ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ရဲ႕ ၿမဳိ႕နယ္အမည္ေတြ ဘယ္လုိၿဖစ္လာသလဲ

ဟုိးတုန္းကေတာ့ ရန္ကုန္ဟာ ေရႊတိဂုံဘုရားကုိ ဗဟုိၿပဳထားတဲ့ ငါးဖမ္းရြာေလးတစ္ရြာသာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေအဒီ ၆ ရာစုက စလုိ႔ မြန္လူမ်ဳိးမ်ားက ဒဂုံ အၿဖစ္ေၿပာင္းလဲ တည္ေထာင္ခဲ့ႀကပါတယ္။ ဒဂုံ ဆုိသည္မွာ ဒဂုင္လြဳင္ ဟူေသာ ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီး၏ ဘြဲ႔အမည္မွ ဆင္းသက္လာခဲ့ေႀကာင္း သိရပါတယ္။ မြန္ေ၀ါဟာရ အရ ကုန္းၿမင့္ေပၚက ေစတီ လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ၁၇၅၅ ခုႏွစ္မွာ အေလာင္းဘုရားဟာ ဒဂုံကုိ ေအာင္ႏုိင္ၿပီး ရန္ကုန္ ဟူ၍ စတင္ေၿပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ၊ ကုိလုိနီေခတ္မ်ားကုိ ေက်ာ္ၿဖတ္ခဲ့ၿပီး ယေန႔အခ်ိန္မွာေတာ့ ရန္ကုန္ဟာ ၿမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အစည္ကားဆုံး နဲ႔ အဓိကအက်ဆုံး ၿမဳိ႕အၿဖစ္ရပ္တည္ေနပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ဟာ ကမာရြတ္၊ တာေမြ ၊ စမ္းေခ်ာင္း စတဲ့ ၿမဳိ႕နယ္ခြဲေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ၿမဳိ႕တစ္ၿမဳိ႕ၿဖစ္ပါတယ္။ ထုိၿမဳိ႕ေတြရဲ႕အမည္ ဟာ ဘယ္ကေန ၿဖစ္ေပၚလာပါသလဲ။ အမ်ားစုကေတာ့ မြန္နာမည္ အေခၚအေ၀ၚကေန ဆင္းသက္လာခဲ့ပါတယ္။ မသိေသးသူမ်ား သိေစဖုိ႔ ဗဟုသုတအၿဖစ္ AyeSay က ေန တင္ဆက္လုိက္ပါတယ္။

ကမာရြတ္- မြန္ဘာသာ အမည္ ကမာရြတ္မွာ ‘ကမာ’ဆုိတာ ေရကန္ ၊ ‘ရြတ္’ ဆုိတာ ရတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ရတနာကန္ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ေပါ့။ အင္းလ်ားကန္ကုိ ေရွးတုန္းက ေခၚတဲ့နာမည္ေပါ့။

ေက်ာက္တံတား- ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦးတုန္းက ဆူးေလတစ္၀ုိက္ဟာေရပတ္လည္၀ိုင္းေနတဲ့ ေနရာပါ။ အဲဒီအနီးအနားမွာ ဘုရားဘက္ကုိ ကူးသြားႏုိင္တဲ့ ေက်ာက္တံတားႀကီး တစ္ခု ရွိခဲ့ဖူးရာကေန ဒီနာမည္ ၿဖစ္လာပါသတဲ့။

ႀကည့္ၿမင္တုိင္ – မြန္ဘာသာအမည္ ကမန္ဋ္ဳင္က ဆင္းသက္လာတာပါ။ ၿမဳိ႕ရုိးရွိတဲ့ ၿမဳိ႕လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။

ကံဘဲ့ – မြန္ဘာသာအမည္ ခပင္း(ခေပင္) ကုိ ၿမန္မာဘာသာနဲ႔ ေခၚရာ ကေန ကန္ဘဲ့ ဆုိၿပီးၿဖစ္လာတာပါ။ အဓိပၸါယ္က ကသစ္ပင္ ၿဖစ္ပါတယ္။ (ပုံၿပင္ေတြထဲမွာေတာ့ မြန္လူစြမ္းေကာင္း ေမာင္ကံ ကန္ကုိခုန္ရာမွာ ကန္နဖူးပဲ့သြားရာကေန ကံပဲ့(ကံဘဲ့) လုိ႔ဆုိပါတယ္ )

ကုကၠဳိင္း – မြန္ဘာသာ “ေကာ့ေကာင္း” က ဆင္းသက္လာတာ ၿဖစ္ပါ တယ္။ ေကာ့ဆုိတာ ကုန္း၊ ေကာင္းဆုိတာက မေရြးပင္ကုိေခၚတာမုိ႕ အစကေတာ့ မေရြးပင္ကုန္းလုိ႔ ေခၚတဲ့ေနရာပါ။

စမ္းေခ်ာင္း – စတင္တည္ေထာင္စအခ်ိန္မွာ ေတာင္ကုန္းၿဖစ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေတာင္ကုန္းေတြႀကားမွာ စမ္းေခ်ာင္းကေလးတစ္ခု စီးဆင္းေန ပါသတဲ့။ အဲဒီစမ္းေခ်ာင္းကို အစြဲၿပဳၿပီး ေခၚခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္ပါတယ္။

ဆင္မလုိက္ – ေရွးအခါက ႏြံထူတဲ့အရပ္ၿဖစ္တာေႀကာင့္ ဆင္ေတြဟာ အဲဒီေနရာေရာက္ရင္ ဆက္မသြား ၊ ဆက္မလုိက္ေတာ့ပဲ ရပ္တန္႔ သြားတတ္ရာကေန ဆင္မလုိက္ ဆုိၿပီး ၿဖစ္လာပါသတဲ့။

တာေမြ – မြန္အမည္ တာေမြ ကေန တုိက္ရုိက္ဆင္းသက္လာပါတယ္။ ထန္းပင္တစ္ပင္ ဆုိတဲ့အဓိပၸါယ္ၿဖစ္ပါတယ္။

ပုဇြန္ေတာင္ – မြန္ဘာသာ “ပုဇြန္ေဒ” ကလာတာပါ။ ေတာင္ကုန္းငါးခု လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အဲဒီကုန္းေတြက မလႊကုန္း ၊ မအူကုန္း ၊ သစ္ဆိမ့္ကုန္း ၊ ခ်စ္တီးကုန္း နဲ႔ ပုရြက္ဆိတ္ကုန္း တုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္။

ဗဟန္း – ဗဟန္းဆုိတာကလည္း မြန္ဘာသာကေနဆင္းသက္လာၿပီး အ၀ါေရာင္ရွိတဲ့ေၿမလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ေရွးအခါက ကန္႔ထြက္တဲ့ အရပ္ေဒသ ၿဖစ္ခဲ့ဟန္ တူပါတယ္။

ေဘာက္ေထာ္ – မြန္ဘာသာ ေပါက္ေထာကေနလာၿပီး ေရႊဟသၤာလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။

မဂၤလာဒုံ – မြန္အမည္ “ဍဳံဒရုိင္မေင” ကေန ဆင္းသက္လာပါတယ္။ အဓိပၸါယ္က မဂၤလာသမင္ၿမိဳ႕ ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီကေန ၿမန္မာဘာသာ တုိက္ရုိက္ယူ သုံးရာကေန မဂၤလာဒုံၿမဳိ႕ ဆုိၿပီး ၿဖစ္လာပါတယ္။

ေၿမနီကုန္း – ၁၈၄၁ခုႏွစ္ သာယာ၀တီမင္းလက္ထက္ အခုၿမဳိ႕မေက်ာင္းနား က ကြင္းၿပင္မွာ ေအာင္ေၿမရန္ႏွင္ နန္းၿမဳိ႕တည္ေဆာက္စဥ္ ၿမဳိ႕ေတာ္တံခါးေတြထဲမွာ ေၿမနီကုန္းတံခါး ဆုိတာပါပါတယ္။ အဲဒီတံခါးကေန ထြက္ လုိက္ရင္ အနီေရာင္ေတာင္ကုန္းငယ္ကေလးကုိ ေတြ႔ရွိႏုိင္လုိ႔ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

လသာ – ရန္ကုန္ကုိ အဂၤလိပ္ေတြသိမ္းၿပီး ၿမဳိ႕ကြက္ရုိက္ရာမွာ လမ္းနာမည္ကုိ သူတုိ႔အရာရွိေတြရဲ႕အမည္ေတြေပးခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္-ၿမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲမွာပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ကတ္ပတိန္လတၱာ(Capt.Lattar) ကုိ ဂုဏ္ၿပဳ တဲ့အေနနဲ႔ေပးခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္။ လတၱာလမ္းကို ၿမန္မာလုိေခၚခဲ့ႀကရာမွာ လသာလမ္း ဆုိၿပီးၿဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီနားတ၀ုိက္ကိလည္း လသာရပ္ ဆုိၿပီးေခၚခဲ့ႀကပါတယ္။

လမ္းမေတာ္ – သာယာ၀တီမင္း ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ကုိႀကြလာစဥ္တုန္းက သေဘၤာဆိပ္ကေန ေအာင္ေၿမရန္ႏွင္နန္းၿမိဳ႕ကို သြားတဲ့လမ္းၿဖစ္ပါတယ္။ ဘုရင္သြားတဲ့လမ္းမ ၿဖစ္တာေႀကာင့္’ ေတာ္’တပ္ေခၚရာေန လမ္းမေတာ္ ဆုိၿပီးၿဖစ္လာပါတယ္။

အင္းစိန္ – မြန္ဘာသာ အန္းစိန္(အင္စိင္)ကေန ဆင္းသက္လာၿပီး ဆင္ေတြေရကစားရာအရပ္ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။

ကဲ မိတ္ေဆြတုိ႔ သိထားတဲ့ၿမဳိ႕အမည္ အေႀကာင္းေလးေတြကုိ ကြန္မန္႔မွာေရးသြားႏုိင္ပါတယ္။

( ေရႊတိဂုံ ေမာင္ကံ ရာဇ၀င္နဲ႔ပတ္သတ္လုိ႔ ေမာင္ကံကုိ ေျမြႀကီးတားတဲ့ေနရာကို တာေမြ ၊ ေမာင္ကန္ခုန္လုိက္လုိ႔ ကံပဲသြားတဲ့ေနရာကို ကန္ဘဲ့ စသည္ျဖင့္ ေခၚခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ မူကြဲပါးစပ္ရာဇ၀င္မ်ားလည္းရွိပါေသးတယ္)

Ref:
ရာဇ၀င္ထဲက အၿငင္းပြားစရာမ်ား – တင္ႏုိင္တုိး
ၿမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း

Credit:  သုတဇုန္