ခြါဒုိေလညွင္း

          မႈံျပာရီေ၀ ေနတဲ့ ခ်င္းေတာင္တန္း ၊ မုိးေႏွာင္းကာလ ဆုိေပမယ့္ မုိးလက္က်န္ ရနံ႔ ေလးေတြက သင္းလုိ႔ ။ ခ်င္းေတာင္ေပၚမွာ မုိးတိတ္လုိ႔ သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ျမဴခုိးေတြ က ေတာင္တန္းၾကီး ဆီကုိ တစ္လိပ္လိပ္တက္ေနၾကျမဲ ။ မႈံမိႈင္းေနတဲ့ ခ်င္းေတာင္တန္းၾကီးေပၚမွာ ခ်င္းရုိးရာ တူရိယာ ဗုံသံေတြ၊ ႏြားေနာက္ခ်ိဳ ႏွစ္ခုကုိ တီးတဲ့ အသံေတြ ၊ ေမာင္းသံေတြ ႏုိးထလာတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့ ။ မုိးရာသီရဲ႕ လက္စြမ္းေၾကာင့္ ခ်င္းေတာင္တန္းရဲ႕ ၀န္းက်င္တစ္ခုိမွာ အစိမ္းေရာင္ေတြလႊမ္းေနဆဲ ။ အဲ လမ္းေတြ မေကာင္းတာကုိ ေတာ့ ထည့္ေျပာစရာမလုိဘူးေပါ့ ။  စိမ္းစုိစုိ ခ်င္းေတာင္ကုိ ျမင္ရတဲ့ အခ်ိန္ ဘယ္ဆီဘယ္၀ယ္ကုိ လြမ္းရမွန္းေတာင္မသိ ။ မုိးဦးကာလ က ေတာင္ယာေတြ မွာ စုိက္ပ်ိဳးခဲ့တဲ့ အပင္ေတြဆီမွ ရင့္မွဲ႕ခဲ့တဲ့ သီးႏွံေတြ ရိတ္သိမ္းၾကမယ့္ အခ်ိန္ေပါ့ ။

          ခ်င္းတုိင္းရင္းသား တုိ႔ရဲ႕ ေကာက္သစ္စားပြဲ က်င္းပေတာ့မယ့္ အခ်ိန္ ။ ဒီလုိေကာက္သစ္စားတဲ့ ပြဲေတာ္ကုိ ခြါဒုိပြဲလုိ႔ ေခၚၾကတယ္။ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားမ်ား တစ္ႏွစ္တာ ကာလ အတြင္း မွာ က်င္းပျပဳလုပ္ေနတဲ့ပြဲေတာ္ (၁၈)မ်ိဳး အနက္မွာေတာ့ အေရးၾကီးဆုံး အခမ္းအနားပြဲေတာ္မွာ ခြါဒုိပြဲျဖစ္တယ္လုိ႔ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားေတြ က ေျပာၾကတယ္။ ခြါဒုိပြဲေတာ္ကုိ ဘယ္အခ်ိန္ကေန စတင္ၿပီး က်င္းပလာခဲ့တယ္ဆုိတာ ကုိ အတိအက် ေဖၚျပႏုိင္ဖုိ႔ မွတ္တမ္းမွတ္ရာ မရွိခဲ့ၾကဘူးလုိ႔ သိရတယ္။ ဒါေပမယ့္ခ်င္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ေတာင္ေပၚေဒသ မ်ားသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ၿပီး က်ိမ္ႏြဲ႕ (Ciimnuai) ေဒသမွာ စတင္ အေျခခ် ေနထုိင္ခဲ့တဲ့ ေအဒီ (၁၄) ရာစု ခန္႔မွ စၿပီး ခြါဒုိပြဲကုိ ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာ က်င္းပခဲ့တယ္လုိ႔ သမုိင္းအေထာက္အထား ေတြ ရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာဆုိခဲ့ၾကပါတယ္ ။ ဒီႏွစ္မွာ ေတာ့ ခြါဒုိပြဲေတာ္ကုိ တီးတိန္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပခဲ့ၿပီး လူထုအေျချပဳ ခရီးသြားလုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္မယ့္ လုိင္လုိး ေက်းရြာမွာ ပါ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္ ။ ခြါဒုိပြဲေတာ္ကုိ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ေနထုိင္ရာ ေဒသ အသီးသီးမွာ က်င္းပၾကပါတယ္ ။  ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ငယ္ငယ္က ခ်င္းေတာင္ေျခမွာ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ သီတင္းကၽြတ္ပြဲေတာ္နဲ႔ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတုိ႔ ရဲ႕ ခြါဒုိပြဲေတာ္ကုိတစ္ျပိဳင္နက္ က်င္းပခဲ့တာကုိ အမွတ္ရေနပါတယ္။

          ႏြားေနာက္ သားေရကုိ က်က္ထားတဲ့ ဗုံကုိ အားရပါးရတီးေနတဲ့ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားၾကီးေတြ ။ ႏြားေနာက္ ခ်ိဳ (ဂ်ိဳ) ႏွစ္ခုနဲ႔ စီးခ်က္ညီညီ လုိက္ေနတဲ့ သူ႕ အေဖၚေတြ ၊ ရုိးရာေမာင္းေလးတစ္လုံးနဲ႔ ျမဴးျမဴးၾကြၾကြ သံစဥ္ေတြကုိ စီးခ်က္လုိက္ေနတဲ့ ေနာက္တစ္ဦး နဲ႔ ခြာဒုိပြဲေတာ္ မွာ သီခ်င္းေတြ ဆုိၾက ေပ်ာ္ၾက တီးမႈတ္ၾက ေနတာ၊ ခ်င္းရုိးရာ၀တ္စုံကုိ ၀တ္ဆင္လုိ႔ တူယွဥ္တြဲကတဲ့ ခ်င္းတုိင္းရင္းသား လုလင္ပ်ိဳ ၊ လုံမပ်ိဳေတြ က မရုိးႏုိင္တဲ့ ရုိးရာ အကေတြကုိ တစ္မ်ိဳးၿပီးတစ္မ်ိဳးေဖၚထုပ္ေနတာေတြ နဲ႕ ပြဲလာသူ ပရိတ္သတ္ အားလုံးလက္ခ်င္းခ်ိတ္ၿပီး စုေပါင္း က ၾကတဲံ အက ေတြ က ခြါဒုိပြဲ ရဲ႕ အႏွစ္သာရေတြေပါ့ ။ ခြါဒုိပြဲေတာ္မွာခ်င္းတုိင္းရင္းသားတုိ႔ ရဲ႕ ရုိးရာ အကေပါင္းမ်ားစြာကုိ ျမင္ေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္ ။ သူတုိ႔ ရဲ႕ အကေတြက သူတုိ႔ ရဲ႕ ဘ၀ေတြကုိ လွစ္ဟ ျပေနသလုိ ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ သီခ်င္းသံေတြက သူတုိ႔ ရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြ ကုိ ေဖၚထုပ္ေနတာ ျဖစ္မွာေပါ့ ။ ခ်င္းတုိင္းရင္းသူမ်ားရဲ႕ ခ်င္းရုိးရာအ၀တ္အစားဒီဇုိင္းအဆန္းမ်ားကုိလည္း ေတြ႕ ႏုိင္တဲ့ ပြဲတစ္ခုပါ ။

            ခြါဒုိပြဲေတာ္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတစ္ဦး က ဒီလုိ ရွင္းပါတယ္။ ``ခြါ´´ (Chua) ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ က ၊ ေရွးအခါ ခ်င္းလူမ်ိဳးတုိ႔ ဟာ စၾကာ၀ဠာ တစ္ခုလုံးကုိ ေကာင္းကင္ဘုံ၊ လူ႕ဘုံႏွင့္ ေျမေအာက္ဘုံ ဟူ ၍ ဘုံသုံးဘုံ အနက္ လူ႕ကမာၻဘုံကုိ လူ႕ျပည္လူ႕ ရြာ (Khua) ဟု ေခၚတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီ လူ႕ ကမာၻဘုံ (ခြါ) ကုိ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ား နဲ႕
ကြယ္လြန္သူ ဘုိးဘြားမ်ား ရဲ႕ ၀ိညာဥ္မ်ားက ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ ပါတယ္ ။ “ ဒုိ ”  (DO) ၏ အဓိပၸါယ္မွာ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ပထမ “ ဒုိ ”  ၏ အဓိပၸါယ္ မွာ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ေဖာ္ေရြစြာ ဧည့္၀တ္ျပဳျခင္း၊ ေကၽြးေမြးဧည့္ခံျခင္း ၊ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ၊ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး ၊ ေနာက္တစ္ခုမွာ တုိက္ခုိက္ျခင္း၊ ႏွင္ထုပ္ျခင္း ၊ ေခ်မႈန္းျခင္းဟု
အဓိပၸါယ္ ရပါ တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ခြါဒုိပြဲေတာ္ ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ ဆုိလုိရင္းက ေတာင္ယာသီးႏွံမ်ား ေအာင္ျမင္စြာ ရိတ္သိမ္း တဲ့ အထိမ္းအမွတ္ပြဲ ၊ေကာက္သစ္စားပြဲ က်င္းပကာ ႏွစ္သစ္အတြက္ ဘုိးေဘးတုိ႔ ရဲ႕ ၀ိညာဥ္ မ်ား နဲ႔ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ားပူေဇာ္ပသပြဲ၊ ဆုေတာင္းေမတၱာပုိ႔ျခင္း၊ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းျခင္း၊ ေက်းဇူးေတာ္ခ်ီးမြမ္းျခင္း နဲ႔ ရပ္ရြာထဲမွနတ္ဆုိးမ်ား ႏွင္ထုပ္ေခ်မႈန္း သည့္ပြဲေတာ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

          ဒီႏွစ္မွာေတာ့ တီးတိန္ၿမိဳ႕နယ္ က ခ်င္းရုိးရာအိမ္ေလးေတြ ရွိၿပီး ၿမိဳ႕နဲ႕လည္း ၃မုိင္ေလာက္ ကြာေ၀းတဲ့ လုိင္လုိးရြာမွာ ခြါဒုိပြဲေတာ္ ရဲ႕အစကုိ က်င္းပခဲ့ပါတယ္ ။ လုိင္လုိးရြာမွာ က်င္းပရတာက ေတာ့ ရပ္ရြာအေျချပဳခရီးသြားလုပ္ငန္းကုိ  အဲဒီရြာမွာ သတ္မွတ္ေပးထားခဲ့ၿပီး ခြါဒုိပြဲ က်င္းပၿပီး ေက်းရြာ ရဲ႕ အလွပ ေတြကုိ ျပသတာပါ ။ ရြာရဲ႕ အေနအထား က မဏိပူျမစ္ကုိ လွမ္းျမင္ရၿပီး ညေန ေန၀င္ခ်ိန္ အလွအပ ကုိ ခ်င္းတုိင္းရင္း သား တုိ႔ ရဲ႕ ရုိးရာအိမ္ ေလးကေန ၿပီး လွမ္း ၾကည့္လုိ႔ ရပါတယ္ ။ “ ခြါဒုိပြဲ က ေတာ့ တိဘက္ျမန္မာအုပ္စုေတြ ထဲ ပါတဲ့ ဇုိမီးတုိင္းရင္းသားေတြ ထဲ ကေန ေပၚထြန္းလာတဲ့ ပြဲေတာ္ေပါ့ ။ ဇုိမီးတုိင္းရင္းသားေတြ အဓိက အသက္ေမြး ၀မ္းေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ ၀မ္းစာ အတြက္ ဆပ္ဆန္ ၊ ေျပာင္း နဲ႕ ပဲမ်ားကုိ စုိက္ပ်ိဳးၿပီး ျပန္လည္ ရိတ္သိမ္း တဲ့ အခ်ိန္ သီးႏွံေတြ စုေဆာင္းမိတဲ့ အခ်ိန္မွာ က်င္းပေလ့ရွိတယ္ ။ ပြဲေတာ္ ရဲ႕ အႏွစ္သာရကေတာ့ နတ္ဆုိးေတြကုိ ေမာင္းထုတ္တယ္ ။ စားေသာက္ဖြယ္ရာေတြ နဲ႕ ရုိးရာ အတီးအမႈတ္အဆုိအက ေတြ နဲ႕ ပြဲေတာ္ က်င္းပတယ္ ။ ေသလြန္ၿပီးသား အဖုိးအဖြားေတြ ရဲ႕ ၀ိညဥ္ ေတြကုိ သခ်ိဳၤင္း မွာ ပူေဇာ္ပသ တဲ့ ထုံးစံ ရွိတာ ေပါ့ ။ ” ဟု တီးတိန္ၿမိဳ႕ခံ ဦးနန္ဇမုန္ မွ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္ ။

          ေအာက္တုိဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔ မွာ ေတာ့ တီးတိန္ၿမိဳ႕ ကမ္ေဟာက္ အားစကားကြင္းမွာ ခြါဒုိပြဲေတာ္ကုိလည္း က်င္းပခဲ့ပါတယ္ ။ ပြဲေတာ္ကုိ ခ်င္းျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရအဖြဲ႕ ၊ ခ်င္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌ နဲ႕လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြေဒသခံ ေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္ ။ အခု ပြဲေတာ္ကုိ ရုိးရာအက တစ္ဖြဲက ၿပီး တစ္ဖြဲ႕ ကျပေနၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြ ရဲ႕ မ်က္ႏွာမွာ ေတာ့ သူတုိ႔ ရဲ႕ရုိးရာကုိ ပြင့္လင္း လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္လုိက္ရလုိ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ေနတဲ့ ဟန္ပန္အမူအရာပါပဲ ။ တကယ္ေတာ့ ခ်င္းတုိင္ရင္းသား တုိ႔ ရဲ႕ ပြဲေတာ္ ေတြ ရုိးရာေတြက မေပ်ာက္မပ်က္ေအာင္ ထိမ္းသိမ္း ဖုိ႔ကလည္း ခ်င္းတုိင္ရင္းသားတုိ႔ ရဲ႕ တာ၀န္တစ္ရပ္မဟုတ္ပါလား ။

          ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းက တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး တုိ႔ ရဲ႕ အမွတ္အသား ေတြထဲမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေတြ လည္းပါသလုိ ၊သူတုိ႔ ျမတ္ႏုိးတဲ့ပြဲေတာ္ေတြ လည္း ပါတယ္ေလ။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးတုိ႔ ရဲ႕ အမွတ္အသားနဲ႔ သူတုိ႔ ရဲ႕ အထိမ္းအမွတ္တုိ႔ ဟာ အဲဒီလူမ်ိဳးရဲ႕ ျမင့္ျမတ္တဲ့သေကၤတ ေတြ ကုိေဖၚျပေနပါ တယ္ ။ ဒီလုိ သေကၤတ အမွတ္အသားေတြကုိ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေနျခင္းဟာလည္း ယဥ္ေက်းမႈကုိ ထိမ္းသိမ္းကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေနျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ လူမ်ိဳးတုိင္းလူမ်ိဳးတုိင္းဟာ သူတုိ႔ ကိုယ္စီမွာ ရွိတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈသေကၤတေတြကုိ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္တဲ့ စိတ္ ၊ကာကြယ္ျခင္ တဲ့ စိတ္ေတြ အျပည့္အ၀ နဲ႔ေပါ့ ။

ခြါဒုိပြဲေတာ္ဟာလည္း ခ်င္းတုိင္းရင္းသားတုိ႔ ရာစု ေျခာက္ခု ေက်ာ္ေအာင္ ထိမ္းသိမ္းလာခဲ့တဲ့သေကၤတ တစ္ခုေပါ့ ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ခ်င္းတုိင္းရင္းသား ညီအကုိ ေမာင္ႏွမေတြရဲ႕ သေကၤတေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကလည္း သူတုိ႔ နဲ႔ အတူလက္တြဲေစာင့္ ေရွာက္ေနၾကရမွာပါပဲေလ။ေဆာင္းႏွင္းညတုိ႔ဆီသုိ႔ အခ်ိန္ကာလ ကတစ္ေရြ႕ေရြ႕ ။ မီးပုံပြဲရဲ႕ရင္ခုန္သံက ၀ါးညွပ္အက ေတြနဲ႔ အတူ စီးခ်က္ညီညီ ။ ေျမာက္ေလျပန္အေ၀့မွာ ခြါဒုိပြဲရဲ႕ ေတးသံတုိ႔က ခ်င္းေတာင္ေပၚမွာ ၀ဲပ်ံ႕လႊင့္လုိ႔ ။ေတာင္ေပၚေျမနီလမ္း ေကြ႕ေကာက္ေကာက္ကေလးက အိမ္လြမ္းသူတုိ႔ကုိ ေမွ်ာ္ေနဆဲ။ဘုရားရွိခုိးေက်ာင္းရဲ႕ ေခါင္းေလာင္းသံက မိသားစုေတြကုိ ဆုံဆည္းဖုိ႔ဆုေတာင္းေပးေနသလုိ႔ ။ ျပန္မလာေသးတဲ့ သူေတြကုိ ေမွ်ာ္ေနတဲ့ အႏူးရဲ႕မ်က္ရည္စေတြက....ခြါဒုိ ေတးသံ ေလညွင္း နဲ႔ အတူ တစ္လွိမ့္လွိမ့္စီးဆင္းလွ်က္ ..။

ကုိဆူး(ခ်င္းေတင္ေျခ)