ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ HIV
ကူးစက္ခံရသူမ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း အလုပ္ရွင္မ်ားက ေရာဂါပိုးရွိသည္ကို
အေၾကာင္းျပ၍ အလုပ္ထုတ္ျခင္း၊ အလုပ္ေလွ်ာက္စဥ္ အတြင္း HIV ပိုးစစ္ေဆးၿပီးမွ
လက္မခံျခင္းကဲ့သုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ
လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္သို႔တိုင္းၾကားပါက ေျဖရွင္းေပးမည္ဟု ယင္းေကာ္မတီမွ
အဖြဲ႔ဝင္ ေဒါက္တာ ဉာဏ္ေဇာ္က မဇၥၽိမကို ေျပာသည္။
“ဒါဟာ လူ႔အခြင့္အေရး
လူတိုင္းမွာတန္းတူးအခြင့္ အေရးရသင့္တယ္။ ဒီလိုခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို
ကြ်န္ေတာ္တို႔ေကာ္မတီ အေနနဲ႔ေျဖရွင္းေပးမယ္။သူတို႔ကို ဥပေဒအရေတာ့မဟုတ္ဘဲ
ခြဲျခားဆက္ဆံမယ္ဆိုရင္ တိုင္းၾကားႏိုင္တယ္” ဟု ၎ကဆိုသည္။
ယင္းေကာ္မတီမွ
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရသည့္ အလုပ္သမားမ်ား၏ တိုင္စာအေျခအေနေပၚမႈတည္၍
သက္ဆိုင္ရာ ဌာနမ်ားသုိ႔ ေကာ္မရွင္မွ ေျဖရွင္းေပးရန္ အေၾကာင္းစာမ်ား ပို႔ေဆာင္မည္ဟု
၎ကေျပာသည္။ ယင္းေကာ္မတီ၏ အေၾကာင္းၾကားစာအေပၚ သက္ဆိုင္ရာဌာနမ်ားက ရက္ေပါင္း
၃၀အတြင္း ျပန္လည္ ေျဖရွင္းေပးရမည္ ဟု ၎ကဆိုသည္။
HIV ပိုးရွိ၍ အလုပ္ထုတ္ခံခဲ့ရသူ
တစ္ဦးက “ကြ်န္မလုပ္တဲ့ ေရႊဆုိင္က ကြ်န္မအမ်ဳိးသားက ဒီေရာဂါနဲ႔ ဆုံးသြားေတာ့
ကြ်န္မကုိေသြးစစ္ခိုင္းတယ္။ ကြ်န္မမွာေရာဂါရွိတာကို လိမ္ခဲ႔တယ္။ သူတို႔က
ရိပ္မိလို႔အတင္းစစ္ခိုင္းေတာ့ ေရာဂါေပၚသြားတယ္။ ၂လစာေပးၿပီး
အလုပ္ထုတ္လိုက္တယ္။ တျခားေရႊဆိုင္ေတြသြားေလ်ာက္လည္း ငါတို႔ကလိုက္ေျပာမယ္လို႔
ခ်ိန္းေျခာက္တယ္”ဟု ၎ကဆုိသည္။
ယခုလက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္
HIVေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရသူမ်ား၏ အလုပ္အကုိင္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမႈ၊ အလုပ္အကုိင္ရရွိမႈက
အဓိက ရင္ဆုိင္ေနရသည္ ျပႆနတစ္ရပ္ျဖစ္ေနသည္ဟု ရတနာေမတာၱ အဖြဲ႕အစည္း(HIV၊AIDS
က်ဆင္းေရးအတြက္ ကာကြယ္ေရး၊ ကုသေရးပိုင္းကို ေဆာင္ရြက္ေနသည္ အဖြဲ႔အစည္း) ဥကၠ႒
ဦးျမင့္ေဆြက မဇၥၽိမသို႔ ေျပာသည္။
“ခုစက္႐ုံေတြ အလုပ္ရုံေတြမွာက
ကံယကာရွင္ေတြရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ မယူဘဲ ေသြးစစ္တယ္။ ပိုးေတြ႔တယ္ဆို အလုပ္မခန္႔ဘူး။
ဒီလိုလုပ္ရပ္ေတြက ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈပါပဲ” ဟု ၎ ကဆိုသည္။
ယင္းအဖြဲ႔အစည္းအေနျဖင့္
HIVကူးစက္ခံရသူမ်ား အတြက္ အလုပ္အကုိင္ရရွိရန္ HIVႏွင့္ ပတ္သက္၍ စင္တာမ်ားတြင္
ဘဝတူအခ်င္းခ်င္း ပညာေပး ႏွစ္သိမ့္မႈမ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း
အလုပ္ခန္႔ျခင္းျဖင့္ ကူညီေပးေနသည္ဟု သိရည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ HIV
ကူးစက္ခံရသူမ်ား အတြက္ လုပ္ငန္းခြင္းအတြင္း ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမႈ အတြက္
ဥပေဒမရွိေသးဟုလည္း ရတနာေမတာၱအဖြဲ႔အစည္း မ ွေဒါက္တာစိုးတင္ (HIV PROJECT MANGER) က
မဇၥ်ိမသို႔ ေျပာသည္။
“ဥပေဒခ်မွတ္လိုက္ရင္ေတာ့
လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း အလုပ္ထုတ္တာတုိ႔၊ HIV ရွိလို႔ အလုပ္ထုတ္တာေတြ မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့
ဥပေဒအတုိင္းေပါ့" ဟု သုံးသပ္ေျပာဆိုသည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ HIV
ျဖင့္ေနထိုင္သူ ပွ်မ္းမွ် ၁သိန္းရွစ္ေထာင့္ငါးရာခန္႔ ရွိေနၿပီး ART ကုထံုးျဖင့္
ကုသရန္လိုအပ္သူ ၁ သိန္းႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရွိကာ ၎တို႔အထဲမွ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ ART
ကုထံုးျဖင့္ ေဆးဝါးေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္ေသးသည္ဟု အမ်ဳိးသား ခုခံအားက်ဆင္းမႈ
ကူးစက္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး (NAP 2013) အစီရင္ခံစာအား ကိုးကား၍ UNAIDS
အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
မဇၩိမ (ရန္ကုန္) - HIV ပိုးရွိ၍ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ခြဲျခားခံရပါက လူ႕အခြင့္အေရး
ေကာ္မရွင္က တစ္လအတြင္း ေျဖရွင္းေပးမည္
ျမန္မာတြင္
အိတ္ခ်္အိုင္ဗီပိုး ေတြ႕ရိွသူမ်ားအား ART ကုထံုးေပးရန္ တစ္သိန္းႏွစ္
ေသာင္းေက်ာ္ရိွၿပီး ၅၄ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ကုထံုးေဆး ေထာက္ပံ့မႈ ရရိွ
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီပိုး ေတြ႕ရိွသူမ်ားမွ ART
ကုထံုးေပးရန္ တစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရိွၿပီး ၅၄ ရာခုိင္ ႏႈန္းသာ ကုထံုးေဆး
ေထာက္ပံ့မႈ ရရိွ ေၾကာင္း၊ က်န္ ၄၆ ရာခုိင္ႏႈန္း မွာ ART ေဆးေပး စင္တာမ်ား ႏွင့္
အလွမ္းေဝး ျခင္း၊ ပိုးကူးစက္ ခံထားရသူ ကိုယ္တိုင္ လူသိမခံဝံ့သျဖင့္ ေဆးလာေရာက္ မယူ
ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု HIV တားဆီး ကာကြယ္ေရး လုပ္ေဆာင္ေနေသာ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားမွ
ေျပာသည္။ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီပိုး ကူးဆက္ ခံထား ရလွ်င္ ART ေဆးပံုမွန္ သံုးစြဲမွသာ
သက္တန္းေစ့ ေနႏိုင္ဖို႔ အေထာက္ အကူ ျဖစ္ ေၾကာင္း ေဆးပညာရွင္ မ်ားကေျပာသည္။
”ကြၽန္ေတာ္တို႔
ေခ်ာက္မွာ ေရႊညာေမာင္မယ္ ေပါ့ဗ်ာ HIV ပိုးကူး စက္ခံထားရတဲ့ သူေတြကို ART ေဆး
အလြယ္တကူ ရယူ နိုင္ေအာင္ ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ဖြဲ႕ထား တယ္ေပါ့ဗ်ာ၊ ေဆးယူသူ ၃ဝဝ
ေလာက္ကို ေပးထား ႏိုင္တယ္၊ ရပ္ေဝးကေန လာၾကတဲ့ သူ ေတြ အတြက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔
ေခ်ာက္ၿမိဳ႕ ေရႊညာ ေမာင္မယ္က တည္းခိုေနထိုင္ဖို႔ ခရီး စရိတ္က အစ ကူညီေပးရတာ” ဟု
ပရဟိတ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ ကဗ်ာ ဆရာ ေဖတင္ၫြန္႔က ေျပာသည္။
ေခ်ာက္ၿမိဳ႕ ေဆးေပး စင္တာမွာ ပခုကၠဴ စင္တာ ခြဲျဖစ္ၿပီး၊ မေကြးတိုင္း အတြင္းမွ ဆင္ေပါင္ဝဲ၊ နတ္ေမာက္၊ မင္းလွ၊ ပြင့္ျဖဴ၊ ေရွာက္ေတာ၊ မိေခ်ာင္းရဲ စသည့္ ေဒသမ်ားမွ လာေရာက္ရ ေၾကာင္း သိရသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ တစ္ဝန္းမွာ ကူးစက္ခံ ထားရသူ ဦးေရ တစ္သိန္း ရွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရိွၿပီး ၄၇ ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ အမ်ိဳးသမီး မ်ားျဖစ္၍ ၃၉ ရာခုိင္ ႏႈန္းမွာ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္ ၂၄ ႏွစ္ ၾကား လူငယ္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း စစ္တမ္း ေကာက္ ယူခ်က္ အရ သိရသည္ဟု UNAIDS ထုတ္ျပန္ပါသည္။
”ဒီေရာဂါပိုး
ဝင္ရင္ေတာ့ အဓိက ကေတာ့ ေဆးကုသ ခံယူဖို႔ လိုပါတယ္။ ေဆးကုသမႈ ခံယူမွပဲ ကိုယ့္ရဲ႕
သက္တမ္းကို သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္ေအာင္ ဆြဲဆန္႔ သြားႏိုင္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါရိွတာ
ရွက္စရာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေရာဂါက ကိုယ့္ ခႏၶာကိုယ္ ထဲကို ဝင္လာတာကို ဒါရွက္ ေၾကာက္ေနရင္
ေဆးကုသမႈ မခံရင္ ေဝဒနာေတြ ပိုဆိုး သြားႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္မို႔လို႔ ေဆးကုသမႈ
ရဲရဲဝင့္ဝင့္ ခံယူဖို႔လိုပါတယ္” ဟု ေဒၚခင္ႏြယ္ၾကည္ Nurse Supervisor –Medecins Du
Monde မွ ေျပာပါသည္။
အိတ္ခ်္အိုင္ဗီပိုးကို
နည္းလမ္းသံုး မ်ိဳးႏွင့္ ကူးစက္ခံ ရႏိုင္ပါသည္။ မသန္႔ ရွင္းေသာ ေဆးထိုးအပ္
သံုးၿပီး ေသြးသြင္းျခင္း၊ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီပိုး ကူးစက္ခံ ထားသူ ႏွင့္ အကာအကြယ္မဲ့
လိင္ဆက္ ဆံျခင္း၊ ပိုးရိွသည့္ မိခင္မွ တစ္ဆင့္ ကေလး ေမြးခ်ိန္ ႏွင့္ ႏို႔ခ်ိဳ
တိုက္ေကြၽးျခင္းမွ ကူးစက္ ခံရႏိုင္သည္္။ ေဆးပညာရွင္ မ်ား၏ အဆိုအရ ဦးတည္ အုပ္ စု
မ်ားျဖစ္ေသာ မူးယစ္ေဆး ထိုးသြင္းသူ၊ အမ်ိဳးသမီး လိင္ အလုပ္သမ ႏွင့္ အမ်ိဳးသားခ်င္း
လိင္ ဆက္ဆံသူမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။
ဦးမင္း
(မေကြး၊ ႏိုဝင္ဘာ ၁၇)
No comments:
Post a Comment