AIDS ရဲ႕ ဂယက္ (၁)

AIDS ဟာ ေရာဂါတစ္ခု အေနနဲ႔ ဒီေရသဖြယ္ ျပန္႔ပြားလာခဲ့ၿပီး လူမႈေရး အပိုင္းမွာလည္း ေတြးေခၚမႈနဲ႔ စိတ္ဓာတ္ကို ထိခိုက္မဂရွိခဲ့တယ္ ဆိုတာ သိရပါၿပီ။ ဒါပေမယ့္ ဒါေလာက္နဲ႔ AIDS ရဲ႕ လႈိင္းဂယက္ဟာ မဆံုးေသးဘူး။ ကမၻာေပၚရွိ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ လူေနမႈ စနစ္တစ္တခုလံုးကုိ အဘက္ဘက္က ထိေနၿပီဆိုတာ တျဖည္းျဖည္း သိလာရတယ္။ တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ ႀကီးမားက်ယ္ဝန္းလာတဲ့ ဝဲၾသဃစက္ဝိုင္းလို အရွိန္မသတ္ဘဲ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ေလ သူမွ တစ္ဆင့္ ထုတ္ေပးလုိက္တဲ့ ျပႆနာေတြက ႀကီးထြားေလ ျဖစ္ေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ AIDS ဟာ လူသားေတြရဲ႕ အနာဂတ္ကို ဓားျပတိုက္ ယူလိုက္တဲ့ ေရာဂါလို႔ ေခၚရမွာ ျဖစ္ေနၿပီ။

 

AIDS ရဲ႕ ဂယက္ေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြထဲမွာ ပထမဦးဆံုး တတ္လာတဲ့ ကိစၥကေတာ့ “AIDS ဘယ္က စသလဲ” ဆိုတာပဲ ဖစ္တယ္။ အရင္ မျဖစ္ဘူးေသးတဲ့ ေရာဂါတစ္ခု ေပၚေပါက္လာရင္ ဒီေရာဂါရဲ႕ ဒဏ္ခ်က္ကုိ သက္သာေအာင္ လုပ္ရာမွာေရာ၊ ေရာဂါ ကာကြယ္ေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြမွာေရာ ဒီေရာဂါ အစေဖာ္ထုတ္ေရး ကိစၥဟာ သိပ္အေရးႀကီးတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ AIDS မွာ ေလာေလာဆယ္ တကယ္စူးစိုက္ၿပီး လုပ္ရမွာကေတာ့ ေရာဂါ မျပန္႔ပြားေရးပါ။ ဒါေပမယ့္ AIDS အစရွာတဲ့ ကိစၥက မထင္မွတ္ဘဲ အျငင္းပြားရတဲ့ အေရးအခင္း ျဖစ္လာရတယ္။

အေၾကာင္းကေတာ့ “သူ႕ေၾကာင့္” “ငါ့ေၾကာင့္” ဆိုၿပီး အျပစ္ဖို႔ ခ်င္တဲ့ သေဘာေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး သေဘာေတြ ေရာလာတာေၾကာင့္ပဲ။ ဘယ္တုိင္းျပည္ ဘယ္လူမ်ဳိးေတြက စၿပီး ကမၻာႀကီးကို ဒီေရာဂါ အေမြဆိုးႀကီး ေပးခဲ့သလဲဆိုတဲ့ ျပႆနာ တက္ခဲ့တယ္။ AIDS ေရာဂါရဲ႕ သမုိငး္ကုိ ၾကည့္ရင္ ဒီစိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအေၾကာင္း ေတြေၾကာင့္ ျပႆနာဟာ အခုထိ ခက္ခဲနက္နဲၿပီး ကိုင္တြယ္ရ ခ်က္ေနေအာင္ ဖန္တီးေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါကေတာ့ လူေတြဟာ AIDS နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ပထမ မရွိဘူးလို႔ ျပင္းကြယ္လုိက္တယ္။

ျငင္းလုိ႔မရေလာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဘယ္သူဘယ္ဝါေၾကာင့္ဆိုၿပီး အျပစ္ဖို႔လို႔ရမယ့္ အုပ္စုအေပၚ အျပစ္တင္လိုက္ၿပီး ဘာဃာတေတြ ထားလာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အာရွႏုိင္ငံသားေတြက အေနာက္ႏုိင္ငံသား (ကမၻာလွည့္ခရီးသည္) ေတြေၾကာင့္လို႔ ဆိုတယ္။ ဥေရာပမွာေတာ့ အာဖရိကက လူေတြရဲ႕ အျပစ္တဲ့၊ ေနာက္ ျပည့္တန္ဆာေတြ၊ ေဂးေတြ စသည္ျဖင့္ အေပၚပံုခ်ၾကတယ္။ တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးေတာင္ ထိပါးလာတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံေတြက AIDS ေဆးစစ္ၿပီး မရွိဘူးလို႔ ျပႏုိင္မွ သူတို႔ႏုိင္ငံကုိ ဝင္ႏုိင္မယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း တာတိုအျမင္နဲ႔ တဇြတ္ထိုးေျပာဆို အၾကံျပဳတာေတြ ရွိတယ္။

ဥပမာ AIDS ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး မရွိေၾကာင္း လက္မွတ္ လူေတြ ကိုင္ေဆာင္ရမယ္၊ AIDS ပိုးရွိေနသူေတြကုိ ေဆးမင္ေၾကာင္ထုိးၿပီး အမွတ္တံဆိပ္ ခတ္ႏွိပ္ ထားရမယ္။ AIDS ပိုးရွိသူဟာ အိမ္ေထာင္မျပဳရ၊ အလုပ္မလုပ္ရ၊ ခရီးသြားျခင္း မျပဳရလုိ႔ ဥပေဒနဲ႔ တားမယ္ စသည္ျဖင့္ ျဖစ္လာၾကတယ္။ ဒါေတြက လက္ေတြ႕ရဲ႕ အျပင္ဘက္ ဟုိဘက္အစြန္း ေရာက္ေနတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြဆိုေတာ့ ဘယ္လုပ္လို႔ ရမွာလဲ။ တကယ္ ထိေရာက္မႈလည္း မရွိႏုိင္ဘူးဆိုတာ AIDS အေၾကာင္း အစစ္အမွန္ သိၿပီးလူေတြ အတြက္ေတာ့ ရွင္းေနတာပဲ။ ဆစ္ဖလစ္တုန္းကလည္း ဒါမ်ိဳး ႀကံဳခဲ့ဖူးပါၿပီ။

AIDS ေရာဂါ အစရွာပံုေတာ္ကို ဆက္ၾကရရင္ စာေတြ႕သေဘာနဲ႔ ေျပာရင္ေတာ့ ေရာဂါ အရင္းခံအစကို ရွာမယ္ဆိုရင္ ပထမဦးဆံုးေသာ လူနာ ဘယ္မွာလဲဆိုတာ ရွာလို႔ ရရမယ္။ ဒါက စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႔ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေကာက္ၿပီး တစ္ဆင့္စီ တစ္ဆင့္စီ တစ္လွမ္းခ်င္း ေနာက္ျပန္ဆုတ္ၿပီး ရွာရမွာ။ ေရာဂါက ဘယ္လို ကူးစက္တယ္ဆိုတာကို သိရင္ ဒီလို လုပ္လို႔ ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ သိပ္မလြယ္ဘူး။ ဒီလုိ AIDS ေရာဂါကို ရွာဖို႔လုပ္ရာမွာ ပထမဦးဆံုး ကသိကေအာက္ ျဖစ္သြားရတဲ့ ကိစၥကေတာ့ အေမရိကန္ရွိ CDC ေခၚ ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဗဟုိဌာနက ထုတ္တဲ့ ေၾကာညာခ်က္တစ္ခုထဲမွာ ေဟတီကြ်န္းသားေတြကုိ စြပ္စြဲ အျပစ္ဖို႔ေနပံု ရေနတယ္။ အဲဒီ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္မွာ လူ ၁၀၀ ေလာက္ ေသျပီး လူ ၂၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ေရာဂါ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါအသစ္အဆန္း AIDS ေပၚေနတဲ့ အထဲမွာ ေဟတီကြ်န္းသား ၃၄ ဦးမွာ ဒီေရာဂါေတြ႕ထားတယ္။

သူတို႔ဟာလည္း အျခားေရာဂါေတြ႕ထားတဲ့ လူနာေတြလို “ေဂး” မဟုတ္ၾကဘူး။ မူးယစ္ေဆးလည္း မထိုးလို႔ဆိုေတာ့ ဒီေဟတီႏိုင္ငံသားေတြ ကမ်ား ေရာဂါစတာလားဆိုတဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ဳိး ပါေနတယ္။ ၁၉၈၃ မွ ဒါဟာ မဟုတ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ေဟတီက ဆရာဝန္ေတြက ေစာဒက တက္ၾကတယ္။ ဒီအခ်ိန္က AIDS ေရာဂါ ရွိေနသူေပါင္းရဲ႕ ၆% ေလာက္သာ ေဟတီကြ်န္းသားေတြ ျဖစ္ေနတာ။ ဒါေတာ့ ဘယ္အုပ္စုကမဆို ဒီေလာက္နည္းတဲ့ ရာႏႈန္းေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္တာပဲ။ ဘာေၾကာင့္ ေဟတီကြ်န္းသားေတြကုိမွ ကြက္ၿပီး မီးေမာင္း ထိုးျပေနၾကတာလဲ။ ေဟတီလူနာေတြဟာ သူတို႔ “ေဂး” ျဖစ္ၾကတယ္။ မူးယစ္ေဆး ထိုးတယ္ဆိုတာကို လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ မေျပာတတ္ၾကဘူး။ ဒါကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ စရုိက္ပဲ။

ဒီေတာ့ သုေတသီေတြက ဒီလိုေနရာမ်ဳိးမွာ လူေတြဓေလ့အေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းနားလည္ၿပီး ဒီလို အရာမ်ဳိး ေမးတဲ့ေနရာမွာ သိမ္ေမြ႕ႏူးညံ့စြာ ဌာေနစရုိက္နဲ႔ ေဘာင္ဝင္စြာ ကိုင္တြယ္ ဆက္ဆံၿပီး အေျဖမွန္ရေအာင္ လုပ္ဖို႔ လုိတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ေမလ ၁၉၈၅ မွာေတာ့ CDC က ေဟတီသားေတြကုိ AIDS အထူးတလည္ပိုျဖစ္တဲ့ အုပ္စုအျဖစ္မွ ပယ္ဖ်က္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အျခားသူေတြထက္ AIDS အႏၱရာယ္ ပိုရွိတယ္လို႔ မယူဆႏိုင္ဘူးလို႔ CDC က ျပန္ျပင္ၿပီး ေျပာရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအတြင္းမွာေတာ့ ဒဏ္ခတ္ျခင္းေတာ့ ခံလိုက္ရၿပီ။

AIDS Discrimination Unit New York City Commission on Human Rights “နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ လူမႈေရး၊ အခြင့္အေရး ေကာမရွင္ AIDS ေရာဂါေၾကာင့္ လူလူခ်င္း ခြဲျခားမႈယူနစ္” မွ ေဖာ္ျပခ်က္အရ - ေဟတီကေလးေတြဟာ ေက်ာင္းမွာ အရုိက္အႏွက္ ခံရတယ္။ ေဟတီဆိုင္ပိုင္ရွင္ေတြဟာ အေရာင္းအဝယ္မျဖစ္လုိ႔ အရင္းေတြ ဆံုးၿပီး မြဲကုန္ၾကတယ္။ ေဟတီမိသားစုေတြကိုလည္း အိမ္ရွင္ေတြက ႏွင္ခ်ၾကတယ္တဲ့။ ဒီလုိပဲ ေနာက္ နာမည္ ပ်က္ခံရတာကေတာ့ အာဖရိက ျဖစ္တယ္။

၂ ေနရာစလံုးဟာ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ေဟတီကြ်န္းသားအမႈအခင္း အေမရိကန္မွာ ျဖစ္ရတဲ့ အခ်ိန္ေလာက္မွာပဲ ဘယ္(လ)ဂ်ီယံနဲ႔ ျပင္သစ္ ဆရာဝန္ေတြကလည္း ဒီလိုလကၡဏာမ်ိဳးနဲ႔ အာဖရိကတုိက္သား လူနာေတြကုိ ေတြ႕ေနၾကတယ္။ သူတို႔တေတြက ဘယ္(လ)ဂ်ီယံနဲ႔ ျပင္သစ္ကို ေရာဂါ လာကုၾကသူေတြပါ။ ဒီေတာ့ ဆရာဝန္ေတြက ဒီေရာဂါဟာ အာဖရိကမွာ ရွိေနၿပီး လူေတြမသိျဖစ္ေနတာမ်ားလားလို႔ သံသယ ျဖစ္စျပဳတယ္။ ဒါလည္း အရင္ကဒီလိုပဲ ျဖစ္ခဲ့ၾကတာေတြလည္း ရွိခဲ့တာကိုး။ အပူပိုင္းဖံုေရာဂါ ေတြဟာ အပူပိုင္းကေန ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံေတါကုိ ကူးသြားတဲ့ သာဓကေတြက က်န္းမာေရး ေလာကသမုိင္းမွာ ရွိခဲ့တယ္။

ဒီလုိ ဆရာဝန္ေတြ ထင္ေယာင္ေယာင္ ရွိေနတာကို ထံုးစံအတိုင္း AIDS ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အသစ္အဆန္း သတင္း ငတ္ေနၾကသူ စာနယ္ဇင္း သမားေတြက ေရးႀကီးခြင့္က်ယ္ သတင္း တစ္ခုအျဖစ္နဲ႔ ထည့္လုိက္ေတာ့ ျပႆနာ တက္စရာ ျဖစ္လာတာေပါ့။ ေနာက္တစ္ခါပိုၿပီး အထင္မွားစရာ ျဖစ္လာတာကေတာ့ AIDS ေရာဂါပိုး ေသြးစစ္သုေတသနက ေတြ႕ရွိခ်က္ပဲ။ အဲဒီ အခ်ိန္ေလာက္မွာ AIDS ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ရွိ-မရွိ စစ္လို႔ရလာတယ္။ ဒီလို စစ္တဲ့အထဲမွာ အာဖရိကက အရင္အျခား သုေတသနေတြအတြက္ ထုတ္ယူထားတဲ့ ေသြးနမူနာ အေဟာင္းေတြယူၿပီး AIDS ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး စစ္ၾကည့္တယ္။

(အထက္မွာ ေဖာ္ျပၿပီးအတိုင္း ဗိုင္းရပ္စ္ကို စစ္လုိ႔ရတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ကိုယ္တြင္းျဖစ္လာတဲ့ ပဋိပစၥည္းကို ရွာလို႔ရတာ။) ဒီေသြးနမူနာေတြဟာ ကင္ညာ ယူဂန္ဒါ တို႔မွာ ၁၉၆၀ နဲ႔ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ ရထားတဲ့ ေသြးေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီအထဲက ရာႏႈန္းေတာ္ေတာ္ မ်ားမာ်းမွာ ေတြ႕ေနပါေလေရာ တခ်ိဳ႕မွာဆိုရင္ ၅၀%-၆၀% ေတာင္ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီေတာ့ AIDS ဟာ အာဖရိကမွာ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ရွိေနတာ ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ကတည္းကပဲလုိ႔ ထင္ၾကတာေပါ့။

ဒါေၾကာင့္ AIDS ဟာ အာဖရိကမွာ အရင္ျဖစ္ၿပီး အေမရိကကို ေနာက္မွ ကူးတာျဖစ္ရမယ္လို႔ ထင္ၾကတယ္။ AIDS ဗိုင္းရပ္စ္ကုိ ရွာေတြ႕သူ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Dr. Robert Gallo ကေတာင္ “AIDS ဗိုင္းရပ္စ္ဟာ အာဖရိက အလယ္ပိုင္းမွာရွိေနတာ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာသြားျပီလုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ယံုတယ္” လုိ႔ ဆိုတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီစစ္နည္းေတြဟာ ေပၚစအသစ္ဆိုေတာ့ သိပ္ၿပီး ပီပီျပင္ျပင္ တိတိက်က် မရွိေသးဘူး။ ဒီေတာ့ အမွားေတြပါတယ္။ (False positive) ပိုး မရွိသူကလည္း စစ္နည္းမွာ အရွိျပေနတယ္။ ေနာက္ပုိၿပီး မွန္ကန္တဲ့ နည္းေတြနဲ႔ စစ္ၾကည့္ေတာ့ အာဖရိက ေသြးေတြမွာလည္း ဒီေရာဂါ မရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရတယ္။ အာဖရိကကို ယိုးစြပ္ဖို႔အတြက္ ျဖျစ္လာတဲ့ ေနာက္အေၾကာင္း တစ္ခုလည္း ေစာေစာပိုင္းက ျဖစ္ခဲ့ေသးတယ္။

ဒါကေတာ့ အေနာက္ အာဖရိကမွာ “အစိမ္းေရာက္ေမ်ာက္” တစ္မ်ဳိး ရွိတယ္။ သူတို႔မွာလည္း ေရာဂါတစ္မ်ဳိးဟာ ကိုယ္တြင္ခုခံအား က်ဆင္ၿပီး လူမွာျဖစ္တဲ့ AIDS ေရာဂါနဲ႔ ဆင္တူယိုးမွား လကၡဏာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ကုိလည္း သိထားတယ္။ SIV (Simian Immuno deficiency Virus) လုိ႔ ေခၚတယ္။ အဲဒီ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ေမာ်က္မွာေတြ႕ၿပီး (Senegal) ဆီးနီဂဲ တုိင္းျပည္က လူတစ္ေယာက္ ဆီမွာလည္း ေတြ႕တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဒီေတာ့ ေမာ်က္ကေန လူဆီေရာက္၊ အဲဒီေနာက္ အျခားျပန္႔သြားတာလုိ႔ တြက္လာၾကျပန္တယ္။

ဒီေတာ့လည္း အာဖရိက တိုင္းျပည္ေတြက စိတ္ဆိုးစိတ္နာၿပီး မခံခရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ၾကျပန္တယ္။ အခုေတာ့ ဒီသီဝရီဟာ လက္ခံႏုိင္တဲ့ အေျခ မရွိဘူးဆိုတာ သိရပါၿပီ။ SIV အက္စ္အိုင္ဗြီ ဗိုင္းရပ္စ္ကေတာ့ ရွိတာ အမွန္ပဲ၊ ဒါေပမယ့္ သူက AIDS ျဖစ္ေစတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သူဘယ္ကစလာသလဲဆိုတာလည္း မသိရဘူး၊ ဒီေတာ့ ဒါဟာလည္း မွားယြင္းၿပီး အေျပာခံရတဲ့ ကိစၥပဲလို႔ ဆိုရမွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အေရးအထင္းကေတာ့ ျဖစ္လုိက္ရေသးတာမို႔ မျဖစ္သင့္ပဲနဲ႔ မေျပလည္မႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရတယ္။

ဒီလုိ ေဘးဆိုးၾကီးနဲ႔ ႀကံဳေနတဲ့ အခုိက္မွာ မျဖစ္ထုိက္တာေတြ ျဖစ္ေနမႈကုိ အားေပးဖို႔ မေကာင္းပါဘူး။ အထူး သတိဝီရိယ ထားၿပီး ေရွာင္ရမွာပါ။ ဒီမွာ ဇန္ဘီယားႏုိင္ငံရဲ႕ သမၼတ ကဲနက္ကဝန္ဒါးရဲ႕ မွတ္သားဖြယ္ စကားကို တင္ျပရမယ္ဆိုရင္ “ဒီေရာဂါဟာ ဘယ္ကလာသလဲဆိုတာ သိဖို႔ထက္ အေရးႀကီးတာကေတာ့ ဒီေရာဂါ ဘယ္ကုိ သြားမလဲဆိုတဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္၊ ဒီေတာ့ ဘာမွ ဖံုးကြယ္ဖို႔ မေကာင္းဘူး” တဲ့။ သူကေတာ့လည္း ခံစားခ်က္နဲ႔ လူဆိုေတာ့ အမွန္ကို ပိုၿပီး ထိထိမိမိ ျမင္မွာေပါ့။ သူ႕ရဲ႕သားဟာ ဒီ AIDS ေရာဂါနဲ႔ ဆံုးခဲ့တယ္။

ေနာက္ ယူဂန္ဒါက AIDS ေကာ္မတီဝင္ တစ္ဦးကလည္း ဆိုျပန္တယ္။ “အိမ္ထဲမွာေႁမြဆိုးေရာက္ေနတယ္၊ အဲဒါကုိ ထိုင္ၾကည့္ၿပီး ဒီေႁမြ ဘယ္ကလာတာလဲလို႔ ေမးေနမွာလား” တဲ့။ ဒီလို စြပ္စြဲမႈေတြ အျငင္းပြားမႈေတြ အထူးသျဖင့္ အေနာက္ ႏုိင္ငံက သတင္းစာေတြက အေျခအျမစ္ မခုိင္လံုေသးတဲ့ သတင္းအခ်ဳိ႕ကို စာလံုးမည္းႀကီးေတြနဲ႔ အထိတ္တလန္႔ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တာေတြရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ကေတာ့ AIDS ကာကြယ္မႈအတြက္ လႈံ႕ေဆာ္ေရး စီမံခ်က္ေတြမွာ ေႏွာင့္ေႏွးသြား ရျခင္းပဲ။ သုေတသန ျပဳရာမွာလည္း တခ်ဳိ႕အာဖရိက ႏိုင္ငံေတြ (ဥပမာ ဇန္ဘီးယား) က ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ရာမွာ တြန္႔ဆုတ္ခ်င္လာ ၾကတယ္။ ေသြးနမူနာေတြယူၿပီး လုပ္ရမယ့္ ကိစၥမ်ဳိးေတြဟာ ၾကန္႔ၾကာကုန္တယ္။

တကယ့္တကယ္ ျပန္စစ္ၾကည့္လုိ႔ ေတြ႕ရတာကေတာ့ AIDS လို႔ ေနာင္တြင္မယ့္ ေရာဂါဟာ အေမရိကန္ (ယူအက္စ္ေအ) အာဖရိက ဥေရာပနဲ႔ ေဟတီႏုိင္ငံတို႔မွာ မေရွးမေႏွာင္း တစ္ၿပိဳင္တည္းေလာက္ နီးနီး ေပၚေပါက္ခဲ့တာပါ။ မွတ္တမ္းေဟာင္းေတြကို ေစ့ေစ့ စပ္စပ္ ျပန္ၾကည့္ၿပီး ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ ေျခရာခံလိုက္ၾကည့္လုိ႔ ေတြ႕ရတာေတြကုိ စီျပရမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ -

၁၉၇၉ - မွာ ၄၄ ႏွစ္အရြယ္ရွိ “ေဂး” တစ္ေယာက္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ကာပိုစီဆာကိုးမား (KS) နဲ႔ ေသခဲ့တယ္။ (KS ဟာ AIDS မွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတတ္တဲ့ အေရျပားကင္ဆာ အရင္က အင္မတိ အင္မတန္ ရွားလွတဲ့ ေရာဂါ)။

၁၉၇၇ - ၂၇ ႏွစ္ရွိ အာဖရိကတိုက္ ရာဝန္ဒါ ႏုိင္ငံသူ ကေလးမိခင္တစ္ဦးဟာ ကိုယ္တြင္းခုခံအင္အား က်ဆင္းမႈ လကၡဏာေတြနဲ႔ ဆံုးခဲ့တယ္။ ဒါဟာလည္း အရင္က သိပ္မေတြ႕ႀကံဳတတ္တဲ့ ရွားပါးလွတဲ့ လကၡဏာဆန္းျဖစ္တယ္။

၁၉၇၇ - ၃၄ ႏွစ္ရြယ္ ဇိုင္ယာအမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ဟာလည္း ထူးဆန္းစြာ အဆုတ္ေရာင္နဲ႔ အူေရာင္ေရာဂါေတြ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ရတာေၾကာင့္ ဘယ္(လ)ဂ်ီယန္ျပည္မွာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ခံခဲ့တာ ၁၉၇၈ မွာေတာ့ ဇိုင္ယာမွာ ဆံုးတယ္။

၁၉၇၇ - ၄၇ ႏွစ္အရြယ္ ဒိန္းမတ္သူ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ တစ္ဦးဟာလည္း ေၾကာင္းအင္မသိဘဲ နာမက်န္း ေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆံုး ရွားပါးတဲ့ အဆုတ္ေရာင္ ေရာဂါတစ္ခုနဲ႔ ဒိန္းမတ္မွာ ဆံုးခဲ့တယ္။ သူဟာ ဇိုင္ယာႏိုင္ငံ ေတာနယ္မွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား အလုပ္လုပ္စဥ္ ေရာဂါ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။

၁၉၇၆ - အသက္ ၃၀ ရွိ ေနာ္ေဝးဂ်င္လူမ်ဳိး အသက္ ၃၃ ရွိ သူ႕ဇနီးနဲ႔ အသက္ ၉ ႏွစ္ရွိ သူတို႔ရဲ႕ သမီး ၃ ေယာက္စလံုးဟာ တျဖည္းျဖည္း အားအင္ခ်ိနဲ႔ၿပီး ေရာဂါ အမည္မမွည့္ တတ္ဘဲေနရာက ၇-၁၀ နွစ္အတြင္း ေသသြားၾကတယ္။

၁၉၇၅ - အရင္က အေကာင္းပကတိ ရွိခဲ့တဲ့ ၇ လသားအရြယ္ လူမည္းကေလး တစ္ဦးဟာ ရွားပါး အဆုတ္ေရာင္ ေရာဂါနဲ႔ နယူးေယာက္မွာ ေသဆံုးခဲ့တယ္။

၁၉၆၉ - ၁၅ ႏွစ္ရြယ္ လူမည္းကေလးတစ္ေယာက္ KS အေရျပား ကင္ဆာနဲ႔ ရွားပါး အဆုတ္ေရာင္ ေရာဂါနဲ႔ အေမရိကန္ရွိ စိန္႔လူစီၿမိဳ႕မွာ ေသဆံုးခဲ့တယ္။

၁၉၅၉ -ၿဗိတိန္မွ သေဘၤာသား တစ္ေယာက္ KS အေရျပား ကင္ဆာနဲ႔ ရွားပါး အဆုတ္ေရာင္ ေရာဂါနဲ႔ မန္ခ်က္စတာၿမိဳ႕မွာ ဆံုးတယ္။

၁၉၅၉ - ၄၅ ႏွစ္အရြယ္ ေဟတီကြ်န္းမွာ ေမြးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား တစ္ေယာက္လည္း အလားတူ ဆံုးခဲ့တယ္။

ဒီေရာဂါ ရွင္ေတြကို AIDS လုိ႔ ေျပာဖို႔ အေထာက္အထားေတြကေတာ့ AIDS ရဲ႕ ဝိေသသလကၡဏာမ်ားလို႔ ေနာင္အခါ သိလာၾကရတဲ့ လကၡဏာေတြနဲ႔ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ၿပီး ေျပာရတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအထဲက အခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ေသြးနမူနာေတြ ရွိထားလို႔ AIDS ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး စစ္ၾကည့္ေတာ့ ေတြ႕တာေတြလည္း ပါတယ္။ ဒီေတာ့ AIDS ေရာဂါလို႔ ထင္ထင္ေပၚေပၚ မသိခင္ အႏွစ္အနည္းဆံုး ၂၅ ေလာက္ ကတည္းက AIDS ရွိေနတယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းႏုိင္တယ္။

ဒီ AIDS ကို ေျခရာခံလုိက္တာဟာ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာပဲ ဆံုးသြားတယ္။ ဒီထက္ ဆက္ၿပီး လုိက္လုိ႔မရေတာ့ဘူး။ ၾကာေလ ဒီေျခရာခံ အလုပ္ဟာ ခက္ေလျဖစ္မွာပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေစာေစာပိုင္းမွာ တင္ျပၿပီးတဲ့ အတိုင္း လူေတြေသတာဟာ AIDS ေၾကာင့္ သက္သက္ မဟုတ္ဘူး။ AIDS ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ကိုယ္တြင္း ခုခံအား က်ဆင္းလာလို႔ အရင္က မဝင္ႏုိင္မထိႏုိင္တဲ့ ရွားပါးၿပီး ကုေဆး မရွိေသးတဲ့ ေရာဂါေတြ ဝင္ၿပီး အဲဒီ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသၾကရတာ။

ဒီေတာ ဒီေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသသြားသူတိုင္းကို AIDS လုိ႔ ေျပာရမွာလည္း ပိုင္ပိုင္ႏုိင္ႏိုင္ေတာ့ မရွိဘူး။ ဒီေတာ့ ေဆးပညာရွင္ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အမႈေပၚတဲ့အထိ လိုက္ခ်င္ၾကတဲ့ စာနယ္ဇင္း “စံုေထာက္” ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္လို ႀကိဳးစားၾကေပမယ့္ ၁၉၅၉ မွာ အစေပ်ာက္ခဲ့တယ္။ အခုအခိ်န္မွာ ေျပာလုိ႔ျဖစ္တာကေတာ့ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ ကမၻာေပၚ စေရာက္လာတဲ့ သက္တမ္းကေတာ့ အေတာ္ၾကာရွည္ ေနပါၿပီ ဆိုတာပဲ။ ဒီလိုရွိေနတာ ၾကာရက္နဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ရုတ္တရက္နဲ႔ ကမၻာရဲ႕ ၅ ပံု ၄ ပံုေနရာမွာ တစ္ၿပိဳင္တည္းလိုလို ေပၚထြက္ လာရသလဲဆိုတာေတာ့ အေျဖရွာမေတြ႕ႏိုင္ေသးတဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ႀကီး တစ္ခုပဲ။

ဒီဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ဘယ္လိုစတယ္ ဆုိတာကို ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီး (WHO) ရဲ႕ ယူဆခ်က္ကိုေတာ့ အဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ႏွစ္စဥ္ က်င္းပၿမဲျဖစ္တဲ့ အစည္းအေဝးႀကီး (၁၉၈၇ ခုႏွစ္) မွာ တင္ျပခဲ့တယ္။ ဒါကေတာ့ AIDS ေရာဂါပိုး ျဖစ္တဲ့ (HIV) အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီဟာ “သဘာဝအေလ်ာက္ ေပၚထြန္းလာတဲ့ retro-virus (ရီႀတိဳဗိုင္းရပ္စ္) ျဖစ္ၿပီး ပထဝီေဒသအရေတာ့ အဆံုးအျဖတ္ မေပးႏိုင္တဲ့ ေဒသက စတယ္” လို႔ ဆိုတယ္။

ေဒါက္တာ ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ ေရးသားေသာ “လူတိုင္းအတြက္ ထုိးတဲ့ ေခါင္းေလာင္း” စာအုပ္မွ ျပန္လည္ေရးသား ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။