(မက္ေဖာ္မင္က 75% Alkaloid ပါ အပင္က ထြက္တဲ့ ေဆးပါ အမ်ားစုက ဆိုးက်ိုးမ်ားတယ္ထင္ေနျကသလို အေနာက္တိုင္းေဆးဝါးပဲထင္ေနျကသူမ်ားပါတယ္ ဆရာဝန္ေတြကိုယ္တိုင္ပါပဲ ကိုယ္သံုးေနတာ plant based medicine မွန္းမသိျကပါဘူး အမွန္ျမင္ျကပါေစ အျငင္းမပြားျကပါနဲ့ အစြန္းမေရာက္ဖို့လိုတယ္ ကိုယ့္ေဆးပညာသည္သာ အေကာင္းဆံုး တျခားေဆးပညာေတြအသံုးမဝင္ဘူးလို့မျမင္ျကဖို့ပါ လူသားေတြ အက်ိုးမ်ားရင္ Herbal ေနေန Verbal ေနေန Functional Medicine ေနေန Homeopathic ေဆးပညာေနေနပါ အသံုးဝင္ေနတာပါပဲ အရမ္း Orthodox မျဖစ္ဖို့လိုပါတယ္)
Metformin ၏ “ ေသြးခ်ိဳက်ေစတဲ့ ေကာင္းက်ိဳးအျပင္”
Metformin:Beyond Glycemic Control
မက္ေဖာ္မင္ကို ေန႔စဥ္ေသာက္ေနတာက ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ေစတာ မဟုတ္ဘဲ ေသြးခ်ိဳမထိန္းတာကသာ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ေစတဲ့အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ မက္ေဖာ္မင္က ေက်ာက္ကပ္ကို မပ်က္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးေနတဲ့ ေဆးေကာင္းတစ္လက္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုဆက္လက္ၿပီး မက္ေဖာ္္မင္ရဲ႕ တျခားေကာင္းက်ိဳးေတြကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပလိုပါတယ္။
မက္ေဖာ္မင္ရဲ႕အစ -
မက္ေဖာ္မင္ဟာ Galega officinalis ဂါလီဂါဆိုတဲ့ #အပင္မွရတဲ့ #တိုင္းရင္းေဆးတစ္ခုပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၇၇၂ ေလာက္က ဒီေဆးပင္ကို ဆီးခ်ိဳေရာဂါေဝဒနာေတြ သက္သာေစဖို႔အတြက္ အသံုးျပဳခဲ့ဖူးတယ္လို႔ စာေတြထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၅၇ ႏွစ္ေရာက္ေတာ့မွသာ ဒီေဆးကို Jean Sterne ဆိုသူက ျပန္လည္အသက္သြင္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက တုပ္ေကြးလူနာေတြအတြက္ သံုးရာမွ ဒီလူနာေတြမွာ ေသြးခ်ိဳေတြက်သြားတာ ထပ္မံေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါကို ဆက္လက္သုေတသနေတြျပဳလုပ္ၿပီး ေသြးခ်ိဳက်ေဆးအျဖစ္ ျပန္လည္အသံုးျပဳလာၾကပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ သူ႔ရဲ႕ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္လာႏိုင္မလား၊ စိတ္ခ်ရပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ခ်လံုျခံဳရတဲ့ ေဆးေကာင္းတစ္လက္ျဖစ္ေနတာ သံုးတဲ့ကာလေတြ ၾကာေလေလ ပိုၿပီးသိလာၾကပါတယ္။ ယခုေတာ့ သူဟာ အသံုးအမ်ားဆံုးေသာ ဆီးခ်ိဳေဆးျဖစ္လာပါတယ္။ သူ႔ကို ဆီးခ်ိဳကုထံုးရဲ႕ ထိပ္ဆံုးက ပထမဦးဆံုး သံုးရမယ့္ ေဆးအျဖစ္ အားလံုးသေဘာတူ လက္ခံထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၇ ႏွစ္ဟာ မက္ေဖာ္မင္ကို စသံုးတာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ရွိၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳအတြက္ အေကာင္းဆံုးေဆးတစ္လက္အေနနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားရသလဲ ဆိုေတာ့ -
ေသြးခ်ိဳကို ထိေရာက္စြာ က်ေစျခင္း၊
ေသာက္ရလြယ္ျခင္း၊
တာတိုမွာေရာ တာရွည္မွာပါ ဆိုးက်ိဳးမရွိျခင္း၊
ေသြးခ်ိဳအက်လြန္တဲ့ ျပႆနာမရွိျခင္း၊
ေသြးခ်ိဳက်ေစျခင္းအျပင္ တျခားသီးသန္႔ေကာင္းက်ိဳးေတြရွိျခင္း၊
ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာျခင္း၊ စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ကို ေသာက္တာေၾကာင့္ ေသြးခ်ိဳက်ေစတာအျပင္ တျခားေကာင္းက်ိဳးေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရရွိႏိုင္ပါေသးတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ မက္ေဖာ္မင္
ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္မီ မက္ေဖာ္မင္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရဲ႕ အဓိက ဇစ္ျမစ္ဟာ Insulin Resistance လို႔ေခၚတဲ့ အင္ဆူလင္ကို တြန္းခံေနတာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဆူလင္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့အတြက္ အင္ဆူလင္ ထုပ္လုပ္မႈအား ျမန္ျမန္ကုန္ေစၿပီး ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးက အဝလြန္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အဝလြန္သူေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ဆီးခ်ိဳျဖစ္လုဆဲဆဲ Impaired Glucose Tolerance (IGT) လုိ႔ေခၚတဲ့ အဆင့္မွာ ရွိေနၾကပါတယ္။
သမရိုးက်စစ္တဲ့နည္းနဲ႔ စစ္ရင္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္ေသးဘူးလို႔ သတ္မွတ္သူေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ Oral Glucose Tolerance Test (OGTT) နည္းနဲ႔ စစ္ၾကည့္ရင္ IGT လို႔ ေခၚတဲ့ ဆီးခ်ိဳျဖစ္လုဆဲဆဲ အဆင့္မွာ ေရာက္ရွိေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလို အဆင့္ရွိသူေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဆီးခ်ိဳမိသားစုဝင္ေတြမွာ ဝတဲ့ သူတိုင္း ရွိဖို႔မ်ားပါတယ္။ ဒီလို ဆီးခ်ိဳျဖစ္လာမယ့္သူေတြကို အေစာႀကီးကတည္းက ဆီးခ်ိဳမဝင္ေအာင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆီးခ်ိဳဝင္တာ ေနာက္က်ေအာင္ မက္ေဖာ္မင္က ကာကြယ္ တားဆီးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ စၿပီး ျပဳျပင္ရင္ အထိေရာက္ဆံုး၊ အသက္အရွည္ဆံုး ျဖစ္ပါမယ္။ IGT အဆင့္ကတည္းက ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံ ေျပာင္းတာလည္း စလုပ္ရင္ မက္ေဖာ္မင္ကို ေပးထားႏိုင္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္က ဆီးခ်ိဳကို ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ကာကြယ္ႏိုင္သည္ဟု အေမရီကန္ႏိုင္ငံက ေတြ႔႐ွိထားၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကဆိုလွ်င္ ၇၇ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိေတာင္ ကာကြယ္ႏိုင္သည္ဟု ထုတ္ျပန္ထားပါသည္။ ဒါ့အျပင္ မက္ေဖာ္မင္က ေသြးတြင္းအခ်ိဳဓာတ္ကို Hypoglycemia ေခၚ ေသြးခ်ိဳအက်လြန္တဲ့ အႏၱရာယ္မရွိလို႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္ေသးသူေတြမွာ လံုျခံဳစြာ သံုးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မက္ေဖာ္မင္ကို မိမိသေဘာနဲ႔ ေသာက္ဖို႔ မသင့္ပါဘူး။ ပထမဦးဆံုး မိမိရဲ႕ ဆီးခ်ိဳအဆင့္က ေနာက္ေနာင္မွာ ျဖစ္ကိန္းရွိတာလား (Pre IGT)၊ ျဖစ္လုဆဲဆဲ တာဆူေနတာလား (IGT) ဆိုတာ တတ္ကၽြမ္းသူေတြထံ စစ္ဖို႔လိုပါတယ္။
ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ မက္္ေဖာ္မင္
ဝတဲ့ ဆီးခ်ိဳလူနာေတြအဖို႔ မက္ေဖာ္မင္က ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဝမ္းတြင္းအဆီနဲ႔ အသည္းအဆီေတြလဲ က်ေစပါတယ္။ ေသြးတြင္း အဆီေတြလဲ က်ေစပါတယ္။ ေသြးဥမႊားေတြ ပူးကပ္ၿပီး ေသြးခဲလြယ္ျခင္းကိုလည္း တာဆီးေပးလို႔ ေသြးေၾကာမပိတ္ေအာင္ ကာကြယ္မႈေတြ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာေတြရဲ႕ အတြင္း နံရံမွာ အဆီကပ္ၿပီး ၾကာရင္ ေသြးေၾကာေတြ မာမသြားေအာင္လည္း တားဆီးေပးပါတယ္။ ေသြးတိုးလည္း က်ေစတယ္လို႔ တခ်ိဳေလ့လာခ်က္ေတြက ေျပာပါတယ္။ ထပ္မံ အတည္ျပဳဖို႔ေတာ့ လိုပါေသးတယ္။
UKPDS ဆိုတဲ့ အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳအစား၂ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ နာမည္ႀကီး သုေတသနႀကီးရဲ႕ စိတ္ဝင္စားစရာ ေတြ႔ရွိခ်က္က မက္ေဖာ္မင္ရဲ႕ ေကာင္းေၾကာင္းကို သက္ေသထူခဲ့ပါတယ္။ ဝတဲ့ အမ်ိဳးအစား ၂ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ လူနာေတြကို မက္ေဖာ္မင္နဲ႔ကုထားတဲ့ လူနာအုပ္စုက တျခားကုထုံးေတြျဖစ္တဲ့ ဆာဖြန္ႏုိင္ယူရီးယား နဲ႔ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အင္ဆူလင္နဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း ကုထားသူေတြနဲ႔ စာရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း (Myocardial Infarction) ျဖစ္တာ ပိုနည္းေၾကာင့္ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မက္ေဖာ္မင္ကို ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါရွိဖို႔ အလားအလာရွိသူေတြ အားလံုး ေသာက္ထားသင့္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳကုထံုရဲ႕ ပထမေနရာမွာ အျမဲရွိေနသင့္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေရာဂါႏွင့္ မက္ေဖာ္မင္
မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဝတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အသံုးက်တဲ့ ေဆးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ Gestational DM (GDM) နဲ႔ ရာသီမမွန္တဲ့ Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) ေရာဂါေတြမွာလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။ PCOS ကေတာ့ အဝလြန္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ သားဥအိမ္အရည္အိတ္တည္ျခင္း၊ ရာသီမလာျခင္း/မမွန္ျခင္း၊ ကေလးမရႏိုင္ျခင္း ျပႆနာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ျပႆနာရွိသူေတြကို မက္ေဖာ္မင္ေပးျခင္းျဖင့္ ကုသႏုိင္ပါတယ္။ ထိေရာက္မႈလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလို PCOS လူနာေတြမွာ ကိုယ္ဝန္ရလာတဲ့အခါ GDM လို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ျဖစ္ပြားတဲ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလူနာေတြ ကိုယ္ဝန္ရွိစဥ္မွာလည္း မက္ေဖာ္မင္ဆက္ေသာက္ၿပီး ေသြးခ်ိဳထိန္းၾကည့္တဲ့အခါ ထိေရာက္မႈရွိၿပီး ကေလးအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ဆိုးက်ိဳးေတြ မေတြ႔ရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ေသြးခ်ိဳသိပ္မမ်ားတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ ကုသရာမွာ စိတ္ခ်စြာ သံုးႏိုင္တာ ေတြ႔လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တဲ့အခါ ဆီးခ်ိဳျဖစ္လာရင္ ေရွးယခင္ကလို လူတိုင္း အင္ဆူလင္ ထိုးဖို႔ မလိုပါဘူး။ အင္္ဆူလင္ တြန္းခံမႈမ်ားရင္ မက္ေဖာ္မင္ကို သံုုးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထူးမွာၾကားလိုတာကေတာ့ ဘယ္ကုထံုးနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္သလဲဆိုတာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္မႈကို အျမဲယူသင့္ပါတယ္။
မက္ေဖာ္မင္က ေနာက္ထပ္ဘာေတြ ေကာင္းတာရွိေသးလဲ
မက္ေဖာ္မင္ဟာ အာရံုေၾကာေတြကို တိုက္ရိုက္ကာကြယ္မႈေပးႏိုင္တဲ့ သတၱိကိုလည္း သုေတသီေတြက ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြမွာ Oxidative Stress ေၾကာင့္ အာရံုေၾကာ ကလာပ္စည္း (Nerve Cells) ေတြ ပ်က္စီးျခင္း(Degeneration) ျဖစ္သျဖင့္ မွတ္ဥာဏ္နည္းျခင္း၊ အာရံုေၾကာအားနည္းျခင္း၊ သူငယ္ျပန္ျခင္း စတာေတြ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို အျဖစ္နည္းေအာင္ မက္ေဖာ္မင္က တာဆီးႏိုင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္စိတ္ဝင္စားစရာ တစ္ခုကေတာ့ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေကာင္းက်ိဳးရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ကို ကင္ဆာကုထံုးေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး သံုးရင္ ပိုမိုထိေရာက္ေစတာေတြလည္း ေတြ႔လာပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္တဲ့ ဆီးခ်ိဳလူနာေတြမွာ Tamoxifen ေဟာ္မုန္းဆိုင္ရာ ကုထံုးကို သံုရတဲ့အခါ မက္ေဖာ္မင္ေသာက္ထားတဲ့ သူေတြမွာ အက်ိဳးပိုရွိတာ၊ ပိုၿပီး ထိေရာက္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြမွာ တိရိစၦာန္ေတြနဲ႔ စမ္းသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ပိုၿပီး ထင္ရွားလာပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈေတြကို တာဆီးႏိုင္မလားဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ဆက္ၿပီး ေလ့လာေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
နိဂံုးခ်ဳပ္ေျပာရရင္ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြ အားလံုး (ေဆးဒဏ္မခံႏိုင္သူေတြနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္အား အလြန္နည္းသူေတြက လြဲၿပီး) သံုးသင့္တဲ့ ေဆးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ တျခားဆီးခ်ိဳေဆး အားလံုးနဲ႔လည္း တြဲၿပီးသံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳလူနာေတြရဲ႕ သက္တမ္းကို ပိုရွည္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ အေျခခံအခ်က္ေတြ အားလံုးကို ျပဳျပင္ေပးလို႔ ႏွလံုးအတြက္ မိတ္ေဆြေကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္၊ ဦးေႏွာက္၊ အသည္းေတြကိုလည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ အမ်ိဳသမီးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ မီးယပ္မမွန္၊ ကေလးမရတဲ့ေရာဂါေတြကိုလည္း ေကာင္းေစတဲ့အျပင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳမွာလည္း အသံုးက်ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါေတြမွာလည္း အက်ိဳးေပးႏိုင္တာေတြကို ဆက္ၿပီးေလ့လာဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳလူနာသာမက ဆီးခ်ိဳမရွိတဲ့ သာမာန္လူေတြ အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိႏိုင္မယ့္ သံုးလို႔ရႏိုင္မယ့္ ေဆးေကာင္းတစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ရဲ႕ သတင္းေကာင္းေလးေတြကို ဆက္လက္ေစာင့္ေမွ်ာ္ ၾကည့္ၾကပါစို႔။
Credit: ပါေမာကၡ သန္းသန္းေအး၏ ေဆာင္းပါးမွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။
Metformin ၏ “ ေသြးခ်ိဳက်ေစတဲ့ ေကာင္းက်ိဳးအျပင္”
Metformin:Beyond Glycemic Control
မက္ေဖာ္မင္ကို ေန႔စဥ္ေသာက္ေနတာက ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ေစတာ မဟုတ္ဘဲ ေသြးခ်ိဳမထိန္းတာကသာ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ေစတဲ့အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ မက္ေဖာ္မင္က ေက်ာက္ကပ္ကို မပ်က္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးေနတဲ့ ေဆးေကာင္းတစ္လက္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုဆက္လက္ၿပီး မက္ေဖာ္္မင္ရဲ႕ တျခားေကာင္းက်ိဳးေတြကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပလိုပါတယ္။
မက္ေဖာ္မင္ရဲ႕အစ -
မက္ေဖာ္မင္ဟာ Galega officinalis ဂါလီဂါဆိုတဲ့ #အပင္မွရတဲ့ #တိုင္းရင္းေဆးတစ္ခုပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၇၇၂ ေလာက္က ဒီေဆးပင္ကို ဆီးခ်ိဳေရာဂါေဝဒနာေတြ သက္သာေစဖို႔အတြက္ အသံုးျပဳခဲ့ဖူးတယ္လို႔ စာေတြထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၅၇ ႏွစ္ေရာက္ေတာ့မွသာ ဒီေဆးကို Jean Sterne ဆိုသူက ျပန္လည္အသက္သြင္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက တုပ္ေကြးလူနာေတြအတြက္ သံုးရာမွ ဒီလူနာေတြမွာ ေသြးခ်ိဳေတြက်သြားတာ ထပ္မံေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါကို ဆက္လက္သုေတသနေတြျပဳလုပ္ၿပီး ေသြးခ်ိဳက်ေဆးအျဖစ္ ျပန္လည္အသံုးျပဳလာၾကပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ သူ႔ရဲ႕ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္လာႏိုင္မလား၊ စိတ္ခ်ရပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ခ်လံုျခံဳရတဲ့ ေဆးေကာင္းတစ္လက္ျဖစ္ေနတာ သံုးတဲ့ကာလေတြ ၾကာေလေလ ပိုၿပီးသိလာၾကပါတယ္။ ယခုေတာ့ သူဟာ အသံုးအမ်ားဆံုးေသာ ဆီးခ်ိဳေဆးျဖစ္လာပါတယ္။ သူ႔ကို ဆီးခ်ိဳကုထံုးရဲ႕ ထိပ္ဆံုးက ပထမဦးဆံုး သံုးရမယ့္ ေဆးအျဖစ္ အားလံုးသေဘာတူ လက္ခံထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၇ ႏွစ္ဟာ မက္ေဖာ္မင္ကို စသံုးတာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ရွိၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳအတြက္ အေကာင္းဆံုးေဆးတစ္လက္အေနနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားရသလဲ ဆိုေတာ့ -
ေသြးခ်ိဳကို ထိေရာက္စြာ က်ေစျခင္း၊
ေသာက္ရလြယ္ျခင္း၊
တာတိုမွာေရာ တာရွည္မွာပါ ဆိုးက်ိဳးမရွိျခင္း၊
ေသြးခ်ိဳအက်လြန္တဲ့ ျပႆနာမရွိျခင္း၊
ေသြးခ်ိဳက်ေစျခင္းအျပင္ တျခားသီးသန္႔ေကာင္းက်ိဳးေတြရွိျခင္း၊
ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာျခင္း၊ စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ကို ေသာက္တာေၾကာင့္ ေသြးခ်ိဳက်ေစတာအျပင္ တျခားေကာင္းက်ိဳးေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရရွိႏိုင္ပါေသးတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ မက္ေဖာ္မင္
ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္မီ မက္ေဖာ္မင္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရဲ႕ အဓိက ဇစ္ျမစ္ဟာ Insulin Resistance လို႔ေခၚတဲ့ အင္ဆူလင္ကို တြန္းခံေနတာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဆူလင္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့အတြက္ အင္ဆူလင္ ထုပ္လုပ္မႈအား ျမန္ျမန္ကုန္ေစၿပီး ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးက အဝလြန္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အဝလြန္သူေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ဆီးခ်ိဳျဖစ္လုဆဲဆဲ Impaired Glucose Tolerance (IGT) လုိ႔ေခၚတဲ့ အဆင့္မွာ ရွိေနၾကပါတယ္။
သမရိုးက်စစ္တဲ့နည္းနဲ႔ စစ္ရင္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္ေသးဘူးလို႔ သတ္မွတ္သူေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ Oral Glucose Tolerance Test (OGTT) နည္းနဲ႔ စစ္ၾကည့္ရင္ IGT လို႔ ေခၚတဲ့ ဆီးခ်ိဳျဖစ္လုဆဲဆဲ အဆင့္မွာ ေရာက္ရွိေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလို အဆင့္ရွိသူေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဆီးခ်ိဳမိသားစုဝင္ေတြမွာ ဝတဲ့ သူတိုင္း ရွိဖို႔မ်ားပါတယ္။ ဒီလို ဆီးခ်ိဳျဖစ္လာမယ့္သူေတြကို အေစာႀကီးကတည္းက ဆီးခ်ိဳမဝင္ေအာင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆီးခ်ိဳဝင္တာ ေနာက္က်ေအာင္ မက္ေဖာ္မင္က ကာကြယ္ တားဆီးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ စၿပီး ျပဳျပင္ရင္ အထိေရာက္ဆံုး၊ အသက္အရွည္ဆံုး ျဖစ္ပါမယ္။ IGT အဆင့္ကတည္းက ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံ ေျပာင္းတာလည္း စလုပ္ရင္ မက္ေဖာ္မင္ကို ေပးထားႏိုင္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္က ဆီးခ်ိဳကို ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ကာကြယ္ႏိုင္သည္ဟု အေမရီကန္ႏိုင္ငံက ေတြ႔႐ွိထားၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကဆိုလွ်င္ ၇၇ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိေတာင္ ကာကြယ္ႏိုင္သည္ဟု ထုတ္ျပန္ထားပါသည္။ ဒါ့အျပင္ မက္ေဖာ္မင္က ေသြးတြင္းအခ်ိဳဓာတ္ကို Hypoglycemia ေခၚ ေသြးခ်ိဳအက်လြန္တဲ့ အႏၱရာယ္မရွိလို႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္ေသးသူေတြမွာ လံုျခံဳစြာ သံုးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မက္ေဖာ္မင္ကို မိမိသေဘာနဲ႔ ေသာက္ဖို႔ မသင့္ပါဘူး။ ပထမဦးဆံုး မိမိရဲ႕ ဆီးခ်ိဳအဆင့္က ေနာက္ေနာင္မွာ ျဖစ္ကိန္းရွိတာလား (Pre IGT)၊ ျဖစ္လုဆဲဆဲ တာဆူေနတာလား (IGT) ဆိုတာ တတ္ကၽြမ္းသူေတြထံ စစ္ဖို႔လိုပါတယ္။
ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ မက္္ေဖာ္မင္
ဝတဲ့ ဆီးခ်ိဳလူနာေတြအဖို႔ မက္ေဖာ္မင္က ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဝမ္းတြင္းအဆီနဲ႔ အသည္းအဆီေတြလဲ က်ေစပါတယ္။ ေသြးတြင္း အဆီေတြလဲ က်ေစပါတယ္။ ေသြးဥမႊားေတြ ပူးကပ္ၿပီး ေသြးခဲလြယ္ျခင္းကိုလည္း တာဆီးေပးလို႔ ေသြးေၾကာမပိတ္ေအာင္ ကာကြယ္မႈေတြ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာေတြရဲ႕ အတြင္း နံရံမွာ အဆီကပ္ၿပီး ၾကာရင္ ေသြးေၾကာေတြ မာမသြားေအာင္လည္း တားဆီးေပးပါတယ္။ ေသြးတိုးလည္း က်ေစတယ္လို႔ တခ်ိဳေလ့လာခ်က္ေတြက ေျပာပါတယ္။ ထပ္မံ အတည္ျပဳဖို႔ေတာ့ လိုပါေသးတယ္။
UKPDS ဆိုတဲ့ အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳအစား၂ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ နာမည္ႀကီး သုေတသနႀကီးရဲ႕ စိတ္ဝင္စားစရာ ေတြ႔ရွိခ်က္က မက္ေဖာ္မင္ရဲ႕ ေကာင္းေၾကာင္းကို သက္ေသထူခဲ့ပါတယ္။ ဝတဲ့ အမ်ိဳးအစား ၂ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ လူနာေတြကို မက္ေဖာ္မင္နဲ႔ကုထားတဲ့ လူနာအုပ္စုက တျခားကုထုံးေတြျဖစ္တဲ့ ဆာဖြန္ႏုိင္ယူရီးယား နဲ႔ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အင္ဆူလင္နဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း ကုထားသူေတြနဲ႔ စာရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း (Myocardial Infarction) ျဖစ္တာ ပိုနည္းေၾကာင့္ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မက္ေဖာ္မင္ကို ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါရွိဖို႔ အလားအလာရွိသူေတြ အားလံုး ေသာက္ထားသင့္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳကုထံုရဲ႕ ပထမေနရာမွာ အျမဲရွိေနသင့္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေရာဂါႏွင့္ မက္ေဖာ္မင္
မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဝတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အသံုးက်တဲ့ ေဆးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ Gestational DM (GDM) နဲ႔ ရာသီမမွန္တဲ့ Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) ေရာဂါေတြမွာလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။ PCOS ကေတာ့ အဝလြန္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ သားဥအိမ္အရည္အိတ္တည္ျခင္း၊ ရာသီမလာျခင္း/မမွန္ျခင္း၊ ကေလးမရႏိုင္ျခင္း ျပႆနာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ျပႆနာရွိသူေတြကို မက္ေဖာ္မင္ေပးျခင္းျဖင့္ ကုသႏုိင္ပါတယ္။ ထိေရာက္မႈလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလို PCOS လူနာေတြမွာ ကိုယ္ဝန္ရလာတဲ့အခါ GDM လို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ျဖစ္ပြားတဲ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလူနာေတြ ကိုယ္ဝန္ရွိစဥ္မွာလည္း မက္ေဖာ္မင္ဆက္ေသာက္ၿပီး ေသြးခ်ိဳထိန္းၾကည့္တဲ့အခါ ထိေရာက္မႈရွိၿပီး ကေလးအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ဆိုးက်ိဳးေတြ မေတြ႔ရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ေသြးခ်ိဳသိပ္မမ်ားတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ ကုသရာမွာ စိတ္ခ်စြာ သံုးႏိုင္တာ ေတြ႔လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တဲ့အခါ ဆီးခ်ိဳျဖစ္လာရင္ ေရွးယခင္ကလို လူတိုင္း အင္ဆူလင္ ထိုးဖို႔ မလိုပါဘူး။ အင္္ဆူလင္ တြန္းခံမႈမ်ားရင္ မက္ေဖာ္မင္ကို သံုုးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထူးမွာၾကားလိုတာကေတာ့ ဘယ္ကုထံုးနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္သလဲဆိုတာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္မႈကို အျမဲယူသင့္ပါတယ္။
မက္ေဖာ္မင္က ေနာက္ထပ္ဘာေတြ ေကာင္းတာရွိေသးလဲ
မက္ေဖာ္မင္ဟာ အာရံုေၾကာေတြကို တိုက္ရိုက္ကာကြယ္မႈေပးႏိုင္တဲ့ သတၱိကိုလည္း သုေတသီေတြက ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြမွာ Oxidative Stress ေၾကာင့္ အာရံုေၾကာ ကလာပ္စည္း (Nerve Cells) ေတြ ပ်က္စီးျခင္း(Degeneration) ျဖစ္သျဖင့္ မွတ္ဥာဏ္နည္းျခင္း၊ အာရံုေၾကာအားနည္းျခင္း၊ သူငယ္ျပန္ျခင္း စတာေတြ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို အျဖစ္နည္းေအာင္ မက္ေဖာ္မင္က တာဆီးႏိုင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္စိတ္ဝင္စားစရာ တစ္ခုကေတာ့ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေကာင္းက်ိဳးရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ကို ကင္ဆာကုထံုးေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး သံုးရင္ ပိုမိုထိေရာက္ေစတာေတြလည္း ေတြ႔လာပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္တဲ့ ဆီးခ်ိဳလူနာေတြမွာ Tamoxifen ေဟာ္မုန္းဆိုင္ရာ ကုထံုးကို သံုရတဲ့အခါ မက္ေဖာ္မင္ေသာက္ထားတဲ့ သူေတြမွာ အက်ိဳးပိုရွိတာ၊ ပိုၿပီး ထိေရာက္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြမွာ တိရိစၦာန္ေတြနဲ႔ စမ္းသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ပိုၿပီး ထင္ရွားလာပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈေတြကို တာဆီးႏိုင္မလားဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ဆက္ၿပီး ေလ့လာေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
နိဂံုးခ်ဳပ္ေျပာရရင္ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြ အားလံုး (ေဆးဒဏ္မခံႏိုင္သူေတြနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္အား အလြန္နည္းသူေတြက လြဲၿပီး) သံုးသင့္တဲ့ ေဆးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ တျခားဆီးခ်ိဳေဆး အားလံုးနဲ႔လည္း တြဲၿပီးသံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳလူနာေတြရဲ႕ သက္တမ္းကို ပိုရွည္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ အေျခခံအခ်က္ေတြ အားလံုးကို ျပဳျပင္ေပးလို႔ ႏွလံုးအတြက္ မိတ္ေဆြေကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္၊ ဦးေႏွာက္၊ အသည္းေတြကိုလည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ အမ်ိဳသမီးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ မီးယပ္မမွန္၊ ကေလးမရတဲ့ေရာဂါေတြကိုလည္း ေကာင္းေစတဲ့အျပင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳမွာလည္း အသံုးက်ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါေတြမွာလည္း အက်ိဳးေပးႏိုင္တာေတြကို ဆက္ၿပီးေလ့လာဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ဟာ ဆီးခ်ိဳလူနာသာမက ဆီးခ်ိဳမရွိတဲ့ သာမာန္လူေတြ အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိႏိုင္မယ့္ သံုးလို႔ရႏိုင္မယ့္ ေဆးေကာင္းတစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါတယ္။ မက္ေဖာ္မင္ရဲ႕ သတင္းေကာင္းေလးေတြကို ဆက္လက္ေစာင့္ေမွ်ာ္ ၾကည့္ၾကပါစို႔။
Credit: ပါေမာကၡ သန္းသန္းေအး၏ ေဆာင္းပါးမွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။
No comments:
Post a Comment