတြထုုတ္လႊတ္ေပးနိုုင္ဖိုု႔သာမက အသက္ရႈလမ္းေၾကာငး္ဆိုုင္ရာ ျပႆနာေတြကိုု ကာကြယ္ေပးဖိုု႔ အျပင္ ကၽြန္ေတာ္တ႔ိုုခႏၶာကိုုယ္အတြက္ ေလကိုု အင္အားတရပ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲယူရာမွာပါ အကူအညီေပးပါတယ္...

၁။ အသံျဖစ္ေပၚလာပံုု

ပထမဦးဆံုုးအေနနဲ႔ အသံေတြဘယ္လိုုျဖစ္ေပၚလာသလဲဆိုုတာ ေလ့လာရေအာင္.. အလြယ္ကူဆံုုးေျပာရရင္ Adam’s Apple (လည္ေစ့) လိုု႔လူသိမ်ားတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ရဲ႕ Instrument ေလးထဲမွာ Vocal Fold လိုု႔ေခၚတဲ့ ၾကြက္သားမ်ွင္ (Muscle tissue) နွစ္ခုုရွိေနပါတယ္.. သူတ႔ိုုဟာေလျပြန္ရဲ႕ ထိပ္ဆံုုးမွာ (V) ပံုုသ႑န္တည္ရွိေနပါတယ္.. အသက္ရႈ တဲ့အခါမွာ ဒီၾကြက္သားမ်ွင္ (Vocal Fold) ေလးနွစ္ခုုက ဖြင့္ထားေပးေသာ္လည္း စကားေျပာတဲ့အခါမွာ ပိတ္သြားၿပီး အဆုုတ္မွလာတဲ့ ေလရဲ႕ျဖတ္သန္းသြားမႈေၾကာင့္ တုုန္ခါမႈ (Vibration) ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္.. တုုန္ခါမႈ အနည္းအမ်ားေပၚမူတည္ၿပီး အသံအနိမ့္အျမင့္ (Pitch) ဆိုုတာျဖစ္ေပၚလာတာပါ...

အဲဒီေတာ့ သီဆိုုမႈမွာ အသံဘယ္ေလာက္ပဲ ျမင့္ျမင့္ နိမ့္နိမ့္ ဒီ Vocal Fold နဲ႔သာသက္ဆိုုင္တာပါ.. အဲဒါရဲ႕အထက္ ဦးေခါင္ပိုုင္းတခုုလံုုးဟာ အသံအနိမ့္အျမင္နဲ႔ လားလားမ်ွ မသက္ဆိုုင္ပါ.. ဆိုုလိုုခ်င္တာက ေခါင္းေမာ့ၿပီး ေတာ့ပဲျဖစ္ေစ.. မ်က္နွာရွံ႕ကာညွစ္ၿပီးေတာ့့့ပဲျဖစ္ေစ ဘယ္လိုုပဲ ဆိုုဆိုု လူတိုုင္းမက္ေမာတဲ့ အျမင့္သံကိုု ရဖိုု႔ ဘယ္လိုုမွအေထာက္အကူမေပးနိုုင္ပါ... ဒါေၾကာင့္အျမင့္သံနဲ႔ တည္ၿငိမ္တဲ့အသံေတြရဖိုု႔အတြက္ အေကာင္းဆံုုးကေတာ့က်န္းမာသန္စြမ္းတဲ့ Vocal Fold တစ္စံုုကိုု ေလ့က်င့္တည္ေဆာက္ဖိုု႔သာလ်ွင္ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုု ကြဲကြဲျပားျပား သိေစခ်င္တာပါ....

၂။ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းကိုုကာကြယ္ပံုု

ထမင္းစားရင္းစကားမေျပာဖိုု႔ လူႀကီးမိဘေတြ ေျပာတာကိုု စာဖတ္သူတိုု႔ ၾကားဖူးလိမ့္မည္ ထင္ပါတယ္.. ဘာေၾကာင့္လဲဆိုုတာၾကည့္ရေအာင္ေနာ္..

ခံတြင္းေပါက္ (Oral Cavity) ကေန ဆင္းသြားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းႀကီးနွစ္ခုုျဖစ္တဲ့ ေလလမ္းေၾကာင္း (Larynx) နဲ႔ အစာလမ္းေၾကာင္း (Pharynx) ရယ္ Vocal fold က Larynx ရဲ႕ထိပ္ဆံုုးမွာရွိတဲ့ အေၾကာင္းကိုု ကၽြန္ေတာ္ေရွ႕မွာ အနည္းငယ္ ေျပာျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ.. ဒီေနရာမွာ ထပ္ၿပီးေတာ့ Epiglottis လိုု႔ေခၚတဲ့ Vocal fold ရဲ႕အေပၚမွာ ဖံုုးအုုပ္ထားတဲ့ အဖံုုးေလးတစ္ခုု အေၾကာင္းကိုုစတင္မိတ္ဆက္ေပးခ်င္ပါတယ္...

ဒီအဖံုုးေလးရဲ႕တာဝန္က အစာစားတဲ့အခါမွာ Larynx ထဲကိုု အစာမဝင္ေအာင္ ပထမအဆင့္ အေနနဲ႔ ဖံုုးအုုပ္ကာကြယ္ေပးၿပီး အသက္ရႈတဲ့အခါနဲ႔ စကားေျပာတဲ့ အခ်ိန္မွာဖြင့္ေပးရတာျဖစ္ပါတယ္.. ဒါဟာ အစာစားျခင္းနဲ႔ စကားေျပာျခင္း တၿပိဳင္တည္း ျပဳလုုပ္လိုု႔မရနိုုင္ဘူးဆိုုတဲ့သေဘာပါပဲ... တကယ္လိုု႔ အစာစားလိုုက္ စကားေျပာလိုုက္ လုုပ္မယ္ဆိုုရင္ Larynx ရဲ႕ထိပ္မွာကာကြယ္ေပးေနတဲ့ အဖံုုးေလး (Epiglottis) ကဖြင့္လိုုက္ပိတ္လိုုက္နဲ႔ အရမ္းကိုုအလုုပ္မ်ားၿပီးသူ႔ရဲ႕တာဝန္ကိုုအျပည့္အဝ မယူနိုုင္ေတာ့ပါဘူး.. ဒီလိုုအခိုုက္အတန္႔မ်ိဳးမွာပဲ အစာအခ်ိဳ႕ဟာ လမ္းမွားၿပီးေတာ့ Larynx ထဲကိုုဝင္ေရာက္လာေလ့ရွိပါတယ္..

အဲဒီမွာ ဒုုတိယခံတပ္ျဖစ္တဲ့ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ရဲ႕ Instrument ထဲက Vocal Fold (အသံမ်ွင္) ေလးကခ်က္ခ်င္းပိတ္ၿပီး အစာေတြ Larynx ထဲကိုုမဝင္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္.. ဒီလိုုပိတ္လိုုက္တဲ့ အတြက္အဆုုတ္ထဲမွာ ေလဖိအားျမင့္တက္လာၿပီး အဲဒီေလေတြက ေလျပြန္ အဝမွာရွိေနတဲအစာေတြကိုု ခ်က္ခ်င္းျပန္ ႐ွင္းထုုတ္ မႈတ္ထုုတ္ပါတယ္.. ဒါဟာ အမ်ားစုုသိထားတဲ့ သီးၿပီးေခ်ာင္းဆိုုးတယ္ဆိုုတာပါပဲ.. ဒါက အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းကိုု ကာကြယ္တဲ့အပိုုင္းေပါ့... ဒါဟာသီဆိုုျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္မႈရွိလားလိုု႔ေမးလာခဲ့ရင္ ရွိတယ္လိုု႔ေျဖရမွာပါ.. ဘာေၾကာင့္လဲဆိုုေတာ့ ဒီလိုုျဖစ္ၿပီးသြားရင္ သီခ်င္းဆိုုဖိုု႔မေျပာနဲ႔ စကားေျပာရင္ေတာင္အသံေျပာင္းလဲ သြားတာကိုု ၾကံဳဖူးသူတိုုင္း သိၾကမွာပါ.. ဒါက အသံက်န္းမာေရး (Vocal Health) နဲ႔သက္ဆိုုင္သြားပါတယ္... သန္စြမ္းက်န္းမာတဲ့ Vocal Instrument ကသာလ်ွင္ တည္ၿငိမ္ျပည့္ဝတဲ့ အသံကိုုထုုတ္ေပးနိုုင္တယ္ ဆိုုတာမေမ့သင့္ပါဘူး...

၃။ ေလကိုုအင္အားတရပ္အျဖစ္ေျပာင္းလဲယူပံုု

 ဒီအပိုုင္းေလးကလည္း စိတ္ဝင္စားဖိုု႔ေကာင္းပါတယ္.. လူတိုုင္းေလးလံတဲ့ အရာတခုုခုုကိုု “မ”တာပဲျဖစ္ျဖစ္ အားသံုုးရတဲ့ အားကစားနည္းတခုုခုုပဲျဖစ္ျဖစ္ လုုပ္ဖူးၾကလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္.. ေသခ်ာတာတခုုကေတာ့ လူတိုုင္း ဒီေလးလံတဲ့ ပစၥည္းေတြကိုုမ တဲ့အခါမွာ ပထမအသက္ (ေလ) ကိုုဝေအာင္ရႈပါတယ္.. ၿပီးေတာ့အဲဒီေလေတြကိုု ထိန္းၿပီးမွ “မ”ေလ့ရွိတာ ကိုုေတြ႕ရ မွာပါ...  အဲဒီလိုုေလကိုု ထိန္းတဲ့ေနရာမွာ Vocal Fold က Larynx ရဲ႕ထိပ္မွ ေနၿပီးေလေတြကိုုထြက္မသြားေအာင္ ပိတ္ထားေပးပါတယ္... ဒီေလေတြကိုု ခႏၶာကိုုယ္က အင္အားတစ္ခုု အျဖစ္ေျပာင္လဲကာ အသံုုးခ်ျခင္းျဖစ္ပါတယ္..

ဒီျဖစ္စဥ္ေလးေတြက ေန႔စဥ္ၾကံဳေတြေနၾကရေပမယ့္ ေသေသခ်ာခ်ာ သတိထားမိတာနည္းပါတယ္.. ကုုိယ္ကိုုယ္တိုုင္ျပန္ၿပီး စမ္းသပ္ေလ့လာၾကည့္သင့္ပါတယ္... ဒါေတြကိုု သိထားနားလည္ထားျခင္းဟာ အသံဖြံ႕ၿဖိဳး တိုုးတက္ ဖိုု႔အတြက္ေလ့က်င့္ရာမွာ အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူေပးပါတယ္... ဘာလိုု႔လဲဆိုုေတာ့ ဒီေလကိုု Vocal Fold က ခႏၶာကိုုယ္အတြက္ ႐ုုပ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ အင္အားတရပ္ကိုုသာမက အသံအင္အား (Vocal Power) တရပ္ကိုုပါ ဒီျဖစ္စဥ္ေလးကေန ေျပာင္းလဲေပးနိုုင္စြမ္း ႐ွိေနလိုု႔ပါပဲ....

အနွစ္ခ်ဳပ္ေျပာရမယ္ဆိုုရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ခႏၶာကိုုယ္မွာ သတိမထားမိပဲ သဘာဝအရျဖစ္ေနပ်က္ေနတဲ့ အပိုုင္းေတြ အမ်ားႀကီပါ.. အဲဒီအထဲမွာ အသံထြက္တဲ့ အဂၤါ အစိတ္အပိုုင္း (Vocal Instrument) တစ္ခုု လည္းအပါအဝင္ေပါ့... အဆိုုဝါသနာရွင္ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဒီ Vocal Instrument ရဲ႕သဘာဝအရ ျဖစ္တည္မႈ နဲ႔လုုပ္ေဆာင္မႈပံုုစံ အဆင့္ဆင့္ကိုု ေလ့လာ သိရွိ နားလည္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိရဲ႕ ႀကိဳးစားအားထုုတ္မႈ ေတြကိုု လြဲမွားစြာ အသံုုးျပဳမိျခင္း.. အသံက်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား (Vocal Health Problems).. အသံထုုတ္လုုပ္မႈ (Vocal Production) ပံုုစံမွားယြင္းျခင္း.. စတဲ့ အရာေတြကိုုေရွာင္က်ဥ္ ၿပီးသားျဖစ္တာကိုု စာဖတ္သူအေနနဲ႔ လက္ေတြ႕ခံစားနိုုင္မွာပါ...

အခုုေျပာခဲ့တာေတြက အဆိုုဝါသနာရွင္တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔သိထားရမည့္ အေျခခံအက်ဆံုုး အရာေတြျဖစ္ပါတယ္.. စာဖတ္သူအေနနဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးေလးကိုုဖတ္ၿပီး တစ္ခုုခုုရခဲ့မယ္ဆိုုရင္ အရမ္းကိုုဝမ္းသာမိမွာပါ..

ကိုုယ္သိလိုုက္ရတဲ့ အရာေလးေတြကိုုလည္း သိမ္းမထားပဲ ေဝမ်ွေပးၾကပါလိုု႔ေတာင္းဆိုုရင္း.....

အရည္အခ်င္းျပည့္ဝတဲ့အဆိုုေတာ္ေလးမ်ား ေပၚထြက္လာေစခ်င္ေသာဆႏၵမြန္မ်ားျဖင့္...

Eain Min Htet 
MEBC