အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္ရင္ အသည္းကုိဘယ္လုိထိခိုက္ေစသလဲ

ေရးသားသူ Dr.Thant Zin
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Kaung Thar

အရက္ကုိ တစ္ခါတရံေလာက္ပဲ ေသာက္ရာကေန ေရရွည္စြဲသြားတာမ်ဳိး၊ မေသာက္ရမေနႏိုင္ ျဖစ္သြားတာမ်ဳိး ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အရက္ေသာက္ျခင္းဟာ ေသခ်ာစဥ္းစားရမယ္႔ ကိစၥမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ အရက္ကုိ ေရရွည္ အလြန္အကၽြံ ေသာက္ရင္ လူမႈေရးျပႆနာမ်ားသာမကပဲ က်န္းမာေရးလည္း ထိခိုက္လာႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ အသည္းေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

အရက္ကုိ ကုိယ္ခႏၶာက ဘယ္လုိစုပ္ယူသလဲ
အရက္ေသာက္ခ်ိန္မွာ အရက္ကုိ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွတဆင္႔ ေသြးေၾကာေတြထဲကုိ စုပ္ယူလိုက္ပါတယ္။ အစာလမ္းေၾကာင္းကလာတဲ့ အရက္မ်ားဟာ ႏွလုံးဆီမေရာက္ခင္ အသည္းကုိ ျဖတ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အသည္းမွာ အရက္ပမာဏ အမ်ားဆုံးစုေဝးပါတယ္။ အသည္းရဲ့ဆဲလ္ေတြမွာ အရက္ကုိ အင္ဇိုင္းစနစ္ရဲ့ ဓာတုျဖစ္စဥ္အဆင္႔မ်ားစြာနဲ႔ ေျပာင္းလဲအျပီးမွာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္နဲ႔ ေရအျဖစ္ ထြက္လာေစပါတယ္။ ျပီးရင္ ဆီးထဲနဲ႔ အဆုတ္ထဲ ေရာက္သြားပါတယ္။

ဒါေပမယ္႔ အသည္းမွာလည္း အကန္႔အသတ္ရွိပါတယ္။ နာရီတိုင္းမွာ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိပဲ ေခ်ဖ်က္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သုေတသနေတြအရ တစ္ေန႔ကုိ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာယူနစ္ ၁ ယူနစ္ကေန ၂ယူနစ္ထိပဲ ေထာက္ခံထားပါတယ္။ ၁ ယူနစ္မွာ ၂၅ မီလီလီတာ သို႔မဟုတ္ တစ္ပက္ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ေန႔ကို တစ္ပက္ကေန ႏွစ္ပက္ထိပဲေသာက္သင့္ပါတယ္။

တစ္ဖက္မွာလည္း အရက္စြဲသူမ်ား၊ အလြန္အကၽြံ ေသာက္သူမ်ားမွာ ေနာက္ဆက္တြဲျပသနာေတြျဖစ္တဲ့ အသည္းအဆီဖုံးျခင္း၊ အသည္းေရာင္ျခင္း၊ အသည္းေျခာက္ျခင္း စတဲ့ အရက္နဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ အသည္းေရာဂါေတြေပၚလာျပီး ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ဆုိးရြားလာပါတယ္။

အသည္းအဆီဖုံးျခင္း

အသည္းအဆီဖုံးျခင္းဆုိတာ အသည္းဆဲလ္ေတြမွာ အဆီမ်ားစုေ၀းလာျခင္းျဖစ္ျပီး အရက္အလြန္ေသာက္သူေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အရက္ေသာက္ျခင္းကုိ ရပ္လိုက္ခ်ိန္မွာေတာ႔ ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ ဆက္ျပီးေသာက္ေနရင္ေတာ႔ အသည္းေရာင္တဲ့အဆင္႔ ေရာက္သြားပါတယ္။ အရက္ေၾကာင္႔ အသည္းေရာင္ျခင္းဟာ သိပ္မျပင္းထန္တဲ့ အေျခအေနကေန ဆုိးရြားတဲ့ အေျခအေနထိ ရွိပါတယ္။

သိပ္မျပင္းထန္ေသးခ်ိန္မွာ လကၡဏာမျပတတ္ဘဲ ေသြးစစ္မွသာ ပုံမွန္မဟုတ္တဲ့ အင္ဇိုင္းေတြကုိ ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႔မွာေတာ႔ ေရာဂါၾကာသြားျပီး အသည္းဆဲလ္ေတြ တျဖည္းျဖည္းပ်က္စီးသြားတဲ့အခါ အသည္းေျခာက္ျခင္းအထိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ပုိဆုိးတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ အသား၀ါျခင္း၊ အသည္းေအာင္႔ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ရုတ္တရက္ အသည္းေရာင္တဲ့အခါ အသည္းေရာင္ျခင္းမွတဆင္႔ ကုိမာသတိေမ႔ျခင္း၊ အသား၀ါျခင္း၊ ေသြးမခဲျခင္း၊ သိျမင္မႈအားနည္းျခင္း၊ သတိေမ႔ျခင္း၊ အူလမ္းေၾကာင္း ေသြးယုိျခင္း စတာေတြျဖစ္ျပီး ေသဆုံးမႈလည္း ျမင့္မားပါတယ္။

ဒီေရာဂါျဖစ္ရင္ အာဟာရဓာတ္မွ်တေအာင္ စားရပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အစာျပြန္ထည္႔ေပးျခင္း၊ စတီးရြိဳက္ေပးျခင္း စတာေတြ ျပဳလုပ္ရပါတယ္။

အသည္းေျခာက္ျခင္း

အသည္းေျခာက္ျခင္းဆုိတာ အသည္းမွာ ဖိုင္ဘာတစ္ရႈးမ်ား ေျပာင္းလဲသြားျပီး အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ႔ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ဟာ ပုိမုိဆုိးရြားသြားတတ္တဲ့သေဘာရွိျပီး ဖိုင္ဘာတစ္ရႈးေတြဟာ အသည္းဆဲလ္ေတြရဲ့ ပုံမွန္တည္ေဆာက္ပုံနဲ႔ အသစ္ျပန္ျဖစ္ျခင္းအေပၚ ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစပါတယ္။အသည္းဆဲလ္ေတြဟာ ထိခိုက္ေသဆုံးသြားျပီး တစ္သွ်ဴးေတြဟာ အစားထုိးလာပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် အသည္းဟာ ပုံမွန္လုပ္ငန္းေတြ မလုပ္နိုင္ေတာ႔ပါဘူး။ ဖိုင္ဘာတစ္ရႈးေတြဟာ အသည္းဆီ ပုံမွန္ေသြးစီးဆင္းမႈကုိ အေႏွာင္႔အယွက္ ေပးလာပါတယ္။

အမာရြတ္တစ္ရႈးမ်ားေပၚလာျပီး အရင္လုိျပန္မျဖစ္ေတာ႔ပါဘူး။ ပထမပိုင္းမွာ အသည္းဆဲလ္ေတြဆုံးရွဳံးျခင္းဟာ လူကုိ မထိခိုက္ေစပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ အသည္းဆဲလ္ေတြ ပုိမုိပ်က္စီးလာတာနဲ႔အမွ် ဖိုင္ဘာတစ္ရႈးေတြ မ်ားသထက္ မ်ားလာပါတယ္။ အသည္းေရာင္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့လကၡဏာေတြနဲ႔တူတဲ့အျပင္ ေနာက္တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အသည္းေျခာက္လာပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာၾကာ အသည္းေျခာက္ေနသူမ်ားနဲ႔ အသည္း ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္သူမ်ားမွာ ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းပါ ျဖစ္လာပါတယ္။အသည္းေျခာက္ျခင္းရဲ့ အဆုိးအရြားဆုံး အေျခအေနကေတာ႔ အသည္းကင္ဆာကုိ ဦးတည္ေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အသည္းေျခာက္ျခင္းဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပုိးမ်ား၊၊ မ်ဳိးရုိးဗီဇေရာဂါမ်ား၊ ဇီ၀ျဖစ္ပ်က္မႈျပႆနာမ်ား စတာေတြေၾကာင္႔လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အျမင္႔ဆုံးကေတာ႔ အရက္ကုိ ၁၀ႏွစ္အထက္ ေသာက္ခဲ့သူေတြျဖစ္ျပီး ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ရွိပါတယ္။

အထက္ေဖာ္ျပပါလကၡဏာေတြအျပင္ တျခား စစ္ေဆးနည္းေတြကလည္း ေရာဂါရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္။ ALT နဲ႔ ALP ျမင္႔တက္ျခင္း၊ အယ္လ္ဗ်ဴမင္နည္းျခင္း၊ ေသြးတြင္းဘီလီရူဘင္ ပါ၀င္မႈမ်ားျခင္း စတာေတြကုိ သိႏိုင္ဖုိ႔ ေသြးစစ္ျခင္း၊ အသည္းပ်က္စီးမႈကုိ သိႏိုင္တဲ့ အာထရာေဆာင္းရုိက္ျခင္း၊ အသည္းဆဲလ္မ်ားကုိ နမူနာစယူ စစ္ေဆးျခင္း စတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကုသျခင္းႏွင္႔ ကာကြယ္ျခင္း
အရက္ျဖတ္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ျပီးရင္ အစားအေသာက္ အာဟာရမွ်တေအာင္စားဖုိ႔၊ ဗီတာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္ ျဖည္႔စြက္စာေတြကို အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိစားသုံးဖုိ႔ လုိပါတယ္။

ေရဖ်ဥ္းရွိတဲ့ လူနာေတြမွာ ဆီးေဆးနဲ႔ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြ ေပးဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ အသည္းဟာ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ႔ဘူးဆုိရင္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းကေတာ႔ အသည္းအစားထုိးျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကာကြယ္ႏိုင္ေရးအတြက္ဆုိရင္ေတာ႔ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ရင္ အရက္မေသာက္ပါနဲ႔။ အရက္ကုိျဖတ္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ ေလွ်ာ႔ပါ။ အကန္႔အသတ္နဲ႔လုပ္ပါ။ အမ်ဳိးသားေတြမွာ တစ္ေန႔ကုိ ၄ယူနစ္နဲ႔ တစ္ပတ္ကုိ ၂၁ယူနစ္ထက္ ပုိမေသာက္ပါနဲ႔။ အမ်ဳိးသမီးေတြဆုိရင္ တစ္ေန႔ကုိ ၃ယူနစ္၊ တစ္ပတ္ကုိ ၁၄ယူနစ္ထက္ ပုိမေသာက္ပါနဲ႔။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ လုံးဝမေသာက္ပါနဲ႔။ ေသာက္ေနေသးတယ္ဆုိရင္လည္း တစ္ပတ္ကုိ ၁-၂ယူနစ္ေအာက္ပဲ ေသာက္ျပီး မမူးပါေစနဲ႔။

မူလေရးသားတင္ဆက္သည့္ စာမ်က္ႏွာ - Hello ဆရာ၀န္