သတင္းရယူခြင့္ အစီအစဥ္သစ္ႏွင့္ အနာဂတ္ပိတ္ကား

သာသနာေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း ဦးဆန္းဆင့္၏ ေလးႀကိမ္ေျမာက္႐ံုးခ်ိန္းကို ဇူလိုင္ ၂၂ ရက္က ေနျပည္ေတာ္ ဒကၡိဏခ႐ိုင္တရား႐ံုးတြင္ စစ္ေဆးၾကားနာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ မီဒီယာမ်ား ျပင္ပမွ သတင္းဓာတ္ပံု ႐ုိက္ေနသည္ကုိ ေတြ႕ရစဥ္

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္ ၁ ရက္က ေတြ႕ဆုံခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ(ယာယီ)မွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေတြ႕ဆုံပြဲမွာ သမၼတက သတင္းမီဒီယာသမားမ်ားရဲ႕ သတင္းရယူခြင့္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၀န္ႀကီးဌာနအသီးသီးက အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီ ထိေရာက္မႈရွိေသာ တုံ႔ျပန္ေျပာၾကားမႈမ်ား ရွိလာေစမယ့္ အစီအစဥ္သစ္တစ္ရပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္လုိ႔ ေျပာၾကားလုိက္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရေသာ၊ ၾကဳံေတြ႕ေနရဆဲ ကိစၥရပ္ျဖစ္တဲ့ သတင္းတာ၀န္ခံ ေျဖၾကားမႈဓေလ့ ျဖစ္ေပၚလာေတာ့မလားဆုိတာ စိတ္၀င္စားစရာ ျဖစ္လုိ႔လာပါတယ္။

သတင္းရယူခြင့္ အစီအစဥ္သစ္

“ၾသဂုတ္ ၁ ရက္က ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ(ယာယီ)က အခ်က္(၇) ခ်က္ပါ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ရပ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာတြင္ သတင္းရယူခြင့္ဆုိင္ရာ အစီအစဥ္အသစ္တစ္ရပ္ သမၼတက ေဆာင္ရြက္မယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း အခ်က္တစ္ခ်က္အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ စတုတၳမ႑ိဳင္ (မီဒီယာ)တို႔အၾကား တာ၀န္၀တၱရားႏွင့္ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းမ်ားကို အျပန္အလွန္ နားလည္ေစမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံသားအားလံုးရဲ႕ သတင္းသိပိုင္ခြင့္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ရန္အတြက္ မ႑ိဳင္ေလးရပ္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပဖုိ႔လည္း ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႕ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီတို႔အၾကား သေဘာတူညီမႈ ရရွိခဲ့တယ္လုိ႔လည္း ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ပါရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္အလက္ေတြအရ အစိုးရအေနနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြ သတင္းရယူရာမွာ တကယ္ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ရရွိလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ တာ၀န္ရွိေၾကာင္းကုိ လက္ခံလာၿပီလုိ႔ ထင္ရပါတယ္။

ယခင္ေျပာၾကားခဲ့ဖူး

အမ်ားျပည္သူ သတင္းသိခြင့္နဲ႔ သက္ဆုိင္ေနေသာ သတင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ သတင္းရယူမႈကုိ ျမန္ဆန္ေအာင္လုပ္ေပးမယ္လုိ႔ သမၼတကုိယ္တုိင္ ေျပာဆုိလာတာဟာ ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီယာေလာကအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့အလားအလာ ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းရယူခြင့္ အခြင့္အလမ္းေတြကုိ အခ်ိန္နဲ႔တစ္ေျပးညီ ေဖာ္ေဆာင္ေပးျခင္းဟာ သတင္းသမားေတြ တစ္ခ်ိန္လုံးေတာင္းဆုိခဲ့တဲ့၊ ေတာင္းဆုိဆဲျဖစ္တဲ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ေနတာေၾကာင့္လည္း အစုိးဌာနဆုိင္ရာမ်ားဟာ လ်င္ျမန္တဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ ေျပာၾကားမႈမ်ားဟာ အမ်ားျပည္သူ သတင္းသိခြင့္အတြက္ အေရးပါတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အစုိးရ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားက သတင္းေတြ လ်င္ျမန္စြာရရွိေရး ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္လုိ႔ သမၼတႀကီး ေျပာၾကားခဲ့တာဟာ အခုမွ မဟုတ္ပါဘူး။ ယခင္ကလည္း ေျပာၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁ ရက္က ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ(ယာယီ) ဥကၠ႒နဲ႔အဖြဲ႕ကုိ ေနျပည္ေတာ္မွာရွိတဲ့ ေတာင္သူပညာေပး ဧက (၅၀၀) စက္မႈလယ္ယာစံျပစိုက္ခင္း အစည္းအေ၀းခန္းမမွာ လက္ခံေတြ႕ဆံုခဲ့စဥ္တုန္းက သမၼတႀကီးက ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားမွ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္

ဒီမုိကေရစီကုိသြားေနတဲ့ ႏုိင္ငံတုိင္းမွာ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြဟာ တာ၀န္ယူျခင္း၊ တာ၀န္ခံျခင္းရွိတဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ေပးမႈေတြကုိ အမ်ားျပည္သူမ်ားသုိ႔ ျဖန္႔ေ၀ေပးဖုိ႔ အစီအမံေတြ အျမဲအားေကာင္းေနေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကေလ့ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဌာနဆုိင္ရာေတြမွာ စနစ္က်တဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္မႈေတြ အားနည္းခဲ့တာေၾကာင့္ လ်င္ျမန္ထိေရာက္တဲ့ သတင္းျပန္ၾကားမႈေတြ ရရွိလာဖုိ႔ဆုိတာ . . . . .

ရရိွေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးသြားမယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ဖူးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိစဥ္က စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ(ယာယီ) တာ၀န္ရွိသူေတြက ၀န္ႀကီးဌာနေတြကုိ သတင္းဆက္သြယ္ ေမးျမန္းမႈမ်ားတြင္ အခက္အခဲေတြရွိေနေၾကာင္း တင္ျပခဲ့ရာ သမၼတက သတင္းမ်ား အျမန္ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္လုိ႔ ျပန္လည္ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၀န္ႀကီးဌာနေတြရဲ႕ သတင္းထုတ္ျပန္မႈ အားနည္းတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သမၼတက ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ ေခါက္႐ုိးက်ဳိးေနခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ဒါေတြကုိ ပေပ်ာက္သြားေအာင္လုပ္ဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ(ယာယီ) ဥကၠ႒ႏွင့္အဖြဲ႕နဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကေတြ႕ဆုံစဥ္ ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လုိ အစီအစဥ္လည္း

ယခုတစ္ႀကိမ္ သမၼတက ေျပာၾကားရာမွာေတာ့ အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီ ထိေရာက္မႈရွိေသာ တုံ႔ျပန္ေျပာၾကားမႈ အစီအစဥ္အသစ္လုိ႔ ေျပာၾကားလာခဲ့တာေၾကာင့္ ဘယ္လုိထူးျခားတဲ့ အစီအစဥ္ျဖစ္မလဲဆုိတာ သတင္းမီဒီယာသမားေတြက စိတ္၀င္စားေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာမီကလည္း သတင္းထုတ္ျပန္ေရးဆုိင္ရာနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ျပန္ႀကားေရး၀န္ႀကီးဌာနတြင္ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္လည္း သတင္းထုတ္ျပန္ေရးဆုိင္ရာ မူ၀ါဒေတြ ဘယ္လုိေျပာင္းလဲလာမလဲဆုိတာ အမ်ားက သိခ်င္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ယခုသတင္းထုတ္ျပန္ေရး အစီအစဥ္သစ္ဆုိတာဟာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ယခင္ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အစိုးရရဲ႕ သတင္းမ်ားကုိ ပုဂၢလိကသုိ႔ေရာင္းခ်ရန္ အစီအစဥ္နဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိသလားဆုိတဲ့ အျမင္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ လက္ရွိအစုိးရ တာ၀န္ယူၿပီးေနာက္ပုိင္း ဌာနဆုိင္ရာေတြမွာ သတင္းရယူၾကရာတြင္ အခ်ိဳ႕ဌာနေတြဟာ သတင္းေျပာၾကားမႈေတြ ယခင္ကထက္ ပုိမ်ားလာေသာ္လည္း ဌာနအမ်ားစုဟာ လက္ရွိမွာ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးကုိ စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ ဌာနအမ်ားစုမွာ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးအဖြဲ႕ မရွိသလုိ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးဆုိင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားဟာလည္း သတ္သတ္မွတ္မွတ္ မရွိၾကေသးပါဘူး။

ကုိယ္တုိင္သိရွိဆုံးျဖတ္ ထုတ္ျပန္္ႏိုင္ျခင္း

ဒီအတြက္ သတင္းေမးျမန္းမႈေတြကုိ အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီ တုံ႔ျပန္ေျပာၾကားႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ ဌာနဆုိင္ရာေတြမွာ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးအတြက္ သတင္းရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကုိ နားလည္သူမ်ားရွိေနဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ အနည္းဆုံးေတာ့ သတင္းကုိ ဘာေၾကာင့္တာ၀န္ခံ ထုတ္ျပန္ေပးဖုိ႔ လုိအပ္သလဲ။ ဘယ္အခ်က္အလက္ေတြဟာ သတင္းအေနနဲ႔ ေျဖၾကားဖုိ႔သင့္ေတာ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြလဲ။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာအထိ ထုတ္ျပန္ေပးဖုိ႔ လုိအပ္သလဲဆုိတဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးဆုိင္ရာ အေျခခံအခ်က္မ်ားကုိ သတင္းထုတ္ျပန္သူအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသူေတြ ကုိယ္တုိင္သိရွိ ဆုံးျဖတ္ထုတ္ျပန္္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္ရွိမွသာ သတင္းေတြဟာ မီဒီယာေတြကတစ္ဆင့္ အမ်ားျပည္သူလက္ထဲကုိ အလ်င္အျမန္ ေရာက္ရွိႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိမဟုတ္ဘဲ မီဒီယာေတြ ေတြ႕ၾကံဳေနရေလ့ရွိတဲ့ အေပၚက ခြင့္ျပဳခ်က္မရလုိ႔ မေျပာႏုိင္ေသးဘူး။ ေျပာလုိက္လုိ႔ တစ္ခုခုျဖစ္ရင္ ဘယ္သူတာ၀န္ခံမွာလဲ။ ဒါေတြ မင္းတုိ႔ သိစရာမလုိပါဘူး။ အမ်ားသက္ဆုိင္တဲ့ ဧရိယာအတြင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း သတင္းယူခြင့္ မျပဳဘူးဆုိေသာ ဌာနဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူအခ်ိဳ႕ရဲ႕ အျပဳအမူ၊ အေလ့အက်င့္ေတြကုိ မျပဳျပင္ႏုိင္ရင္ေတာ့ သတင္းေတြ လ်င္ျမန္စြာရရွိဖုိ႔ ခက္ခဲေနဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သက္ေရာက္မႈ

အထူးသျဖင့္ ဌာနဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူအခ်ဳိ႕ရဲ႕ အျမင္မွာ သတင္းမီဒီယာေတြကုိ သတင္းထုတ္ျပန္တာဟာ ၀ါဒျဖန္႔ဖုိ႔အတြက္ဟု အျမင္ေတြအစား ျပည္သူ႔၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းကုိ လုပ္ေဆာင္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔ ျမင္လာဖုိ႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ျပည္သူ႔ဘ႑ာျဖင့္ ခန္႔အပ္ထားသူေတြဟာ ျပည္သူမ်ားလုိအပ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ ျဖန္႔ေ၀ေပးရမယ့္ တာ၀န္ရွိတယ္ဆုိတာ ဌာနဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္းေတြသိေအာင္ လုပ္ေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီလုိေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔အတြက္ လုပ္ငန္းပုိင္းအရ အေတြ႕အၾကံဳအရွိဆုံးျဖစ္ေသာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္က အေရးႀကီးပါတယ္။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ သတင္းလုပ္ငန္းဆုိင္ရာ အေတြ႕အၾကံဳရွိတဲ့ ဌာနျဖစ္လုိ႔ ဌာနဆုိင္ရာေတြမွာ ကုိယ္တုိင္စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္တဲ့ အရည္အေသြးမီွ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးအဖြဲ႕ေတြ ထြက္ေပၚလာဖုိ႔ ဘယ္လုိအစီအမံေတြ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္သြားႏုိင္မလဲ ဆုိတာက သတင္းလ်င္ျမန္စြာ ထုတ္ျပန္ေရးအတြက္ သက္ေရာက္မႈရွိေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီမုိကေရစီကုိသြားေနတဲ့ ႏုိင္ငံတုိင္းမွာ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြဟာ တာ၀န္ယူျခင္း၊ တာ၀န္ခံျခင္းရွိတဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ေပးမႈေတြကုိ အမ်ားျပည္သူမ်ားသုိ႔ ျဖန္႔ေ၀ေပးဖုိ႔ အစီအမံေတြ အျမဲအားေကာင္းေနေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကေလ့ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဌာနဆုိင္ရာေတြမွာ စနစ္က်တဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္မႈေတြ အားနည္းခဲ့တာေၾကာင့္ လ်င္ျမန္ထိေရာက္တဲ့ သတင္းျပန္ၾကားမႈေတြ ရရွိလာဖုိ႔ဆုိတာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ သူမ်ားအတြက္ စိန္ေခၚမႈတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အထက္မွာဆုိခဲ့သလုိ အရည္အေသြးမီ သတင္းထုတ္ျပန္ေရးအဖြဲ႕ေတြ တည္ေထာင္ႏုိင္ဖုိ႔ အတတ္ပညာပုိင္းဆုိင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈ လုိအပ္ခ်က္နဲ႔ မူ၀ါဒဆုိင္ရာ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ အခ်ိန္တုိအတြင္း ေျဖရွင္းဖုိ႔က အေရးပါပါတယ္။ လက္ရွိအစုိးရရဲ႕ သက္တမ္းငါးႏွစ္ဟာ သုံးႏွစ္ေက်ာ္လာၿပီး သက္တမ္းတစ္ႏွစ္ေက်ာ္သာ က်န္ေတာ့တဲ့အခ်ိန္မွာ အစုိးရက သတင္းထုတ္ျပန္မႈဆုိင္ရာ အေျပာင္းအလဲေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္မလား ဆုိတာကေတာ့ အနာဂတ္ပိတ္ကားေပၚမွာသာ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ၾကမွာျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါတယ္။

Written by: 

သစ္ထြဋ္