အစားအေသာက္ ႏိုင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္မ်ားႏွင့္ စားသံုးသူမ်ား၏ က်န္းမာေရး

  [by ဆုျမတ္ဦး ]

          စားသံုးသူေတြရဲ႕ အသိပညာတိုးပြားလာတာနဲ႔အမွ် လူတိုင္းက အစားအေသာက္ တစ္ခုစားတိုင္း၊ ကုန္ပစၥည္းတစ္ခုကို ကိုင္ၾကည့္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္တိုင္းမွာ စားသံုးဖို႔ စိတ္ခ်ရရဲ႕လား၊ ဘာအသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ေတြ ရထားလဲ၊ ဘယ္ကေန ေပးအပ္ ထားတာလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ပိုမိုစိတ္ဝင္စားလာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအစားအေသာက္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ လက္မွတ္ေတြအေၾကာင္း ဗဟုသုတေတြ၊ ဘယ္လိုရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းရမယ္ဆိုတာေတြ၊ အစားအေသာက္ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္သူေတြဘက္က ဒီလိုလက္မွတ္ေတြ ရရွိေအာင္ ဘယ္လိုေတြႀကိဳးစားခဲ့ရလဲဆိုတာနဲ႔ လက္မွတ္ေတြ ရရွိ ထားတာေၾကာင့္ စားသံုးသူေတြဘက္က ဘယ္လိုက်န္းမာေရးေကာင္းက်ိဳးေတြ ရရွိမလဲဆိုတာေတြကို စာဖတ္ပရိသတ္ႀကီး သိရွိႏိုင္ေအာင္ တင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

FDA ၏   လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား

          FDA လို႔ အတိုေကာက္ေခၚေနတဲ့ Food and Drug Administration က အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာန ျဖစ္ပါတယ္။ FDA ဆိုတာကေတာ့ ျပည္သူေတြ သံုးစြဲစားေသာက္ေနတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ၊ ေဆးဝါးေတြ၊ ေဆးပစၥည္းကိရိယာေတြ၊ အလွကုန္ေတြကို ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းဖို႔အတြက္ အဓိကထားလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာနလို႔ဆိုေပမယ့္ တကယ္လုပ္ေနတာကေတာ့ အစားအေသာက္ေရာ၊ ေဆးဝါးေရာ၊ ေဆးပစၥည္းေရာ၊ အလွကုန္ေတြေရာ ၄ မ်ိဳးစလံုးကို လုပ္ေဆာင္ေနတာလို႔လည္း သိရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စားသံုးသူမ်ားက အသိပညာေတြတိုးပြားၿပီး ေခတ္မီလာတဲ့အေလ်ာက္ စားေသာက္ကုန္ေပၚက အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ားကို ေသခ်ာၾကည့္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ဝယ္ယူလာၾကသလို အစားအေသာက္ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား ရရွိရန္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။  ႏိုင္ငံတကာ FDA မ်ားကလည္း သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံအလိုက္ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား ထုတ္ေပးေနၿပီျဖစ္သလို ျမန္မာႏိုင္ငံ FDA က အစားအေသာက္ပိုင္းအတြက္ ထုတ္ေပးေနတဲ့ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အစားအေသာက္ပိုင္း တာဝန္ယူထားတဲ့ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီး အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာနမွ လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး  ေဒါက္တာမ်ိဳးထြန္းေက်ာ္က –

          “FDA ကေန အစားအေသာက္ေတြအတြက္ GMP ဆိုတဲ့ Good Manufacturing Practice (ေကာင္းမြန္တဲ့ထုတ္လုပ္မႈက်င့္စဥ္) မွာရွိတယ္ဆိုရင္ သက္တမ္း၂ ႏွစ္ရွိတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္လက္မွတ္ ထုတ္ေပးပါတယ္။ GHP ဆိုတဲ့ Good Hygiene Practice (ေကာင္းမြန္ေသာ သန္႔ရွင္းမႈက်င့္စဥ္) နဲ႔ညီတယ္ဆိုရင္ သက္တမ္း ၁ ႏွစ္ရွိတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္လက္မွတ္ ထုတ္ေပးပါတယ္။ ျပည္ပက တင္သြင္းလာတဲ့ အစားအေသာက္ေတြအတြက္ကေတာ့ IR (Import Recommendation) နဲ႔ IHC (Import Health Certifi-cate) ဆိုတဲ့ လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးၿပီး ျပည္တြင္းမွာ ေရာင္းခ်ခြင့္ေပးထားပါတယ္။ ျပည္တြင္းကေန ျပည္ပသို႔တင္ပို႔တဲ့ အစားအေသာက္ေတြအတြက္လည္း ER (Export Recommendation) ႏွင့္ EHC (Export Health Certificate) ေတြ ထုတ္ေပးထားပါတယ္။”လို႔ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

          စားေသာက္ကုန္ေတြ၊ အိမ္တြင္းအစားအေသာက္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြ မ်ားျပားလာတာနဲ႔အမွ် ဘယ္လိုစားေသာက္ကုန္ေတြကေတာ့ မစစ္မျဖစ္ စစ္သင့္သလဲ၊ မစစ္ဘဲေနလို႔ေရာ အဆင္ေျပရဲ႕လားဆိုတာေတြက ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီလိုေမးခြန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဒါက္တာ မ်ိဳးထြန္းေက်ာ္က “FDA မွာ အစားအေသာက္ေတြကို လံုးဝစစ္ရမယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ားျပည္သူစားသံုးေနတဲ့ ဒီအစားအေသာက္ေတြကို Food Safety ဆိုတဲ့ အစားအေသာက္ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးအတြက္ အဓိကဦးတည္ၿပီး လုပ္ ေဆာင္ေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ အစားအေသာက္ေတြက စိတ္ခ်ရမႈ ေတြမရွိဘူးဆိုရင္ စစ္ေဆးၾကပ္မတ္ဖို႔က FDA တာဝန္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ အေနအထားအရကေတာ့ ထုတ္လုပ္တဲ့ အစားအေသာက္တိုင္း FDA မွာ အစစ္ခံရမယ္လို႔ သတ္မွတ္မထားပါဘူး။ သို႔ေပမဲ့လည္း ေသာက္သံုးေနတဲ့ ေသာက္ေရသန္႔ကေတာ့ ၤီဗ က ေထာက္ခံခ်က္ ယူကိုယူရမယ္။ ယူၿပီးမွပဲ ေဈးကြက္မွာ တင္သြင္း ေရာင္းခ်ခြင့္ ေပးထားပါတယ္။ က်န္တဲ့အစားအေသာက္ေတြကေတာ့ FDA ေထာက္ခံခ်က္ လက္မွတ္လိုခ်င္ရင္ လာၿပီးေလွ်ာက္ခ်င္လည္း ရတယ္။ မေလွ်ာက္ခ်င္လည္း ျဖစ္တယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။

          ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဆဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံျခားသားလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ဝန္ထမ္းမ်ား တိုးပြားလာၿပီး ဟိုတယ္မ်ား၊ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား၊ ေခတ္မီေဈးဝယ္စင္တာေတြ တိုးလာတာနဲ႔အမွ် စားေသာက္ကုန္တိုင္းမွာ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ားက မရွိမျဖစ္ လိုအပ္လာပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ေဈးဝယ္စင္တာလို ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ၊ အဆင့္ျမင့္ ဟိုတယ္ႀကီးေတြမွာ မိမိရဲ႕ စားေသာက္ကုန္ကို တင္သြင္းေရာင္းခ်မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုလက္မွတ္ မ်ိဳးေတြ ပါကိုပါ ရမယ္၊ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ေတြရမွ တင္သြင္းခြင့္ေပးမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာပါၿပီ။

          အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္သူ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားဘက္ကလည္း မိမိတို႔ကုန္ပစၥည္းေတြ တင္သြင္းရာမွာ အဆင့္အတန္းမီမီျဖစ္ဖို႔၊ စားသံုးသူမ်ား ယံုၾကည္လက္ခံလာဖို႔အတြက္ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ရရွိေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလာၾကပါၿပီ။ ဒီလို ႀကိဳးပမ္းရာမွာ အခက္အခဲ မရွိရေလေအာင္ ဘယ္လိုအဆင့္ဆင့္ေလွ်ာက္ထားရမွာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ “FDA ေထာက္ခံခ်က္လိုခ်င္တဲ့ စက္႐ံုေတြဆိုရင္ေတာ့ အရင္ဆံုး တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြမွာရွိတဲ့ FDA ႐ံုးခြဲေတြကို  အရင္သြားရမယ္။ ေလွ်ာက္လႊာပံုစံကို ယူရမယ္။ ေလွ်ာက္လႊာပံုစံနဲ႔အတူတူ လိုအပ္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြ အနည္းဆံုး ၁၄ ခ်က္ရွိပါတယ္။ ဒီစာရင္း ေရးထားတဲ့စာရြက္ကို ေပးလိုက္မွာပါ။ လုပ္ငန္းရွင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မန္ေနဂ်ာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တာဝန္ရွိတဲ့လူကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီက ဒုႀကီးၾကပ္ေရးမွဴးက ပံုစံကို ဘယ္လိုျဖည့္ရမလဲ။ အခ်က္ ၁၄ ခ်က္က ဘာေတြ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာကို အေသးစိတ္နားလည္တဲ့အထိ ရွင္းျပေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ေတြမွာ ဘာေတြပါလဲဆိုရင္ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ေလွ်ာက္လႊာပံုစံပါမယ္။ ထုတ္လုပ္မယ့္ ထုတ္ကုန္အမ်ိဳးအစား၊ ထုတ္လုပ္မယ့္ စက္႐ံုရဲ႕ Layout Plan ေတြ၊ စက္႐ံုရဲ႕ အတြင္း အခန္းဖြဲ႕စည္းပံုေတြ၊ သူ႔ရဲ႕ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ပံု အဆင့္ဆင့္ကို စာနဲ႔ေဖာ္ျပတာေတြ၊ ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္းနဲ႔ ေဖာ္ျပတာေတြ၊ ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ က်န္းမာေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္ေတြ၊ ဆက္စပ္ဌာနေတြရဲ႕ လိုင္စင္ေတြ (စည္ပင္က ထုတ္ေပးထားတဲ့ လိုင္စင္၊ စက္မႈႀကီးၾကပ္က ေထာက္ခံခ်က္လိုင္စင္) လိုအပ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဟာလာ (Halal) တံဆိပ္တပ္မယ္ ဆိုရင္လည္း ဟာလာ (Halal) ေထာက္ခံခ်က္ေပးခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းက ေထာက္ခံခ်က္ေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်က္ေတြ ျပည့္စံုတယ္ဆိုရင္ေတာ့ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ဌာနခြဲေတြမွာ ေလွ်ာက္လႊာတင္လို႔ ရပါၿပီ” လို႔ ၄င္းက ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား

          စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းမ်ားမွာ ေတြ႕ရတဲ့ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ားမွာ  HACCP, GMP, GHP, GAP, ISO စတဲ့ လက္မွတ္မ်ားျဖစ္ၿပီး စာဖတ္သူမ်ား ၾကားဖူးနားဝ ရွိၾကပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သက္ဆိုင္ရာ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား ထုတ္ေပးတဲ့ FDA ဌာနမ်ားရွိၿပီး အစားအေသာက္ေတြ၊ ေဆးဝါးေတြ၊ ေဆးပစၥည္းကိရိယာေတြ၊ အလွကုန္ပစၥည္းမ်ားကို စစ္ေဆးေထာက္ခံေပးေနပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာရွိတဲ့ FDA တိုင္းက အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ FDA ကေတာ့ စက္႐ံုတစ္႐ံုမွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ထုတ္လုပ္မႈ က်င့္စဥ္ GMP နဲ႔ ညီတယ္ဆိုရင္ ၂ ႏွစ္သက္တမ္းရွိတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္ ထုတ္ေပးၿပီး ေကာင္းမြန္ေသာ သန္႔ရွင္းမႈက်င့္စဥ္ GHP နဲ႔ ညီတယ္ဆိုရင္ ၁ ႏွစ္သက္တမ္းရွိတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္ လက္မွတ္ထုတ္ေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ HACCP နဲ႔ အျခားလက္မွတ္မ်ားကိုေတာ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ သက္ဆိုင္ရာေဒသအလိုက္ စစ္ေဆးၿပီး လက္မွတ္မ်ားကို ထုတ္ေပးေနတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။

          ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ေခတ္စနစ္အရ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ရာမွာလည္း နည္းစနစ္တက် ထုတ္လုပ္လာၾကၿပီျဖစ္ၿပီး အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား ရထားတဲ့ အစားအေသာက္ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္သူမ်ားကလည္း မ်ားျပားလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား ရထားတဲ့ထုတ္လုပ္သူမ်ားကလည္း နည္းစနစ္တက် ထုတ္လုပ္ႏိုင္မွသာ ဒီလက္မွတ္မ်ားကို ထိုက္တန္စြာ ရရွိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား ရရွိဖို႔ဆိုတာကလည္း လြယ္ကူတဲ့ ကိစၥတစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ထုတ္လုပ္မႈတိုင္းမွာ အေရးႀကီးသလို ဝန္ထမ္းသန္႔ရွင္း ေရးမွအစ သံုးစြဲတဲ့စက္ပစၥည္းမ်ားအဆံုး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီေနမွသာ လက္မွတ္မ်ားကို ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဝန္ထမ္းသန္႔ရွင္းေရးပိုင္းမွာဆိုရင္ ေျခသည္း၊ လက္သည္းမွအစ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနအထိ ေသခ်ာၾကည့္႐ႈႏိုင္ရမယ္။ စက္ပစၥည္းပိုင္းမွာလည္း ပံုမွန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းသံုး စက္ပစၥည္းမ်ားအတိုင္းမဟုတ္ဘဲ စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းသံုး စက္မ်ားကို အသံုးျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသိအမွတ္လက္မွတ္မ်ား ရရွိထားတဲ့ကုမၸဏီမ်ားထဲမွ ျမန္မာစီပီလိုက္ဖ္ စေတာ့ကုမၸဏီလီမိတက္ႏွင့္ Three Star မွ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူမ်ားကို ေမးျမန္းခဲ့ရာမွာေတာ့-

          အစားအစာထုတ္လုပ္ေရးဌာန (ျမန္မာ စီပီလိုက္ဖ္စေတာ့ကုမၸဏီလီမိတက္) မွ လက္ေထာက္ ဒုဥကၠ႒ ဦးေဇာ္လင္းဇန္က “လက္ရွိမွာ စီပီရဲ႕ စားေသာက္ကုန္မ်ားကို ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္႐ံုက ေရႊလင္ပန္းစက္မႈဇုန္မွာ တည္ရွိၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အရည္အေသြး စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ားအတြက္ ISO 9001:2015, GMP and HACCP Certificate မ်ားကို ရယူထားပါတယ္။ ျပင္ဆင္မႈအပိုင္းမွာေတာ့ အရည္အေသြးျပည့္မီေရးကို ဦးတည္ျပင္ဆင္ ရပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ ကြ်မ္းက်င္သူပညာရွင္မ်ားနဲ႔ လက္မွတ္ရယူဖို႔ အဆင့္မ်ား၊ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ရပါတယ္။ Awareness ရရွိဖို႔ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနမ်ားကို သင္တန္းေပးရပါတယ္။ Gap Analysis လို႔ေခၚတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကို အေသးစိတ္ေဆာင္ရြက္ရပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ လက္မွတ္မ်ားရယူဖို႔အတြက္ မိမိတို႔ ဘက္က လိုအပ္ခ်က္ရွိတာေတြကို ေဖာ္ထုတ္မွတ္သားရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းဖို႔ ေဆာင္ရြက္ရပါတယ္။ အဲဒီအဆင့္ၿပီးရင္ Prerequisite Program ကို သက္ဆိုင္ရာဌာနမ်ားအတြက္ လုပ္ေဆာင္မႈအပိုင္း အဆင္ေျပေစဖို႔ ခ်မွတ္ေပးၿပီး လက္မွတ္ရယူရန္ အသင့္ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္မွာ လက္မွတ္ထုတ္ေပးတဲ့အဖြဲ႕ရဲ႕ လာေရာက္စစ္ေဆးမႈကို ခံယူၿပီးေတာ့ ေအာင္ျမင္ၿပီး လက္မွတ္ရရွိပါတယ္။ Management ရဲ႕ ကူညီပံ့ပိုးမႈမ်ားေၾကာင့္ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ား ရယူရာမွာ အခက္အခဲမရွိပါဘူး” လို႔ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ားအတြက္ ျပင္ဆင္ႀကိဳးပမ္းထားပံုကို ေျဖၾကားထားပါတယ္။

          Three Stars (Snack Mandalay Co.,Ltd.) မွ မန္ေနဂ်င္းဒါ႐ိုက္တာ ေဒါက္တာ ျပည့္ၿဖိဳးေအးကလည္း  Three Star က ရရွိထားတဲ့ လက္မွတ္မ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး “ကြ်န္ေတာ္တို႔ Three Star က ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ EU & USDA Organic Certificate ကို ရရွိထားပါတယ္။ နယ္သာလန္က ေပးထားတဲ့ အစားအေသာက္ ေဘးကင္းလံုျခံဳတယ္ဆိုတဲ့ GMP လက္မွတ္လည္း ရရွိထားပါတယ္။ GMP ဆိုတာက Good Manufacturing Practice ပါ။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ HACCP ဆိုတဲ့ Hazard Analysis Critical Control Points ပါ။ အဲဒါကလည္း အစားအေသာက္ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး လက္မွတ္ပါ။ ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ့ ISO 22000 ျဖစ္ၿပီး ဒီလက္မွတ္ကေတာ့ GMP, HACCP, ISO 9001 ဆိုတဲ့ ၃ ခု ေပါင္းထားတဲ့ စနစ္ရွိေၾကာင္း၊ ဒီစနစ္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး လည္ပတ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္းကို စစ္ေဆးၿပီး ေပးထားတဲ့ လက္မွတ္ျဖစ္ပါတယ္။ FDA က ေပးထားတဲ့ ျပည္တြင္းထုတ္လုပ္ခြင့္လက္မွတ္ေတြ၊ ေနာက္ၿပီး ဟာလာ (Halal) လက္မွတ္ေတြလည္း ရထားပါတယ္။ လူမ်ိဳးဘာသာမေရြး စားသံုးႏိုင္ေအာင္ဆိုၿပီး ဟာလာ (Halal) လက္မွတ္ကိုလည္း ယူထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဟာလာကိုေတာ့ ျပည္တြင္းေရာ၊ ျပည္ပမွာပါယူထားပါတယ္။ ထုတ္လုပ္တဲ့အဆင့္ေတြတိုင္းမွာ QC  (Quality Control) တစ္ေယာက္က အဆင့္တိုင္းကို လိုက္စစ္တယ္။ ထုတ္လုပ္မႈပိုင္း တာဝန္ယူထားရတဲ့ သူကလည္း ခ်မွတ္ထားေတြ လုပ္တယ္။ QC ေရာ၊ ထုတ္လုပ္ေရးပိုင္းက လူေတြေရာ ဒီလိုတာဝန္ေတြကို ေသခ်ာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနရဲ႕လား ဆိုတာကို QA (Quality Assurance) တစ္ေယာက္က ထပ္စစ္တယ္။ ဒီလိုအဆင့္ဆင့္ လုပ္ၿပီးမွသာ အရည္အေသြးေကာင္းတဲ့ င႐ုတ္သီးမႈန္႔က ထြက္လာတာပါ။ ဒီလိုထြက္လာၿပီဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားေဈးဝယ္သူေတြ လက္ခံတဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြကို ပို႔ေပးရတယ္။ ႏိုင္ငံျခားကို တင္ပို႔တဲ့အခါမွာ သူတို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြနဲ႔ အကုန္ကိုက္ညီမႈေတြ ရွိေနရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဆင့္ဆင့္လုပ္ထားတာေတြက လည္ပတ္ၿပီး မွတ္တမ္း အနည္းဆံုး ၆ လရွိေတာ့မွ GMP, HACCP, ISO ဆိုတာေတြကို စေလွ်ာက္လို႔ရတာပါ။ စေလွ်ာက္ေတာ့မွ နယ္သာလန္က နမူနာေတြယူၿပီး စစ္တယ္။ စစ္ၿပီး လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေျပာျပတယ္။ ဒါေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႔က ျပင္ဆင္မွ လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးတာပါ”

          “ဒီလက္မွတ္ေတြရဖို႔အတြက္ ဝန္ထမ္းေတြကို တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးကအစ စက္႐ံုသန္႔ရွင္းေရးပိုင္းေတြအထိ ေလ့က်င့္ေရးကို အနည္းဆံုး ၁ ႏွစ္ ေပးထားရတယ္။ စက္႐ံုေဆာက္လုပ္ရာမွာ စက္ပစၥည္းေတြကိုလည္း ႏိုင္ငံျခားစံခ်ိန္မီေအာင္ တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကုန္ပစၥည္းေတြကို အျပင္က ပစၥည္းေတြ ေရာဖို႔ေနေနသာသာ ထြက္လာတဲ့ သံစေလးေတြကိုေတာင္ သံလိုက္စက္ကြင္းနဲ႔ ဖမ္းၿပီး စစ္ထုတ္ထား တာပါ။ စားသံုးသူေတြ၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြအေနနဲ႔ စင္ေပၚက ကြ်န္ေတာ္တို႔ကုန္ပစၥည္းရဲ႕ ႀကိဳက္တဲ့အထုပ္ကို ေဖာက္သံုးလိုက္ပါ။ တည္ၿငိမ္တဲ့အရည္အေသြးတစ္ခုကို ရရွိမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ထုတ္ကုန္ေတြက ေကာင္းမြန္စြာ ထုတ္လုပ္ထားပါတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ဒီလက္မွတ္ေတြကေနတစ္ဆင့္ အာမခံေပးႏိုင္ပါတယ္”လို႔ ေျေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

စားသံုးသူမ်ားအတြက္  ေကာင္းက်ိဳးမ်ား

          အစားအေသာက္ကုန္ပစၥည္းတစ္ခုေပၚမွာ ႐ိုက္ႏွိပ္ထားတဲ့ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္မ်ားက စားသံုးသူမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးေပၚမွာ အမ်ားႀကီးအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ အစားအေသာက္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္သူမ်ားရွိရင္ ကုန္ပစၥည္းေပၚမွာ ႐ိုက္ႏွိပ္ထားတဲ့ ပါဝင္ပစၥည္းမ်ားေပၚ မူတည္ၿပီး ေရွာင္ရွားႏိုင္ၾကမယ္။ အစားအစာ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားမွ ကင္းေဝးၿပီး ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ က်န္းမာေရးကို ရရွိလာပါမယ္။ ဒီလိုက်န္းမာတဲ့ျပည္သူေတြက ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတို႔မွာ မ်ားစြာ အေထာက္အကူေပးႏိုင္မယ္လို႔ ထင္မိပါတယ္။

          ျမန္မာစီပီလိုက္ဖ္စေတာ့ကုမၸဏီလီမိတက္မွ ဦးေဇာ္လင္းဇန္က စားသံုးသူမ်ားအတြက္ ရရွိလာမယ့္ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး “စားသံုးသူမ်ားအေနနဲ႔ မိမိစားေသာက္တဲ့ အစားအစာအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ပိုမိုလာေစပါတယ္။  ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းမ်ားကို လိုက္နာတဲ့အတြက္ သန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ အစားအစာ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းေစတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ရရွိေစတယ္။ စားသံုးသူမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈရရွိျခင္း၊ စိတ္ေက်နပ္မႈႏွင့္ ဆက္လက္ဝယ္ယူလိုမႈရရွိျခင္း၊ ထုတ္လုပ္မႈအဆင့္ဆင့္ကို ျပန္လည္ေျခရာခံႏိုင္ျခင္း၊  အစားအစာ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းေစျခင္း၊ ထားသိုပံုႏွင့္ သယ္ယူျခင္းအဆင့္ဆင့္မွာလည္း စံခ်ိန္အတိုင္း ျဖစ္ေစျခင္း၊ ဆက္လက္ထိန္းထားဖို႔အတြက္ ဌာနတိုင္းမွာ သတ္မွတ္ထားေသာ Quality Policy အတြက္ Quality Goals မ်ား ရွိပါတယ္။  သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ျပည့္မီေအာင္ ထာဝစဥ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ပါတယ္” လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

          “ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြက ထိုင္းႏိုင္ငံက ေဆး႐ံုေတြမွာ သံုးထားတဲ့ ေဆးကုသစရိတ္ေတြကို အရမ္းသံုးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ “ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Silent Suicide လုပ္ေနတာ ေတြမ်ားတယ္”လို႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက မိတ္ေဆြတစ္ဦးက ေျပာတယ္။ Silent Suicide ဆိုတာကေတာ့ မသိဘာသာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတဲ့ အရာေတြကို လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြက ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မသန္႔ရွင္းတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြ စားေနလို႔ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီၫြတ္တဲ့ အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ေတြ ရထားတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြကို ေရြးခ်ယ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ စားသံုးသူေတြဘက္က ပိုမိုေကာင္းမြန္ၿပီး က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ဘဝကို ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္” လို႔ Three Star မွ ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးေအးက မွတ္ခ်က္ျပဳေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

          ေနာင္လာမယ့္အခ်ိန္ေတြမွာ စီးပြားေရးတိုးတက္ေျပာင္းလဲလာတာနဲ႔အမွ် FDA က ျပည္တြင္းျပည္ပ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ဒီထက္ပိုမိုစိစစ္ၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ ေထာက္ခံခ်က္မ်ား ေပးလာႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညႊတ္တဲ့ စားေသာက္ကုန္မ်ားေၾကာင့္ စားသံုးသူျပည္သူမ်ား ဒီထက္က်န္းမာေရးနဲ႔ညီၫြတ္တဲ့ ဘဝေတြပိုင္ဆိုင္ၾကလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားဘက္ကလည္း မိမိရဲ႕အက်ိဳးစီးပြားတစ္ခုတည္း မၾကည့္ဘဲ စားသံုးသူျပည္သူမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ပိုမိုအေလးေပး ဂ႐ုစိုက္ၿပီး အဆင့္အတန္းျမင့္တဲ့ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ထုတ္လုပ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။


မွတ္ခ်က္ –

HACCP – (Hazard Analysis Critical Control Points) ေဘးအႏၱရာယ္စစ္ေဆးၿပီး အဓိက ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအခ်က္မ်ား (ဘစအထခ)

          ေဘးအႏၱရာယ္စစ္ေဆးၿပီး အဓိကထိန္းခ်ဳပ္ေရးအခ်က္မ်ားမွာ လုပ္ငန္းစဥ္ (၇) ရပ္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကေတာ့ ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္မည့္ အခ်က္ မ်ားကို ဆန္းစစ္ေလ့လာျခင္း၊ အဓိကထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ရွာေဖြျခင္း၊ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသည့္ အတိုင္းအတာ ပမာဏကို ခ်မွတ္ျခင္း၊ အစဥ္ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးသည့္ အစီအစဥ္ေရးဆြဲျခင္း၊ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ စီစဥ္ျခင္း၊ ထပ္မံအတည္ျပဳႏိုင္မည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ ေရးဆြဲျခင္း၊ မွတ္တမ္းမွတ္ရာ ထားရွိႏိုင္ရန္ အစီရင္ခံစာ ေရးသားျပဳစုေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ျခင္းတို႔ ပါရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

GMP – (Good Manufacturing Practice) ထုတ္လုပ္မႈအေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား

          ထုတ္လုပ္မႈအေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ားမွာေတာ့ စားေသာက္ကုန္ ကုန္ၾကမ္းမ်ားမွ ကုန္ေခ်ာေရာက္သည္အထိ ကြင္းဆက္တစ္ခုလံုးမွာ စနစ္တက်ေဆာင္ရြက္ၾကလ်က္ လိုက္နာရမယ့္ စည္းကမ္းအခ်က္အလက္မ်ားကို အတိအက်လိုက္နာေစာင့္ထိန္းၿပီး ထုတ္လုပ္မႈ အဆင့္ဆင့္မွာလည္း ေကာင္းမြန္ေသာ အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား က်င့္သံုး ထုတ္လုပ္ျခင္းမ်ား ပါဝင္ပါတယ္။ ဥပမာ- လက္အိတ္မ်ား ဝတ္ဆင္ၿပီး ခူးဆြတ္ျခင္း၊ သန္႔ရွင္းေသာ အိုး၊ ခြက္၊ ျခင္း၊ ေတာင္းမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၊ လက္ေဆးရာတြင္ စနစ္ရွိျခင္း၊ ထုတ္လုပ္မႈပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ ထုတ္လုပ္သူလုပ္သားမ်ားကို သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္စြာ စီစဥ္၍ ဂ႐ုစိုက္ထုတ္လုပ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

GAP – (Good Agricultural Practice) စိုက္ပ်ိဳးမႈအေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား

          စိုက္ပ်ိဳးေရးအေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ားဆိုသည္မွာ ေျမျပဳျပင္စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သည္မွ စားသံုးသူလက္ဝယ္ေရာက္သည္အထိ ထုတ္လုပ္မႈတိုင္းမွာ စားသံုးသူမ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာ ညစ္ညမ္းမႈမ်ား၊ ပိုးသတ္ေဆးအႏၱရာယ္မ်ား အနည္းဆံုးျဖစ္ေစရန္ လိုက္နာရမယ့္ စံလုပ္ထံုးလုပ္နည္း လမ္းၫႊန္မႈမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးမႈအေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္းရဲ႕  အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ စိုက္ပ်ိဳးစဥ္အခ်ိန္မွ ရိတ္သိမ္းၿပီးအခ်ိန္အထိ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ သစ္သီးမ်ားကို ပိုးမႊားမ်ား ဝင္ေရာက္ျခင္းမွ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ျခင္း၊ အလုပ္သမားမ်ား၏ က်န္းမာေရး၊ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး အပါအဝင္ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးစဥ္ အသံုးျပဳသည့္ ေရစနစ္သန္႔ရွင္းျခင္း၊ စားသံုးသူမ်ားထံသို႔ စိတ္ခ်ရေသာ ရိတ္သိမ္းၿပီး အသီးအႏွံမ်ားကို ပို႔ေဆာင္ေပးျခင္း  စသည့္အခ်က္အလက္မ်ား ပါဝင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

GHP – (Good Hygiene Practice) မွန္ကန္ေသာသန္႔ရွင္းျခင္း အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား

          မွန္ကန္ေသာသန္႔ရွင္းျခင္း အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ားဆိုတာကေတာ့ သန္႔ရွင္းေရး အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး ေကာင္းမြန္ေသာ က်န္းမာေရးအေျခအေနမ်ားကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းကမ္းအခ်က္အလက္၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္မ်ားကို ကိုင္တြယ္ျခင္းမွ ဓာတုနည္းအရ၊ ႐ုပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာအရႏွင့္ ဇီဝနည္းအရ ဝင္ေရာက္လာမယ့္ မလိုလားအပ္တဲ့ အႏၱရာယ္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေအာင္ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ မွန္ကန္ေသာ သန္႔ရွင္းျခင္း အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ားမွာေတာ့ အစားအေသာက္ကိုင္တြယ္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ သိမ္းဆည္းျခင္းႏွင့္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္းတို႔မွာ စိတ္ခ်စြာ ကိုင္တြယ္အသံုးျပဳျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ား ပါဝင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ISO – International Organization for Standardization  

          ISO ကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔က ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွာ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားျခင္း စံခ်ိန္စံၫႊန္း သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႔ စတင္တည္ေထာင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ အစားအေသာက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးျခင္းႏွင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း စသည္တို႔အတြက္ စက္႐ံုမ်ားက ထုတ္လုပ္ထားေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ နည္းပညာမ်ားအထိ စစ္ေဆးျခင္းမ်ားအတြက္ စံခ်ိန္စံၫႊန္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားက၂၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။

ကိုးကားခ်က္

          ေဒါက္တာေက်ာ္ၿငိမ္းေအး ဟအခ်ိန္ပိုင္းပါေမာကၡ (ရန္ကုန္နည္းပညာတကၠသိုလ္)၊ အစာအာဟာရဆိုင္ရာ သိပၸံပညာရပ္]