ကခ်င္ ႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က မူးယစ္ တုိက္ဖ်က္ေရး တႏုိင္ငံလံုး ေဟာေျပာမည္

စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ TB ႏွင့္ HIV ေဝဒနာသည္မ်ား ေဆးဝါး လုိအပ္ေန

 ခ်င္းမုိင္(မဇိၥ်မ) ။       ။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ရွိ ကခ်င္စစ္ေျပးဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ အဆုတ္ TB ေရာဂါႏွင့္ HIV/AIDS ႏွင့္ ေနထုိင္သူမ်ားအတြက္ ေဆးဝါး ျပတ္လတ္သည့္ အခက္အခဲႏွင့္ ၾကံဳေတြ႔ေနရသည္ဟု စခန္းအတြင္း ေဆးဝါးကုသမႈ တာဝန္ယူေနသူက ေျပာသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လမွ ေမလထိ နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔(AZG) က ၎လူနာမ်ား၏ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးၿပီး ေဆးဝါးေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဇြန္လမွ ယေန႔ထိ ယင္းအဖြဲ႔လည္း ေဆးဝါးလာေရာက္ေပးပုိ႔ျခင္း မရွိေတာ့သျဖင့္ လုိအပ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။

“AZG က ေမလ ၁ ရက္ေန႔ေနာက္ဆံုးလာၿပီး မလာေတာ့ဘူး။ ခု ပုိက္ဆံမရွိတဲ့လူေတြက အဲဒီကုိ မသြားႏုိင္ဘူး။ AZG ကုိ က်ေနာ္ ေမးၾကည့္ေတာ့ အခက္အခဲေတြရွိလုိ႔ မလာႏုိ္င္ဘူးလုိ႔ဘဲ ေျပာတယ္။ ခုေလာေလာ ဆယ္ ေဆးလုိအပ္တယ္၊ အာဟာရ လုိတယ္။ အားလံုးလိုေနတာက အေႏြးထည္ေတြ လုိအပ္ေနတယ္” ဟု ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ KIO ၏ က်န္းမာေရးဌာနမွ ဆရာ ကုိေယာ္ထံု က ေျပာသည္။

ေလးလခန္႔ၾကာ ေဆးဝါး ျပတ္ေတာက္ခဲ့သျဖင့္ TB ေရာဂါခံစားေနရသူ တဦးႏွင့္ HIV/AIDS ႏွင့္ ေနထုိင္သူ တဦး ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု ၎က ေျပာသည္။ လြယ္ဂ်ယ္ၿမိဳ႕နယ္ခြဲ မုိင္ဂ်ာယန္ၿမိဳ႕ရွိ ဇုိင္းေအာင္ ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္ TB ေရာဂါ ခံစားေနရသူ ၂၂ ဦးရွိၿပီး HIV ေရာဂါပုိးႏွင့္ေနထုိင္သူ ၁၁ ဦး ရွိေနသည္ဟု ဆုိသည္။

ထုိေဝဒနာရွင္မ်ားသည္ ယခင္က ျမစ္ၾကီးနားႏွင့္ ဝုိင္းေမာ္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အေျခစုိက္ AZG အဖြဲ႔ထံမွ ေဆးဝါးမ်ားကုိ ပံုမွန္ သြားေရာက္ ေသာက္သံုးေနရေသာ္လည္း စစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးအရ လံုျခံဳမႈ မရွိ၍ ေဆးဝါး သြားေရာက္ယူႏုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

သာမန္ေဆးဝါးမ်ား ျဖစ္ေသာ ဝမ္းကုိက္ေပ်ာက္ေဆး၊ ေသြးတုိးက်ေဆးႏွင့္ အသည္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဆးဝါးမ်ား လည္း ျပတ္လတ္မႈ ရွိေနသည္ဟု သူက မဇိၥ်မကုိ ေျပာသည္။ ဇုိင္းေအာင္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေပါင္း ၂,၃ဝဝ ေက်ာ္ ခုိလႈံေနထုိင္ေနၿပီး တေန႔လွ်င္ လူနာ ၂ဝ ဦးခန္႔ လာေရာက္ ေဆးဝါးကုသေနသည္။

KIO ဘက္က ေဆးဝါးေထာက္ပံ့ေပးေနေသာ္လည္း လံုေလာက္မႈ မရွိ၍ ကခ်င္ႏွစ္ျခင္း ခရစ္ယာန္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ KBC ကလည္း အနည္းငယ္ေထာက္ပံ့မႈ ရရွိသည္ဟု ဆုိသည္။ သို႔ေသာ္ လံုေလာက္သည့္ ေဆးဝါး မရ ရွိေသးေပ။

အလားတူ တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ မွတ္တုိင္ ၆ ရွိ ဖရဲဒုကၡသည္စခန္းအတြင္း ကေလးငယ္မ်ား ဝက္သက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနသျဖင့္ ကာကြယ္ေဆး ထုိးရန္ လုိအပ္ေနေသာ္လည္း မသြားႏုိင္ေသးေၾကာင္း KIO ၏ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ မ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရး တာဝန္ခံ အရပ္ဘက္အရာရွိ ဦးဒြဲပီဆားက ေျပာသည္။

“ပန္ဝါအထက္ ဖရဲစခန္းမွာ မွတ္တုိင္ ၆ မွာ။ ၇ဝဝ ေက်ာ္ရွိတယ္။ ခုတေလာက ၁ ဦးႏွစ္ဦးဘဲ ျဖစ္တာ ခုေတာ့ ၁ဝ ဦးေလာက္ျဖစ္လာေတာ့ ျပန္႔လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျမန္ဆံုးသြားၿပီ ကာကြယ္ေဆးထုိးေပးဖုိ႔ စီစဥ္ေနတယ္”ဟု သူက မဇိၥ်မကုိ ေျပာသည္။ စစ္ေျပးဒုကၡသည္အမ်ားစုမွာ နာေစး၊ေခ်ာင္းဆုိးျခင္းႏွင့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါမ်ား ခံစားေနရသည္ဟု ဆုိသည္။
မဇိၥ်မ - စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ TB ႏွင့္ HIV ေဝဒနာသည္မ်ား ေဆးဝါး လုိအပ္ေန

လက္ေတြ႕ လိုက္နာမႈ အားနည္းသည့္ မိဘမ်ားေၾကာင့္ HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံ ကေလးမ်ား တိုးပြားေန

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အသက္(၁၀)ႏွစ္နွင့္(၁၄)ႏွစ္အရြယ္ HIV ေရာဂါကူးစက္ေနသည့္ ကေလးဦးေရမွာ (၃)ႏွစ္အတြင္း တိုးပြားေနေၾကာင္းႏွင့္ ေရာဂါကူးစက္ခံ ေယာက္်ားေလးႏွင့္မိန္းကေလးငယ္ဦးေရမွာ အတူတူပင္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ယူနီဆက္(ျမန္မာ)မွသိရသည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတြင္း  HIV ေရာဂါကူးစက္ခံကေလးမ်ား တိုးပြားလာျခင္းျဖစ္ၿပီး အဆိုပါ ေရာဂါေၾကာင့္ မိဘမဲ့ျဖစ္သြားသည့္ ကေလးဦးေရမွာလည္း တိုးတက္မ်ားျပားလာေၾကာင္းႏွင့္ ကေလး အသက္အရြယ္ အုပ္စုအားလံုး ရွိ ေရာဂါကူးစက္ခံေနရသူ ေယာက္်ားေလးႏွင့္ မိန္းကေလးဦးေရမွာ အတူတူပင္ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သိရသည္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကေလးသူငယ္ေတြ HIV ေရာဂါကူးစက္ခံေနရမႈရဲ႕ အနီးကပ္ဆံုး အေၾကာင္းအရင္း သံုးခုရွိပါတယ္။ (၁)ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာနည္းပါးျခင္း၊ (၂)အႏၱရာယ္ျမင့္မားတဲ့ အမူအက်င့္၊ (၃) ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ကုသေရး၀န္ေဆာင္မူ အသိပညာအားနည္းျခင္းမ်ားေၾကာင့္ အမ်ားဆံုး ကူးစက္ ခံေနရတယ္။” ဟု က်န္းမာေရး စီမံကိန္းဦးစီးဌာန ဒုညႊန္ၾကားေရး မွဴးခ်ဳပ္(ၿငိမ္း) အႀကံေပး အရာရိွ ေဒါက္တာ ဘုန္းျမင့္က ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မိခင္မွသေႏၶသားသို႔ ေရာဂါကူးစက္မူမွ ကာကြယ္သည့္ ပညာေပးအစီအစဥ္မ်ားအား က်ယ္ျပန္႔စြာ  ေဆာင္ ရြက္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏သံုးပံုႏွစ္ပံုနီးပါးမွာ မိခင္မွ သေႏၶသားသို႔ ေရာဂါ ကူးစက္ပံု နည္းလမ္း(၃)မ်ဳိးစလံုးကို သိရွိေနၾကေသာ္လည္း  လက္ေတြ႔တြင္ လုိက္နာက်င့္သံုးမႈ၊ အသံုးခ်မႈ အားနည္းျခင္းမ်ားေၾကာင့္ မိခင္မွ HIVကူးစက္သည့္ ကေလးမွာ ပုိမိုမ်ားျပားလွ်က္ ရိွေန ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း က်န္းမာေရး စီမံကိန္း ဦးစီးဌာနက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ HIVကူးစက္ခံေနရသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားရရိွရန္ ယူနီဆက္(ျမန္မာ)ႏွင့္က်န္းမာေရးႏွင့္ စီမံကိန္း ဦးစီးဌာနတို႔မွ ပူးေပါင္းကာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရထံ တင္ျပေတာင္းဆို သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ကေလးသူငယ္မ်ား HIV ေရာဂါကူးစက္မူႏူန္း က်ဆင္းရန္အတြက္ ကေလး သူငယ္မ်ားအား ပိုမို အေလးထားရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ အသက္(၁၀)ႏွစ္ႏွင့္ (၁၄) ႏွစ္အရြယ္မ်ား အတြက္ ကူးစက္မူ ေလွ်ာနည္းေစေရး  အတြက္ အေလးထားေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း၊ မိခင္မွ သေႏၶသားသို႔ ေရာဂါ ကူးစက္မႈမွ  ကာကြယ္မႈကို လက္လွမ္းမီသေလာက္ အရည္အေသြး တိုးတက္ေကာင္း မြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ရန္အတြက္ စသည့္ အခ်က္ မ်ားအား ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရထံ တင္ျပသြားမည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံကေလးသူငယ္မ်ား အေျခအေန သံုးသပ္ခ်က္အစီခံစာမွ သိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ က်န္းမာေရး စီမံကိန္းမ်ား၌ ကိုယ္ခံအားက်ဆင္းမူ ကူးစက္ေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊ တီဘီေရာဂါမ်ားကို ဦးစားေပး ေရာဂါ မ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္၍ ထိေရာက္စြာ ကုသေနေသာ္လည္း HIV ေရာဂါ ခံစားေနရသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္မူ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ မႈ အားနည္းေနေသး ေၾကာင္း ယူနီဆက္(ျမန္မာ) က ဆုိသည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္တြင္ အသက္(၁၅)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးသူငယ္ (၄၆၅၀) ဦးတြင္ ေရာဂါပိုး ေတြ႔ရွိရၿပီး ၄င္းတို႔၏ ထက္၀က္မွာ အသက္(၅)ႏွစ္ေအာက္မ်ား ျဖစ္သည္ဟု ယူနီဆက္(ျမန္မာ)မွ  ေကာက္ယူသည့္ စစ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။

ျမစ္မခ - လက္ေတြ႕ လိုက္နာမႈ အားနည္းသည့္ မိဘမ်ားေၾကာင့္ HIV ေရာဂါ ကူးစက္ခံ ကေလးမ်ား တိုးပြားေန

ကခ်င္ ႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က မူးယစ္ တုိက္ဖ်က္ေရး တႏုိင္ငံလံုး ေဟာေျပာမည္

 ကခ်င္ ႏွစ္ျခင္း ခရစ္ယာန္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ KBC က တႏုိင္ငံလံုး အတုိင္းအတာ မူးယစ္ေဆးဝါး တုိက္ဖ်က္ေရး ေဟာေျပာပြဲ က်င္းပသြားရန္ စီစဥ္ေနေၾကာင္း KBC ၏ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ HIV/AIDS ေရာဂါ ကာကြယ္ တုိက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဦးေဆာင္လုပ္ရွားမႈတြင္ တာဝန္ယူေနသူ ဆရာအင္ခြမ္တန္ဂြန္း က ေျပာသည္။

အစုိးရတပ္ႏွင့္ ကခ်င္လြပ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ KIO တို႔အၾကား တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲသူမ်ားႏွင့္ေရာင္းဝယ္သူမ်ားလည္း ပုိမုိမ်ားျပားလာသည္ကုိ ေတြ႔ရွိရသျဖင့္ လာမည့္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔ တြင္ တႏုိင္ငံလံုး အတုိင္းအတာျဖင့္ KBC အသင္းေတာ္မွ မူးယစ္ေဆးဝါးတုိက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္မ်ား ျပဳလုပ္မည္ ျဖစ္သည္။

“တုိက္ပြဲမျဖစ္ခင္ ဘယ္လုိ သံုးစြဲေနတယ္ဆုိတာ မသိဘူး။ ခုေတာ့ တုိက္ပြဲျဖစ္လာေတာ့ ဒီ မူးေဆးဝါး သံုးစြဲတာ၊ေရာင္းဝယ္တာေတြက ၿမိဳ႕ေပၚထိ ပုိမ်ားလာတာ လက္ေတြ႔ ျမင္ေနရလုိ႔။ တုိက္ပြဲေၾကာင့္ ေသဆံုးသူေတြ ရွိေနခ်ိန္ေနာက္ထပ္ ဒီမူးယစ္ေဆးဝါးေၾကာင့္ ျပန္ၿပီး အဆက္ဆံုးရႈံးတာေတြ မျဖစ္ေစဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ဘာသာေရးကေန တာဝန္ယူၿပီးေတာ့ တုိက္ဖ်က္ရမယ္ ဆုိၿပီး KBC ကေန တာဝန္ယူလုပ္တာပါ” ဟု ဆရာ အင္ခြမ္တန္ဂြန္း က ေျပာသည္။
က်မ္းစာဖတ္ျခင္းျဖင့္ ဓမၼေဒသနာ ေဟာေျပာျခင္း၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္မ်ားတြင္ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲျခင္းေၾကာင့္ လူမ်ဳိးေရး ျပံဳးတီးမႈမ်ား ရွိလာျခင္းမ်ားကို ေဟာေျပာျခင္း၊ သီခ်င္းမ်ား သီဆုိျခင္းျဖင့္ သက္ေသ ခံျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲခဲ့သူ လူငယ္မ်ား ကုိယ္တုိင္ သက္ေသခံျခင္း စသည့္ အစီအစဥ္မ်ားျဖင့္ တႏုိင္လံုးလံုး တရက္တည္း ျပဳလုပ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။

မူးယစ္ေဆးဝါး ကာကြယ္တုိက္ဖ်က္ႏုိင္ရန္၊ မူးယစ္ေဆးဝါးတုိက္ဖ်က္ေရးမွာ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္မ်ား ကုိယ္တုိင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္သြားႏုိင္ရန္၊ ဘာသာဝင္တုိင္း က်န္းမာေသာ သန္စြမ္းသူမ်ား ျဖစ္လာေရးတုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္၍ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။

“အရင္က KBC လူငယ္ေတြက တုိက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေငြေရးေၾကးေရး လုိအပ္ခ်က္ေတြ၊ မိဘျပည္သူေတြလည္း စိတ္ဝင္စားမႈ သိပ္မရွိၾကဘူး။ ခုေတာ့ အားလံုးက တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔ စိတ္ဝင္စား လာၾကတယ္ဆုိေတာ့ KBC ကေန ဦးေဆာင္လုိက္တာပဲ” ဟု ဆက္ေျပာသည္။ ေဒသေပၚ မူတည္ၿပီး မူးယစ္ေဆးဝါးစုိက္ပ်ဳိးမႈ၊ သံုးစြဲသူႏွင့္ ေရာင္းဝယ္သူမ်ား ပုိမုိမ်ားျပားလာသည္ဟု ဆုိသည္။

NLABR - ကခ်င္ ႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က မူးယစ္ တုိက္ဖ်က္ေရး တႏုိင္ငံလံုး ေဟာေျပာမည္