Sunday, August 31, 2014

ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္နိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲေျပာႏုိင္ၿပီ




တစ္ခ်ိန္က ကုရာနတၳိ ေဆးမရွိခဲ့ေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ကို လာမည့္ ႏွစ္ပိုင္းမ်ားအတြင္း တိုက္ဖ်က္ ႏိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲတင္းတင္း ေျပာႏုိင္သည့္ အေျခအေန ေရာက္လာၿပီ။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါကို ၂၀၃၀ ခုႏွစ္မွာ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည္ဟု ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ရဲရဲတင္းတင္း ေျပာလိုက္ၿပီ။ ယခင္က ကုရာနတၳိ ေဆးမရွိ၊ ယခုလည္း အျမစ္ျပတ္ ကုစရာ ေဆးမရွိေသး သည့္တိုင္ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည္ဟု ဆိုလိုက္ျခင္းမွာ ယုတၱိမရွိဟု ထင္စရာရွိသည္။ မည္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ ၾကပါမည္နည္း။

၂၀၃၀ မွာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ အျမစ္ ျပတ္ေဆးေပၚၿပီး အားလံုးကို ကုသေပးႏုိင္မည္ဟု မဆိုလို။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိ ေပၚေနၿပီျဖစ္ေသာ ေအအာဗြီကဲ့သို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးျဖင့္ပင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ ကူးစက္သူ မရွိေအာင္ ၂၀၃၀ ခန္႔တြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ ႏုိင္ေတာ႔မည္။ ထိုအခါ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေၾကာင့္ ျဖစ္သည့္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖစ္ပြားသူ ပမာဏကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ေတာ့မည္။ အသစ္ကူးစက္၊ အသစ္ျဖစ္ပြားသူ မရွိေအာင္ ထိန္းႏိုင္ၿပီဆိုလွ်င္ အျမစ္ျပတ္ တိုက္ဖ်က္ႏုိင္ေရး လြန္စြာ နီးစပ္သြားၿပီျဖစ္သည္။ လက္ရွိမွာပင္ ေအအာဗြီေဆးျဖင့္ ကမၻာ တစ္၀န္းမွ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ ခံထားရသူ (၁၃) သန္းေက်ာ္ကို လူ႔သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ ထားႏုိင္ၿပီ။ ေအအာဗြီသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို အေသ မသတ္ႏုိင္ေသာ္လည္း  ခႏၶာကိုယ္ထဲ ၀င္ေနေသာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္၊ ဆက္မပ်ံ႕ပြားႏုိင္ေအာင္ ထိန္းေပးထားသည္။ ထိုသို႔ ထိန္းလိုက္သျဖင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ပိုးသည္ ခႏၶာကိုယ္ ခုခံ အားစနစ္ကို ဒုကၡမေပးႏုိင္ေတာ့။  ထိုအခါ ခုခံ အားက်ဆင္းသည့္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါ အဆင့္သို႔ မေရာက္ရွိေတာ့ဘဲ ပိုးရွိလ်က္ႏွင့္ပင္ သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္သြားသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ပိုးရွိသူ တစ္ဦးထံမွ ထပ္ဆင့္ ကူးစက္ ခံရသည့္ႏႈန္းကို တစ္ေယာက္ထက္ နည္းေအာင္ ႀကိဳးပမ္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္ မွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူ (၁၀) ဦး ရွိသည္ဆိုပါက ထိုလူမ်ားက တစ္ဆင့္ ထပ္ကူးခံရသူ ပမာဏသည္ (၁၀) ဦး ေအာက္သာရွိေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္သြားမည္။ ထိုသို႔ ထိန္းခ်ဳပ္သြားျခင္းျဖင့္ အခ်ိန္တို အတြင္းမွာပင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြျဖင့္ ေနထိုင္ရသူ ပမာဏသည္ က်ၿပီးရင္း က်ဆင္းသြားမည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကို သိပၸံပညာက စေတြ႕သည္မွာ (၃၃)ႏွစ္ ေလာက္သာ ရွိေသးသည္။ ထိုကာလတို အတြင္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကို ႏုိင္နင္းေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ရွိလာသည္မွာ ႀကီးမားေသာ ေအာင္ျမင္မႈ ႀကီးျဖစ္သည္။ သိပၸံ သုေတသန ပိုင္းကလည္း အားေကာင္းသလို၊ ႏုိင္ငံေရးပိုင္း ကလည္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး အားတက္သေရာ ရွိျခင္းေၾကာင့္ ယခုကဲ့သုိ႔ ေအာင္ျမင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ကုလသမဂၢ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး အဖြဲ႕ႀကီး UNAIDS ၏ စာရင္းအရ ၿပီးခဲ့သည့္ တစ္ႏွစ္အတြင္း ကမၻာတစ္၀န္း ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖင့္ လူ (၁ ဒသမ ၅) သန္း ေသဆံုးေၾကာင္း သိရသည္။ ေသဆံုးႏႈန္း အမ်ားဆံုး ျဖစ္ခဲ့ေသာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က (၂ ဒသမ ၄) သန္းထက္ သိသာစြာ ေလ်ာ့က်လာၿပီ ျဖစ္သည္။ ေသဆံုးႏႈန္း ေလ်ာ့က်လာသလို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ ကူးစက္ခံရသူႏႈန္း ကလည္း တစ္ႏွစ္ၿပီး တစ္ႏွစ္ ေလ်ာ့က်လာေနၿပီကို ေတြ႕ရသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ၂၀၃၀ ခုႏွစ္ ေရာက္သည့္အခါ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ အသစ္ကူးစက္မႈ လံုး၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ ရမည္ဟူေသာ ရည္မွန္းခ်က္မွာ အဓိပၸာယ္ရွိ၍ ျဖစ္ႏုိင္ေသာ ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္သည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး လက္နက္ ေကာင္းမ်ား ကို ၿပီးခဲ့သည့္ အပတ္က ၾသစေၾတးလ် ႏုိင္ငံ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့ေသာ “အႀကိမ္ ၂၀ ေျမာက္ ႏုိင္ငံတကာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ အေရး ေဆြးေႏြးပြဲ”တြင္ ႏုိင္ငံတကာမွ ပညာရွင္မ်ား တင္ျပခဲ့ၾက သည္။

ကူးစက္မႈ ဘရိတ္အုပ္
အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားစြာလည္း ရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း အစည္းအေ၀းသို႔ တက္ေရာက္ လာေသာ ေတာင္အာဖရိက “ေအအိုင္ဒီအက္စ္ သုေတသန စင္တာ”မွ စလင္းအဗၺဒူးကာရင္မ္က ေျပာသည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူမ်ားကို ေဆြးေႏြး ပညာေပးျခင္းနည္း၊ ကြန္ဒံုးသံုးျခင္းနည္း၊ ေအအာဗြီကဲ႔သို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးမ်ား ေပးျခင္းနည္းမ်ားသည္ လြန္စြာ ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္လာၿပီ။ ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားထဲမွ ပို၍ ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းကား ေအအာဗြီေဆး ျဖစ္သည္။ ေအအာဗြီသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ပိုးကို သိသိ သာသာ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏုိင္ရာ ထိုသူမွ တစ္ဆင့္ အျခားသူမ်ားသို႔ ကူးႏုိင္ေျခ အလြန္နည္း သြားသည္အထိ ထိန္းခ်ဳပ္ ေပးႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။

ေလ႔လာမႈ တစ္ရပ္အရ ဇနီး ခင္ပြန္း တစ္ဦးဦး၌ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိေနေသာ အိမ္ေထာင္သည္ စံုတြဲမ်ားတြင္ ပိုးရွိသူကို ေအအာဗြီေဆး သံုးေစပါက ကူးစက္မႈ (၉၆) ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ပံုမွန္ ေန႔စဥ္ဘ၀ လူေပါင္းစံုထဲတြင္ ကူးစက္မႈ ေလွ်ာ႔ခ် ေပးႏုိင္စြမ္းကိုလည္း ေလ႔လာမႈ စစ္တမ္း တစ္ရပ္ ျပဳစု ထားသည္။ ေတာင္အာဖရိက ႏိုင္ငံ ကြာဇူလူ-နာတယ္ တကၠသိုလ္က စစ္တမ္း ျပဳစုျခင္း ျဖစ္သည္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ပိုးရွိသူ (၃၀) မွ (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းထိကို ေအအာဗြီေဆး တိုက္ေကၽြးထားႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါမရွိသူမ်ားႏွင့္ ေအအာဗြီေဆး (၁၀) ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ သာတိုက္ေကၽြး ထားႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါမရွိသူမ်ားကို ယွဥ္ၾကည့္သည္။ ထိုအခါ ေအအာဗြီေဆး ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားမ်ား တိုက္ေကၽြး ထားႏုိင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေရာဂါမရွိသူမ်ားသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ ခံရႏုိင္ေျခ (၃၈) ရာခိုင္ႏႈန္းထိ နည္းပါးေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ရွိသူမ်ားကို ေအအာဗြီေဆးျဖင့္ ထိန္းေပးႏိုင္သလို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ ခံရႏုိင္ေျခမ်ားသည့္ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ေသာ လူေကာင္းမ်ား အတြက္လည္း Truvada  ကဲ႔သို႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကာကြယ္ေဆးမ်ား ရွိေသးသည္။ ဆန္ဖရန္စစၥကိုရွိ ကယ္လီဖိုးနီးယား တကၠသိုလ္ မွ ေရာဘတ္ဂရန္႔ သည္ Truvada ေဆးကို အစဦး စမ္းသပ္ တီထြင္သူမ်ားထဲတြင္ ပါ၀င္သည္။ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ အေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ မစၥတာဂရန္႔က ကမၻာ့တိုက္ႀကီး ေလးခုရွိ ေနရာ (၁၁) ေနရာတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ၄င္းတို႔၏ သုေတသနမ်ား အေၾကာင္း ေဆြးေႏြး တင္ျပသြားသည္။
Truvada သည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ မခံရေအာင္ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ကာကြယ္ ေပးႏုိင္ေၾကာင္း မစၥတာဂရန္႔က ေျပာသည္။ ေန႔တိုင္း ေသာက္ဖို႔လည္း မလို။ တစ္ပတ္ ေလးႀကိမ္ ေသာက္လွ်င္ စိတ္ခ်ရသည္။ ေန႔တိုင္း ေဆးေသာက္ဖို႔ ေမ႔တတ္သူမ်ား အတြက္ အဆင္ေျပေစမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ Truvada သည္ ေစ်းႀကီးလြန္း ေနေသးသည္။ ေဆး တစ္လစာကို ေဒၚလာ (၁၃၀၀) ေလာက္ က်သင့္သည္။ ေစ်းႀကီးလြန္းျခင္းက Truvada ၏ တြင္က်ယ္မႈကို အတားအဆီး ျဖစ္ေစလ်က္ ရွိသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လက္နက္ေကာင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိလာၿပီ။ သို႔ေသာ္ Truvada ဥပမာ ကဲ႔သို႔ပင္ ေစ်းႀကီး ေနေသးျခင္းသည္ အတားအဆီး ျဖစ္ေနသည္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး အတြက္ ႏုိင္ငံေရးပိုင္း၏ စိတ္အား ထက္သန္စြာ အားေပးမႈ အရွိန္မေသဖို႔လည္း လိုေသးသည္။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ေသာ ကုလသမဂၢ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္ မ်ားထဲတြင္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရးကို အဓိက လုပ္ငန္းစဥ္ႀကီး တစ္ရပ္အျဖစ္ ထည့္သြင္းခဲ့သျဖင့္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ားသည္လည္း အင္တိုက္ အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ၂၀၁၅ တြင္ သက္တမ္း ကုန္ဆံုးေတာ့မည္။ ၂၀၁၅ လြန္ ရည္မွန္းခ်က္ မူၾကမ္းမ်ားထဲတြင္ကား ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ေရး ကို အဓိက အသားေပး ေဖာ္ျပထားသည္မ်ဳိး မေတြ႕ရေသးရာ ႏုိင္ငံေရးပိုင္းက စိတ္အား ထက္သန္မႈ က်ဆင္းသြားမွာ စိုးရိမ္ရသည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံရၿပီးေနာက္ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် အခ်ိန္တိုအတြင္း ေအအာဗြီေဆး ေသာက္သံုးႏုိင္လွ်င္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဆိုးက်ဳိး ခံစားရမႈ အနည္းဆံုး ျဖစ္မည္ဟု ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီးက ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ မည္သူသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံရၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ဖို႔က မလြယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီး၏ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ကမၻာတစ္၀န္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ပိုးရွိသူ (၃၅) သန္း ရွိသည္။ ၄င္းတို႔ အနက္ (၁၉) သန္းခန္႔ သည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ပိုးရွိေၾကာင္း က်န္းမာေရး အဖြဲ႕မ်ားက ေဖာ္ထုတ္ မွတ္တမ္း တင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရသည္။ ေဖာ္ထုတ္ သိရွိျခင္းမရွိသည့္ အတြက္ ထိုလူမ်ားကို အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ထိန္းေဆးေပးဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ ေသးသလို၊ ထိုသူမ်ားထံ က တစ္ဆင့္ အျခားသူမ်ားထံ မကူးစက္ေအာင္ ပညာေပး ေဆြးေႏြးျခင္း မ်ဳိးလည္း မလုပ္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနသည္။ ထိုလူမ်ား က်န္ရွိေနသမွ် အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔က ခက္ေနဦးမည္ ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံ မစၥစၥပီျပည္နယ္မွ ကေလးငယ္ မိန္းကေလး တစ္ဦးကို ေမြးၿပီးၿပီး ခ်င္းမွာပင္ ေအအာဗြီ ေဆးေပး၍ ကုသခဲ့သည္။ ကေလးငယ္သည္ မိခင္ထံမွ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္ကို (၁၈) လသားအထိ ေအအာဗြီေဆး ေပးကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ထိန္းခ်ဳပ္ ထားႏုိင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မိခင္ျဖစ္သူသည္ ေနရပ္ေျပာင္းသြားရာ ကေလးကိုလည္း ေအအာဗြီေဆး ဆက္တိုက္ ေကၽြးႏုိင္ျခင္းမရွိဘဲ အဆက္ျပတ္ သြားခဲ့သည္။ ကေလးႏွင့္ ျပန္ဆက္သြယ္ ႏိုင္သည့္ အခ်ိန္တြင္ စစ္ေဆးၾကည့္ရာ ကေလးတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး လံုး၀ မရွိေတာ့ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ထိုအတိုင္းမွန္လွ်င္ ကေလး၏ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုလိုက္ႏုိင္ၿပီဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ဆရာ၀န္မ်ားသည္ ကေလးကို ေအအာဗြီေဆး ဆက္မတိုက္ဘဲ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ ေနခဲ့ၾကသည္။ ယခု ဇူလိုင္ လဆန္းပိုင္းတြင္ ကေလးမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ျပန္ေပၚလာသည္။ ေဆးျဖတ္လိုက္ၿပီး (၂၇) လ အၾကာတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ တစ္ေက်ာ့ ျပန္ေပၚလာခဲ့သည္။
ေနာက္ထပ္ တစ္ေယာက္ကား ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ ဘာလင္ၿမိဳ႕မွ တင္မိုသီ ဘေရာင္းျဖစ္သည္။ ဘေရာင္းသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီရွိၿပီး ေသြးကင္ဆာ ဒဏ္လည္း ခံစားေနရသျဖင့္ ေသြးကင္ဆာ ကုထံုးအျဖစ္ ၄င္းကို ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ လဲလွယ္ခဲ့သည္။ ၄င္းထံ လဲလွယ္ ထည့္သြင္းခဲ့ေသာ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီသည္ မ်ဳိးဗီဇအရ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဒဏ္ခံႏုိင္သူ တစ္ဦးထံမွျဖစ္ရာ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ လဲလွယ္ၿပီးေနာက္ ဘေရာင္းတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ပိုးမရွိေတာ့ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ယခုအခ်ိန္ထိ ဘေရာင္းသည္ ပထမဆံုးေသာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကုသ ေပ်ာက္ကင္းသူ အျဖစ္ သတ္မွတ္ ခံထားရသည္။ ဘေရာင္းကို ကုသခဲ့ေသာ နည္းမ်ဳိးသည္ လူတိုင္းကို လုပ္ေပးႏုိင္ေသာ နည္းကား မဟုတ္။

သုေတသနမ်ား က ေ၀ဒနာရွင္ တစ္ဦးခ်င္းစီ ၏ မ်ဳိးဗီဇကို ယူကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဒဏ္ခံႏုိင္သည့္ မ်ဳိးဗီဇမ်ား အျဖစ္ ဓာတ္ခြဲခန္း တြင္ ေျပာင္းလဲ ၿပီးေနာက္ ေ၀ဒနာရွင္ထံ ထည့္သြင္းေပးကာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို တိုက္မည့္ နည္းကိုလည္း စမ္းသပ္ ေနၾကၿပီ။
တစ္နည္း မဟုတ္ တစ္နည္းျဖင့္ေတာ႔ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကို မလႊဲမေသြ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္လာ လိမ့္မည္။ ယခုထိေတာ့ တိုက္႐ိုက္ ကုေဆးမရွိေသး။ သို႔ျဖစ္ရာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ ခံထားရသူမ်ား လက္ရွိမွာ လုပ္ရန္ကား အက်ိန္း ေသဆံုးနည္း ျဖစ္သည့္ ေအအာဗြီေဆး ပံုမွန္ ေသာက္သံုးၾကဖို႔ ျဖစ္သည္။

Credit : The Messenger
Shwe Chitthu - ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္နိုင္ေတာ့မည္ဟု ရဲရဲေျပာႏုိင္ၿပီ

Saturday, August 30, 2014

ကၽြန္ေတာ့္ ဘေလာ့ခ္ေလးကို ဖုန္းထဲထည့္ဖတ္ႏိုင္ပါျပီ


ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးေဆာင္းပါး၊ ဘာသာေရး၊လူမႈေရးေဆာင္းပါးေတြ၊ သတင္းေတြ၊ အခ်က္အျပဳတ္၊ အလွအပ၊ ဖက္ရွင္၊ပညာေရး၊ ကဗ်ာစသျဖင့္မ်ိဳးစံုကို ေန႕စဥ္ တစ္ခုခုတင္ျဖစ္ေနတဲ့ ဘေလာ့ခ္ေလးပါ။ 

သူ႕ကိုေတာ့ ေရႊမင္းသားဆုိတဲ့ နာမည္ေလးေပးျဖစ္ပါတယ္။ လိုဂိုက ပန္းသီးအစိမ္းေရာင္ေလးနဲ႕ပါ။

Application Name – Shwe Min Thar

 
ေက်းဇူးပါခင္ဗ်...လုပ္တတ္သေလာက္ေလး ၾကိဳးစားထားတာပါ။ အားေပးၾကပါဦးေနာ္။


(ကၽြန္ေတာ့္ application ေလးကို ႏွိပ္ျပီးဖြင့္လိုက္လို႕ဘာမွမျမင္ရေသးရင္ ဒါမွမဟုတ္ အသစ္တင္တဲ့ပို႕စ္ကိုျမင္ခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အြန္လိုင္းကိုဖြင့္ Menu Key ေလးကိုႏွိပ္ကာ Update All ဆိုတာေလးကို ထပ္မံေရြးကာ ပို႕စ္ေတြကို ေဒါင္းႏိုင္ပါတယ္လို႕ေနာ္။)


Thursday, August 28, 2014

ရင္သားကို ကိုင္ခြင့္ျပဳျပီး AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး ရန္ပံုေငြအတြက္ အလႈခံခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္အျပာကား မင္းသမီးမ်ား


ရင္သားကို ကိုင္ခြင့္ျပဳျပီး AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး ရန္ပံုေငြအတြက္ အလႈခံခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္အျပာကား မင္းသမီးမ်ား
ဂ်ပန္ အျပာရုပ္ရွင္ဇာတ္ကား သရုပ္ေဆာင္မေလး တစ္သိုက္ဟာ ပရိတ္သတ္ေတြ သူတို႔ရဲ႕ ရင္သားေတြကို ကိုင္တြယ္ခြင့္ျပဳမယ့္ ၂၄ နာရီၾကာ အလႈခံမႈကို ျပဳလုပ္ဖို႔ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။

အျပာကားမင္းသမီး ၉ ဦးက ရုပ္ျမင္သံၾကားမွာ တိုက္ရိုက္ျပသမယ့္ ‘Stop! AIDS’ လူပ္ရွားမႈနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး သူတို႔ရဲ႕ စိတ္လႈပ္ရွားမႈကိုေတြကို မနည္းထိန္းထားရတာျဖစ္ပါတယ္လို႔ ဌာေနမီဒီယာေတြကိုေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေက်းဇူးျပဳျပီး ညင္သာၾကပါလို႔ေတာ့ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။

‘ကြ်န္မရဲ႕ ရင္သားေတြကို လူေတြ ပြတ္သပ္ကိုင္တြယ္ၾကမွာကိုေတြးျပီး ေပ်ာ္ေနပါတယ္’ လို႔ Rina Serina က Tokyo Sports ကိုေျပာပါတယ္။ ‘ဒါေပမယ့္ ရွင္တို႔ေက်းဇူးျပဳျပီး ညင္သာမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္မ အရမ္းေပ်ာ္ရႊင္ရမွာပါ’ လို႔ေျပာပါတယ္။ ‘ကြ်န္မရဲ႕ရင္သားေတြက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အက်ိဳးျပဳႏိုင္တယ္လို႔ ကြ်န္မ ဘယ္တုန္းကမွ မေတြးမိခဲ့ဘူး’ လို႔ Serina ကေျပာပါတယ္။ သူနဲ႔လုပ္ငန္းတူ သရုပ္ေဆာင္ Iku Sakuragi ကေတာ့ သူမရဲ႕ ရင္သားေတြ လက္ေပါင္းရာေက်ာ္နဲ႔ အကိုင္အတြယ္ခံရမွာကို စိတ္ပူပန္ပံု မရပါဘူး။ ‘ဒါက အလႈအတန္း အတြက္ပါ။ ညွစ္ပါ၊ ပိုက္ဆံလႈပါ။ ေပ်ာ္ၾကရေအာင္’ လို႔  Iku ကေျပာပါတယ္။

ဒါဟာေကာင္းမြန္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ရန္ပံုေငြတစ္ခု မတည္ဖို႔အတြက္ ေအာင္ျမင္မွာေသခ်ာတဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ထဲကစတင္ျပီး ၁၂ ၾကိမ္ေျမာက္ျဖစ္သြားတဲ့ ဒီလႈပ္ရွားမႈမွာ အလွဴလုပ္သူေတြက AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး လႈပ္ရွားမႈကို ေငြလႈရတာျဖစ္ျပီး ရုပ္သံမွာျပသမွာျဖစ္ပါတယ္။

Ref: barstoolsports.com
Trend Myanmar - ရင္သားကို ကိုင္ခြင့္ျပဳျပီး AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး ရန္ပံုေငြအတြက္ အလႈခံခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္အျပာကား မင္းသမီးမ်ား

မႏၲေလးတြင္ ART ေဆးဝါးယူသူ ယမန္ႏွစ္ထက္ ျမင့္တက္

မႏၲေလးတိုင္းတြင္ HIV ကူးစက္ခံ ေဝဒနာရွင္မ်ားကို ART ေဆးဝါးေပးရမႈမွာ ယခင္ႏွစ္ထက္ လူနာဦးေရ ၅၀၀ နီးပါး ျမင့္တက္ခဲ့ေၾကာင္း မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ကာလသားေရာဂါ ခုခံကာကြယ္ တိုက္ဖ်က္ေရးဌာန တာဝန္ခံ ေဒါက္တာေက်ာ္စိုးက ေျပာၾကားသည္။

“၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအထိ ေပးရတဲ့ လူနာဦးေရက ၈၉၉၆ ဦးပဲ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ဒီႏွစ္ ဇူလိုင္လကုန္အထိ စာရင္းၾကည့္ေတာ့ ၉၄၄၅ အထိရွိလာတယ္။ တစ္ႏွစ္အတြင္း လူနာ ၅၀၀ ေလာက္ ျမင့္တက္လာတဲ့အတြက္ သတိထားရမယ့္ အေျခအေနပဲ” ဟု ယင္းဆရာဝန္က ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။

အဆိုပါ ကာလသားေရာဂါမွာ လိင္တူခ်စ္သူမ်ားမွတစ္ဆင့္ အမ်ားဆုံး ကူးစက္ျခင္းျဖစ္ရာ ယင္းကဲ့သို႔ ကူးစက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ ယခုႏွစ္မွစတင္၍ ေတာင္ျပဳန္းပြဲေတာ္ ကာလအတြင္း လိင္တူခ်စ္သူခ်င္း ေဆြးေႏြးဖလွယ္ျခင္းကို ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ အုပ္စုဖြဲ႕ ျပဳလုပ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း ေဒါက္တာေက်ာ္စိုးက ရွင္းျပသည္။

ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအထိ HIV ပိုး ကူးဆက္ခံရသည္ဟု ယူဆရသည့္ သံသယအဆင့္ရွိသူ ၃၅ ဦး ေတြ႕ရွိရၿပီး ေဆး႐ုံသို႔ လာေရာက္ ေဆြးေႏြးသူမွာ တစ္ရက္လွ်င္ ပ်မ္းမွ် ငါးဦးႏႈန္းသာ ရွိေၾကာင္း မႏၲေလး အေထြေထြ ေရာဂါကုေဆး႐ုံ၊ ကာလသား ေရာဂါဌာန တာဝန္က် ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ခုခံအားက်ဆင္းမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးဌာန အေနႏွင့္ HIV/AIDS ေရာဂါ ကူးစက္မႈႏႈန္း က်ဆင္းေစႏိုင္ရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပရွိ NGO၊ INGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ပညာေပး ေဟာေျပာျခင္း၊ စည္း႐ုံးျခင္းမ်ားကို လစဥ္နယ္လွည့္ ျပဳလုပ္ေပးလ်က္ ရွိေၾကာင္း အဆိုပါဌာန မွတ္မ်ားအရ သိရွိရသည္။

သန္းေဖသား (မႏၲေလး၊ ၾသဂုတ္၂၆)
The Voice Myanmar - မႏၲေလးတြင္ ART ေဆးဝါးယူသူ ယမန္ႏွစ္ထက္ ျမင့္တက္

Wednesday, August 27, 2014

အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားဆုံး ရင္သားကင္ဆာအေၾကာင္း သိထားသင့္သည္မ်ား




ျမန္မာ့ HIV

  • ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ UNAIDS စာရင္းအရ ျမန္မာျပည္မွာ HIV ကူးစက္မႈ ၁.၃% (လူေပါင္း ၂ဝဝ,ဝဝဝ ကေန ၅၇ဝ,ဝဝဝ) ရွိတယ္။

• ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာျပည္မွာ MSF ဟာ Antiretroviral Therapy (ART) ေဆး အဓိကေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္လာတယ္။ ART ေဆး လူေပါင္း ၇ဝ,ဝဝဝ ရသင့္တာမွာ လူနာေပါင္း ၁၁,ဝဝဝ သာေဆးရေနၾကတယ္။ ေဆးလိုသူေတြရဲ႕ ၂ဝ% ထက္နည္းျပီးသာ ART ေဆးရေနၾကတယ္။


• လိက္ကတဆင့္ ကူးစက္မႈက အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ တရားဥပေဒအရ လိင္နဲ႔ အသက္ေမြးမႈဟာ ရာဇဝတ္မႈျဖစ္တယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ တခုတည္းမွာ လိင္လုပ္ငန္း ဖြင့္ထားတဲ့ ေနရာေပါင္း ၁ဝဝဝဝ ေက်ာ္ ရွိတယ္။ လုပ္ကိုင္ေနသူေတြနဲ႔ လာေရာက္သူေတြထဲက ၇ဝ-၉ဝ% မွာ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ရွိေနၾကတယ္။ HIV စမ္းသပ္မႈလုပ္ထားသူ ၂၅% ထက္နည္းတယ္။


HIV and ART in Manipur အိမ္နီးခ်င္းျပည္နယ္က HIV သတင္း
• ျမန္မာျပည္နဲ႔ ဆက္ေနတဲ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ မဏိပူျပည္နယ္မွာ HIV ပိုးကူးစက္ခံထားရသူေပါင္း ၄၃ဝဝဝ ကေန ၄၄ဝဝဝ အထိရွိတယ္။
• မဏိပူျပည္နယ္မွာ လူဦးေရ ၂႕၇ သန္းရွိတယ္။ HIV ကူးစက္မႈ ဝ႕၁၆% ရွိတယ္။
• ART ေဆးရေနသူေပါင္း ၂၂ဝဝဝ ရွိတယ္။ ART ေဆးရရွိမႈ ၅ဝ% ရွိတယ္။
• HIV ပိုးရွိေနသူေတြထဲက CD4 count is 500 ထက္နည္းသူေတြကို ေဆးေပးတယ္။ အဲဒါဟာ WHO 2013 guidelines အရျဖစ္တယ္။
• ART ေဆးရေနသူေတြထဲမွာ ျမန္မာျပည္က လူနာေတြလဲပါတယ္။
CD4 counts
• CD4 counts ကို WHO ကေန မခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ အတြက္ အဲလို ၅ဝဝ လို႔ သတ္မွတ္တာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လူမႈက်န္းမာေရး လမ္းညႊန္အရ CD4 count ၂ဝဝ ရွိရင္ ေဆးေပးတာလဲရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ ဆရာဝန္ေတြက ၃၅ဝ ကေန ၅ဝဝ ရွိရင္ေဆးေပးတာလဲ ရွိတယ္။
• ၂ဝဝ ထက္နည္းလာရင္ Pneumocystis pneumonia (PCP) ေခၚတဲ့ အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ကူးစက္တဲ့ေရာဂါ ဝင္လာႏိုင္တယ္။
• ၇၅ ထက္နည္းလာရင္ Mycobacterium avium complex (MAC) ေခၚတဲ့ အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ကူးစက္တဲ့ေရာဂါ ဝင္လာႏိုင္တယ္။
• ပံုမွန္ CD4 count ၅ဝဝ ကေန ၁,၅ဝဝ ရွိတယ္။ ေဆးထိေရာက္မႈရွိရင္ CD4 အေရအတြက္ တက္လာမယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၂ဝ-၈-၂ဝ၁၄)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ - ျမန္မာ့ HIV


အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားဆုံး ရင္သားကင္ဆာအေၾကာင္း သိထားသင့္သည္မ်ား

အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ အျဖစ္ အမ်ားဆံုးေသာ ကင္ဆာေတြထဲက တစ္ခုကေတာ့ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ေဆာလ်င္စြာ သိရိွရန္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ထိေရာက္တဲ့ ကုသမႈေတြဟာလည္း အလြန္အေရးႀကီးလွပါတယ္။ ရင္သား ကင္ဆာဟာဆိုရင္ ေဆာလ်င္စြာ သိရွိပါက ေပ်ာက္ ကင္းေအာင္ ကုသႏုိင္ ေသာ ကင္ဆာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရင္သားကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြ သိထားသင့္တာ ေလးေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ရင္သားကင္ဆာဆုိသည္မွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ရင္သားကို ႏို႔ထုတ္လုပ္ေပးေသာ အက်ိတ္ႏို႔သယ္ ေဆာင္ေပးေသာျပြန္၊ ျပြန္ႏွင့္အက်ိတ္ကို ေထာက္ပံ့ေပးေသာ အဆီ တစ္သွ်ဴး တုိ႔ျဖင့္ ဖဲြ႕စည္းထားပါသည္။ ရင္သား အတြင္းရိွ ထုိဆဲလ္မ်ား အလြန္လ်င္ ျမန္စြာ ႀကီးထြားလာေသာအခါ ရင္သား ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားလာရသည္။ ျပြန္ အတြင္း ၌သာျဖစ္ တည္ေသာ ကင္ဆာကို ရင္သားျပင္ပ တစ္သွ်ဴးမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ ႏွံ႔ျခင္းမရိွေသးေသာ ကင္ဆာအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္၍ ထုိအဆင့္ကို ေဆာလ်င္စြာ ရွာေဖြ သိရိွပါက ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ပါသည္။ ျပြန္ႏွင့္ အကိ်တ္ အျပင္ပတ္လည္ရိွ ရင္သားတစ္သွ်ဴးတြင္ ျဖစ္တည္ေနေသာ ကင္ဆာသည္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနေသာ ကင္ဆာအဆင့္တြင္ ပါဝင္၍ အခ်ိ န္ၾကာျမင့္သည္ႏွင့္အမွ် ကင္ဆာသည္ ခႏၶာကိုယ္၏ အျခား အစိတ္အပိုင္းမ်ားႏွင့္ ျပန္ရည္ေၾကာ အက်ိတ္မ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ႏုိင္ပါသည္။

ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခရိွသူမ်ားမွာ
- အသက္ ၄ဝ ႏွင့္ အထက္ရိွ အမ်ဳိး သမီးမ်ား
- မိခင္ သုိ႔မဟုတ္ အစ္မတြင္ ရင္သား ကင္ဆာျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ရာဇဝင္ရိွျခင္း
- မိခင္ကိုယ္တုိင္တြင္ရင္သားတြင္ျဖစ္ ေသာ အျခားေရာဂါမ်ားႏွင့္ရင္သား ကင္ဆာျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ရာဇဝင္ရိွျခင္း
- အလြန္ေဆာလ်င္စြာ အပ်ဳိေဖာ္ဝင္ ျခင္းႏွင့္ အလြန္ေနာက္က်စြာ ေသြးဆံုး ျခင္း
- သားသမီးမရိွျခင္း (သို႔မဟုတ္)အသက္ ၃ဝ ႏွစ္ေက်ာ္မွ ပထမဦးဆံုး ကေလးရရိွျခင္း
- မိမိကိုယ္ကုိယ္ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ ေျခရိွသူဟုယူဆသူမ်ားသည္ ဆရာဝန္ ႏွင့္ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္သင့္ပါသည္။

ရင္သားကင္ဆာ၏ လကၡဏာမ်ား
- ရင္သားကင္ဆာ၏ အေစာပိုင္း အဆင့္တြင္ နာက်င္မႈ သို႔မဟုတ္ မည္ သည့္လကၡဏာမွ မခံစားရပါ။ ရင္သား ကင္ဆာတြင္ ေအာက္ပါေရာဂါ လကၡဏာမ်ား ေတြ႕ရိွရတတ္ သည္။ရင္သားအနီးတစ္ဝုိက္ သုိ႔မဟုတ္ ခ်ဳိင္းေအာက္တြင္ အက်ိတ္အဖု စမ္းမိ ျခင္း သို႔မဟုတ္ ရင္သား၏ အေပၚယံ အေရ ျပားထူလာျခင္း
- ရင္သားအရြယ္အစားႏွင့္ ပံုသဏၭာန္ ေျပာင္းလဲျခင္း
- ႏို႔သီးေခါင္းမွ ေသြး သုိ႔မဟုတ္ ပံုမွန္ မဟုတ္ေသာ အရည္မ်ားထြက္ျခင္း
- ရင္သားအေပၚယံ အေရျပားခ်ဳိင့္ဝင္ ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ မညီမညာတြန္႔လိမ္ျခင္း
- ႏို႔သီးေခါင္းယားယံျခင္း
- ရင္သားႏို႔သီးေခါင္း သို႔မဟုတ္ ႏို႔သီး ေခါင္း အရင္းတြင္ နီရဲေရာင္ရမ္းျခင္း
- မၾကာေသးခင္ ကာလအေတာ အတြင္း ႏို႔သီးေခါင္းခ်ဳိင့္ဝင္ျခင္းရင္သားကင္ဆာကိုကာကြယ္ျခင္း
- က်န္းမာေသာ ဘဝေနထိုင္မႈျဖင့္ ေန ထိုင္၍ က်န္းမာသင့္ေတာ္ေသာ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္ကို ထိန္းသိမ္းျခင္း (အရက္ ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ရန္)
- ေဟာ္မုန္းပါဝင္ေသာ ေဆးကို ၾကာ ရွည္စြာေသာက္သံုးျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ ျခင္း
- ရင္သားကို မိမိဘာသာ စမ္းသပ္ ၾကည့္ျခင္း
- အေရးအႀကီးဆံုးအေနျဖင့္ ရင္သား ဓာတ္မွန္႐ုိက္၍ ပံုမွန္စစ္ေဆးျခင္း

ရင္သားကင္ဆာကို ရွာေဖြစစ္ေဆးျခင္း
ရင္သားကင္ဆာ၏ အေစာပုိင္း အဆင့္တြင္ မည္သည့္လကၡဏာမွ မခံစားရသည့္အတြက္ ရင္သားကင္ဆာ ကို ေဆာလ်င္စြာ ရွာေဖြေတြ႕ရိွႏိုင္ရန္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ ရင္သားကင္ ဆာကို (၁) စမ္းသပ္ျခင္းႏွင့္ (၂)ရင္သား ဓာတ္မွန္႐ိုက္ျခင္းျဖင့္ သိရိွႏုိင္သည္။ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေသာ အက်ိတ္ ဖုသည္အရည္အိတ္ သုိ႔မဟုတ္ အခဲလံုး ခဲြျခားႏုိင္ရန္ ရင္သားဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ ျခင္းအျပင္ အာထရာေဆာင္း႐ုိက္ျခင္း ကိုလည္းျပဳလုပ္ေလ့ရိွသည္။ အထက္ပါ စစ္ေဆးခ်က္မ်ားတြင္ သံသယျဖစ္စရာ အေျဖမ်ားေ တြ႕ ရိွပါက ထုိအက်ိတ္ဖုကို အသားစယူ၍ အတည္ျပဳႏုိင္ပါသည္။ အသားစယူျခင္းသည္သာလွ်င္ ထို အက်ိတ္ဖုသည္ ကင္ဆာျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳႏုိင္ေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ သည္။

ရင္သားကင္ဆာကို ကုသႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား
ခဲြစိတ္ကုသျခင္း၊ ကင္ဆာျဖစ္ေန ေသာ တစ္သွ်ဴးမ်ားကုိသာ ခဲြထုတ္ျခင္း၊ ရင္သားတစ္ခုလံုး ခဲြထုတ္ျခင္း၊ ဓာတ္ ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ကုသျခင္း၊ ကင္ဆာ ေဆးသြင္း ကုသျခင္း၊ ေဟာ္မုန္း ပါဝင္ေသာေဆးမ်ားျဖင့္ကုသျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။အထက္ပါအခ်က္အလက္မ်ား က ိုMascots Healthcare မွ ကူညီ ေျဖဆုိေပးထားပါသည္။