သုညေတြဆီ လက္တြဲ ေလွ်ာက္လွမ္းရမယ့္ခရီး

"သုညေတြအထိ ေလွ်ာ့ခ်မယ္ဆိုတာ ရည္မွန္းခ်က္ အရမ္းၾကီးလြန္း သလိုမ်ား ျဖစ္ေနမလား"။ ဒီလို ေမးခြန္းထုတ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေျဖက 'ဟုတ္ပါတယ္' ဆိုေပမယ့္ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ပန္းတိုင္တစ္ခုကို ခ်ိန္ရြယ္ေန တာမဟုတ္ပါဘူးလို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ-ေအ့ဒ္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္း ေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ ေနၾကသူေတြက ေျပာမွာပါ။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အတြက္ ကမၻာ့ခုခံအား က်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး ေန႔အထိမ္းအမွတ္ေဆာင္ပုဒ္က ျမန္မာ လိုဆိုရင္ေတာ့ 'ခြဲျခားႏွိမ္ခ်ကင္းစင္လို႔၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ပေပ်ာက္ဖို႔၊ လူတိုင္း ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္စို႔'လို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဂၤလိပ္လိုမူရင္း အနက္ကေတာ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးအသစ္ကူးစက္မႈ လံုး၀မရွိေစ ျခင္း၊ ေ၀ဒနာရွင္ေတြအေပၚ ခြဲျခား ႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံမႈေတြ လံုး၀မရွိေစျခင္းနဲ႔ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈလံုး၀ မရွိေစျခင္း ဆိုတဲ့ သုညသံုးလံုးပဲျဖစ္ပါ တယ္။

"ဒါဟာ ႀကီးမားတဲ့လုပ္ငန္းတာ၀န္ တစ္ခုပါ။ ဒါေပမယ့္ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့တာ၀န္ ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး" လို႔ International AIDS Alliance က Country Director Ms Audrey က ေျပာပါတယ္။ "ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ဖို႔ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္တည္းနဲ႔ ေလွ်ာက္လွမ္းလို႕ မရဘူး။ လူတိုင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မွ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မယ္"လို႔ National AIDS Program ရဲ႕ လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကား ေရးမႉး ေဒါက္တာျမင့္ေဆြ က ေျပာပါ တယ္။ "အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ကူးစက္ႏႈန္းေတြက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ က်ဆင္းလာ တာကို ေတြ႕ရပါတယ္"လို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။

ကုလသမဂၢ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္ ပူးတြဲအစီအစဥ္ (UNAIDS) က Country Director ေဒါက္တာဆြန္ဂန္းက "ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ- ေအ့ဒ္စ္ ရဲ႕ ရာဇ၀င္တစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ ဒီေရာဂါ ကို အဆံုးသတ္ ဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ရဲရဲတင္း တင္းနဲ႔ မေျပာႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အခု အခ်ိန္မွာေတာ့ ေျပာႏိုင္ေနပါၿပီ"လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ လူေပါင္း ၃၄ သန္းခန္႔ ဟာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ကူးစက္ခံထားရၿပီး လူေပါင္း ၁ ဒသမ ၈ သန္းခန္႔ဟာ အိပ္ခ်္ အုိင္ဗီေၾကာင့္ ေသဆံုးေနၾကရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူ ေပါင္း ၂၄၀,၀၀၀ ခန္႔ ရွိတယ္လို႔ ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ ထားတဲ့စာရင္းေတြအရ သိရ ပါတယ္။ ဒီလို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ-ေအ့ဒ္စ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဆိုးက်ဳိးေတြကို သုညေတြ အထိ ေလွ်ာ့ခ် မယ္ဆိုတဲ့ ပန္းတုိင္ဟာ ေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ တကယ့္ကို အားတက္စရာပါ။ ပထမဆံုး သုညတစ္လံုးကေတာ့ 'အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး အသစ္ကူးစက္မႈကို သုညအထိ ေလွ်ာ့ခ်မယ္'ဆိုတာပါပဲ။

"ကူးစက္မႈအသစ္ေတြသာ မျဖစ္ ေတာ့ရင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြဆိုတာ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာၾကာရင္ ပံုျပင္ေလးတစ္ပုဒ္လိုပဲ ျဖစ္သြားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကုသမႈ ေတြဘယ္လုိပဲလုပ္လုပ္ အသစ္အသစ္ ေတြသာ ကူးစက္ ခံေနရဦးမယ္ဆိုရင္ ဘာမွမထူးပါဘူး"လို႔ Myanmar Positive Group ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေ၀ဒနာရွင္ တစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။

"ပိုးရွိတဲ့သူကလည္း သူမ်ားကို မကူး စက္ေအာင္၊ ပိုးမရွိသူကလည္း ကိုယ့္ဆီ ကို ကူးစက္မလာေအာင္တစ္ဦး တစ္ေယာက္ခ်င္းက ကာကြယ္သြားရင္ ပိုးအသစ္ကူးစက္မႈေတြဟာ သုညကို ေရာက္ရွိပါမယ္"လို႔ သူကဆုိပါတယ္။ ဒုတိယေျမာက္ သုညကေတာ့ 'အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသူေတြကို ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံ ျခင္းေတြကို သုညအထိ ေလွ်ာ့ခ်မယ္'ဆို တဲ့ ပန္းတိုင္ ပါပဲ။

"ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေၾကာင့္ ေသေစ တာမဟုတ္ဘူး၊ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ် ဆက္ဆံမႈ ေတြေၾကာင့္သာ ေသေစတာပါ" ဆိုတဲ့ စကားေလးကိုေတာ့ သူသူကိုယ္ကုိယ္ လူတိုင္းၾကားဖူးၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိ သူေတြေလာက္ နက္ နက္ ႐ႈိင္း႐ႈိင္းခံစားမိမယ္မထင္ပါဘူး။

"ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်မႈေတြကို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ရွိသူေတြေလာက္ ဘယ္သူမွ သိၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အရင္ထက္စာရင္ ေလ်ာ့ က်လာတယ္ ဆိုေပမယ့္ ခြဲျခားမႈေတြက ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါက တကယ့္ကို ျမင္မေကာင္းပါဘူး" လို႔ Myanmar Positive Group က အဖြဲ႕၀င္ ေ၀ဒနာရွင္ တစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ကူးစက္ခံထားရတဲ့ ေက်ာင္းသူေလးတစ္ဦးက "သမီးမွာ ေရာဂါပိုးရွိမွန္းသိေတာ့ ေက်ာင္းက ဆရာမက ေက်ာင္းဆက္ မတက္ဖို႔ ေျပာ တယ္"လုိ႔ ငိုရင္းနဲ႔ ေျပာပါတယ္။ UNAIDS က Social Mobilization Adviser ေဒါက္တာစိုးႏိုင္က "ဒီေရာဂါ ပိုးရွိတဲ့ လူက ရွက္ေၾကာက္အားငယ္ေန စရာ၊ လူၾကားထဲမွာ ပုန္းကြယ္ေနစရာ မလိုတဲ့ အေျခအေနအထိျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုတယ္"လို႔ ေျပာပါတယ္။ "တကယ္ေတာ့ ခြဲျခားခံလိုက္ရတဲ့သူ က ရွက္ဖို႔ေကာင္းတာမဟုတ္ဘူး။ ခြဲျခားလိုက္တဲ့သူကသာ ရွက္ဖို႔ေကာင္း တာပါ။ ဒါက ကိုယ့္ရဲ႕မျပည့္စံုမႈကို ျပလိုက္တာနဲ႔ အတူတူပါပဲ"လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

"ဒီပန္းတိုင္ကိုသာ ေရာက္ခဲ့မယ္ဆို ရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္က ေႏြးေထြးလံုျခံဳတဲ့ပတ္၀န္းက်င္ ျဖစ္လာ မွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ တို႔အားလံုး ခြဲျခားႏွိမ့္ခ် မႈေတြကို သုညအထိ ေလွ်ာ့ခ်ခ်င္ပါ တယ္"လို႔ ရတနာ့ေမတၱာအဖြဲ႕မွာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေနသူ၊ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ကူးစက္ခံထားရတဲ့ ကိုေဇာ္စိုးက ေျပာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး သုညတစ္လံုးကေတာ့ 'ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသ ဆံုးမႈေတြကို သုညအထိ ေလွ်ာ့ခ်မယ္' ဆိုတဲ့ ပန္းတိုင္ပါပဲ။

"လိုအပ္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြ၊ ကုသမႈေတြ သာရမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္မတို႔အားလံုး လူ႔ သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္ၾကမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေ၀ဒနာရွင္ ေတြအတြက္ အားလံုး ၀ိုင္း၀န္းလုပ္ေဆာင္ေပးၾကရင္ ေဆးကုသမႈေတြ ရရွိၿပီး ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေၾကာင့္ မေသတဲ့ကမၻာႀကီးကို ေရာက္ရွိ မွာပါ" လုိ႔ Myanmar Positive Group ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ မေခ်ာစုက ေျပာပါတယ္။ ေဒါက္တာဆြန္ဂန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ၾကည့္ရင္ လူေပါင္း ၃၀,၀၀၀ ေလာက္ကို ေအအာရ္တီေဆးေပးႏိုင္ေန ၿပီလုိ႔ ေျပာပါတယ္။

၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ စာရင္းေတြအရ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ကို ေဆးေပးဖို႔ လိုအပ္ေနပါေသးတယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။ ရတနာ့ေမတၱာအဖြဲ႕ရဲ႕ အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ၀င္ ဦးမ်ဳိးလြင္က "ေငြေၾကး မတတ္ႏိုင္ သူေတြက ေအအာရ္တီေဆး ကို ၀ယ္ေသာက္ ႏိုင္ဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ တစ္ႏွစ္စာကို က်ပ္သံုးသိန္းေလာက္ က်ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လို အဖြဲ႕အစည္းေတြကုိပဲ သူတို႔ အား ထားရပါတယ္"လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔က အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္႐ုံးခ်ဳပ္မွာ က်င္းပတဲ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ တိုက္ ဖ်က္ေရးေန႔ အခမ္းအနားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က "ေ၀ဒနာရွင္ေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ကို ျဖည့္ဆည္း ေပးႏိုင္ဖို႕ အေမတို႔ အားလံုး ၀ိုင္း၀န္းၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အဓိက ကေတာ့ ႐ုိး႐ုိးေျပာရရင္ ေငြေရးေၾကးေရး ေပါ့။ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ရက္ရက္ ေရာ ေရာနဲ႔ ေထာက္ပ့ံၾကပါ"လို႔ တိုက္တြန္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေအအာရ္တီေဆး လိုအပ္သူေပါင္းဟာ ၇၄,၀၀၀ ေက်ာ္ရွိ တယ္လို႔ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ ေဖသက္ခင္က ေနျပည္ေတာ္မွာက်င္းပ တဲ့ World AIDS Day အခမ္းအနားမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္း တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့က်လာေပမယ့္ ရန္ပုံေငြမ်ားႏွင့္ ေအအာရ္တီေဆး၀ါးမ်ား ေပးႏိုင္ရန္ လိုအပ္လ်က္ရွိေနေသး တယ္လို႔ ၀န္ႀကီး က ေျပာပါတယ္။

"သုညသံုးလံုးက ဆက္စပ္ေနပါ တယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်မႈ ေတြမရွိေတာ့ရင္ အသစ္ကူးစက္မႈေတြ မရွိႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ကူးစက္မႈေတြ မရွိေတာ့ ရင္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈ ေတြလည္း မရွိႏိုင္ေတာ့ဘူး" လို႔ ေဒါက္တာစုိးႏိုင္က ေျပာပါတယ္။

က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ခုခံ အား က်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါဆိုင္ရာ အမ်ဳိးသား မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အထိ ေရးဆြဲထားပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေရာက္မွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ကူးစက္ခံရ သူအေရအတြက္ကို ၅,၀၀၀ ေအာက္ အထိ ေလွ်ာ့ခ်မယ္လို႔ ရည္ရြယ္ထားပါ တယ္။ ငါးႏွစ္တာကာလအတြင္း လုပ္ငန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အေမ ရိကန္ ေဒၚလာ ၃၄၃ ဒႆမ ၆ သန္း သံုးစြဲသြား မယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။

ေဒါက္တာစိုးႏိုင္က "လြယ္လြယ္နဲ႔ ရမယ့္ပန္းတိုင္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ပန္းတိုင္ဟာ မနက္ျဖန္ေရာက္လာမွာ လား၊ သန္ဘက္ခါ ေရာက္လာမွာလား၊ ေနာက္ႏွစ္မွာ ေရာက္လာမွာလား ဘယ္ သူမွ မေျပာႏိုင္ ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္း ဘယ္ ေလာက္ၾကာမလဲဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အားလံုးအေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္" လို႔ ေျပာပါတယ္။

သုညေတြအထိ ေလွ်ာ့ခ်မယ္ဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကိုေတာ့ ခ်မွတ္ၿပီး သြားၾကပါၿပီ။ ပန္းတိုင္ကိုေရာက္မွာလား၊ မေရာက္ ဘူးလား၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုေရာက္ရွိမယ္ ဆိုတာကေတာ့ အခ်ိန္နဲ႔ ႀကိဳးစားမႈကပဲ သက္ေသျပလိမ့္ မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ျမန္မာတိုင္းမ္ - သုညေတြဆီ လက္တြဲ ေလွ်ာက္လွမ္းရမယ့္ခရီး