*** ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ေရာဂါႏွင့္ သဘာ၀ေဆး၀ါး ကရမ္ဘယ္ရီ ***

💢 💢 💢 💢 💢 💢 💢

 ✳️ MWD: ဆရာ႐ွင့္.. ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါဟာ ကၽြန္မတို႔ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ မၾကာခဏဆိုသလိုအျဖစ္မ်ားတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုလို႔ သိရပါတယ္ဆရာ.. ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ေရာဂါဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ဳိးလဲဆိုတာ အရင္ဆံုးေျပာျပေပးပါ..

Dr.KML: ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတဲ့ေနရာမွာ အဓိကအေနနဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းအေပၚပိုင္း (Upper Urinary Tract)၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းေအာက္ပိုင္း (Lower Urinary Tract) ဆိုၿပီး (၂) ပိုင္း႐ွိပါတယ္.. ဆီးလမ္းေၾကာင္းအေပၚပိုင္းမွာ ေက်ာက္ကပ္ (၂) ခုနဲ႔ အဲ့ဒီကေနဆင္းလာတဲ့ ဆီးျပြန္(Ureter) တို႔ပါ၀င္ၿပီး  အဲ့ဒီေနရာေတြကို ပိုး၀င္ရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းအေပၚပိုင္း ပိုး၀င္ျခင္း (Upper Urinary Tract Infection) လို႔ေခၚပါတယ္.. အဲ့ဒီထဲကို ပုိးေရာက္ဖို႔က လမ္းေၾကာင္း(၂) ခု႐ွိပါတယ္.. တစ္ခုကေတာ့ ေအာက္မွာ႐ွိတဲ့ ဆီးအိမ္ကေနတဆင့္ အေပၚကိုတက္တာျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေသြးကေနတဆင့္ ေက်ာက္ကပ္ကိုျပန္႔ႏွံ႔ေရာက္႐ွိတာ ျဖစ္ပါတယ္..

ဆီးလမ္းေၾကာင္းေအာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဆီးအိမ္နဲ႔ သူ႕ေအာက္မွာ႐ွိတဲ့ ဆီးျပြန္ငယ္ (Urethra) တို႔ပါ၀င္ၿပီး အဲ့ဒီေနရာကိုေရာဂါပိုး၀င္ခဲ့ရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းေအာက္ပို္င္းပိုး၀င္ျခင္း(Lower Urinary Tract Infection) လုိ႔ေခၚပါတယ္.. အဲ့ဒီမွာလည္း အဓိကအေနနဲ႔ ဆီးျပြန္ငယ္ကေနတဆင့္ ျပင္ပကေရာဂါပိုးေတြ ၀င္တာမ်ားပါတယ္.. ဆီးျပြန္ငယ္တစ္ခုပဲေရာင္ရင္ Urethritis လို႔ေခၚၿပီး ဆီးလမ္းေရာင္တာကိုေတာ့ Cystitis လို႔ေခၚပါတယ္..

✳ MWD: ဆီးလမ္းေၾကာင္းအေပၚပိုင္းနဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းေအာက္ပိုင္း ပိုး၀င္တာ ဘယ္ဟာက ပိုအျဖစ္မ်ားပါသလဲ ဆရာ..

Dr.KML: ဆီးလမ္းေၾကာင္းေအာက္ပိုင္း ပိုး၀င္တာက ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္.. အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ပိုျဖစ္ေလ့႐ွိပါတယ္.. အထူးသျဖင့္ အိမ္ေထာင္႐ွိသူေတြဟာ အိမ္ေထာင္မ႐ွိသူေတြထက္ ပိုျဖစ္ေလ့႐ွိပါတယ္..

✳ MWD: ဘယ္လိုေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ပိုျဖစ္တာလဲဆိုတာ ႐ွင္းျပေပးပါဆရာ..

Dr.KML: ခႏၶာကိုယ္ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပံုအရ ဆီးအိတ္ကေနထြက္လာတဲ့ Urethra လို႔ေခၚတဲ့ ဆီးျပြန္ငယ္ေလးဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ အမ်ဳိးသားေတြထက္ မ်ားစြာတိုပါတယ္.. ဒါေၾကာင့္ ျပင္ပကေန ေရာဂါပိုးေတြအလြယ္တကူ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္တာျဖစ္ပါတယ္.. အမ်ဳိးသားေတြမွာက်ေတာ့ Urethra က႐ွည္တဲ့အျပင္ ဆီးက်ိတ္လို႔ေခၚတဲ့ Prostate gland ကေနစစ္ထုတ္လိုက္တဲ့ ဆီးက်ိတ္ရည္ (Prostatic fluid) ေတြဟာ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြကို သတ္ႏိုင္တဲ့အာနိသင္ (Anti-microbial activity) ႐ွိတာေၾကာင့္ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အလားအလာနည္းပါတယ္.. အိမ္ေထာင္သည္အမ်ဳိးသမီးေတြကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံရာကေနတဆင့္ ေရာဂါပိုးေတြ၀င္လာႏိုင္တဲ့အလားအလာ ပိုမ်ားလို႔ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္..

✳ MWD: ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါကို ဘယ္လိုမ်ဳိးသိႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ..

Dr.KML: ဆီးလမ္းေၾကာင္းေအာက္ပိုင္း ေရာဂါပိုး၀င္ရင္ေတာ့ ဆီးသြားတဲ့အခါမွာ ပူတာ၊ စပ္တာ၊ က်င္တာ၊ ဆီးနံ႔မေကာင္းတာ၊ ဆီးထဲမွာေသြးပါတာနဲ႔ အနည္ေတြပါတာမ်ဳိးျဖစ္တတ္ပါတယ္.. ေနာက္ၿပီး ဆီးခံုတစ္၀ိုက္မွာ ပူၿပီးနာတတ္ပါတယ္.. အဖ်ားေတာ့ သိပ္တတ္ေလ့မ႐ွိပါဘူး.. ဆီးလမ္းေၾကာင္းအေပၚပိုင္းအထိ ေရာဂါပိုးေရာက္သြားရင္ေတာ့ အဖ်ားတက္လာပါတယ္.. ခ်မ္းတံုၿပီးဖ်ားေလ့႐ွိပါတယ္.. ခါးနဲ႔ေနာက္ေက်ာတစ္၀ိုက္ နာတတ္ပါတယ္.. ေသခ်ာေအာင္ ဆီးစစ္ၾကည့္လို႔ရပါတယ္.. ဆီးကိုစစ္တဲ့အခါ Urine RE အေနနဲ႔ ပံုမွန္စစ္ေဆးၾကည့္ရင္ ဆီးထဲမွာ ေသြးျဖဴဥေတြ မ်ားေနတတ္ပါတယ္.. Pus cell လို႔ေခၚတဲ့ ျပည္တည္ဆဲလ္ေတြ ေတြ႕ရပါတယ္.. ၿပီးေတာ့ ဘက္တီးရီးယားေတြကိုလည္း အဏုၾကည့္မွန္ဘီလူးေအာက္မွာ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္.. ပိုၿပီးေသခ်ာေအာင္ အဲ့ဒီဆီးပိုးေတြကို ေမြးၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္.. Urine for culture and sensitivity လုပ္ၾကည့္ရပါတယ္.. အဲ့ဒီလိုလုပ္ရင္ ဆီးပိုးအမ်ဳိးအစားကို တိတိက်က်သိႏိုင္႐ံုမကဘဲ ဘယ္လိုမ်ဳိးပဋိဇီ၀ေဆး (Antibiotic) ေတြအသံုးျပဳသင့္တယ္ဆိုတာပါ တစ္ခါထဲသိႏိုင္ပါတယ္..

✳ MWD: ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ရင္ ဘယ္လုိကုသရပါသလဲ ဆရာ..

Dr.KML: အဓိကအေနနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ပဋိဇီ၀ေဆးေတြ ေပးရပါတယ္.. ဒါကလည္း ခုနကေျပာတဲ့ ဆီးပိုးေမြးတဲ့အေျဖရရင္ေတာ့ ေသခ်ာတာေပါ့.. အေျဖမရေသးခင္မွာလည္း သင့္ေတာ္တဲ့ပဋိဇီ၀ေဆးတစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို အရင္ေပးထားရပါတယ္.. ပိုးေမြးတဲ့အေျဖရဖို႔ အနည္းဆံုး (၃) ရက္ေလာက္ ေစာင့္ရတယ္ဆိုေတာ့ ဒီၾကားထဲမွာ ေရာဂါပိုဆိုးမသြားေအာင္ ကုသတဲ့ဆရာ၀န္က သူ႕ရဲ႕အေတြ႕အႀကံဳေပၚမူတည္ၿပီး အသက္အ႐ြယ္၊ က်ား/ မနဲ႔ အျခားေရာဂါ႐ွိ/မ႐ွိ၊ ေက်ာက္ကပ္ေကာင္း/မေကာင္း၊ အရင္ကေသာက္ခဲ့တဲ့ေဆးေတြ၊ မတည့္တဲ့ေဆးေတြ စတဲ့အခ်က္ေတြေပၚ မူတည္ၿပီး ႀကိဳတင္ေပးထားရပါတယ္.. ပိုးေမြးတဲ့အေျဖထြက္လာလို႔ အခုေပးထားတဲ့ေဆးက ပိုးေသေစတဲ့အျဖထြက္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဒီေဆးကိုပဲဆက္ေပးၿပီး ပိုးေတြမေသႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ အျခားပိုးေသေစတဲ့ပဋိဇိ၀ေဆးနဲ႔ ေျပာင္းၿပီးေပးရပါတယ္.. အဓိကေနနဲ႔ ဘယ္ေဆးပဲေပးေပး ပိုးကိုကုန္စင္ေအာင္ကုဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ဆရာ၀န္ရဲ႕လမ္းညႊန္ခ်က္အတိုင္း ရက္အတိအက် ကုသဖို႔လိုပါတယ္.. သာမန္အားျဖင့္ အနည္းဆံုး (၅) ရက္ေလာက္ေတာ့ ေဆးေသာက္၊ ေဆးထုိးလုပ္ရပါတယ္..

✳ MWD: ကၽြန္မၾကားဖူးတာကေတာ့ ခုနကပဋိဇီ၀ေဆးေတြဟာ ခဏခဏေသာက္ရင္ မေကာင္းဘူးလို႔သိရပါတယ္.. အဲ့ဒီေတာ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးမၾကာခဏ ၀င္တတ္တဲ့သူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လုိလုပ္သင့္တယ္ဆုိတာလည္း ေျပာၾကားေပးေစခ်င္ပါတယ္ဆရာ..

Dr.KML: သိပ္မွန္တာေပါ့.. ပဋိဇီ၀ေဆးေတြမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြ႐ွိတတ္ပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ခဏခဏေသာက္ဖို႔မသင့္ပါဘူး.. ဒါေပမယ့္ ေရာဂါျဖစ္လာရင္ေတာ့ မလႊဲမေ႐ွာင္သာလို႔ ဆရာ၀န္ေတြကေပးရတာပါ.. တခ်ဳိ႕ပဋိဇီ၀ေဆးေတြက ႐ိုးတြင္းခ်ဥ္ဆီကို ခမ္းေျခာက္ေစပါတယ္ (Bone marrow depression).. ဥပမာ Ciprofloxacin, Ofloxacin, Cefoxitin လိုေဆးမ်ဳိးေတြေပါ့.. တခ်ဳိ႕ပဋိဇီ၀ေဆးေတြက ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္တယ္ (Kidney Damage).. ဥပမာ Sulfonamides, Ciprofloxacin, Methicillin, Vancomycin စသည္ျဖင့္ေပါ့..  ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါကိုယ္၌က ေက်ာက္ကပ္ကိုထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏုိင္ၿပီးသားပါ.. ဒါကိုကုသတဲ့ပဋိဇီ၀ေဆးေတြကပါ ေက်ာက္ကပ္ကိုပ်က္စီးေစႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေက်ာက္ကပ္ဟာ ပိုဆိုးဖို႔ပဲ႐ွိေတာ့တယ္.. ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆရာ၀န္ျဖစ္ခါစတုန္းက ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ရင္ Sulfadimidine ဆိုတဲ့ေဆးကို သံုးခဲ့ၾကရတယ္.. တစ္ခါေသာက္ရင္ 500 mg ေဆးျပား ၂ ျပား၊ တစ္ေန႔ေလးႀကိမ္ဆိုေတာ့ 4g ေလာက္ေတာင္ ေသာက္ရတယ္.. ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးေတြေသေပမယ့္ ၾကာၾကာေသာက္ရင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးႏိုင္တာေၾကာင့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ သံုးစြဲဖို႔မသင့္ဆိုၿပီး ပိတ္ခဲ့ရပါတယ္.. အလားတူပါပဲ.. Septrin ဆိုၿပီးလူသိမ်ားတဲ့ Cotrimoxazole ဆိုတဲ့ေဆးဟာလဲပဲ ေက်ာက္ကပ္ကိုပ်က္စီးေစပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြကို တတ္ႏိုင္ရင္ မသံုးေစခ်င္ပါဘူး.. ဒီလိုမ်ဳိးခဏခဏမသံုးရေအာင္ လူနာေတြအေနနဲ႔ကလည္း ေနာက္တစ္ခါျပန္မျဖစ္ေအာင္ ေနထိုင္စားေသာက္တတ္ဖုိ႔ ပိုအေရးႀကီးပါတယ္..

✳ MWD: ေနာက္တစ္ႀကိမ္ျပန္မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္ရမယ္ဆိုတာလဲ ဆက္ေျပာပါဦး ဆရာ..

Dr.KML: အဓိကအေနနဲ႔
(၁) ေရမၾကာခဏေသာက္ေပးပါ.. တစ္ေန႔ကို အနည္းဆံုး ၂ လီတာေလာက္ကုန္ေအာင္ေသာက္ေပးပါ.. ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရင္ ဆီးမၾကာခဏသြားတဲ့အတြက္ သြားတဲ့ဆီးနဲ႔အတူအႏၱရာယ္ေပးမယ့္ဘက္တီးရီးယားေတြပါ အျပင္ကိုေရာက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္... ေရေသာက္နည္းရင္ ဆီးအိမ္ထဲမွာ ဆီးကအၾကာႀကီးေနေနတဲ့အတြက္ ေရာဂါပိုးေတြပိုၿပီး ေပါက္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္... ေရသာမက ေရေႏြးၾကမ္းဒါမွမဟုတ္ သဘာ၀သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြပါ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္..

(၂) ဆီးသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္ထားတဲ့အက်င့္မလုပ္ရပါဘူး.. အျမန္ဆံုးသြားေပးရပါမယ္.. ဆီးအိမ္ထဲမွာ ဆီးေတြတင္းေနခဲ့ရင္ ဆီးအိမ္ထဲက ဆီးေတြဟာ Backward pressure နဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းရဲ႕အေပၚပုိင္းကို တက္သြားၿပီးေက်ာက္ကပ္ထဲကို ပိုးေတြေရာက္သြားႏုိင္ပါတယ္.. အဲ့ဒီအခါမွာ ပိုၿပီးဆိုး၀ါးတဲ့ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ဆီးသြားခ်င္ရင္ ႀကံဳတဲ့ေနရာမွာပဲ အျမန္ဆံုးသြားဖို႔ႀကိဳးစားပါ..

(၃) ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းကို အေထာက္အကူျပဳေစတဲ့အရည္ေတြ ေသာက္သံုးမႈကိုေတာ့ေ႐ွာင္ရပါမယ္.. ဥပမာ အရက္၊ ဘီယာနဲ႔အခ်ဳိရည္ (Soft drink) တို႔ျဖစ္ပါတယ္.. ေကာ္ဖီေသာက္ရင္လည္း မေကာင္းဘူးလို႔ အခုေနာက္ပိုင္းသုေတသနစာတမ္းေတြကဆိုပါတယ္.. သဘာ၀သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြကိုေသာက္ရင္ေတာင္ ဒီအတုိင္းညွစ္ေသာက္တာထက္ ေရနဲ႔အနည္းဆံုးဆတူေရာၿပီးမွသာ ေသာက္သင့္ပါတယ္..

(၄) ဗီတာမင္ ေအ ရေစႏိုင္တဲ့ ကယ္႐ိုတီးႏြိဳက္ႀကြယ္၀တဲ့အစားအစာေတြ မၾကာခဏစားေပးသင့္ပါတယ္.. ဥပမာ သေဘၤာသီး၊ မုန္လာဥနီစတဲ့ အ၀ါေရာင္႐ွိတဲ့သစ္သီးေတြကိုစားရင္ဆီးလမ္းေၾကာင္းအတြင္း နံရံမွာ႐ွိတဲ့ဆဲလ္ေတြကို ခိုင္ခံ့ေစတဲ့အတြက္ ေရာဂါပိုးေတြ အလြယ္တကူ၀င္ေရာက္မလာႏိုင္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္..

(၅) သဘာ၀အစားအစာေတြထဲမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တာ မျဖစ္ရေလေအာင္ တားဆီးႏိုင္စြမ္း႐ွိတဲ့ အစြမ္းအထက္ဆံုးအစားအစာကေတာ့ ကရမ္ဘယ္ရီ (Cranberry) သီးပဲျဖစ္ပါတယ္.. ကရမ္ဘယ္ရီအသီးကို အစိမ္းစားလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ (Fruit juice) အေနနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စပ်စ္သီးေျခာက္လိုအသီးကို အေျခာက္လွမ္းထားလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ပံုမွန္စားသံုးေပးခဲ့ရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အလားအလာအလြန္နည္းတယ္လို႔ သုေတသနစာတမ္းေတြအရသိရပါတယ္..

✳ MWD: စိတ္၀င္စားဖုိ႔ေကာင္းလိုက္တာဆရာ.. ဆရာေျပာသြားတဲ့အခ်က္ (၅) ခ်က္ထဲမွာ ပထမ (၄) ခ်က္ကေတာ့ ႐ွင္းပါတယ္ဆရာ.. ေနာက္ဆံုးေျပာသြားတဲ့ ကရမ္ဘယ္ရီသီးဆိုတာ ကၽြန္မအေနနဲ႔ သိပ္မသိေတာ့ အဲ့ဒီအသီးအၾကာင္းအနည္းငယ္႐ွင္းျပေစခ်င္ပါတယ္..

Dr.KML: ကရမ္ဘယ္ရီ (Cranberry) ပင္ဟာ ျမန္မာျပည္မွာမ႐ွိေတာ့ မသိတာ သိပ္မဆန္းပါဘူး.. သူက ကမာၻ႕ေျမာက္ျခမ္းေဒသ (Northern hemisphere) ေအးတဲ့ေဒသ (Cooler region) ေတြမွာပဲ စုိက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္တဲ့အပင္ျဖစ္ပါတယ္.. ႐ုကၡေဗဒအရ သူ႕ရဲ႕ Genus ကေတာ့ Vaccinium ျဖစ္ပါတယ္.. အပင္ဟာ အပင္ပုႏြယ္ပင္ျဖစ္ပါတယ္.. ေျမမွာပဲ၀ပ္ၿပီး တြားသြားတဲ့အတြက္ တစ္ပင္ခ်င္းကို (၇) လက္မကေန (၈) လက္မေလာက္ထိ ႐ွည္ပါတယ္.. ပ်ားနဲ႔ ၀တ္မႈန္ကူးပါတယ္.. သူ႔ရဲ႕အသီးဟာ ပထမအျဖဴေရာင္ျဖစ္ေပမယ့္ ေနာက္တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ နီရဲလာၿပီး မွည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ အနီရဲရဲနဲ႔ ၾကည့္လို႔အင္မတန္လွပါတယ္.. အ႐ြယ္ကေသးပါတယ္.. အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေျမာက္ပုိင္းျပည္နယ္ေတြနဲ႔ ကေနဒါႏိုင္ငံေတြမွာ အဓိကစိုုက္ပ်ဳိးပါတယ္.. တ႐ုတ္ျပည္ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာလည္း အႀကီးအက်ယ္စိုက္ပါတယ္.. ရတဲ့အသီးေတြကို အေျခာက္လွမ္းလုိ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္အေနနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါမွမဟုတ္ ယိုထိုးလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ပါတယ္.. ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ စေတာ္ဘယ္ရီသီးတို႔၊ စပ်စ္သီးတို႔ေရာင္းသလိုမ်ဳိးပါပဲ..

✳ MWD: ကရမ္ဘယ္သီးမွာ ဘယ္လိုမ်ဳိးအာဟာရဓာတ္ပစၥည္းေတြ ပါပါသလဲ ဆရာ..

Dr.KML: သူ႕မွာ အာဟာရတန္ဖုိးျမင့္မားၿပီး အင္မတန္မွလည္း ေဆးဖက္၀င္လို႔ “Superfruit’’ လို႔ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္.. ကရမ္ဘယ္ရီအသီး အစိမ္းမွာပါ၀င္တဲ့ဓာတ္ပစၥည္းေတြကေတာ့
(၁) ဖေလဗိုႏြိဳက္ (Flavonoids) ေတြ ၾကြယ္၀စြာပါ၀င္ပါတယ္.. အသီးအေရာင္ နီရဲေတာက္ေနရျခင္းဟာ ဖေလဗိုႏြိဳက္ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ေဆးဖက္၀င္အာနိသင္ေပးပါတယ္.. အဓိကပါ၀င္တဲ့ ဖေလဗိုႏိြဳက္အေနနဲ႔ အုပ္စု (၃)ခု႐ွိပါတယ္..

(က) အင္သိုဆိုင္ရာနင္အုပ္စု (Anthocyanin) ဥပမာ- Anthocyanidins, Cyanidin နဲ႔ Peonidin
(ခ) ပ႐ိုအင္သိုဆိုင္ရာနီဒင္အုပ္စု (Proanthocyanidins)
ဥပမာ - Epicatechin,Epigallocatechin
(ဂ) ဖေလဗိုေနာအုပ္စု (Flavonols) ဥပမာ - Myricetin, Quercetin,Kaempferol
(၂) ေအာ္ဂဲနစ္အက္ဆစ္ (Organic acids) ေတြၾကြယ္၀စြာပါ၀င္ပါတယ္.. ကရမ္ဘယ္ရီရဲ႕ခ်ဥ္တဲ့အရသာဟာ ပါ၀င္တဲ့ေအာ္ဂဲနစ္အက္ဆစ္ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္.. pH 2.5 ေလာက္ပဲ႐ွိပါတယ္..
ဥပမာ - Quinic acid (က်န္တဲ့အသီးေတြမွာ သိပ္မေတြ႕ရပါ) ,Citric acid, Malic acid , Ellagic acid , Shikimic acid, Oxalic acid, Phenolic acids (Benzoic acid),Ursolic acid
(၃) ဗီတာမင္ဓာတ္ေတြ (Vitamin) ၾကြယ္၀စြာပါ၀င္ပါတယ္.. ပါ၀င္တဲ့ဗီတာမင္ေတြကေတာ့ Vitamin C, Thiamine (B1), Riboflavin (B2), Niacin (B3), Panthothenic acid (B5), Pyridoxine (B6), Folic acid (B9)
(၄) ကယ္လ္႐ိုတီးႏြိဳက္ (Carotenoids) အေနနဲ႔ Beta-carotene ,Lutein, Zeaxanthin ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္..

✳ MWD: ကရမ္ဘယ္ရီဟာ ခုနကေျပာခဲ့တဲ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါမွာ ဘယ္လိုမ်ားအက်ဳိး႐ွိပါသလဲဆရာ..

Dr.KML: ကရမ္ဘယ္ရီက ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တာကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္း႐ွိရတဲ့အေၾကာင္းေတြ မ်ားစြာ႐ွိပါတယ္.. ဒီအထဲက အခ်ဳိ႕ကုိေကာက္ႏုတ္ေျပာရမယ္ဆိုရင္..

(၁) သူ႕မွာပါ၀င္တဲ့ ေအာ္ဂဲနစ္အက္ဆစ္ေတြကေနတဆင့္ ရ႐ွိလာတဲ့ Hippuric acid ဟာဘက္တီးရီးယားေတြကို ေသေစႏိုင္တဲ့အာနိသင္ (Anti-bacterial action) ႐ွိပါတယ္..

(၂) ကရမ္ဘယ္ရီမွာပါ၀င္တဲ့ Flavonoids ေတြဟာ ဆီးအိမ္နံရံနဲ႔ဆီးလမ္းေၾကာင္းနံရံတစ္ေလွ်ာက္မွာ အလႊာပါးေလးသဖြယ္ ဖံုးအုပ္ထားတဲ့အတြက္ E-coil ဘက္တီးရီးယားေတြ ထုိးေဖာက္၀င္ေရာက္ျခင္းကေန ကာကြယ္ေပးပါတယ္.. ဒါ့အျပင္ E-coil ေတြရဲ႕ထုိးေဖာက္၀င္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ လက္တံေတြကို လႈပ္႐ွားမရေအာင္လုပ္ႏိုင္စြမ္း႐ွိပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ Infectivity က်သြားပါတယ္..

(၃) ကရမ္ဘယ္ရီမွာပါ၀င္တဲ့ ဗီတာမင္စီနဲ႔ ေအာ္ဂဲနစ္အက္ဆစ္ဓာတ္ေတြဟာ ဆီးကိုအက္ဆစ္ pH ျဖစ္ေစပါတယ္.. အက္ဆစ္ pH မွာဘက္တီးရီးယားေတြ မ႐ွင္သန္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ေရာဂါပိုး ေလ်ာ့နည္းသြားေစပါတယ္.. ဆီးထဲမွာေနတဲ့ဘက္တီးရီးယားေတြဟာ pH ေျပာင္းလဲမႈကို မႀကိဳက္ပါဘူး.. pH ကို နည္းျခင္း၊ မ်ားျခင္းလုပ္ေပးႏိုင္ရင္ ဘက္တီးရီးယားေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရပါတယ္..

✳ MWD: ကရမ္ဘယ္ရီကို ေဆးျပားအေနနဲ႔ေရာ ေသာက္လို႔ရပါသလား ဆရာ...

Dr.KML: ရတာေပါ့.. ေဆးအေနနဲ႔ေသာက္တာက ပိုၿပီးေတာ့ အစြမ္းထက္ပါတယ္.. အသီးတို႔၊ ေဖ်ာ္ရည္တို႔ကေတာ့ အစားအစာအေနနဲ႔စားဖို႔ပါ.. ေဆးျပား၊ ေဆးေတာင့္အေနနဲ႔လည္း ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ၾကပါတယ္.. သာမန္အားျဖင့္ ၁၀၀ မီလီဂရမ္ေဆးျပားဆိုရင္ တစ္ခါေသာက္တစ္ျပား တစ္ေန႔(၂) ႀကိမ္ေသာက္ရပါမယ္.. ပထမ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြေသာက္ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္မျဖစ္ဖို႔စၿပီး ေသာက္ရပါမယ္.. အၿမဲစြဲေသာက္လို႔ရပါတယ္.. ေရမ်ားမ်ားနဲ႔ေသာက္ဖို႔လိုပါတယ္.. ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးဘာမွမ႐ွိပါဘူး..

✳ MWD: ဆရာ့အေနနဲ႔ ျမ၀တီ႐ုပ္ျမင္သံၾကားပရိတ္သတ္ႀကီးကို ဘာမ်ားေျပာခ်င္ပါသလဲဆရာ..

Dr.KML: ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ရင္ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြကို ဆရာ၀န္ရဲ႕လမ္းညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း တိတိက်က်ေသာက္ပါ.. ေနာက္ထပ္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ေတာ့ ကရမ္ဘယ္ရီဟာ အေကာင္းဆံုးသဘာ၀ေဆးစြမ္းတစ္လက္ဆိုတာ သိေစခ်င္ပါတယ္..

#Cranberry
#UTI
#HealthTalk
#MWDChannel

မူလေရးသားတင္ဆက္သည့္စာမ်က္ႏွာ - ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္လြင္ (FAME Pharmaceuticals)