''ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ"

[Zawgyi]
Q: ဒီကေန႔မွာအျဖစ္မ်ားလာတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ခုခံအားစနစ္ေကာင္းမြန္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေဆးပညာ႐ွင္ေတြက မၾကာခဏေျပာဆိုေနၾကေတာ့ ဒီကေန႔ ဒီအေၾကာင္းအရာေလးကို ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္ ဆရာ.. ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ အရင္ဆံုး႐ွင္းျပေပးပါ..

A: ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကို ေဆးပညာအရေတာ့ Immune system လို႔ေခၚပါတယ္.. ဆရာတို႔လူအပါအဝင္ သက္႐ွိသတၲဝါအားလံုးသာမကဘဲ အပင္ေတြမွာပါ သူတို႔ကိုဖ်က္ဆီးမယ့္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရာဂါေတြျဖစ္ေစမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြကို တြန္းလွန္ေပးဖို႔ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားတဲ့အရာေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ (Biological structure and process) ကို စုစည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းကိုေခၚတာျဖစ္ပါတယ္..

Q: ခုခံအားစနစ္ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိပါသလဲ.. ကြ်န္မၾကားဖူးထားတာကေတာ့ ခုခံအားစနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳး႐ွိၿပီး တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုလည္း မတူညီၾကဘူးလို႔ သိရပါတယ္.. အဲ့ဒါနည္းနည္း႐ွင္းျပေပးပါ..

A: အဓိကအုပ္စုႀကီးႏွစ္ခု႐ွိပါတယ္.. ေမြးကတည္းကလူတိုင္းမွာပါလာတဲ့ ေမြးရာပါခုခံအားစနစ္ (Innate immune system) နဲ႔အသက္အ႐ြယ္ႀကီးရင့္လာတာနဲ႔အမွ် သူေတြ႕ႀကံဳျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ေရာဂါအေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ကေန ထပ္မံထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ (Adaptive immune system) ဆိုၿပီးျဖစ္ပါတယ္.. အုပ္စုတစ္ခုစီမွာမွ ထပ္မံၿပီးေသြးရည္ၾကည္ထဲ႐ွိ အင္တီေဘာ္ဒီမ်ားနဲ႔ ဆိုင္ရာခုခံအားစနစ္ (Humoral immunity) နဲ႔ ဆဲလ္ပိုင္းဆိုင္ရာခုခံအားစနစ္ (Cell-mediatedimmunity) ဆိုၿပီး ထပ္ခြဲထားပါတယ္.. အဲ့ဒီစနစ္ေတြအားလံုးညီညီညာညာအလုပ္လုပ္ပါမွ ေကာင္းမြန္တဲ့ ခုခံအားစနစ္ကိုရ႐ွိမွာျဖစ္ၿပီး ေရာဂါအေပါင္းကေန ကင္းေဝးေစမွာျဖစ္ပါတယ္..

Q: ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာေရာဂါပိုးတစ္မ်ိဳးဝင္လာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ကဘယ္နည္းဘယ္ပံုကာကြယ္တိုက္ဖ်က္တယ္ဆိုတာလည္း႐ွင္းျပေပးပါ..

A: ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဘက္တီးရီးယားေတြ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ အလြယ္တကူဝင္ေရာက္လာျခင္း မ႐ွိေစဖို႔ ခုခံတားဆီးရာမွာအဆင့္ဆင့္႐ွိပါတယ္.. Layered defense လို႔ေခၚပါတယ္.. အစပိုင္းမွာ တိက်မႈသိပ္မ႐ွိတဲ့အတြက္ ခုခံအားစနစ္နဲ႔ ကာကြယ္ၿပီး အတြင္းပိုင္းကိုေရာက္ေလေလ ပိုၿပီးတိက်ေလေလျဖစ္ပါတယ္..

ဥပမာ ခႏၶာကိုယ္ကိုဘက္တီးရီးယား ဒါမွမဟုတ္ ဗိုင္းရပ္ပိုးတစ္မ်ိဳး ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္ရင္ စၿပီးေတြ႕မယ့္ ခုခံအားအဖြဲ႕ကေတာ့ Innate immune system ပဲျဖစ္ပါတယ္.. သူကေတာ့ ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ဆဲလ္မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ ခ်က္ခ်င္းတြန္းလွန္ တိုက္ခိုက္ပါလိမ့္မယ္ (Immediate, but non-specific response).. ဒါေပမဲ့ ရန္သူကိုတိတိက်က် ပစ္မွတ္ထားၿပီး တိုက္ခိုက္တာမဟုတ္ေတာ့ ေအာင္ျမင္တဲ့အခါ႐ွိသလိုမေအာင္ျမင္တဲ့အခါလည္း႐ွိပါတယ္.. ေအာင္ျမင္သြားလို႔ ရန္သူေရာဂါပိုးေတြ ေသကုန္ရင္ေတာ့ ဒီမွာတင္ၿပီးပါတယ္.. တကယ္လို႔ ေရာဂါပိုးေတြဟာအႏိုင္ရခဲ့ရင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဆက္ၿပီးထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္.. အဲ့ဒီအခါမွာ ဒုတိယအဆင့္ခုခံအားစနစ္ျဖစ္တဲ့ Adaptive immune system နဲ႔ေတြ႕ပါတယ္.. အဲ့ဒီအခါမွာဝင္လာတဲ့ေရာဂါပိုးကိုတိတိက်က် ႐ွာေဖြတိုက္ဖ်က္တဲ့အလုပ္ကို ဒီစနစ္ကလုပ္ေဆာင္ပါတယ္.. ခႏၶာကိုယ္ကေန အင္တီေဘာ္ဒီလို႔ေခၚတဲ့ ေရာဂါပိုးကိုတိုက္ခိုက္ေခ်မႈန္းႏိုင္တဲ့ ပ႐ိုတင္းေတြထုတ္ၿပီး တြန္းလွန္ပါတယ္ (Humoral immunity) ဒါတင္မက ေသြးျဖဴဥေတြကေန ေရာဂါပိုးေတြကိုစားေသာက္ဖ်က္ဆီးပါတယ္ (Phagocytosis) အဲ့ဒီအခါမွာ မိမိရဲ႕ခႏၶာကိုယ္မွာ႐ွိတဲ့ဆဲလ္နဲ႔ ဝင္လာတဲ့ရန္သူေရာဂါပိုးကိုခြဲျခားႏိုင္မႈဟာခုခံအားစနစ္ရဲ႕ အေရးပါတဲ့ တာဝန္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္.. အကယ္၍ ခုခံအားစနစ္ေအာင္ခဲ့ရင္ေရာဂါပိုးေတြ ေသဆံုးကုန္ၿပီးလူလည္းက်န္းမာလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္.. အဲ့ဒီေရာဂါပိုးကို ခႏၶာကိုယ္ကေနမွတ္သားလိုက္တဲ့အတြက္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ အဲ့ဒီပိုးသာဝင္ေရာက္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္က အသင့္႐ွိေနၿပီးျဖစ္လို႔ ဝင္ေရာက္ဖို႔ သိပ္မလြယ္ေတာ့ပါဘူး.. အကယ္၍ မိမိမွာခုခံအားနစ္မေကာင္းခဲ့ရင္ ေရာဂါပိုးေတြကို မတြန္းလွန္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဝင္လာတဲ့ပိုးေပၚမူတည္ၿပီး ေရာဂါေတြရမွာျဖစ္ပါတယ္.. ဥပမာတီဘီပိုးဆိုရင္ တီဘီေရာဂါ၊ တိုက္ဖြိဳက္ပိုးဆိုရင္ တိုက္ဖြိဳက္ေရာဂါ၊ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ဆိုရင္လည္းတုပ္ေကြးေရာဂါရမွာျဖစ္ပါတယ္..

Q: ေမြးကင္းစကေလးေတြမွာခုခံအားစနစ္ဟာအေရးပါတယ္လို႔ ဖတ္ဖူးပါတယ္ ဆရာ..အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သတ္လို႔လည္း ႐ွင္းျပေပးပါ..

A: ေမြးကင္းစကေလးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္နဲ႔ က်န္းမာေရးဟာမိခင္ေပၚမွာမ်ားစြာမူတည္ေနပါတယ္.. ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ စဥ္ကတည္းက မိခင္ျဖစ္သူဟာ အာဟာရဓာတ္ျပည့္ဝစြာစားမွ ကေလးကလည္း အာဟာရဓာတ္ျပည့္ဝၿပီး ခုခံအားစနစ္လည္းေကာင္းစြာဖြံ႕ၿဖိဳးလာမွာျဖစ္ပါတယ္.. ေနာက္တစ္ခုကမိခင္မွာေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္က အင္တီေဘာ္ဒီ (IgG antibody) ေတြထြက္ခဲ့ရင္ အဲ့ဒီအင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာအခ်င္းကေနတစ္ဆင့္ ကေလးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုေရာက္သြားပါတယ္.. အဲ့ဒီကေလးဟာေမြးလာၿပီးအရင္တုန္းကမိခင္မွာဝင္ခဲ့တဲ့ ေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္ခဲ့ရင္ သူ႔ကိုတြန္းလွန္ႏိုင္တဲ့ (IgG antibody)ေတြ႐ွိေနတာေၾကာင့္ တြန္းလွန္ႏိုင္တဲ့အေျခအေနေကာင္းကို ရ႐ွိမွာျဖစ္ပါတယ္..

ေမြးၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာလည္းမိခင္ႏို႔တိုက္တဲ့ကေလးေတြဟာမိခင္ႏို႔မွာပါတဲ့ ခုခံအားစနစ္ရဲ႕ အင္တီေဘာ္ဒီေတြက ကေလးရဲ႕အူလမ္းေၾကာင္းကို ဝင္ေရာက္သြားၿပီး ကေလးကိုခုခံအားတက္ေစပါတယ္.. ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ အခ်င္းကေနမျဖတ္သန္းႏိုင္တဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာမိခင္ႏို႔ရည္ထဲကေနအလြယ္တကူျဖတ္သန္းႏိုင္ပါတယ္.. ၿပီးရင္ မိခင္ႏို႔ရည္ထဲမွာပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ လို႔ေခၚတဲ့ အက်ိဳးျပဳဘက္တီးရီးယားေလးေတြဟာ ကေလးဆီေရာက္ၿပီးကေလးရဲ႕အူထဲမွာ ဆက္လက္ပြားမ်ားပါတယ္.. ၿပီးရင္ မိခင္ႏို႔ရည္တိုက္ေကြ်းမႈေၾကာင့္ ပိုၿပီးပြားမ်ားလာပါတယ္.. အဲ့ဒီအက်ိဳးျပဳ ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ေတြဟာေရာဂါပိုးေတြကိုကာကြယ္တိုက္ဖ်က္ရာမွာလြန္စြာအေရးပါလွပါတယ္.. ဒါမ်ိဳးက ႏို႔မႈန္႔တိုက္တဲ့ ကေလးေတြမွာမရႏိုင္ပါ.. ဒါ့ေၾကာင့္ မိခင္ႏို႔တိုက္တဲ့ ကေလးနဲ႔ ႏို႔ဗူးတိုက္တဲ့ကေလး ႏွစ္ေယာက္ကိုႏိႈင္းယွဥ္ရင္ မိခင္ႏို႔တိုက္တဲ့ကေလးကကိုယ္ခံအားစနစ္ ပိုမိုေကာင္းမြန္တာေတြ႕ရပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ေမြးၿပီးကေလးေတြကို ၆ လ အထိမိခင္ႏို႔ရည္ကို တိုက္ေကြ်းေစျခင္းျဖစ္ပါတယ္..

Q: ကာကြယ္ေဆးထိုးရင္ ထိုးထားတဲ့ေဆးနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ ေရာဂါေတြကိုကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုေတာ့ အဲ့ဒါက်ေတာ့ေရာ ခုခံအားစနစ္နဲ႔ ဆိုင္ပါသလားဆရာ..

A: ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းကိုVaccination or Immunizationလို႔ေခၚပါတယ္.. အဓိကအေနနဲ႔ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ပိုးကို သတ္ၿပီးေတာ့ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အႏၱရာယ္မ႐ွိေအာင္ျပဳလုပ္ၿပီးျဖစ္ျဖစ္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုထိုးလိုက္တဲ့အခါမွာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္ကသူ႔ကိုတိုက္ခိုက္မယ့္ ပဋိပစၥည္းေတြထြက္လာေအာင္ လံႈ႔ေဆာ္ေပးျခင္းျဖစ္တယ္.. ေရာဂါပိုးကေတာ့ အႏၱရာယ္မ႐ွိေအာင္ ျပဳလုပ္ထားလို႔ လူကိုဒုကၡမေပးႏိုင္ပါဘူး.. ထြက္လာတဲ့အင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာ အဲ့ဒီထိုးလိုက္တဲ့ေရာဂါပိုးအတြက္ တိတိက်က်ဒီဇိုင္းလုပ္ၿပီး ထုတ္လုပ္လိုက္တာျဖစ္လို႔ ေနာင္တစ္ခါဒီပိုးမ်ိဳးအ႐ွင္ေတြဝင္လာခဲ့ရင္ ပမာဏနည္းနည္းဘဝမွာပဲသတ္ပစ္လိုက္ပါတယ္.. ပြားမ်ားခြင့္မရတဲ့အတြက္ အဲ့ဒီေရာဂါကေနကာကြယ္ၿပီးျဖစ္ပါတယ္.. ဒီလိုကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ အင္ဒီေဘာ္ဒီထြက္ဖို႔ တခ်ိဳ႕ကာကြယ္ေဆးေတြမွာတစ္ႀကိမ္တည္းထိုး႐ံုနဲ႔ ရႏိုင္သလို အခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း သံုးႀကိမ္ေလာက္ လျခားၿပီးထိုးေပးရပါတယ္.. ထြက္လာတဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာလည္းတခ်ိဳ႕က ၅ ႏွစ္ခံတာ႐ွိသလိုတခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း တစ္သက္လံုးခံပါတယ္.. ၅ ႏွစ္ပဲခံရင္ ၅ ႏွစ္တစ္ခါ Booster dose ထပ္ထိုးဖို႔လိုပါတယ္.. အခ်ိဳ႕ကာကြယ္ေဆးေတြက်ေတာ့ ဘက္တီးရီးယားသို႔မဟုတ္ ဗိုင္းရပ္စ္ တစ္ေကာင္လံုးမဟုတ္ဘဲေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ အစိတ္အပိုင္းဒါမွမဟုတ္ အဆိပ္သင့္ေစတဲ့ အစိတ္အပိုင္းကို အႏၱရာယ္မ႐ွိေအာင္ျပဳျပင္ၿပီး ထိုးေပးရတာလည္း ႐ွိပါတယ္.. ဒီလိုကာကြယ္ေဆးထိုးထားတဲ့အတြက္ ကူးစက္ေရာဂါအမ်ားစုကေနကာကြယ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေဆးပညာရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္..

Q: လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ခုခံအားစနစ္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ဘာေတြလုပ္ရမလဲဆိုတာ ႐ွင္းျပေပးပါ..

A: လူတစ္ေယာက္ ခုခံအားစနစ္ေကာင္းဖို႔ဆိုရင္ အေနအထိုင္အစားအေသာက္ မွန္ကန္မွ်တေနဖို႔ အေရႀကီးပါတယ္.. အဓိကလိုအပ္ခ်က္ေတြအေနနဲ႔

(၁) အာဟာရျပည့္ဝေအာင္စားသံုးျခင္း
လူ႔ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အာဟာရဓာတ္အုပ္စုႀကီး (၇) ခု႐ွိပါတယ္.. ကာဗိုဟိုက္ၿဒိတ္၊ ပ႐ိုတင္း၊ အဆီဓာတ္၊ ဗီတာမင္၊ သတၲဳဓာတ္၊ အမွ်င္ဓာတ္နဲ႔ ေရဓာတ္ေတြျဖစ္ပါတယ္.. လူ႔ခႏၶာကိုယ္အတြက္ တစ္ေန႔တာလိုအပ္ခ်က္ေတြျပည့္စံုေအာင္ စားရမွာျဖစ္သလိုမလိုဘဲနဲ႔ အမ်ားႀကီးပိုၿပီးစားလို႔လည္းမေကာင္းပါ.. ဥပမာထမင္းစားရင္ ထမင္းကိုသံုးပံုတစ္ပံု၊ ဟင္းကိုသံုးပံုတစ္ပံုနဲ႔ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ကိုသံုးပံုတစ္ပံု မွ်တေအာင္စားရပါမယ္.. က်န္တဲ့အခ်ိန္မွာသစ္သီးေလးေတြ စားေပးရပါမယ္.. ခုခံအားကိုထိခိုက္က်ဆင္းေစမယ့္ ဓာတုဆိုးေဆးပါတဲ့ အစားအစာေတြ၊ တူးေအာင္ကင္ထားတဲ့အကင္ေတြ၊ မီးဖုတ္ေတြ၊ ဆီေၾကာ္ေတြ၊ မိႈတက္စာေတြကို ေ႐ွာင္ရပါမယ္.. အဓိကအေနနဲ႔ သန္႔သန္႔႐ွင္း႐ွင္း၊ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ပူပူေႏြးေႏြးအစားအစာေတြကိုအဓိကစားရပါမယ္..

(၂) ပံုမွန္ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ျခင္း
အနည္းဆံုးတစ္ေန႔ ၃၀ မိနစ္ေလာက္ လမ္းေလွ်ာက္တာဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ဝါသနာပါတဲ့အားကစားတစ္ခုခုလုပ္တာေတြ ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္..အေကာင္းဆံုးကေတာ့ မနက္ခင္းေနထြက္စေနေရာင္ျခည္ေအာက္မွာလမ္းေလွ်ာက္ရင္ ေနေရာင္ျခည္ရဲ႕အာနိသင္ပါ တစ္ခါတည္းရၿပီးျဖစ္လို႔ပိုေကာင္းပါတယ္..ေနေရာင္ျခည္ဟာဗီတာမင္ ဒီကိုရေစၿပီးသူ႕ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကိုပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္.. အခုေနာက္ဆံုးျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသန စာတမ္းေတြအရ ဗီတာမင္ဒီဟာ တုပ္ေကြးေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ကာကြယ္ေပးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္.. ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၂ ႏိုင္ငံမွာ လူေပါင္း ၁၁၀ဝ၀ ေက်ာ္ကို ေလ့လာခဲ့တဲ့ သုေတသနစာတမ္း ၂၅ ခုကို အေျခခံၿပီး ကမၻာေက်ာ္ TIME မဂၢဇင္းႀကီးက ထုတ္ျပန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္..
● ဗီတာမင္ဒီ ပံုမွန္ေသာက္သူဟာ Influenza နဲ႔ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းေရာဂါပိုးဝင္မႈမွာ ေဆးမေသာက္တဲ့သူေတြထက္ မ်ားစြာေလ်ာ့နည္းပါတယ္..
● ေျပာင္းျပန္ ျပန္ေျပာရာင္ ဗီတာမင္ဒီ ေလ်ာ့နည္းသူေတြမွာ Influenza  ပိုျဖစ္တတ္တယ္ေပါ့..

(၃) ေလေကာင္းေလသန္႔႐ွဴျခင္း
မေကာင္းတဲ့ေလတစ္နည္းအားျဖင့္ ညစ္ညမ္းတဲ့ေလဟာခုခံအားစနစ္ကိုထိခိုက္ေစပါတယ္..ဥပမာေမာ္ေတာ္ကားမီးခိုးေတြ၊ မီးစက္ကထြက္တဲ့မီးခိုးေတြ၊ ေဆးလိပ္မီးခိုး၊ ျခင္ေဆးေခြ၊ အေမႊးတိုင္၊ စက္႐ံုေတြကထြက္တဲ့မီးခိုးေတြအားလံုးဟာပါဝင္တဲ့အဆိပ္အေတာက္ေတြေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကိုက်ဆင္းေစပါတယ္..ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ပံုမွန္ေသာက္တဲ့သူေတြဟာ
ခုခံအားစနစ္မေကာင္းေတာ့ မၾကာခဏဆိုသလိုေရာဂါပိုးေတြ ဝင္ေရာက္တတ္ပါတယ္..အဲ့ဒီအခါမွာကုသရတဲ့ေဆးဝါးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကလည္းခုခံအားစနစ္ကိုပိုမိုက်ဆင္းေစပါတယ္..ဒါ့ေၾကာင့္ ေလေကာင္းေလသန္႔ရဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္..

(၄) လံုေလာက္ေသာအိပ္စက္အနားယူျခင္း
တစ္ေန႔တာအလုပ္ေတြလုပ္ၿပီးရင္ ညဘက္မွာအိပ္စက္အနားယူပါမွ ခႏၶာကိုယ္ကတာ႐ွည္အသံုးျပဳႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္..အိပ္စက္အနားယူတဲ့အခ်ိန္မွာ ခႏၶာကိုယ္မွာပ်က္စီးသြားတဲ့တစ္သွ်ဴးေတြကိုျပဳျပင္တဲ့အလုပ္ (Repair process) ကိုလုပ္ရပါတယ္.. အိပ္စက္ခ်ိန္ကိုအနည္းဆံုး ၆ နာရီကေန ၈ နာရီေလာက္အထိထားဖို႔ လိုပါတယ္..ပင္ပင္ပန္းပန္းလုပ္ရတဲ့ ကာယလုပ္သားေတြဆိုရင္ ပိုၿပီးလိုပါတယ္..သက္ႀကီး႐ြယ္အိုေတြဆိုရင္ ဇရာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ပ်က္စီးမႈ မ်ားလာေနတဲ့အတြက္ ေန႔လည္ဘက္မွာတစ္ေရးအိပ္ဖို႔လိုပါတယ္..လံုေလာက္တဲ့ အိပ္စက္အနားယူျခင္းျပဳပါမွ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ ေကာင္းမြန္မွာျဖစ္ပါတယ္..

(၅) ခုခံအားစနစ္ကိုက်ဆင္းေစမည့္ အေနအထိုင္အျပဳအမူမ်ားကို ေ႐ွာင္႐ွားျခင္း
ဥပမာအားျဖင့္ အရက္အလြန္အကြ်ံေသာက္တာ၊ ကြမ္းစားတာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲတာ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာအဆိပ္အေတာက္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕တာ၊ စိတ္ပူပင္ေသာကေတြမ်ားေနတာ၊ ရက္လြန္အစားအစာေတြစားတာ၊ ပဋိဇီဝေဆးေတြ ခဏခဏေသာက္ရတာ၊ ေဆးအျပင္းေတြေသာက္ရတာအစ႐ွိတဲ့ကိစၥေတြကလည္းခုခံအားစနစ္ ကိုက်ဆင္းေစလို႔ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္..

(၆) ခႏၶာကိုယ္တြင္းပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ေတြ မ်ားျပားေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း
ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ႐ွိတဲ့ အက်ိဳးျပဳအဏုဇီဝပိုးေလးေတြ ျဖစ္ပါတယ္.. အဓိကအေနနဲ႔ အူနဲ႔အစာလမ္းေၾကာင္းမွာေနၿပီးလူေတြရဲ႕က်န္းမာေရးကိုမ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳေနတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြျဖစ္ပါတယ္..ဘက္တီးရီးယားမ်ိဳးစိတ္ေပါင္းမ်ားစြာ႐ွိၿပီးအမ်ိဳးအစားတစ္ခုခ်င္းစီကသူ႔တာဝန္နဲ႔သူထမ္းေဆာင္ပါတယ္..အခ်ိဳ႕က အစာေခ်ဖ်က္တဲ့ေနရာမွာလုပ္ပါတယ္..အခ်ိဳ႕က အစာေတြကိုစုပ္ယူရာမွာကူညီေပးပါတယ္..အခ်ိဳ႕က ေရာဂါပိုးေတြမေပါက္ပြားရေအာင္ ကာကြယ္တားဆီးေပးပါတယ္..အခ်ိဳ႕က ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္တဲ့ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ႏွလံုး၊ အဆုတ္ကအစဦးေႏွာက္အဆံုးလုပ္ငန္းေတြပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးပါတယ္..ဒါ့ေၾကာင့္ ခုခံအားစနစ္ကိုေကာင္းေအာင္ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ ပ႐ိိုဘိုင္အိုတစ္ ဘက္တီးရီးယားေလးေတြကိုအၿမဲတမ္းတိုးတက္မ်ားျပားေနေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္..

Q: ဆရာခုနကေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ေ႐ွ႕ပိုင္းကေျပာသြားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ အားလံုးသိဖူးၾကားဖူးၾကမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္..အခုေနာက္ဆံုးေျပာသြားတဲ့ ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ နဲ႔ပတ္သတ္လို႔ နည္းနည္းထပ္႐ွင္းျပေစခ်င္ပါတယ္..ဘယ္လိုမ်ိဳးပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္အမ်ိဳးအစားေတြကခုခံအားစနစ္ကိုေကာင္းေစတယ္ဆိုတာရယ္၊ သူတို႔ေတြမ်ားလာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတာ ႐ွင္းျပေပးပါ..

A: ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကိုေကာင္းမြန္ေအာင္ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ အဓိက (၃) မ်ိဳး႐ွိပါတယ္..အဲ့ဒါေတြကေတာ့
(၁) Lactobacillus rhamnosus
(၂) Bifidobacterium bifidum
(၃) Streptococcus thermophilesတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္..

ဒီပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ဘက္တီးရီးယားေတြကိုစစ္သူႀကီး (၃) ေယာက္နဲ႔တင္စားေခၚဆိုေလ့႐ွိပါတယ္.. ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုေရာဂါပိုးေတြဝင္လာခဲ့ရင္ သူတို႔ဆီကေနပဋိဇီဝပစၥည္းေတြ ဥပမာအားျဖင့္ Bacitracin, Thermophylinလိုပစၥည္းမ်ိဳးေတြထုတ္ၿပီးေရာဂါပိုးေတြကိုသတ္ျဖတ္ႏွိမ္ႏွင္းပါတယ္..ၿပီးရင္ အူနံရံတစ္ေလွ်ာက္ ခုခံအားစနစ္ေတြကိုလံႈ႔ေဆာ္ေပးတာ၊ ေသြးထဲမွာအင္တီေဘာ္ဒီေတြထြက္လာေအာင္ လံႈ႔ေဆာ္ေပးတာေတြ လုပ္လိုက္ေတာ့ ခုခံအားစနစ္ေတြ ႏိုးၾကားလာၿပီးဝင္လာတဲ့ေရာဂါပိုးကိုဝိုင္းဝန္းတိုက္ခိုက္ႏွိမ္နင္းလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္..ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ဘက္တီးရီးယား (၃) မ်ိဳးကို ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာမ်ားေနေအာင္ျပဳလုပ္ဖို႔ အေရးႀကီးလွပါတယ္..ဒီလိုလုပ္ဖို႔ဆိုရင္ သူတို႔ႀကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ အစားအစာေတြ မၾကာခဏစားေပးရပါမယ္..ဥပမာဒိန္ခ်ဥ္၊ ႏို႔ႏွင့္ႏို႔ထြက္ပစၥည္း၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္မ်ိဳးစံု၊ သစ္သီးမ်ိဳးစံုတို႔ျဖစ္ပါတယ္.. သူတို႔ေတြဟာအယ္လ္ကိုေဟာ (အရက္) နဲ႔ထိေတြ႕ရင္ ေသဆံုးကုန္တာမို႔ အရက္ကိုလံုးဝေ႐ွာင္ရပါမယ္..ပဋိဇီဝေဆးေတြေသာက္ရင္ သူတို႔ေတြပါ ေသဆံုးကုန္တဲ့အတြက္ သူတို႔ေတြနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ျဖည့္စြက္ေဆးဝါးေတြ ျဖည့္စြက္ေသာက္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္..ဒါ့ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆး(Antibiotic) ေသာက္ၿပီးတိုင္းပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ (Probiotic) ေသာက္ရျခင္းဟာဒီကေန႔ ေဆးပညာရဲ႕အသစ္ေတြ႕႐ွိခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္.. အခ်ိဳ႕ခုခံအားက်ဆင္းေနတဲ့သူေတြဆိုရင္ေတာ့ အဲ့ဒီဘက္တီးရီးယား ၃ ေကာင္ပါဝင္တဲ့ ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္ကိုအၿမဲပံုမွန္ေသာက္သံုးေပးသင့္ပါတယ္..

Q: အခုဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ သိမွတ္ဖြယ္ရာဗဟုသုတေတြ အေတာ္ေလး ျပည့္ျပည့္စံုစံုသိရပါၿပီဆရာ..ဆရာ့အေနနဲ႔ ျမဝတီ႐ုပ္ျမင္သံၾကားပရိသတ္ႀကီးကိုဘာမ်ားေျပာခ်င္ပါေသးလဲဆရာ..

A: ဒီေန႔အခ်ိန္အခါမွာကူးစက္ေရာဂါမ်ိဳးစံုဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုဝင္ေရာက္ဖို႔ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္..ရာသီတုပ္ေကြး၊ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး၊ ဝမ္းေလွ်ာဝမ္းပ်က္စသျဖင့္ေပါ့..ဒီလိုမ်ိဳးကူးစက္ေရာဂါေတြကိုမျဖစ္ေအာင္ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းကေတာ့ မိမိရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကို ျမႇင့္တင္ေပးထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္..ဒီလိုျမႇင့္တင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဒီကေန႔ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခဲ့သလိုလုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ရာလည္းမခက္ခဲလွတာေၾကာင့္ လူတိုင္းလိုက္နာေဆာင္႐ြက္ၾကၿပီးက်န္းမာေပ်ာ္႐ႊင္တဲ့ဘဝကိုပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေမတၲာ
ပို႔သအပ္ပါတယ္..

[Unicode]

Q: ဒီကေန႔မွာ အျဖစ္မ်ားလာတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ ခုခံအားစနစ္ေကာင္းမြန္ဖို့ လိုအပ္တယ္လို့ ေဆးပညာရွင္ေတြက မၾကာခဏေျပာဆိုေနၾကေတာ့ ဒီကေန႔ ဒီအေၾကာင္းအရာေလးကို ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္ ဆရာ.. ပထမဆုံးအေနနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ အရင္ဆုံး ရွင္းျပေပးပါ..

A: ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကို ေဆးပညာအရေတာ့ Immune system လို့ေခၚပါတယ္.. ဆရာတို့ လူအပါအဝင္ သက္ရွိသတၱဝါအားလုံးသာမကဘဲ အပင္ေတြမွာပါ သူတို့ကိုဖ်က္ဆီးမယ့္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရာဂါေတြျဖစ္ေစမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြကို တြန္းလွန္ေပးဖို့ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားတဲ့အရာေတြနဲ႔ သူတို့ရဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ (Biological structure and process) ကို စုစည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းကို ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္..

Q: ခုခံအားစနစ္ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသလဲ.. ကၽြန္မၾကားဖူးထားတာကေတာ့ ခုခံအားစနစ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၿပီး တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုလည္း မတူညီၾကဘူးလို့ သိရပါတယ္.. အဲ့ဒါနည္းနည္းရွင္းျပေပးပါ..

A: အဓိကအုပ္စုႀကီးႏွစ္ခုရွိပါတယ္..ေမြးကတည္းက လူတိုင္းမွာပါလာတဲ့ ေမြးရာပါခုခံအားစနစ္ (Innate immune system) နဲ႔ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္လာတာနဲ႔အမၽွ သူေတြ႕ၾကဳံျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ေရာဂါအေျခအေနေပၚ မူတည္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ကေနထပ္မံထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ (Adaptive immune system) ဆိုၿပီးျဖစ္ပါတယ္.. အုပ္စုတစ္ခုစီမွာမွ ထပ္မံၿပီး ေသြးရည္ၾကည္ထဲရွိ အင္တီေဘာ္ဒီမ်ားနဲ႔ ဆိုင္ရာခုခံအားစနစ္ (Humoral immunity) နဲ႔ ဆဲလ္ပိုင္းဆိုင္ရာခုခံအားစနစ္ (Cell-mediatedimmunity) ဆိုၿပီး ထပ္ခြဲထားပါတယ္.. အဲ့ဒီစနစ္ေတြအားလုံး ညီညီညာညာအလုပ္လုပ္ပါမွ ေကာင္းမြန္တဲ့ခုခံအားစနစ္ကိုရရွိမွာျဖစ္ၿပီး ေရာဂါအေပါင္းကေန ကင္းေဝးေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္..

Q: ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေရာဂါပိုးတစ္မ်ိဳးဝင္လာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ကဘယ္နည္းဘယ္ပုံ ကာကြယ္တိုက္ဖ်က္တယ္ဆိုတာ လည္း ရွင္းျပေပးပါ..

A: ကၽြန္ေတာ္တို့ရဲ့ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဘက္တီးရီးယားေတြ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္လာျခင္း မရွိေစဖို့ ခုခံတားဆီးရာမွာ အဆင့္ဆင့္ရွိပါတယ္.. Layered defense လို့ေခၚပါတယ္.. အစပိုင္းမွာ တိက်မွုသိပ္မရွိတဲ့အတြက္ ခုခံအားစနစ္နဲ႔ ကာကြယ္ၿပီး အတြင္းပိုင္းကိုေရာက္ေလေလ ပိုၿပီးတိက်ေလေလ ျဖစ္ပါတယ္..

ဥပမာ ခႏၶာကိုယ္ကို ဘက္တီးရီးယား ဒါမွမဟုတ္ ဗိုင္းရပ္ပိုးတစ္မ်ိဳး ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္ရင္ စၿပီးေတြ႕မယ့္ ခုခံအား အဖြဲ႕ကေတာ့ Innate immune system ပဲျဖစ္ပါတယ္.. သူကေတာ့ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ဆဲလ္မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ ခ်က္ခ်င္း တြန္းလွန္တိုက္ခိုက္ပါလိမ့္မယ္ (Immediate, but non-specific response).. ဒါေပမဲ့ ရန္သူကိုတိတိက်က် ပစ္မွတ္ထားၿပီး တိုက္ခိုက္တာမဟုတ္ေတာ့ ေအာင္ျမင္တဲ့အခါရွိသလို မေအာင္ျမင္တဲ့အခါလည္းရွိပါတယ္.. ေအာင္ျမင္သြားလို့ ရန္သူေရာဂါပိုးေတြ ေသကုန္ရင္ေတာ့ ဒီမွာတင္ၿပီးပါတယ္.. တကယ္လို့ ေရာဂါပိုးေတြဟာ အနိုင္ရခဲ့ရင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဆက္ၿပီးထိုးေဖာက္ ဝင္ေရာက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္.. အဲ့ဒီအခါမွာ ဒုတိယအဆင့္ခုခံအားစနစ္ျဖစ္တဲ့ Adaptive immune system နဲ႔ေတြ႕ပါတယ္.. အဲ့ဒီအခါမွာ ဝင္လာတဲ့ေရာဂါပိုးကို တိတိက်က် ရွာေဖြတိုက္ဖ်က္တဲ့အလုပ္ကို ဒီစနစ္ကလုပ္ေဆာင္ပါတယ္.. ခႏၶာကိုယ္ကေန အင္တီေဘာ္ဒီလို့ေခၚတဲ့ ေရာဂါပိုးကို တိုက္ခိုက္ေခ်မွုန္းနိုင္တဲ့ ပရိုတင္းေတြ ထုတ္ၿပီးတြန္းလွန္ပါတယ္ (Humoral immunity) ဒါတင္မက ေသြးျဖဴဥေတြကေန ေရာဂါပိုးေတြကို စားေသာက္ဖ်က္ဆီးပါတယ္ (Phagocytosis) အဲ့ဒီအခါမွာ မိမိရဲ့ခႏၶာကိုယ္မွာ ရွိတဲ့ဆဲလ္နဲ႔ ဝင္လာတဲ့ရန္သူေရာဂါပိုးကို ခြဲျခားနိုင္မွုဟာ ခုခံအားစနစ္ရဲ့ အေရးပါတဲ့ တာဝန္တစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္.. အကယ္၍ ခုခံအားစနစ္ေအာင္ခဲ့ရင္ ေရာဂါပိုးေတြေသဆုံးကုန္ၿပီး လူလည္း က်န္းမာလာမွာျဖစ္ပါတယ္..အဲ့ဒီေရာဂါပိုးကို ခႏၶာကိုယ္ကေန မွတ္သားလိုက္တဲ့အတြက္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ အဲ့ဒီပိုးသာ ဝင္ေရာက္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ခုခံအားစနစ္က အသင့္ရွိေနၿပီးျဖစ္လို့ ဝင္ေရာက္ဖို့ သိပ္မလြယ္ေတာ့ပါဘူး.. အကယ္၍ မိမိမွာ ခုခံအားနစ္မေကာင္းခဲ့ရင္ ေရာဂါပိုးေတြကို မတြန္းလွန္နိုင္တဲ့ အတြက္ ဝင္လာတဲ့ပိုးေပၚမူတည္ၿပီး ေရာဂါေတြရမွာျဖစ္ပါတယ္.. ဥပမာ တီဘီပိုးဆိုရင္ တီဘီေရာဂါ၊ တိုက္ဖြိဳက္ပိုးဆိုရင္ တိုက္ဖြိဳက္ေရာဂါ၊ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ဆိုရင္လည္း တုပ္ေကြးေရာဂါရမွာျဖစ္ပါတယ္..

Q: ေမြးကင္းစကေလးေတြမွာ ခုခံအားစနစ္ဟာ အေရးပါတယ္လို့ ဖတ္ဖူးပါတယ္ ဆရာ.. အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သတ္လို့လည္း ရွင္းျပေပးပါ..

A: ေမြးကင္းစကေလးရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္နဲ႔ က်န္းမာေရးဟာ မိခင္ေပၚမွာ မ်ားစြာမူတည္ေနပါတယ္.. ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္စဥ္ကတည္းက မိခင္ျဖစ္သူဟာ အာဟာရဓာတ္ျပည့္ဝစြာစားမွကေလးကလည္း အာဟာရဓာတ္ျပည့္ဝၿပီး ခုခံအား စနစ္လည္း ေကာင္းစြာ ဖြံ့ၿဖိဳးလာမွာျဖစ္ပါတယ္.. ေနာက္တစ္ခုက မိခင္မွာေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္က အင္တီေဘာ္ဒီ (IgG antibody) ေတြထြက္ခဲ့ရင္ အဲ့ဒီအင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာ အခ်င္းကေနတစ္ဆင့္ ကေလးရဲ့ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ေရာက္သြားပါတယ္.. အဲ့ဒီကေလးဟာ ေမြးလာၿပီး အရင္တုန္းကမိခင္မွာဝင္ခဲ့တဲ့ ေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္ခဲ့ရင္ သူ႔ကိုတြန္းလွန္နိုင္တဲ့ (IgG antibody) ေတြရွိေနတာေၾကာင့္ တြန္းလွန္နိုင္တဲ့အေျခအေနေကာင္းကို ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္..

ေမြးၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း မိခင္နို့တိုက္တဲ့ကေလးေတြဟာ မိခင္နို့မွာပါတဲ့ ခုခံအားစနစ္ရဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီေတြက ကေလးရဲ့ အူလမ္းေၾကာင္းကိုဝင္ေရာက္သြားၿပီး ကေလးကို ခုခံအားတက္ေစပါတယ္.. ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ အခ်င္းကေန မျဖတ္သန္းနိုင္တဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာ မိခင္နို့ရည္ထဲကေန အလြယ္တကူျဖတ္သန္းနိုင္ပါတယ္..ၿပီးရင္ မိခင္နို့ရည္ထဲမွာ ပရိုဘိုင္အိုတစ္ လို့ေခၚတဲ့ အက်ိဳးျပဳဘက္တီးရီးယားေလးေတြဟာ ကေလးဆီေရာက္ၿပီး ကေလးရဲ့အူထဲမွာ ဆက္လက္ပြားမ်ားပါတယ္..ၿပီးရင္ မိခင္နို့ရည္တိုက္ေကၽြးမွုေၾကာင့္ ပိုၿပီးပြားမ်ားလာပါတယ္.. အဲ့ဒီအက်ိဳးျပဳပရိုဘိုင္အိုတစ္ေတြဟာ ေရာဂါပိုးေတြကို ကာကြယ္ တိုက္ဖ်က္ရာမွာ လြန္စြာအေရးပါလွပါတယ္.. ဒါမ်ိဳးက နို့မွုန႔္တိုက္တဲ့ကေလးေတြမွာမရနိုင္ပါ.. ဒါ့ေၾကာင့္ မိခင္နို့တိုက္တဲ့ ကေလး နဲ႔ နို့ဗူးတိုက္တဲ့ကေလး ႏွစ္ေယာက္ကိုႏွိုင္းယွဥ္ရင္ မိခင္နို့တိုက္တဲ့ကေလးက ကိုယ္ခံအားစနစ္ ပိုမိုေကာင္းမြန္တာ ေတြ႕ရပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ေမြးၿပီးကေလးေတြကို ၆ လ အထိ မိခင္နို့ရည္ကို တိုက္ေကၽြးေစျခင္းျဖစ္ပါတယ္..

Q: ကာကြယ္ေဆးထိုးရင္ ထိုးထားတဲ့ေဆးနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္နိုင္တယ္ဆိုေတာ့ အဲ့ဒါက်ေတာ့ေရာ ခုခံအားစနစ္နဲ႔ ဆိုင္ပါသလား ဆရာ..

A: ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းကို Vaccination or Immunization လို့ေခၚပါတယ္.. အဓိကအေနနဲ႔ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးကို သတ္ၿပီးေတာ့ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အႏၲရာယ္မရွိေအာင္ျပဳလုပ္ၿပီးျဖစ္ျဖစ္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ထိုးလိုက္တဲ့အခါမွာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ခုခံအားစနစ္က သူ႔ကိုတိုက္ခိုက္မယ့္ ပဋိပစၥည္းေတြထြက္လာေအာင္ လွုံ႔ေဆာ္ေပးျခင္းျဖစ္တယ္.. ေရာဂါပိုးကေတာ့ အႏၲရာယ္ မရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ထားလို့ လူကိုဒုကၡမေပးနိုင္ပါဘူး.. ထြက္လာတဲ့အင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာ အဲ့ဒီထိုးလိုက္တဲ့ေရာဂါပိုးအတြက္ တိတိက်က်ဒီဇိုင္းလုပ္ၿပီး ထုတ္လုပ္လိုက္တာျဖစ္လို့ ေနာင္တစ္ခါ ဒီပိုးမ်ိဳးအရွင္ေတြဝင္လာခဲ့ရင္ ပမာဏနည္းနည္းဘဝမွာပဲ သတ္ပစ္လိုက္ပါတယ္.. ပြားမ်ားခြင့္မရတဲ့အတြက္ အဲ့ဒီေရာဂါကေန ကာကြယ္ၿပီးျဖစ္ပါတယ္.. ဒီလိုကာကြယ္နိုင္ဖို့ လုံေလာက္တဲ့ အင္ဒီေဘာ္ဒီထြက္ဖို့ တခ်ိဳ့ကာကြယ္ေဆးေတြမွာ တစ္ႀကိမ္တည္းထိုး႐ုံနဲ႔ ရနိုင္သလို အခ်ိဳ့က်ေတာ့လည္း သုံးႀကိမ္ေလာက္ လျခားၿပီး ထိုးေပးရပါတယ္.. ထြက္လာတဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီေတြဟာလည္း တခ်ိဳ့က ၅ ႏွစ္ခံတာရွိသလို တခ်ိဳ့က်ေတာ့လည္း တစ္သက္လုံးခံပါတယ္..၅ ႏွစ္ပဲခံရင္ ၅ ႏွစ္တစ္ခါ Booster dose ထပ္ထိုးဖို့လိုပါတယ္..အခ်ိဳ့ကာကြယ္ေဆးေတြက်ေတာ့ ဘက္တီးရီးယား သို့မဟုတ္ ဗိုင္းရပ္စ္ တစ္ေကာင္လုံးမဟုတ္ဘဲ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ အစိတ္အပိုင္း ဒါမွမဟုတ္ အဆိပ္သင့္ေစတဲ့ အစိတ္အပိုင္းကို အႏၲရာယ္မရွိေအာင္ျပဳျပင္ၿပီး ထိုးေပးရတာလည္းရွိပါတယ္.. ဒီလိုကာကြယ္ေဆးထိုးထားတဲ့အတြက္ ကူးစက္ ေရာဂါအမ်ားစုကေန ကာကြယ္နိုင္ခဲ့ၿပီး ေဆးပညာရဲ့ေအာင္ျမင္မွုတစ္ခုလို့ ဆိုနိုင္ပါတယ္..

Q: လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ခုခံအားစနစ္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ဘာေတြလုပ္ရမလဲဆိုတာ ရွင္းျပေပးပါ..

A: လူတစ္ေယာက္ ခုခံအားစနစ္ေကာင္းဖို့ဆိုရင္ အေနအထိုင္အစားအေသာက္ မွန္ကန္မၽွတေနဖို့ အေရႀကီးပါတယ္.. အဓိကလိုအပ္ခ်က္ေတြအေနနဲ႔

(၁) အာဟာရျပည့္ဝေအာင္စားသုံးျခင္း
လူ႔ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အာဟာရဓာတ္အုပ္စုႀကီး (၇) ခုရွိပါတယ္..ကာဗိုဟိုက္ၿဒိတ္၊ ပရိုတင္း၊ အဆီဓာတ္၊ ဗီတာမင္၊ သတၱဳဓာတ္၊ အမၽွင္ဓာတ္နဲ႔ ေရဓာတ္ေတြျဖစ္ပါတယ္.. လူ႔ခႏၶာကိုယ္အတြက္ တစ္ေန႔တာလိုအပ္ခ်က္ေတြျပည့္စုံေအာင္ စားရမွာျဖစ္သလို မလိုဘဲနဲ႔ အမ်ားႀကီးပိုၿပီး စားလို့လည္းမေကာင္းပါ.. ဥပမာ ထမင္းစားရင္ ထမင္းကိုသုံးပုံတစ္ပုံ၊ ဟင္းကို သုံးပုံတစ္ပုံနဲ႔ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ကို သုံးပုံတစ္ပုံ မၽွတေအာင္စားရပါမယ္.. က်န္တဲ့အခ်ိန္မွာ သစ္သီးေလးေတြ စားေပးရပါမယ္.. ခုခံအားကို ထိခိုက္က်ဆင္းေစမယ့္ ဓာတုဆိုးေဆးပါတဲ့ အစားအစာေတြ၊ တူးေအာင္ကင္ထားတဲ့အကင္ေတြ၊ မီးဖုတ္ေတြ၊ ဆီေၾကာ္ေတြ၊ မွိုတက္စာေတြကို ေရွာင္ရပါမယ္.. အဓိကအေနနဲ႔ သန႔္သန႔္ရွင္းရွင္း၊ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ပူပူေႏြးေႏြး အစားအစာေတြကို အဓိကစားရပါမယ္..

(၂) ပုံမွန္ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ျခင္း
အနည္းဆုံး တစ္ေန႔ ၃၀ မိနစ္ေလာက္ လမ္းေလၽွာက္တာ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ဝါသနာပါတဲ့ အားကစားတစ္ခုခုလုပ္တာေတြ ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္.. အေကာင္းဆုံးကေတာ့ မနက္ခင္းေနထြက္စ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္မွာ လမ္းေလၽွာက္ရင္ ေနေရာင္ျခည္ရဲ့ အာနိသင္ပါ တစ္ခါတည္းရၿပီးျဖစ္လို့ ပိုေကာင္းပါတယ္..ေနေရာင္ျခည္ဟာ ဗီတာမင္ ဒီ ကိုရေစၿပီး သူ႔ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအား စနစ္ကို ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္.. အခုေနာက္ဆုံးျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသန စာတမ္းေတြအရ ဗီတာမင္ဒီဟာ တုပ္ေကြးေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ကာကြယ္ေပးတယ္လို့ဆိုပါတယ္.. နိုင္ငံေပါင္း ၁၂ နိုင္ငံမွာ လူေပါင္း ၁၁၀ဝ၀ ေက်ာ္ကို ေလ့လာခဲ့တဲ့ သုေတသနစာတမ္း ၂၅ ခုကို အေျခခံၿပီး ကမၻာေက်ာ္ TIME မဂၢဇင္းႀကီးက ထုတ္ျပန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္..
● ဗီတာမင္ဒီ ပုံမွန္ေသာက္သူဟာ Influenza နဲ႔ အသက္ရွုလမ္းေၾကာင္းေရာဂါပိုးဝင္မွုမွာ ေဆးမေသာက္တဲ့ သူေတြထက္ မ်ားစြာေလ်ာ့နည္းပါတယ္..
●    ေျပာင္းျပန္ ျပန္ေျပာရာင္ ဗီတာမင္ဒီ ေလ်ာ့နည္းသူေတြမွာ Influenza ပိုျဖစ္တတ္တယ္ေပါ့..

 (၃) ေလေကာင္းေလသန႔္ရွူျခင္း
မေကာင္းတဲ့ေလ တစ္နည္းအားျဖင့္ ညစ္ညမ္းတဲ့ေလဟာ ခုခံအားစနစ္ကို ထိခိုက္ေစပါတယ္.. ဥပမာ ေမာ္ေတာ္ကားမီးခိုးေတြ၊ မီးစက္ကထြက္တဲ့မီးခိုးေတြ၊ ေဆးလိပ္မီးခိုး၊ ျခင္ေဆးေခြ၊ အေမႊးတိုင္၊ စက္႐ုံေတြကထြက္တဲ့မီးခိုးေတြအားလုံးဟာ ပါဝင္တဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကို က်ဆင္းေစပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ပုံမွန္ေသာက္တဲ့သူေတြဟာ ခုခံအားစနစ္မေကာင္းေတာ့ မၾကာခဏဆိုသလို ေရာဂါပိုးေတြ ဝင္ေရာက္တတ္ပါတယ္.. အဲ့ဒီအခါမွာ ကုသရတဲ့ေဆးဝါးေတြရဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကလည္း ခုခံအားစနစ္ကို ပိုမိုက်ဆင္းေစပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ေလေကာင္းေလသန႔္ရဖို့ အေရးႀကီး ပါတယ္..

(၄) လုံေလာက္ေသာအိပ္စက္အနားယူျခင္း
တစ္ေန႔တာအလုပ္ေတြလုပ္ၿပီးရင္ ညဘက္မွာအိပ္စက္အနားယူပါမွ ခႏၶာကိုယ္က တာရွည္အသုံးျပဳ နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္.. အိပ္စက္အနားယူတဲ့အခ်ိန္မွာ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပ်က္စီးသြားတဲ့တစ္သၽွူးေတြကို ျပဳျပင္တဲ့အလုပ္ (Repair process) ကို လုပ္ရပါတယ္.. အိပ္စက္ခ်ိန္ကို အနည္းဆုံး ၆ နာရီကေန ၈ နာရီေလာက္အထိထားဖို့ လိုပါတယ္..ပင္ပင္ပန္းပန္းလုပ္ရတဲ့ ကာယလုပ္သားေတြဆိုရင္ ပိုၿပီးလိုပါတယ္..သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြဆိုရင္ ဇရာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ပ်က္စီးမွု မ်ားလာေနတဲ့အတြက္ ေန႔လည္ဘက္မွာ တစ္ေရးအိပ္ဖို့လိုပါတယ္..လုံေလာက္တဲ့ အိပ္စက္အနားယူျခင္းျပဳပါမွ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ ေကာင္းမြန္မွာ ျဖစ္ပါတယ္..

(၅) ခုခံအားစနစ္ကို က်ဆင္းေစမည့္ အေနအထိုင္အျပဳအမူမ်ားကို ေရွာင္ရွားျခင္း
ဥပမာအားျဖင့္ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္တာ၊ ကြမ္းစားတာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ မူးယစ္ေဆးဝါးသုံးစြဲတာ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ အဆိပ္အေတာက္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕တာ၊ စိတ္ပူပင္ေသာကေတြမ်ားေနတာ၊ ရက္လြန္အစားအစာေတြစားတာ၊ ပဋိဇီဝေဆးေတြ ခဏခဏေသာက္ရတာ၊ ေဆးအျပင္းေတြေသာက္ရတာ အစရွိတဲ့ကိစၥေတြကလည္း ခုခံအားစနစ္ ကိုက်ဆင္းေစလို့ ေရွာင္ၾကဥ္ ရမွာျဖစ္ပါတယ္..

(၆) ခႏၶာကိုယ္တြင္းပရိုဘိုင္အိုတစ္ေတြ မ်ားျပားေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း
ပရိုဘိုင္အိုတစ္ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာရွိတဲ့ အက်ိဳးျပဳအဏုဇီဝပိုးေလးေတြ ျဖစ္ပါတယ္.. အဓိကအေနနဲ႔ အူနဲ႔အစာလမ္းေၾကာင္း မွာေနၿပီး လူေတြရဲ့က်န္းမာေရးကို မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳေနတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြျဖစ္ပါတယ္.. ဘက္တီးရီးယားမ်ိဳးစိတ္ ေပါင္း  မ်ားစြာရွိၿပီး အမ်ိဳးအစားတစ္ခုခ်င္းစီက သူ႔တာဝန္နဲ႔သူ ထမ္းေဆာင္ပါတယ္.. အခ်ိဳ့က အစာေခ်ဖ်က္တဲ့ေနရာမွာ လုပ္ပါတယ္.. အခ်ိဳ့က အစာေတြကိုစုပ္ယူရာမွာ ကူညီေပးပါတယ္.. အခ်ိဳ့က ေရာဂါပိုးေတြ မေပါက္ပြားရေအာင္ ကာကြယ္ တားဆီးေပးပါတယ္.. အခ်ိဳ့က ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္တဲ့ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ႏွလုံး၊ အဆုတ္ကအစ ဦးေႏွာက္ အဆုံး လုပ္ငန္းေတြပုံမွန္ျဖစ္ေအာင္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္..ဒါ့ေၾကာင့္ ခုခံအားစနစ္ကို ေကာင္းေအာင္ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ ပရိုဘိုင္အိုတစ္ ဘက္တီးရီးယားေလးေတြကို အျမဲတမ္းတိုးတက္မ်ားျပားေနေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးဖို့ အေရးႀကီး ပါတယ္..

Q: ဆရာခုနကေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ေရွ႕ပိုင္းကေျပာသြားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ အားလုံးသိဖူးၾကားဖူးၾကမယ္လို့ ထင္ပါတယ္.. အခုေနာက္ဆုံးေျပာသြားတဲ့ ပရိုဘိုင္အိုတစ္ နဲ႔ပတ္သတ္လို့ နည္းနည္းထပ္ရွင္းျပေစခ်င္ပါတယ္.. ဘယ္လိုမ်ိဳးပရိုဘိုင္အိုတစ္အမ်ိဳးအစားေတြက ခုခံအားစနစ္ကိုေကာင္းေစတယ္ဆိုတာရယ္၊ သူတို့ေတြမ်ားလာေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမယ္ဆိုတာ ရွင္းျပေပးပါ..

A: ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကို ေကာင္းမြန္ေအာင္ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ ပရိုဘိုင္အိုတစ္ အဓိက (၃) မ်ိဳးရွိပါတယ္.. အဲ့ဒါေတြကေတာ့
(၁) Lactobacillus rhamnosus
(၂) Bifidobacterium bifidum
(၃) Streptococcus thermophiles တို့ပဲျဖစ္ပါတယ္..

ဒီပရိုဘိုင္အိုတစ္ဘက္တီးရီးယားေတြကို စစ္သူႀကီး (၃) ေယာက္နဲ႔တင္စားေခၚဆိုေလ့ရွိပါတယ္.. ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ေရာဂါပိုးေတြ ဝင္လာခဲ့ရင္ သူတို့ဆီကေန ပဋိဇီဝပစၥည္းေတြ ဥပမာအားျဖင့္ Bacitracin, Thermophylin လိုပစၥည္းမ်ိဳးေတြထုတ္ၿပီး ေရာဂါပိုး ေတြကို သတ္ျဖတ္ႏွိမ္ႏွင္း ပါတယ္.. ၿပီးရင္ အူနံရံတစ္ေလၽွာက္ ခုခံအားစနစ္ေတြကို လွုံ႔ေဆာ္ေပးတာ၊ ေသြးထဲမွာအင္တီေဘာ္ဒီ ေတြထြက္လာေအာင္ လွုံ႔ေဆာ္ေပးတာေတြ လုပ္လိုက္ေတာ့ ခုခံအားစနစ္ေတြ နိုးၾကားလာၿပီး ဝင္လာတဲ့ေရာဂါပိုးကို ဝိုင္းဝန္း တိုက္ခိုက္ႏွိမ္နင္းလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီပရိုဘိုင္အိုတစ္ဘက္တီးရီးယား (၃) မ်ိဳးကို ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မ်ားေနေအာင္ ျပဳလုပ္ဖို့ အေရးႀကီးလွပါတယ္.. ဒီလိုလုပ္ဖို့ဆိုရင္ သူတို့ႀကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ အစားအစာေတြ မၾကာခဏစားေပးရ ပါမယ္.. ဥပမာ ဒိန္ခ်ဥ္၊ နို့ႏွင့္နို့ထြက္ပစၥည္း၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ိဳးစုံ၊ သစ္သီးမ်ိဳးစုံတို့ျဖစ္ပါတယ္.. သူတို့ေတြဟာ အယ္လ္ကိုေဟာ (အရက္) နဲ႔ထိေတြ႕ရင္ ေသဆုံးကုန္တာမို့ အရက္ကိုလုံးဝေရွာင္ရပါမယ္..ပဋိဇီဝေဆးေတြေသာက္ရင္ သူတို့ေတြပါ ေသဆုံးကုန္တဲ့အတြက္ သူတို့ေတြနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ပရိုဘိုင္အိုတစ္ျဖည့္စြက္ေဆးဝါးေတြ ျဖည့္စြက္ေသာက္ဖို့လိုအပ္ပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆး (Antibiotic) ေသာက္ၿပီးတိုင္း ပရိုဘိုင္အိုတစ္ (Probiotic) ေသာက္ရျခင္းဟာ ဒီကေန႔ ေဆးပညာရဲ့အသစ္ေတြ႕ရွိခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္.. အခ်ိဳ့ခုခံအားက်ဆင္း ေနတဲ့သူေတြဆိုရင္ေတာ့ အဲ့ဒီဘက္တီးရီးယား ၃ ေကာင္ပါဝင္တဲ့ ပရိုဘိုင္အိုတစ္ကို အျမဲပုံမွန္ ေသာက္သုံးေပးသင့္ပါတယ္..

Q: အခုဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ သိမွတ္ဖြယ္ရာဗဟုသုတေတြ အေတာ္ေလး ျပည့္ျပည့္စုံစုံသိရပါၿပီ ဆရာ.. ဆရာ့အေနနဲ႔ ျမဝတီ႐ုပ္ျမင္သံၾကားပရိသတ္ႀကီးကို ဘာမ်ား ေျပာခ်င္ပါေသးလဲ ဆရာ..

A: ဒီေန႔အခ်ိန္အခါမွာ ကူးစက္ေရာဂါမ်ိဳးစုံဟာ ကၽြန္ေတာ္တို့ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဝင္ေရာက္ဖို့ႀကိဳးစား ေနၾကပါတယ္.. ရာသီတုပ္ေကြး၊ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး၊ ဝမ္းေလၽွာဝမ္းပ်က္စသျဖင့္ေပါ့.. ဒီလိုမ်ိဳးကူးစက္ေရာဂါေတြကို မျဖစ္ေအာင္ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ဖို့ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းကေတာ့ မိမိရဲ့ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားစနစ္ကို ျမႇင့္တင္ေပးထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္.. ဒီလိုျမႇင့္တင္နိုင္ဖို့အတြက္ ဒီကေန႔ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခဲ့သလို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ဖို့ရာလည္း မခက္ခဲလွတာေၾကာင့္ လူတိုင္း လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ၾကၿပီး က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ဘဝကို ပိုင္ဆိုင္နိုင္ၾကပါေစလို့ ဆုေတာင္းေမတၱာ
ပို့သအပ္ပါတယ္..

မူလတင္ဆက္စာမ်က္ႏွာ - ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္လြင္ (FAME Pharmaceuticals)