“ကာမလိမ္လည္ရယူၾကသည္ ဆုိရာ၀ယ္”

(ဖတ္ရန္ၾကာခ်ိန္ ၃ မိနစ္)

(ရွည္ရင္ သိပ္မဖတ္ၾကဘူး ဆုိေပမယ့္ တစ္ခါတည္းပဲ အျပည္႕အစံု တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။ ခ်က္ခ်င္း မဖတ္ႏုိင္ေသးေတာင္ Save ထား Share ထားပါ။ လူမႈကြန္ရက္မွာ မေဟာ့ေတာ့ဘူး ဆိုေပမယ့္ ျပင္ပဘဝမွာေတာ့ ရွိေနဦးမယ့္ကိစၥ ျဖစ္လုိ႔ပါ။ မိန္းကေလး၊ ေယာက်ာ္းေလး၊ သားရွင္၊ သမီးရွင္ေတြ ဖတ္သင့္သလို၊ ေနာက္ ကုိယ့္အိမ္က အိမ္အကူ ေကာင္မေလးေတြမ်ား ရွိရင္ ဖတ္ခုိင္းထားသင့္တဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္)

၁။ ကာမလိမ္လည္ရယူမႈ ဆုိတာ ဘာလဲ

တကယ္ေတာ့ ကာမလိမ္လည္ရယူမႈရယ္လို႕ သီးျခားမရွိပါဘူး။ လိမ္လည္မႈထဲမွာပဲ အၾကံဳး၀င္ပါတယ္။ ပုဒ္မ ၄၁၅ ျဖစ္တဲ့ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္မွာေတာ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ေသြးေဆာင္၊ ျဖားေယာင္း၊ လိမ္လည္တယ္၊ တစ္ဖက္လူဟာ သူသာ မလိမ္ရင္၊ မျဖားေယာင္းရင္ ဒါကိုလုပ္စရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး၊ ခုလိုျဖစ္သြားတ့ဲအတြက္ သူ႕မွာ ရုပ္ပုိင္း၊ စိတ္ပုိင္း၊ ဂုဏ္သိကၡာပုိင္း ထိခုိက္ခံစားရတယ္၊ ဒီလိုလုပ္ရပ္တုိင္းဟာ လိမ္လည္မႈျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို လိမ္လည္ရင္ ျပစ္ဒဏ္ေပးတဲ့ ပုဒ္မေတြက ၄၁၇၊ ၄၂၀ စသျဖင့္ ရွိတယ္။ ကာမလိမ္လည္မႈကိုေတာ့ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တုန္းက ပုဒ္မ ၄၁၇ အရ အျပစ္ေပးဖူးတဲ့ စီရင္ထံုးတစ္ခုရွိဖူးလို႕ ေနာက္ပုိင္းမွာ ကာမလိမ္လည္ရယူတယ္ဆုိရင္ ပုဒ္မ ၄၁၇ နဲ႕ပဲ စြဲၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုေနာက္ဆံုး ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ဥပေဒအရေတာ့ ဒီပုဒ္မဟာ ေထာင္ ၃ ႏွစ္ သို႕မဟုတ္ ေငြဒဏ္ သို႕မဟုတ္ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္စလံုး ခ်ႏုိင္ပါတယ္။

ေနာက္ျပီး ဒီပုဒ္မမွာ အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီး ခြဲဲျခားထားျခင္း မရွိလို႕ အမ်ိဳးသားမ်ားအေနနဲ႕လည္း တုိင္ၾကားလို႕ ရပါတယ္။ ဥပမာ သမီးရည္းစားႏွစ္ေယာက္ တစ္ေန႕လက္ထပ္မယ္ဆုိျပီး အတူၾကိဳးစား၊ ပိုက္ဆံေတြစုေနၾကခ်ိန္ မိန္းကေလးက အိမ္ကေပးစားတဲ့သူနဲ႕၊ ကိုယ့္ထက္သာတဲ့သူနဲ႕ ယူသြားမယ္ဆုိရင္ ဒီပုဒ္မနဲ႕ စြဲလို႕ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္၊ ဘယ္ေယာက်ာ္းကမွ ကာမလိမ္လည္ရယူမႈနဲ႕ေတာ့ စြဲမွာမဟုတ္ဘူး။ တျခားလိမ္လည္မႈအျဖစ္နဲ႕သာ စြဲခ်င္စြဲမယ္၊ စိတ္ကုိ လိမ္လည္သြားတာကိုး။ ဘာလို႕လဲဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ျမန္မာ့အသိုင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္အရ အတူေနလိုက္တယ္၊ ကာမဆက္ဆံလိုက္တယ္ဆုိ ေယာက်ာ္းေလးေတြက သူတို႕ေတာ့ နစ္နာသြားျပီလို႕ မေတြးၾကလို႕ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ခုနကလို မိန္းကေလးက သစၥာေဖာက္သြားဦးေတာ့၊ ေယာက်ာ္းေလးက ခံရခက္တာ၊ စိတ္ဓါတ္က်တာေတြပဲ ရွိမယ္၊ ငါေတာ့ လူပ်ိဳမစစ္ေတာ့လို႕ တန္ဖုိးမရွိေတာ့ဘူးဆုိျပီး ေတြးမယ့္သူ အင္မတန္ကို ရွားလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကာမလိမ္လည္ရယူမႈ ဆုိတာ ေယာက်ာ္းကလည္း စြဲလုိ႕ရတယ္ဆုိေပမယ့္ အင္မတန္ကို ေတြ႕ရခဲတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒီေတာ့ ဆက္ေျပာတဲ့အခါမွာ ေယာက်ာ္းေလးက မိန္းကေလးကို လိမ္လည္တာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီးပဲ ဦးစားေပးေျပာသြားပါမယ္။

၂။ ရွာရခက္တဲ့ သက္ေသ 

ဒီလိုကိစၥေတြ ျဖစ္လာရင္ တုိင္တန္းသူ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ နစ္နာသူ မိန္းကေလးအေနနဲ႕ အဓိက အခက္အခဲ ျဖစ္တာက သက္ေသရွာရခက္တာပါပဲ။ ကာမလိမ္လည္ရယူတယ္ ဆုိေတာ့ ကာမဆက္ဆံထားရမယ္၊ လက္ထပ္ပါ့မယ္လုိ႕ လိမ္ထားရမယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႕ႏွစ္ေယာက္ အတူေနထားေၾကာင္း သက္ေသလိုတယ္။ တည္းခုိခန္း ဧည္႕၀င္မွတ္တမ္း၊ တည္းခုိခန္း၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ မ်က္ျမင္သက္ေသ စသျဖင့္ေပါ့။ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း၊ မိသားစုမွာေရာ ၀င္ထြက္သြားလာေနသလား၊ ဒီမိန္းကေလးကို လက္ထပ္ပါ့မယ္လုိ႕ ေျပာဖူးသလား ဒီလိုေတြလည္း ေမးလို႕ရႏုိင္တယ္။ အဲ့လိုကိစၥေတြကို ကူညီေပးေနတဲ့ အစ္မတစ္ေယာက္ ေျပာတာကေတာ့ တည္းခုိခန္း၀န္ထမ္းေတြက သက္ေသမထြက္ခ်င္ၾကဘူး၊ ဘာလို႕ဆုိေတာ့ သူတို႕အလုပ္ကို ထိခိုက္မွာစိုးလို႕ပါတဲ့။

အဲ့လိုသက္ေသရွာရခက္တယ္ ေျပာလိုက္ေတာ့ အတူေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဓါတ္ပံု၊ ဗီဒီယုိရုိက္ထားမလား၊ ဒီလိုလည္း မျဖစ္ျပန္ဘူး။ ကုိယ္ကေတာ့ သက္ေသအတြက္ ရုိက္ထားလိုက္ကာမွ ဒါကို ျဖန္႕လိုက္ရမလား ျခိမ္းေျခာက္ေနရင္ တစ္ပူေပၚ ႏွစ္ပူဆင့္မွာ စိုးရတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာလည္း အေသးစိတ္ ေျပာပါဦးမယ္။ ဒီေတာ့ ျခံဳေျပာရရင္ သက္ေသရွာရခက္တယ္၊ ဒီေတာ့ တစံုတရာ အျပစ္ေပးခံရဖုိ႕ထက္ သူ႕အေၾကာင္း လူသိေအာင္ လုပ္လိုက္ႏုိင္တဲ့ သေဘာေလာက္ပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကလည္း အဲဒီလူက လူသိမ်ားထင္ရွားသူ ျဖစ္ဦးမွ။ မဟုတ္ရင္ သိပ္မထူးဘူးေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥဟာ မိန္းကေလးေတြအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။

၃။ လူထုၾကားမွာ က်ယ္ျပန္႕လာတဲ့ အျမင္တစ္ခု

ခုဆုိ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း သိၾကပါလိမ့္မယ္။ လူမႈကြန္ရက္ေတြမွာ နာမည္ေက်ာ္ေနတဲ့ ကိစၥေလးေတြ ရွိလာတယ္။ အဲဒီအခါမွာ သတိထားမိတယ္၊ ျပႆနာျဖစ္ျပီး သိပ္မၾကာဘူး၊ တရားစြဲတဲ့ မိန္းကေလးေတြရဲ႕ လူမျမင္သင့္တဲ့ ဓါတ္ပံုေတြ တက္တက္လာေတာ့တာပဲ။ ဒီအခါ လူေတြက ဘယ္လိုထင္လာသလဲဆုိေတာ့ သေဘာတူတုန္းက တူခဲ့ျပီး ခုက်မွ တခုခုလိုခ်င္လို႕ တရားစြဲတယ္ေပါ့၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ဒီမိန္းကေလးေတြကိုက အညွာလြယ္တာ နည္းေတာင္နည္းေသးတယ္ ဆိုျပီး ေျပာၾကတယ္။

ဒီကိစၥေတြကေတာ့ ကိုယ္လည္း ေသခ်ာမသိ၊ လူမႈကြန္ရက္ဆုိတာကလည္း အေပၚယံေလာက္ ျမင္ရတာမို႕ ဘာမွတ္ခ်က္မွ မေပးလိုပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သိေစခ်င္တာကေတာ့ ဒါေတြဟာ ပင္လယ္ထဲေမ်ာေနတဲ့ ေရခဲေက်ာက္ေဆာင္ရဲ႕ ထိပ္ဖ်ားေလး (Tip of the iceberg) ေလာက္ပါပဲ။ ေရေအာက္မွာ ျမဳပ္ေနတဲ့ အစိတ္အပုိင္းက တကယ့္အၾကီးၾကီးပါ။ လူမသိသူမသိ ဒီလိုလွည္႕ဖ်ားခံလိုက္ရသူေတြ၊ သက္ေသရွာမရ ဘာမွလည္းလုပ္မရလို႕ ဒီအတုိင္း ျငိမ္ေနလိုက္ရသူေတြ၊ ရွက္လို႕ ဘယ္သူ႕မွမေျပာဘဲ တစ္ေယာက္တည္း ၾကိတ္ခံစားေနရသူေတြ၊ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ တန္ဖုိးမရွိေတာ့ဘူးလို႕ ျမင္ျပီး စိတ္ဒဏ္ရာ တေပြ႕တပိုက္နဲ႕ က်န္ခဲ့သူေတြ အမ်ားၾကီးပါပဲ။

ဒါေၾကာင့္ ဒီလူမႈကြန္ရက္မွာ ျမင္သေလာက္ေလးနဲ႕ ဒီလိုကိစၥေတြဟာ လွ်ပ္ေပၚေလာ္လီတဲ့သူေတြမွ ျဖစ္တာ၊ ကိုယ္က်င့္သိကၡာမေကာင္းတဲ့သူေတြမွ ျဖစ္တာဆုိျပီး ထင္ကုန္ၾကမွာ စိုးပါတယ္။ တကယ္ကိုမွ လိမ္ခံရသူ၊ နစ္နာသူေတြ ရွိေနတာမို႕ ဒီလိုအျမင္ေတြ လူထုၾကား က်ယ္ျပန္႕လာေလေလ၊ က်ဴးလြန္ခံရသူေတြအေနနဲ႕ ႏႈတ္ဆိတ္ေနဖို႕ရာ ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားလာေလေလပါပဲ။ ဒါဆုိ လိမ္လည္လွည္႕ဖ်ားမယ့္သူေတြအတြက္ အခြင့္ေကာင္းတစ္ခု ျဖစ္သြားေတာ့မွာပါ။ လိမ္လည္တုိင္တန္းသူေတြ မရွိဘူး မဟုတ္ပါဘူး။ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့လိုကိစၥတစ္ခု ႏွစ္ခုအတြက္နဲ႕၊ တကယ္ကို က်ဴးလြန္ခံေနရတဲ့ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ မိန္းကေလးေတြကို သိမ္းက်ံဳးအျပစ္မျမင္ေစခ်င္ပါဘူး။

၄။ ခ်င္း(ဂ်င္း)မိသြားတဲ့ ေကာင္မေလးေတြ

ခ်င္းမိတယ္ဆုိတာကေတာ့ ဒီေခတ္စကားေပါ့ေနာ္။ အလိမ္ခံလိုက္ရတယ္၊ အညာခံလိုက္ရတယ္လို႕ ဆုိလိုတာပါ။ တစ္ခါက ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ ကၽြန္ေတာ့္ဆီ ရင္လာဖြင့္ဖူးပါတယ္။ တုိတုိေျပာရရင္ သူ႕ေကာင္ေလးက ကာမဆက္ဆံဖုိ႕ ေတာင္းဆုိတယ္။ သူက ျငင္းတယ္။ ဘာလို႕ဆုိေတာ့ အပ်ိဳစစ္မွ တန္ဖုိးရွိတယ္လို႕ သူက ခံယူတယ္။ ေနာက္ျပီး လက္ထပ္ေတာ့မွပဲ အပ်ိဳစင္ဘ၀ကို ေပးမယ္လို႕လည္း ေတြးထားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေကာင္ေလးက လက္ထပ္မယ့္သူကုိမွ ေပးမယ္ဆုိေတာ့ နင္လက္ထပ္မယ့္လူက ငါမဟုတ္ဘူးလား ဆုိျပီး ျပႆနာရွာလာတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ေကာင္မေလးက သူ႕ေကာင္ေလးဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာလိုက္တယ္။ သူ႕အေနနဲ႕ ဒီေကာင္ေလးကို တစ္သက္တာ ရည္ရြယ္ထားေၾကာင္း သက္ေသျပလိုက္တာေပါ့ေလ။ အဲဒီလိုေနျပီးကတည္းက ေကာင္ေလးကလည္း ေျခလွမ္းေတြပ်က္လာလိုက္တာ၊ ေနာက္ဆံုး သူ႕ကိုျဖတ္သြားတယ္။ တျခားတစ္ေယာက္နဲ႕ လက္ထပ္သြားတယ္။ အဲ့ေတာ့ သူ႕မွာ စိတ္ဒဏ္ရာေတြ က်န္ခဲ့တယ္။ အပ်ိဳမစစ္ေတာ့ဘူး၊ တန္ဖုိးမရွိေတာ့ဘူး၊ ေနာက္ရည္းစား ထားဖုိ႕ေတာင္ စိတ္က မလံုမလဲ ျဖစ္ေနတယ္။

ဒါဆုိ တကယ္ေတာ့ ကာမလိမ္လည္ရယူတာပဲေပ့ါ။ လက္ထပ္မယ္္ထင္လုိ႕ ေကာင္မေလးက ခြင့္ျပဳလိုက္တာေလ။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူမွမသိဘူး။ ဒီေကာင္မေလးကလည္း ဘယ္သူ႕ကိုမွ မေျပာဘူး။ ရွက္လြန္းလို႕။ တုိင္ဖို႕တန္းဖို႕ဆုိတာ ေ၀လာေ၀း။

အဲဒီမွာ ေကာင္မေလးေျပာသြားတဲ့ စကားေလးက စဥ္းစားစရာ သိပ္ေကာင္းတယ္။ အဲဒီတုန္းက သမီးလည္း သူေျပာတဲ့စကားေတြဟာ ေယာက်ာ္းေတြ သံုးေလ့ရွိတဲ့ အလိမ္အညာစကားေတြ၊ ခ်င္း(ဂ်င္း)စကားေတြဆုိတာ မသိခဲ့ဘူးတဲ့။ သေဘာက Awareness လို႕ေခၚတဲ့ သတိရွိမႈေပါ့။ ကုိယ္က ေက်ာင္းတစ္ခုတက္ေနတယ္၊ အဲဒီေက်ာင္းက ဘြဲ႕အတုေတြေပးတဲ့ေက်ာင္းဆုိတာ သိမထားရင္ အညာခံရမယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ Awareness ဟာ အေရးၾကီးတယ္။ မိန္းကေလးေတြအေနနဲ႕ ကိုယ့္ခ်စ္သူရည္းစားကို အယံုမလြယ္ဖို႕၊ စကားလံုးလွလွေလးေတြကို ေၾကြမသြားဖုိ႕ လိုအပ္လာတယ္။ မင္းက ငါ့ကို တကယ္မခ်စ္ဘူးလားတို႕၊ လက္ထပ္ဖုိ႕ မရည္ရြယ္ထားလို႕ ဒီလိုမလိုက္ေလ်ာတာေပါ့တုိ႕ စတဲ့ စကားေတြဟာ ခ်င္း(ဂ်င္း)ဆန္ပါတယ္။ တကယ္ခ်စ္တဲ့ ေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္ဟာ မိန္းကေလး ဆႏၵမပါတာကို ဒီလိုစကားေတြနဲ႕ အတင္း မေတာင္းဆုိပါဘူး။ ဒါေတြကို မိ္န္းကေလးငယ္တုိင္း သတိရွိထားေစခ်င္ပါတယ္။

၅။ သမီးရည္းစား ျပတ္သြားတုိင္း ကာမလိမ္လည္ရယူမႈလား

ဒီလိုမ်ိဳးေတြ တုိင္တန္းတာေတြ ရွိလာေတာ့ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေျပာတယ္၊ သမီးရည္းစားေတြ ဒီလိုအတူေနဖူးတယ္ဆို မိန္းကေလးက တုိင္မယ္ဆုိ တုိင္လို႕ရတာေပါ့တဲ့။ ခုနကေျပာသလို လိမ္လည္ျပီးမွ ကာမရယူခ့ဲတယ္ဆိုရင္ ဟုတ္တာေပါ့။ ႏွစ္ဦးစလံုးက ဒီလိုအတူေနတာဟာ သမီးရည္းစားဘ၀၊ Relationship တစ္ခုရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းလို႕ သေဘာထားျပီး ေနခဲ့ၾကတယ္ဆုိ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပတ္စဲသြားဦးေတာ့၊ ျပႆနာမရွိပါဘူး။ ဘယ္မိန္းကေလးကမွလည္း တုိင္တန္းေနမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဘာလို႕ဆုိေတာ့ တုိင္ျပီဆုိကတည္းက လူသိမယ္၊ ဒါကို ရွက္ၾကတယ္၊ မိဘေတြလည္း သိကုန္မယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္ကုိ မခံမရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ရတယ္ဆုိမွပဲ တုိင္ၾကတာပါ။ ဥပမာ ကေလးရသြားတာကို တာ၀န္မယူဘဲ၊ အေဖနာမည္မခံဘဲ ထားသြားတာ၊ ကုိယ့္မွာ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရးအဘက္ဘက္က အနစ္နာခံ ေပးဆပ္ခဲ့ျပီးမွ သူက သစၥာေဖာက္သြားတာ၊ ဂုဏ္သိကၡာပို္င္းအရ တအားေစာ္ကားသြားတာ စတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြမွပဲ တုိင္တန္းတတ္ၾကပါတယ္။

တုိင္တန္းတာကေရာ ေကာင္းလားလို႕ေမးရင္ နည္းနည္းေျပာရခက္ပါတယ္။ ဘာလို႕ဆုိေတာ့ တုိင္တဲ့သူမွာလည္း ထိခိုက္ရတာေတြ ရွိလာႏုိင္တာကုိး။ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕ ကဲ့ရဲ႕ျပစ္တင္မႈေတြ ၾကံဳလာရႏုိင္တယ္ေလ။ ဒါေပမယ့္ ကုိယ့္ကို အ့ဲလိုလိမ္သြားတဲ့သူဟာ ေနာက္ထပ္ ေနာက္ထပ္ မိန္းကေလးေတြကိုလည္း ဖ်က္ဆီးေနဦးမယ့္သူ ဆုိရင္ေတာ့ သူ႕အေၾကာင္း လူအမ်ားသိဖို႕အတြက္ တုိ္င္တန္းတာ၊ ထုတ္ေဖာ္ေျပာတာမ်ိဳးေတာ့ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွလည္း တျခားလူေတြအေနနဲ႕ သတိျပဳ ဆင္ျခင္ႏုိင္သြားတာေပါ့။

၆။ အမ်ိဳးသားေတြကို သတိထားေစခ်င္တာ

ဒါဆုိ ေယာက်ာ္းေလးေတြဘက္က ေမးစရာရွိလာတယ္၊ ကိုယ့္ဘက္က မလိမ္ခဲ့ဘဲ၊ လက္ထပ္မယ္ေတြဘာေတြ မေျပာဘဲ ဒီလိုပဲ အတူေနခဲ့ျပီးမွ တရားထစြဲရင္ေရာ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲ။ ဒါမ်ိဳးလည္း ရွိႏုိင္တာေပါ့။

အဲဒါနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ေတာ့ ႏွစ္ခ်က္ေျပာလိုတယ္။

တစ္ခုကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္တစ္ခုနဲ႕ စြဲတာ။ ေငြေၾကးအက်ိဳးအျမတ္ျဖစ္ျဖစ္ လက္ထပ္ေစခ်င္တာျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ဒီအမႈက သက္ေသရွာရခက္တယ္ ဆုိေပမယ့္ အရင္ဆံုး နာမည္ေတာ့ ပ်က္မယ္ေလ။ ဒီလို နာမည္ အပ်က္မခံႏုိင္ဘူး ဆုိတဲ့သူေတြကုိ ျခိမ္းေျခာက္အၾကပ္ကိုင္တဲ့အေနနဲ႕ လုပ္တာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာက်ာ္းေလးပဲဆုိျပီး အခါခပ္သိမ္း အသာရေနတယ္ မထင္ပါနဲ႕။ ကုိယ့္ဘက္က မိသားစုဂုဏ္သိကၡာအရ နာမည္ပ်က္မခံႏုိင္ဘူး ဆုိတဲ့အခါ ဒီလိုသြားျပဳမူထားမိရင္ ျပႆနာ ေကာင္းေကာင္းေပးႏုိင္တယ္ ဆုိတာကုိ သတိထားပါ။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ မိန္းကေလးက တကယ္ကို နာက်င္ခံစားရတာ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ျမန္မာ့အသို္င္းအ၀ိုင္းမွာက လိင္ဆက္ဆံမႈတစ္ခု လုပ္ျပီးရင္ မိန္းကေလးက နစ္နာရတယ္လို႕ ေတြးၾကတာက မ်ားတာကိုး။ ေခတ္စကားနဲ႕ ခပ္ရုိင္းရုိင္းေျပာၾကတဲ့ စားျပီးနားမလည္လုပ္တယ္ ဆုိတာ ဒါကုိေျပာတာေပါ့။ အတူေနျပီးရင္ ဒီမိန္းကေလးကုိ တာ၀န္ယူကုိယူရမယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေလ။ ဒီေတာ့ ကုိယ္ကေတာ့ သာမန္လို သေဘာထားျပီး အတူေနလိုက္တယ္။ မိန္းကေလးကက် သူ႕မွာ နစ္နာသြားရျပီ လို႕ထင္ျပီး တာ၀န္ယူခုိင္းတာမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္တာေပါ့။ တခါတေလမွာလည္း မိန္းကေလးက သူ႕ကိုလက္ထပ္မယ္ထင္လို႕ ခြင့္ျပဳလိုက္တာမ်ိဳး ျဖစ္ေနႏုိင္တယ္ေလ။ ဒါ မိန္းကေလးက တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး။ တကယ္ကုိ သူ႕စိတ္ထဲမွာ ထိခုိက္သြားလို႕ တရားစြဲတာ။ ဒါေၾကာင့္ ေယာက်ာ္းေလးေတြအေနနဲ႕ ကုိယ္အတူေနေတာ့မယ္ဆုိ မိန္းကေလးရဲ႕ တန္ဖုိးထားမႈကေရာ ဘယ္လုိေနလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုေနဖုိ႕ ခြင့္ျပဳတာလဲ ဆုိတာကို သိေအာင္လုပ္ဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ တရားစြဲမခံရေတာင္ တစ္ဖက္မိန္းကေလးမွာ စိတ္ဒဏ္ရာေတြနဲ႕ က်န္ခဲ့တယ္ဆုိ မေကာင္းဘူးေပါ့။

ကာမလိမ္လည္ရယူမႈဟာ မိန္းကေလးေတြ အမ်ားစုနစ္နာရတယ္ ဆုိေပမယ့္ ေယာက်ာ္းေလးေတြကုိလည္း ျပႆနာေပးေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ျပႆနာတစ္ခု ၾကားလိုက္ရျပီဆုိလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘာရယ္ညာရယ္ ေသေသခ်ာခ်ာ မသိေသးဘဲ ေယာက်ာ္းေလးဘက္က အလြန္လို႕ပဲ ျမင္လိုက္ၾကတာက မ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအမႈေတြဟာ ေယာက်ာ္းေတြအေနနဲ႕ ကိုယ့္နာမည္၊ ကုိယ့္သိကၡာ၊ ကုိယ့္မိသားစု မထိခိုက္ဖို႕အတြက္ သတိထားသင့္တဲ့ကိစၥလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။

၇။ သက္ေသယူထားမလား

ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလုိ၊ ဒီအမႈနဲ႕စြဲရင္ ျပႆနာက သက္ေသရွာရခက္တယ္။ ဒါဆုိ အတူေနထားတဲ့ ဓါတ္ပံုျဖစ္ျဖစ္ ဗီဒီယိုျဖစ္ျဖစ္ ရုိက္ထားမလား။ ဒါဆုိ ကာမလိမ္လည္မႈနဲ႕ စြဲဖို႕ သက္ေသရသြားတာေပါ့။

ဒါေပမယ့္ စဥ္းစားၾကည္႕ပါ။ ေလ်ာ္ေၾကးလို္ခ်င္လို႕ တုိင္မယ့္သူ၊ ျခိမ္းေျခာက္မယ့္သူဆုိရင္ေတာ့ ဟုတ္တာေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္က ဒီလိုလိမ္လည္ခံရသူအမ်ားစုဟာ နဂိုကတည္းကုိမွ အရွက္အေၾကာက္ ၾကီးၾကပါတယ္။ ယံုမွတ္လို႕သာ ပံုအပ္လုိက္တာကုိး။ လိမ္လည္ခံလိုက္ရျပီးရင္လည္း သူတို႕ဟာသူတို႕ပဲ ၾကိတ္ခံစားေနၾကတယ္။ မိဘကုိေတာင္ မေျပာဘူး။ ရွက္တာရယ္၊ နာမည္ပ်က္မွာ စုိးတာရယ္ေၾကာင့္ေပါ့။ အဲ့လုိ ကုိယ့္မိသားစု၀င္ေတြ၊ ကုိယ့္သူငယ္ခ်င္းေတြကိုေတာင္ မေျပာရဲတဲ့ သူတစ္ေယာက္ဟာ ဒီဓါတ္ပံုေတြကုိျပျပီး တရားစြဲဖုိ႕ဆုိတာ ဘယ္လုိျဖစ္ႏုိင္မွာလဲ။ ဒါေၾကာင့္ အဲ့လုိဓါတ္ပံုေတြ ရုိက္ယူထား၊ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထုိးထားလည္း အသံုးမ၀င္ႏုိင္ပါဘူး။ တကယ္္လို႕ နာက်ည္းလြန္းလို႕ တုိင္ဖုိ႕ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့လည္း အသံုး၀င္လာႏုိင္တာေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ စဥ္းစားၾကည္႕၊ ကုိယ့္ခ်စ္သူေကာင္ေလးနဲ႕ ဒီလိုသြားတဲ့အခါ တစ္ေန႕က် ကာမလိမ္လည္သြားရင္ တုိင္ႏုိင္ေအာင္ သက္ေသၾကိဳယူထားမွ ဆုိတဲ့အေတြး ဘယ္သူ႕ဆီမွာ ရွိမလဲ။ ဒီလုိေတြးေနရေလာက္တဲ့ သူမ်ိဳးဆုိလည္း အေစာကတည္းကကို ယံုၾကည္ျပီး အဲ့လိုအတူမေနခဲ့သင့္ဘူး။ ခ်စ္သူအျဖစ္ကုိ ထားမေနသင့္ဘူး။

ဒါေၾကာင့္ သက္ေသရွာထားဖုိ႕ထက္ ကုိယ့္တန္ဖုိးထားမႈအေၾကာင္း ကိုယ္သိဖို႕လိုတယ္။ အယံုမလြယ္ဖို႕ လိုတယ္။ ကုိယ္က အပ်ိဳစင္ဘ၀မွ တန္ဖုိးရွိတယ္လို႕ ေတြးရင္ ဘယ္လုိနည္းနဲ႕ျဖစ္ျဖစ္ မလိုက္ေလ်ာနဲ႕။ မဟုတ္ရင္ ဗီဒီယုိ၊ ဓါတ္ပံုရုိက္ထားလည္း မရဘူး။ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္မွာ တိတ္တိတ္ေလး လက္မွတ္ထုိးထားလည္း မထူးဘူး။ လိမ္တဲ့သူက လိမ္မွာပဲ။ လူေတြသိမွာစိုးလို႕ တရားလည္းမစြဲရဲ၊ ဒီေတာ့ ယူထားတဲ့သက္ေသက ဘာမွလည္း အသံုးမ၀င္၊ ကုိယ္ပဲ တန္ဖုိုးမရွိေတာ့ဘူး ဆုိတဲ့ ခံစားခ်က္နဲ႕ က်န္ခဲ့ရတာ။ ပိုဆုိးတာက အဲဒီပံုေတြ၊ ဗီဒီယုိေတြနဲ႕ ကုိယ့္ကို ျပန္ျခိမ္းေျခာက္တာမ်ိဳးေတာင္ ရွိလာႏုိင္ေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္ေသယူထားဖုိ႕ေတြ လုပ္မေနနဲ႕၊ အေစာကတည္းက သေဘာမတူတာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

၈။ အဆင့္အတန္းမတူဘူး ဆုိတဲ့ကိစၥ

ဆရာျငိမ္းေက်ာ္ ေရးတဲ့ အျပာေရာင္သစ္ခြပြင့္ရဲ႕ သမုိင္းအစ ဆိုတဲ့ စာအုပ္ေလး ဖတ္ဖူးပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ မိဘက ခ်မ္းသာတဲ့ေကာင္ေလးက ေငြေၾကးသိပ္မျပည္႕စံုတဲ့ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္နဲ႕ ခ်စ္ၾကိဳက္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ လြန္က်ဴးသြားတယ္။ ေကာင္မေလးကိုေတာ့ အေမတို႕နဲ႕ေပးေတြ႕မယ္၊ အေမတုိ႕ကလည္း မင္းကို ခ်စ္မွာပါ ဆုိတာမ်ိဳးေတြ ေျပာျပီး အယံုသြင္းထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္း ေကာင္မေလးမွာ ကိုယ္၀န္ရွိလာေတာ့ သူ႕အိမ္က သေဘာမတူဘူး။ အဆင့္အတန္းခ်င္း မတူလို႕တဲ့။ အဲ့ဒါနဲ႕ ေကာင္မေလးကို ေလ်ာ္ေၾကးေပးရမလား ဆုိျပီး ေစာ္ေစာ္ကားကားေတြ ေျပာတယ္၊ လုပ္တယ္။ တကယ္တမ္း ေကာင္မေလး လိုခ်င္တာ ေလ်ာ္ေၾကးမဟုတ္ဘူး။ အသိအမွတ္ျပဳမႈ၊ တာ၀န္ယူမႈ။

ဒါက ဇာတ္လမ္းေတြထဲမွာ ရုိးေနေအာင္ ျပထားေပမယ့္လည္း အျပင္ေလာကမွာလည္း ခုခ်ိန္ထိ ျဖစ္ပ်က္ေနဆဲ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္ေလးက ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ျပည္႕ျပည္႕စံုစံု ဆုိေတာ့ ေကာင္မေလးဘက္ကလည္း ေမွ်ာ္လင့္မိတယ္၊ ယံုၾကည္မိတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္းမွာ ျဖစ္မလာဘူး။ လိမ္လည္ခံလိုက္ရတာပဲ မ်ားတယ္။ အဲ့လို ႏြမ္းပါးတဲ့ မိန္းကေလးေတြဟာလည္း ပညာေရး အားနည္းတတ္ၾကလို႕ အယံုလြယ္ၾကတာ မ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာက်ာ္းေတြအေနနဲ႕ ကိုယ့္ဘက္က မေသခ်ာရင္ တစ္ဖက္မိန္းကေလးကို ဒုကၡမေပးဖုိ႕ လိုသလို၊ ဒီေဆာင္းပါးကုိ ဖတ္မိတဲ့ မိန္းကေလးေတြလည္း အယံုမလြယ္ဖုိ႕ သတိျပဳသြားမယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။

၉။ ေပးခ်င္တဲ့ သတင္းစကားမ်ား

ေျပာခဲ့တာေတြလည္း မ်ားျပီမို႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္အေနနဲ႕ အရင္ဆံုး ျပည္သူအမ်ားကုိ သိေစခ်င္တာကေတာ့ ခု လူမႈကြန္ရက္ေပၚမွာ ျမင္ေတြ႕ေန၊ ၾကားသိေနရတဲ့ ကိစၥေတြဟာ ပင္လယ္ထဲမွာ ေမ်ာေနတဲ့ ေရခဲေက်ာက္ေဆာင္ၾကီးရဲ႕ ထိပ္ပုိင္း (Tip of the iceberg) ေလးသာ ျဖစ္တယ္၊ တကယ္အျပင္မွာ လိမ္လည္ျပီး ကာမရယူခံလိုက္ရတဲ့ မိန္းကေလးေတြ အမ်ားၾကီးပဲ ရွိေနတယ္၊ ဒီျပႆနာဟာ မိန္းကေလးေတြအတြက္ ေတာ္ေတာ္ၾကီးမားတဲ့ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လြယ္လြယ္နဲ႕ အျပစ္တင္ ကဲ့ရဲ႕ ေလွာင္ေျပာင္ေနၾကတာမ်ိဳး မလုပ္ၾကဖုိ႕ လုိပါတယ္။

မိန္းကေလးေတြကို သိေစခ်င္တာက အယံုမလြယ္ဖုိ႕၊ လိင္မႈကိစၥနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ကုိယ့္ရဲ႕ တန္ဖုိးထားမႈကို ကိုယ္သိဖုိ႕၊ ကုိယ့္ဆႏၵမပါရင္ ဘယ္လုိအေၾကာင္းရင္းနဲ႕မွ ဒါကုိ ခြင့္ျပဳလုိက္ေလ်ာတာမ်ိဳး မလုပ္ဖုိ႕ လိုပါတယ္။ ေယာက်ာ္းေလးေတြကို သိေစခ်င္တာလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒါက ဘယ္မိန္းကေလးကိုမွ ဒီကိစၥအတြက္နဲ႕ မလိမ္ညာပါနဲ႕။ ကုိယ့္ႏွမေလးသာဆုိရင္ ဆုိတဲ့အေတြးေလး ထားေပးပါ။ ကုိယ့္ခ်စ္သူ ေကာင္မေလးရဲ႕ အပ်ိဳစင္ဘ၀အေပၚ တန္ဖုိးထားမႈ၊ လိင္မႈေရးရာေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ခံယူခ်က္ေတြကို သိေအာင္လုပ္ပါ။ မဟုတ္ရင္ ကုိယ့္အတြက္က ေအးေအးေဆးေဆးပဲ ဆုိေပမယ့္ သူ႕မွာေတာ့ စိတ္ဒဏ္ရာေတြနဲ႕ က်န္ေနခဲ့ရမယ္ ဆုိတာကုိ သိထားပါ။

ေဒါက္တာ ျဖိဳးသီဟ
(၂၂.၁၂.၂၀၁၈ ထုတ္ Voice Weekly ပါ ေဆာင္းပါး)