HIV ကူးစက္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေသာ္လည္း ေသဆံုးႏႈန္း ျမင့္မားဆဲ

ဖဲၾကိဳးနီ အျမန္ရထား - အိႏၵိယရဲ့ HIV/AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္

အိႏၵိယနုိင္ငံ တ၀ွမ္းလံုးကို ခရီးဆန္႔မယ့္ ဖဲၾကိဳးနီ အျမန္ရထားေပၚမွာ လုိက္ပါလာသူဦးေရက ၂ ေသာင္းခြဲေလာက္႐ွိပါတယ္။ ဖဲၾကိဳးနီ ရထားဆုိတာကေတာ့ HIV/AIDS ပညာေပးေရးအတြက္ စီစဥ္ထားတဲ့ အထူးရထား ၁ စင္းျဖစ္ပါတယ္။

အိႏၵိယဟာ ကမၻာမွာ HIV/AIDS ေ၀ဒနာ႐ွင္ တတိယအမ်ားဆံုး႐ွိေနတဲ့ နိုင္ငံျဖစ္ျပီး ကူးစက္တတ္တဲ့ ဒီဗိုင္းရပ္ကို ထိန္းသိမ္းေရးမွာ အခက္အခဲေတြ ရင္ဆုိင္ေနရတုန္းပါပဲ။ ဒီအေၾကာင္း ဘစၥေမလာ ဂီလာနီက သတင္းေဆာင္းပါး ေပးပို႔ထားပါတယ္။
ဖဲၾကိဳးနီ အျမန္ရထားၾကီးဟာ အခုဆိုရင္ အိႏၵိယ နိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းက အူတာ ပရာတက္ျပည္နယ္ဘက္ကို ခရီးထြက္လာပါတယ္... အတြဲ ေျခာက္တြဲပါတဲ့  ဖဲၾကိဳနီး အျမန္ရထားဟာ HIV/AIDS နဲ႔ ပတ္သက္္လို႔ ပညာေပးဖို႔ အတြက္ အိႏၵိယ နိုင္ငံ တခုလံုးကို ခရီးဆက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္... ရထား ကိုယ္တြဲကို လူေတြ စိတ္ဝင္စားေအာင္ ေဆးေရာင္စံု ျခယ္ထားသလိုပဲ HIV/AIDS ဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဓာတ္ပံုေတြ သတင္း စကားေတြကိုလည္း ေရးသားထားပါတယ္...ျပန္ၾကားေရး အရာရွိ ပရာရွန္ ကူမားရ္လည္း ရထားေပၚမွာ လုိက္ပါလာပါတယ္..

က်ေနာ္တို႔ ဖဲၾကိဳးနီ အျမန္ရထားကေန HIV/AIDS နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူေတြကို ပညာေပးရာ အျပင္ အမ်ိဳးသား ေက်းလက္ က်န္းမာေရး မစ္ရွင္းရဲ႕လူထု က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း သတင္း အခ်က္ အလက္္ေတြ ေပးသြားပါတယ္.. ဒီႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက စျပီးေတာ့ အိႏၵိယ နိုင္ငံ တဝွမ္းကို ခရီးဆက္ေနပါတယ္... ျပည္နယ္ေပါင္း ၂၃ ျပည္နယ္နဲ႔ ဘူတာေပါင္း ၁၆၃ ဘူတာမွာ ရပ္နားမယ္... ျပီး ရင္ေတာ့ ေနာက္နွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၾကရင္ေတာ့ ေဒလီကုိ ျပန္မွာပါ.. အခုဆိုရင္ေတာ့ ျပည္နယ္ေပါင္း ၁၈ ျပည္နယ္နဲ႔ ဘူတာေပါင္း ၁၄၀ ေတာ့ ေရာက္ျပီး သြားပါျပီ..

ဒီရထားဟာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ AIDS တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔မွာ အမ်ိဳးသား AIDS ထိန္းခ်ဴပ္ေရး အစီအစဥ္နဲ႔ ခရီး စထြက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္.. အိႏၵိယ နိုင္ငံရဲ႕ AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္မွာ ဖဲၾကိဳးနီ အျမန္ ရထားဟာ အစီအစဥ္ရဲ႕ အဓိက ေနရာမွာ ပါဝင္ေနပါျပီ....  ေျမာက္ပိုင္းျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ့ လက္ခေနာင္း ျမိဳ႕ကို ဝင္လာတယ္ ဆိုရင္ပဲ ရထားဘူတာမွာ လူရာေပါင္း မ်ားစြာက ၾကိဳေနၾကပါတယ္.. အသက္ ၃၅ ႏွစ္ အရြယ္ ရီခါ ရာေနလည္း ခရီးသြားေတြ အထဲက တစ္ေယာက္ပါ..
ပညာေပးတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ဒီနည္းက အင္မတန္ ထိေရာက္တဲ့ နည္းပါပဲ.. HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံထားရရင္ ဘယ္လို က်န္းမာေအာင္ ေနမလဲ.. ဗိုင္းရပ္စ္ မကူးစက္ ခံရေသးသူေတြကို ဘယ္လို မကူး စက္နုိင္ေအာင္ ေဘးကင္းေအာင္ ကြာကြယ္ ေနထိုင္မလဲဆိုတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို သိရပါတယ္..  ဒါတင္ မကေသးပါဘူး.. က်မတို႔ ကေလးေတြ ဗိုင္းရပ္စ္ မကူးစက္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ ဆိုတဲ့ နည္းလမ္းေတြ ကိုလည္း သိရပါတယ္..

ရထားေပၚမွာ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြ ေစတနာ ဝန္ထမ္းေတြ လူ႔မူေရး လုပ္ငန္း တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြ ဒါဇင္နဲ႔ ခ်ီျပီး ပါလာပါတယ္.. ပညာေပး နွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးတာနဲ႔ HIV ပိုး ရွိမရွိ စစ္ေဆးေပးတဲ့ ရထားတြဲ တစ္တြဲလည္း သီးသန္႔ ပါရွိပါတယ္.. ေဒါက္တာ ပဝနာ ကူရွိတ္ ကေတာ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ တုန႔္ျပန္မႈေပၚမွာ ေၾကနပ္ေနပါတယ္... HIV ပိုး ရွိမရွိ စစ္ေဆးဖို႔ ေတာင္းခံေနၾကပါတယ္.. ခုေတာ့ ဖဲၾကိဳးနီ အျမန္ ရထားၾကီးက သူတို႔ အိမ္ေရွ႕ထိ လာေရာက္ေနျပီ ဆိုေတာ့ သူတို႔လည္း အေၾကာက္တရားေတြကို ေက်ာ္လႊား နိုင္ျပီး သူတို႔လည္း အစမ္းသပ္ခံဖို႔ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနၾကျပီ ထင္ပါတယ္..
အိႏၵိယမွာ HIV ပိုးနဲ႔ ေနထိုင္သူက လူဦးေရ ၃ သန္းနီးပါး ရွိေနပါတယ္.. အခုေတာ့ ဖဲၾကိဳးနီး အျမန္ရထားလိုမ်ိဳး HIV ကာကြယ္ ထိန္းသိမ္းေရး အစီအစဥ္ေတြေၾကာင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ျပန္နွံ႕ မူေတြကို အထိုက္အေလ်ာက္ ထိန္းခ်ဳပ္လာနိုင္ပါတဲ့ အေၾကာင္း အမ်ိဳးသား AIDS ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔က အရက္ ဟာနာ ဂ်ိဳရီ က အခုလိုပဲ ေျပာသြားပါတယ္...

အခုဆိုရင္ အသစ္ကူးစက္ခံရတဲ့သူ ဦးေရက တဝက္ေလာက္ကို က်သြားပါတယ္... ဒါက ၾကီးမားတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈလို႔ ဆိုနိုင္ပါတယ္... ျပီးေတာ့ က်မတို႔ ဆီမွာ အႏၱရာယ္ အရွိဆံုး လူမႈ အသိုင္းအဝိုင္းေတြကုိ အထူး အာရုံးစိုက္ထားတဲ့ အစီအစဥ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္...  အခုဆိုရင္ အဲသလို အသိုင္းအဝိုင္းေတြမွာေတာင္မွပဲ ကူးစက္ႏူန္းက သိသိသာသာ ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္..

အိႏၵိယရဲ႕ AIDS ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အစီအစဥ္မွာ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ပညာေပးတဲ့ အစီအစဥ္ လူနာေတြကို က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ အခမဲ့ ဆိုျပီး ရွိပါတယ္...  အႏၵိယရဲ႕ ဒီအစီအစဥ္ဟာ တျခားနိုင္ငံေတြကေန နမူနာ ယူသင္တဲ့ အေကာင္းဆံုး ဥပမာ ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း ဝါရွင္တန္မွာ ဒီနွစ္က်င္ပခဲ့တဲ့ နိုင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္... ဒါေပမယ့္ အခု လက္ရွိ အစီအစဥ္ေတြကေန ေျဖရွင္းမေပးနိုင္ေသးတဲ့ အေျခခံ ျပႆနာေတြလည္း ရွိေနတံုးပါ...

အသက္ ၃၂ ႏွစ္အရြယ္ လက္စမန္းမားရ္တို႔ မိသားစုဆိုရင္ ေတာင္ပိုင္း အက္ထရာ ပရာတက္ ျပည္နယ္က ေက်းရြာတရြာမွာ သူတို႔ ေနခဲ့ပါတယ္.. ဒါေပမယ့္ သူတို႔ လင္မယား ႏွစ္ေယာက္မွာ HIV positive ျဖစ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း လူေတြ သိသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ ရြာအျပင္ကို ေမာင္းထုတ္ခံလုိက္ ရပါတယ္.. လက္စမန္း မားရ္ ရဲ႕ ခင္ပြန္းလည္း အလုပ္ျပဳတ္သြားပါတယ္.. ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ သူကပဲ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း တစ္ခုမွာ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနပါတယ္.. အဲဒီအေၾကာင္းကို သူ အခုလို ေျပာျပပါတယ္..

က်မကို ဘယ္သူမွ အနား အကပ္မခံပါဘူး.. ေရေသာက္ေတာ့လည္း တျခား လူေတြ ေသာက္တဲ့ ေရအိုး ေရခြက္ေတြနဲ႔ အေသာက္မခံပါဘူး.. တခ်ိဳ႕လူေတြက က်မ ရွိေနရင္ ေနာက္ရက္ အလုပ္မဆင္းေတာ့ ဘူးလို႔ ေျပာၾကပါတယ္.. က်မကို ဝိုင္းပယ္ထားၾကပါတယ္.. က်မတို႔ ေသသြားရင္ က်မတုိ႔ သားသမီးေတြေတာ့ ဒုကၡပါပဲ.. က်မတို႔ ဘယ္သူမွလည္း ဘာမွ မကူညီ ၾကပါဘူး..

ထင္ရွားတဲ့ ဟိႏၵဴေခါင္းေဆာင္ စရစ္ စရီ ဝါဘီ ရွန္ခါ ကေတာ့ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဦးေဆာင္ျပီး အေျပာင္းအလည္းကို လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အခ်ိန္ ေရာက္ေနျပီဆိုတာကို အခုလို ေျပာျပသြားပါတယ္... ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ လူေတြအေပၚမွာ အမ်ားၾကီး ၾသဇာ ရွိပါတယ္.. ဘာသာေရးေပၚ အေျခခံျပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ဆိုရင္ လူေတြက လုိုက္ပါ လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္.. ဒါေၾကာင့္ အခုိလုိ ခြဲျခား ဆက္ဆံတာေတြ ပေပ်ာက္သြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္..

HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ရွိေနသူေတြကို ဂရုဏာထား ၾကဖို႔ လူေတြကို စည္းရံုးတာ HIV နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပညာေပးတာ ကာကြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ကိစၥေတြကို ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက လုပ္ေဆာင္ေပးနိုင္ မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္..
Asia ေကာလင္း အစီအစဥ္အတြက္ သတင္းေထာက္ ဘစၥေမလာ ဂီလာနီက သတင္းေပးပို႔ထားတဲ့ အသံဖိုင္ကုိ ဒီဗီဘီမွ တဆင့္ ျပန္လည္ေရးသား ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္..
DVB - ဖဲၾကိဳးနီ အျမန္ရထား - အိႏၵိယရဲ့ HIV/AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္

HIV ကူးစက္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေသာ္လည္း ေသဆံုးႏႈန္း ျမင့္မားဆဲ

ကမၻာေပၚရွိ HIV ကူးစက္မႈေလ်ာ့ခ်ႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံ (၁၀) နိုင္ငံတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါ၀င္လာႏိုင္သည္ဟု ဒီဇင္ဘာ (၂) ရက္ေန႔ ျပည္သူ႔ရင္ျပင္၌ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ကမၻာ့ AIDS အထိိမ္းအမွတ္ေန႔တြင္ UNAIDS မွတာ၀န္ရွိသူ တစ္ဦးက ေျပာၾကားလိုက္သည္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံက HIV ေရာဂါ ကူးစက္မႈကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံ (၁၀) ခုမွာ တစ္ခု အပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္” ဟု UNAIDS မွ တာ၀န္ ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။ လက္ရွိ အခ်ိ္န္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ HIV ေရာဂါ ကူးစက္မႈႏႈန္းသည္ အနည္းငယ္ေလ်ာ့က် သြားေသာ္လည္း ART ေဆးရရွိမႈ အခက္အခဲေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈအပိုင္းတြင္ ပိုမိုမ်ားျပားလ်က္ ရွိသည္ဟု ေတာင္ဒဂံုတြင္ HIV ကူးစက္ခံရသူ မ်ားအား   ေစာင့္ေရွာက္ ေပးေနသူ မျဖဴျဖဴသင္းက ဆုိသည္။

“ ကြ်န္မတို႔ ဆီမွာ AIDS ေရာဂါ ေ၀ဒနာသည္ သံုးရာ ေလာက္ရွိတယ္။ UNAIDS အဖြဲ႕အစည္း အေနနဲ႔က အခ်က္အလက္ေတြ အရ ဘယ္ေလာက္က်ဆင္းတယ္ဆိုတာ ႏွစ္တုိင္း ေဖာ္ျပေပး ေနတာပဲေလ၊ ကြ်န္မတို႔ ဆီမွာကေတာ့ HIV ကူးစက္မႈႏႈန္းက အနည္းငယ္ က်ဆင္းတယ္လို႔ ျမင္ေပမဲ့ ART ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ရရွိမႈ ခက္တဲ့ ေဒသေတြမွာ ေဆးျမီးတုိနဲ႔ ကုသေန ရေတာ့ ေသဆံုးမႈႏႈန္းကေတာ့ တက္ေနတယ္” ဟု HIV ကူးစက္ခံရသူမ်ားအား ေစာင့္ေရွာက္ေပးေနသူ မျဖဴျဖဴသင္း က ေျပာသည္။

ရန္ကုန္တုိင္း ေဒသႀကီးရွိ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနတြင္ HIV ခံစားေနရသူမ်ားအား ခြဲျခား၍ ႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံျခင္းမ်ိဳး မျပဳလုပ္ေစရန္၊ လူသားခ်င္းစာနာကာ လက္တြဲ ကူညီပံ့ပိုးေပးရန္၊ ART ေဆးျဖင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးရန္တို႔ကိုလည္း ၄င္းက တိုက္တြန္းေျပာၾကားသည္။

“HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံရသူတိုင္းကို မိသားစု၀င္ေတြနဲ႔ ခြဲျခားႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံမႈမ်ိဳး မရွိေစဖို႔၊ ေႏြးေထြး ၾကည္ျဖဴစြာနဲ႔ လူသားခ်င္း ကိုယ္ခ်င္းစာနာၿပီး လက္တြဲ ကူညီပံ့ပိုးေစာင့္ေရွာက္ေစဖို႔ရယ္၊ ARTေဆးနဲ႔ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးၿပီး AIDS ေရာဂါ အဆင့္ကို မေရာက္ေတာ့ပဲ အသက္ရွည္ၿပီး က်န္းမာစြာ ေနႏုိင္ေရးကို တိုက္တြန္းထားပါတယ္” ဟု ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ဒု၀န္ႀကီး ေဒါက္တာျမင့္သိန္းက ေျပာသည္။

က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္လည္း ၂၀၁၁မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း HIV ေရာဂါကူးစက္မႈႏႈန္း (၀) အဆင့္အထိေလ်ာ့ ခ်ႏိုင္ေရးႏွင့္ AIDS ေရာဂါျဖင့္ ေသဆံုးမႈႏႈန္းကိုလည္း သံုညအထိ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္ဟု ၄င္းက ဆက္ေျပာသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ HIV ကူးစက္ခံရသူ ရွစ္ေထာင္ေက်ာ္ရွိၿပီး ART ေဆးရရွိမႈသည္ ၃၂ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရွိသည္ဟု PMG မွ တြဲဖက္ ဥကၠဌ ေဒၚခိုင္မာေဆြထံက သိရွိရသည္။

“ HIV ကူးစက္ခံရသူေတြက ရပ္ရြာေတြမွာဆိုရင္ ပါ၀င္ခြင့္မရတာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ၊ မိသားစုနဲ႔ ေျပာၾကဆိုၾကတဲ့အခါ ပါ၀င္ခြင့္ မရရွိၾကတာေပါ့ အဲ့ဒီမွာဆိုရင္ ၁၅ရာခိုင္ႏႈန္း ၊ အလုပ္ထုတ္ခံရတာက ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ရွိေနတယ္ “ ဟု PMG မွ တြဲဖက္ဥကၠဌ ေဒၚခိုင္မာေဆြက ေျပာသည္။
ျမစ္မခ - HIV ကူးစက္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေသာ္လည္း ေသဆံုးႏႈန္း ျမင့္မားဆဲ