ART ေဆး၀ါး ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္၀န္းလံုး၌ ထက္၀က္ လိုအပ္ေနဆဲ

ကမာၻ႔ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) ၏ 2010 လမ္းညႊန္ခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ CD4 Count ကိုယ္ခံအား ၃၅၀ ေအာက္ ေရာက္ေနသူ ART ေဆးေသာက္ရန္ လိုအပ္ေနသည့္ PLHIV လူနာ တစ္သိန္း ႏွစ္ေသာင္း(၁၂၀၀၀၀) ေက်ာ္ရွိရာ လူဦးေရ ငါးေသာင္းေျခာက္ေထာင္ (၅၆၀၀၀) ေက်ာ္ အတြက္သာ အခမဲ့ ေဆးေသာက္ခြင့္ ရရွိေနသည္ဟု Myanmar Positive Group (MPG) ျမန္မာနိုင္ငံ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ ေရာဂါပိုးနွင့္ အသက္ရွင္ ေနထိုင္သူမ်ား အသင္းမွ သိရိွရသည္။

 

“အီးယူနိုင္ငံမ်ားျဖစ္တဲ့ နယ္သာလန္၊ ဂ်ာမနီ၊ အေမရိကန္၊ ယူေက၊ ဘရာဇီးနဲ႔ ခ်မ္းသာတဲ့ နိုင္ငံေတြက အလွဴေငြေတြ လွဴဒါန္းတယ္။ အခုဆိုရင္ ဂ်ပန္ ပါလာၿပီ။ ေငြကေတာ့ လိုအပ္ေနဆဲပါပဲ။ ကမာၻ႕ေရာဂါ သံုးမ်ိဳးရန္ပံုေငြ အဖဲြ႕ထဲမွာ TV ေရာဂါ၊ HIV၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ပါ၀င္တယ္။ ကုသေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး ၀န္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္ ျမန္မာနိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေရာဂါ သံုးမ်ိဳးအဖြဲ႕ (၂၉) ဖြဲ႕ထားတယ္္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အဖြဲ႕က (၁၇) ဖြဲ႕ပဲ ရွိတယ္” ဟု MGP ၏ ဥကၠ႒ ဦးမ်ိဳးသန္႔ေအာင္က ေျပာသည္။
UNAIDS ၏ ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္မႈအရ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ HIV ေရာဂါပိုးႏွင့္ အသက္ရွင္ေနထိုင္သူေပါင္း နွစ္သိန္းေျခာက္ေသာင္း (၂၆၀၀၀၀) ခန္႔ ရွိေနၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံ အတြက္ သံုးႏွစ္စာ ရန္ပံုေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၁၁၆) သန္း တိုးျပီး ရရွိထားေသာ္လည္း ART ေဆးေပး ရန္ ရန္ပံုေငြ လိုအပ္ေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး အဖြဲ႕ငယ္ေလးမ်ားသည္ သတိေပး ခံရျခင္း၊ တားဆီးျခင္း စသည့္ အခက္အခဲမ်ားနွင့္ ၾကံဳေတြ႕ေန ရေၾကာင္း စက္တင္ဘာ ၂၃ ရက္မွ ၂၄ ရက္အထိ Excel Hotel တြင္ က်င္းပျပဳ လုပ္သည့္ 7 th National PLHIV Forum 2013 ပြဲမွ သိရသည္။

“MPG ကြန္ရက္က သက္ဆိုင္ရာ CBO/NGO မဟုတ္သည့္ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးအဖြဲ႕ ငယ္ေလးမ်ား လုပ္ငန္း မရပ္တန္႔ေစေရး အတြက္ အသင္းအဖြဲ႕ ဖြဲ႔စည္းျခင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒမူၾကမ္းကို ေနာက္ဆံုး အၿပီးသတ္ေရးဆြဲၿပီး လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြားမယ္” ဟု MGP ၏ ဥကၠ႒ ဦးမ်ိဳးသန္႔ေအာင္က ေျပာသည္။ PLHIV မ်ားကို ကူညီမႈေပးသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ၂၀၉ ဖြဲ႔၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ၂၁၄ ဖြဲ႔ႏွင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ တိုင္းေဒသၾကီး ၁၄ ခု၌ အဖြဲ႔အစည္း ၁၅၉ ဖြဲ႔ အထိ တိုးပြားလာသည္ဟု ၄င္းက ဆိုသည္။

“ကခ်င္မွာ HIV ရွိသူတိုင္း ၀ယ္ေသာက္က်တဲ့ အိုအိုင္လို႔ ေခၚတဲ့ေဆးကို က်န္းမာေရးဌာနမွာ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ၀ယ္ေသာက္ ရတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာကို ၀ယ္ေသာက္ဖို႔ ခက္ခဲေတာ့ ဦးေနွာက္ အေျမွးပါး ေရာင္ေရာဂါ ရရွိၾကတယ္။ နားမလည္တာလည္း ပါတာေပါ့။ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ေပၚမွာ လူနာ ၈၀ ေက်ာ္မွာ ၇၀ ေက်ာ္ေလာက္ပဲ ေဆးေပး တယ္။ လိင္ဆက္ ဆံတာနဲ႔ ေဆးထိုးအပ္ေၾကာင့္ ေရာဂါရတာ မ်ားတယ္” ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္ PLHIV အဖြဲ႔မွ တာ၀န္ရွိသူ တစ္ဦးက ေျပာသည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ PLHIV ေ၀ဒနာ ရွင္မ်ားအတြက္ ART ေဆး ထပ္မံ၀ယ္ယူရန္ ေထာက္ပ့ံေပးမည့္ ကမာၻ႔ေရာဂါ သံုးမ်ိဳး ရန္ပံုေငြ (3D Fund) သည္ (၈၅) ရာခိုင္ႏႈန္း ျပည့္မီေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း Myanmar Positive Group(MPG) ျမန္မာနိုင္ငံ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ ေရာဂါပိုးႏွင့္ အသက္ရွင္ ေနထိုင္သူမ်ား အသင္းမွ သိရသည္။

ျမစ္မခ - ART ေဆး၀ါး ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္၀န္းလံုး၌ ထက္၀က္ လိုအပ္ေနဆဲ 

HIV ပိုးရွိသူမ်ားကို ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈအား တရားဝင္ၫႊန္ၾကားခ်က္ျဖင့္ တားျမစ္ရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္

 ပုဂၢလိကေဆးခန္းမ်ားတြင္ HIV ပိုးရွိ သူမ်ားကို က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ားက ခြဲျခားႏွိမ္ခ် ဆက္ခံမႈမ်ား မရွိေစရန္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ၫႊန္ၾကားခ်က္တစ္ရပ္ ထုတ္ျပန္ေပးရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ ေနထိုင္သူမ်ား ကြန္ရက္က ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

ပုဂၢလိက ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမ်ားတြင္ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ားက HIV ပိုးရွိသူ မ်ားအား ခြဲျခားႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံမႈ ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ားကို ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာေၾကာင့္ ေဆးကုသမႈ ခံယူရန္ အခက္အခဲ တစ္ရပ္ျဖစ္ေနသည္ဟု ယင္းကြန္ရက္ကဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ား၏ HIV ပိုးရွိသူမ်ားအေပၚ ဆက္ဆံသည့္ အျပဳအမူမ်ားသည္ ေရရွည္တြင္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္မႈမ်ား၊ ေဆးကုသလိုျခင္း မရွိေစရန္ တြန္းအားေပး သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။

"ပုဂၢလိကေဆးခန္းေတြက က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကို လိုက္နာရမယ့္ က်င့္ဝတ္ေတြကို က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြ တိုက္႐ိုက္ထုတ္ျပန္ ေပးမွ ေဆးခန္းေတြမွာ ခြဲျခားႏွိမ္ခ်မႈေတြ ေလ်ာ့နည္း သြားမွာ" ဟု ကြန္ရက္ ဥကၠ႒ ဦးမ်ိဳးသန္႔ေအာင္က ေျပာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ HIV ႏွင့္ ေနထိုင္သူမ်ား ကြန္ရက္မ်ားက HIV ပိုးရွိသူမ်ားအား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အခ်က္(၆)ခ်က္ျဖင့္ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္က ေတာင္းဆို လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားတြင္ ART ေဆးဝါးမ်ားကို ေဈးႏႈန္းခ်ိဳသာစြာ ဝယ္ယူႏိုင္ရန္အတြက္ စီမံေပးရန္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ART စင္တာမ်ားတြင္ HIV ပိုးကူးစက္ခံရသူမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါဝင္ခြင့္ရရွိရန္၊ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီပိုး ရွိသူမ်ားအား လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မရွိရန္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန အေနျဖင့္ ၫႊန္ၾကားခ်က္ ထုတ္ေပးရန္၊ ထိုသို႔ၫႊန္ၾကားခ်က္ ထုတ္ရန္ မူဝါဒတစ္ရပ္ကို ကုလသမဂၢအဖြဲ႕မ်ား၊ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ ပူးေပါင္းပါဝင္ရန္ စေသာ အခ်က္မ်ားျဖင့္ ေတာင္းဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

HIV ပိုးရွိသူမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေနသည့္ ART ေဆးဝါးမ်ားကို လက္လွမ္းမီ ရရွိေရးအတြက္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ART စင္တာမ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ေပးမွသာ လူတိုင္း ေအအာတီေဆးဝါးမ်ားကို အဆင္ေျပစြာရရွိ လာမည္ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေအအာတီေဆးေသာက္သံုးရန္ လိုအပ္ေနေသာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီပိုးရွိသူ အားလံုး၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ ေဆးေပးေဝႏိုင္ေသးသည္။

HIV ျဖင့္ အသက္ရွင္ေနထိုင္သူမ်ားကြန္ရက္၏ သတၲမအႀကိမ္ေျမာက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲကို စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေရႊဂံုတိုင္ရွိ ွ Excel Tower တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး တစ္ႏို္င္ငံလံုးမွ HIV ကြန္ရက္ ကိုယ္စားလွယ္ ႏွစ္ရာေက်ာ္က အစိုးရႏွင့္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ HIV/AIDS ဆိုင္ရာ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးေနေသာ အဖြဲ႕စည္းမ်ားသို႔ လက္မွတ္ေရးထိုး ေတာင္းဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

မဇၥၽိမ - HIV ပိုးရွိသူမ်ားကို ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈအား တရားဝင္ၫႊန္ၾကားခ်က္ျဖင့္ တားျမစ္ရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္

၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ART ေဆး၀ါး လိုအပ္ခ်က္၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေပးရန္လ်ာထား

အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား အတြက္ ေအအာတီ စင္တာသစ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕ေပးမည္ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ေဆး၀ါး လိုအပ္ခ်က္၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေပးရန္လ်ာထားေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာန၊ အမ်ဳိးသား ခုခံက်/ကာလသားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး စီမံကိန္းမွ သိရသည္။

လက္ရွိ ေအအာတီေဆး၀ါး လိုအပ္ေနသည့္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား အနက္ ၆၀၀၀၀ ေက်ာ္ (၄၈ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) ကို ေဆးေပးလ်က္ရွိၿပီး လာမည့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ေ၀ဒနာရွင္ တစ္သိန္းေက်ာ္ (၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) အထိ တိုးျမႇင့္ေပးသြားရန္ လ်ာထားေၾကာင္းႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္မႈမ်ားအရ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္ေပါင္း ၁၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ရွိသည္။

ထို႔ျပင္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား အတြက္ ေအအာတီ စင္တာသစ္မ်ားကို တစ္ႏုိင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ တိုးခ်ဲ႕သြားမည္ျဖစ္ၿပီး လာမည့္ ၂၀၁၅ အထိ အစိုးရ ေဆး႐ံုႀကီး ၁၇ ခုႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္အဆင့္ ခုခံက် ကာလသားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ ေဆးခန္း ခုႏွစ္ခုတို႔တြင္ ေအအာတီ စင္တာအသစ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕သြားမည္ ျဖစ္သည္။
ယင္းေအအာတီ စင္တာမ်ားတြင္ ေျခာက္လမွ တစ္ႏွစ္အထိ ေအအာတီေဆး၀ါးျဖင့္ ကုသမႈ ခံယူၿပီးေသာ လူနာမ်ားအား ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ Decentralized ART sites မ်ားသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးၿပီး ဆက္လက္ကုသမႈ ခံယူေစမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ယခုႏွစ္အတြင္း Decentralized ART sites ၃၀ အထိ ဖြင့္လွစ္ သြားမည္ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၁၀၁ ခုအထိ တိုးခ်ဲ႕ရန္ လ်ာထားေၾကာင္း သိရသည္။

အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအား ေအအာတီ ေဆး၀ါးျဖင့္ ကုသေပးေနသည့္ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ရွိ မဂၤလာဒံု အထူးကုေဆး႐ံု ေအအာတီစင္တာကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စတင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ပထမေလးလ အထိ ရရွိထားသည့္ စာရင္းမ်ားအရ ကေလးလူနာ ၄၁၁ ဦး အပါအ၀င္ ေ၀ဒနာရွင္ စုစုေပါင္း ၃၈၄၁ ဦးအား ေအအာတီေဆး၀ါးမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

Eleven - ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ART ေဆး၀ါး လိုအပ္ခ်က္၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေပးရန္လ်ာထား