အမ်ိဳးသားဆီးက်ိတ္ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ား (Prostate Cancer)

(၁) အသက္အရြယ္

အသက္အရြယ္ၾကီးလာျခင္းဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းတရားတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အသက္၄၀ေအာက္အမ်ိဳးသားေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ အသက္၅၀ေက်ာ္တာနဲ႕ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္တန္စြမ္းေတြ သိသာလြန္းစြာတိုးတက္လာတာ ပညာရွင္မ်ား ေလ့လာေတြ႕ ရွိထားပါတယ္။ စာရင္းဇယားမ်ားအရ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ေ၀ဒနာရွင္ ၃ဦးမွာ ၂ဦးဟာ အသက္ ၆၅ႏွစ္အထက္ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိထား ပါတယ္။

(၂) လူမ်ိဳးနဲ႕ေနရာေဒသ

အာဖရိကန္၊ အေမရိကန္ႏြယ္ဖြား အမ်ိဳးသားေတြဟာ တျခားလူမ်ိဳးအမ်ိဳးသားေတြထက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏႈန္း ၆၀%ေလာက္ပို မ်ားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရလည္း လူမည္းေသြးပါသူေတြဟာ လူျဖဴေတြ၊ အာရွတိုက္မွာပဲေနတဲ့လူ ဂ်ပန္၊ တရုတ္စတဲ့အာရွသားေတြထက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာနဲ႕အသက္ဆံုးရႈံးဖို႕ အခြင့္အလမ္း ႏွစ္ဆျမင့္မားပါတယ္တဲ့။ အရမ္းစိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတဲ့အခ်က္က အာရွသားေတြဟာလည္း မိခင္ႏိုင္ငံ(သို႕)အာရွေဒသတြင္းမွာပဲ မေနၾကဘဲ အာဖရိက အေမရိကစတဲ့ေဒသေတြမွာ ေနထိုင္ၾကီးျပင္းရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္စြမ္း အႏၲရာယ္ကတန္းတူပဲလို႕ေတြ႕ရပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကို တိက်ေသခ်ာစြာ မသိရ ေသးေပမဲ့ ေန႕စဥ္စားေသာက္ေနတဲ့ အစားအေသာက္ ပံုစံေၾကာင့္လို႕ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ သိသာထင္ရွားတဲ့ သက္ေသအေနနဲ႕ ေတြ႕ရွိ ထားတာက ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြမွာ ေရွးယခင္ကဆီးက်ိတ္ကင္ဆာမျဖစ္သေလာက္နည္းပါးခဲ့ေပမဲ့ ဥေရာပစတိုင္လ္အစားအေသာက္မ်ား ဂ်ပန္မွာတြင္က်ယ္ေခတ္စားလာတာနဲ႕အမွ် ယခုေနာက္ပိုင္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားမွာ ဂ်ပန္အမ်ိဳးသားေတြလည္း ဆီးကိ်တ္ကင္ဆာျဖစ္သူ အေရအတြက္ သိသာစြာမ်ားလာတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

ေနရာေဒသအရ ေျပာရရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း အမ်ားဆံုးကမၻာ့ေနရာေဒသမ်ားဟာ ေျမာက္အေမရိကတိုက္၊ ဥေရာပ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ား၊ ၾသစေတ်းႏိုင္ငံနဲ႕ ကာရစ္ဘီယန္ကြၽန္းစုမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ပြားမႈနည္းတဲ့ ေနရာေတြကေတာ့ အာရွတိုက္၊ အာဖရိကတိုက္၊အေမရိကအလယ္ပိုင္းနဲ႕ ေတာင္အေမရိကတိုက္တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

(၃) ေန႕စဥ္အစားအေသာက္ပံုစံ

အမွတ္စဥ္(၂)မွာေျပာခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးလိုက္ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း မတူညီၾကျခင္းဟာ လူမ်ိဳးအလိုက္မ်ိဳးရိုးဗီဇျခားနားမႈေၾကာင့္ အဓိကျဖစ္တယ္လို႕ ယူဆၾကသလို ေန႕စဥ္အစားအေသာက္ပံုစံ (Diet Style) ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေန႕စဥ္အစားအေသာက္ပံုစံေတြမွာ ေအာက္ပါ စားစရာမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္မႈ မျဖစ္မႈနဲ႕တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေတြ႕ရွိထားပါတယ္။

အဆီ

အဆီမ်ားမ်ားစားတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြဟာ မစားတဲ့အမ်ိဳးသားေတြထက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။ တိရိစၱာန္အဆီမ်ားမ်ား စားရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာသာမက ကင္ဆာအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစဖို႕ အားေပးတာေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။

အမွ်င္ဓာတ္

Fibre ေခၚ အပင္ေတြကရရွိတဲ့ အမွ်င္ဓာတ္ပံုမွန္စားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးထဲမွာ လွည့္ပတ္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသား သက္ေစာင့္ေဟာ္မုန္း Testosterone နဲ႕ ပံုမွန္အားျဖင့္ အမ်ိဳးသားေတြမွာလည္း အနည္းငယ္ပမာဏရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း Estradiol ေတြရဲ႕ ပမာဏကို ပံုမွန္အတိုင္းအတာမွာ ရွိေနေစဖို႕ အထူးအေထာက္အကူျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသီးအရြက္မ်ားမ်ားစားတဲ့အမ်ိဳးသားမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခနည္းပါးေၾကာင္းေတြ႕ရွိ အတည္ျပဳထားၾကပါတယ္။

ပဲပိစပ္ ေခၚ ပဲႏို႕

ပဲပိစပ္ဟာ အပင္ထြက္ျဖစ္ေပမဲ့ အသားဓာတ္ျမင့္မားစြာပါ၀င္လို႕ အစိမ္းေရာင္ အသား (Green Meat0 လို႕ေတာင္ တင္စားေခၚေ၀ၚၾကတဲ့ အထိအဟာရျပည့္၀သလို isoflavones လို႕ေခၚတဲ့သဘာ၀ျဒပ္ေပါင္းေတြ ပါ၀င္တဲ့အတြက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ေပၚၾကီးထြားလာမႈကို တားဆီးေပးရာ ေရာက္ေစတဲ့ အာနိသင္ရွိပါတယ္။

ဗီတာမင္အီးႏွင့္ဆယ္လီနီယမ္ သတၲဳဓာတ္ၾကြယ္၀ေသာ အစားအစာမ်ား

ဗိုက္တာမင္အီးနဲ႕ ဆယ္လီနီယမ္ သတၴဳဓာတ္ႏွစ္မ်ိဳးဟာ ေပါင္းစပ္ျပီး ကင္ဆာအက်ိတ္ေတြျဖစ္ေပၚျခင္းကို တားဆီးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဓာတ္ႏွစ္မ်ိဳးၾကြယ္၀တဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို ပံုမွန္ စားသံုးေလ့ရွိတဲ့ ေဒသေတြမွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈ မေတြ႕ရသေလာက္ကို နည္းတတ္ပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္အီး ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအေသာက္ေတြက ငါး(အဆီ)၊ အခြံမာသီး အဆန္မ်ား၊ ဂ်ံဳ၊ေနၾကာေစ့၊ ေျမပဲ၊ ကန္စြန္းဥ၊ ေထာပတ္သီး၊ မလိုင္၊ ေထာပတ္၊ ဥအကာနဲ႕ ေပါက္ေပါက္ဆုပ္၊ ဘိန္းမုန္႕စတဲ့ အစားအေသာက္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဆယ္လီနီယမ္ၾကြယ္၀တဲ့အစားအေသာက္မ်ားကလည္း ဗိုက္တာမင္အီးၾကြယ္၀တဲ့ အစားအေသာက္မ်ားနဲ႕ အၾကမ္းဖ်င္းတူညီၾကပါတယ္။

ခရမ္းခ်ဥ္သီး

ခရမ္းခ်ဥ္သီးမွာပါတဲ့ Lycopene ဟာ ဆီးက်ိတ္နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တာမို႕ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုး အစားအေသာက္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ခရမ္းခ်ဥ္သီးေဆာ့စ္၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီးသုပ္ စသျဖင့္ ပံုစံမ်ားဟာ အေကာင္းဆံုး လို႕ဆိုပါတယ္။ အျခား လိုင္ကိုပင္းၾကြယ္၀တဲ့ အသီးအႏွံမ်ားကေတာ့ ဖရဲသီး၊ စပ်စ္သီးစတဲ့ အသီးအႏွံမ်ားျဖစ္ပါတယ္။

(၄) အ၀လြန္ျခင္း

အ၀လြန္ျခင္းဟာ ဆီးခ်ိဳနဲ႕ကိုလက္စထေရာ ျမင့္မားျခင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ိဳးစံုနဲ႕ ကင္ဆာေရာဂါမ်ားဆီကို ဦးတည္သြားပါတယ္။ အ၀လြန္ သူအမ်ိဳးသားမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ျပီး အ၀လြန္သူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကေတာ့ ရင္သားကင္ဆာနဲ႕ သားဥအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ တယ္လို႕ ေလ့လာေတြ႕ရိွရပါတယ္။

(၅) အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ပတ္၀န္းက်င္

Cadmium လို႕ေခၚတဲ့ သတၴဳဓာတ္တစ္မ်ိဳးနဲ႕ ပံုမွန္ထိေတြ႕မႈရွိေနတဲ့ လုပ္ငန္းလုပ္သူအမ်ိဳးသားေတြ (ဥပမာ - လယ္သမားမ်ား၊ ဘက္ထရီ၊ ဂေဟေဆာ္၊ေရႊရည္စိမ္၊ သတၴဳရည္စိမ္လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္သူေတြ)ဟာ အသက္ၾကီးလာခ်ိန္မွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားဖို႕ နီးစပ္ ေၾကာင္းေလ့လာေတြ႕ရွိထားရပါတယ္။

(၆) ေစာစီးစြာ အမ်ိဳးသား သားေၾကာျဖတ္ထားျခင္း

အသက္ ၃၅ႏွစ္မတိုင္ခင္ အမ်ိဳးသားသားေၾကာျဖတ္နည္းနဲ႕ သေႏၶတားထားသူေတြဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္တစ္ရပ္ ေဆးပညာေလာကမွာ ေပၚခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီရလဒ္ကို ဆန္႕က်င္တဲ့ ေလ့လာမႈရလဒ္ အသစ္ေတြလဲ ထြက္ေပၚလာျပန္လို႕ ဒီကိစၥဟာ အခုအခ်ိန္အထိ မေသခ်ာေသးဘူးလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ရွင္းရေအာင္ အမ်ိဳးသား ေတြ အသက္ ၃၅မတိုင္ခင္ သားေၾကာမျဖတ္သင့္ဘူးလို႕ပဲ အၾကံျပဳပါေရေစ။

(၇) ကင္ဆာမဟုတ္ေသာ ဆီးက်ိတ္ၾကီးေရာဂါ (BPH) ျဖစ္ဖူးသူမ်ားနဲ႕ ကာလသားေရာဂါတစ္ခုခုရွိျခင္း

BPH (benign prostatic hyperplasia) ေခၚ ဆီးက်ိတ္ၾကီးေရာဂါျဖစ္ဖူးသူမ်ားဟာ ဆီးကိ်တ္ကင္ဆာေနာက္ကလိုက္ျဖစ္တတ္တာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႕ ေသခ်ာခြဲစိတ္ (သို႕) ေဆးသြင္းကုသထားရင္ေတာ့ ျဖစ္တန္စြမ္းကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဂႏို၊ ဆစ္ဖလစ္၊ ခလက္မိုင္းဒီးယား စတဲ့ ကာလသားေရာဂါရွိသူေတြက်ေတာ့ ဆီးက်ိတ္ကို ခဏခဏ ေရာင္ယမ္းေစႏိုင္တဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေစဖို႕ နီးစပ္တာလို႕ ဆုိၾကပါတယ္။

(၈) မိသားစု မ်ိဳးရိုးရွိျခင္း

ဖခင္(သို႕)ေမြးရင္းအစ္ကိုမွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာရွိဖူးသူ အမ်ိဳးသားမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာလိုက္ျဖစ္ဖို႕ အျခားသူေတြထက္ ၃ဆပိုနီး စပ္လို႕ အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ အထူးဆင္ျခင္ေနထိုင္သင့္ပါတယ္။ ဒီလို မ်ိဳးရုိးရွိေနလို႕ မိမိမွာေတာ့ တစ္ေန႕ေသခ်ာေပါက္ျဖစ္ လာမယ္လို႕ ခံယူျပီး စိတ္ပ်က္အားေလွ်ာ့ေနတာမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါဘူး။

(၉) ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း

ေဆးလိပ္မွာ မည္သည့္ေကာင္းက်ိဳးမွ် မေပးဘဲ ဆိုးက်ိဳးမ်ားစြာေပးႏိုင္တဲ့ ဓာတုျဒပ္ေပါင္း ၄၀၀ေက်ာ္ပါ၀င္ကာ ကင္ဆာမ်ိဳးစံုကိုျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ မၾကာေသးမီက ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားျခင္းကိုပါ အားေပးပါသတဲ့။

(၁၀) တစ္ကိုယ္ေရအာသာေျဖျခင္း

ဆီးကိ်တ္ကင္ဆာနဲ႕ တစ္ကိုယ္ရည္အာသာေျဖျခင္း ဘယ္လိုဆက္စပ္ၾကသလဲဆိုတာအားလံုး သိခ်င္ေနၾကတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ပါ။ ပိုျဖစ္ေစတယ္ သို႕မဟုတ္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္လို႕ အျငင္းပြားေနၾကတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္မို႕ ေနာက္ဆံုးေပၚ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကို အတိအက်ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

အသက္ ၂၀ကေန ၅၀ၾကား အမ်ိဳးသားေတြမွာ တစ္ပတ္မွာ ၂ၾကိမ္နဲ႕အထက္ အာသာေျဖရင္ အသက္ ၆၀ေရာက္ခ်ိန္မွာ ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္စြမ္း ၇၉%နီးစပ္ပါသတဲ့။

အသက္ ၅၀ျပည့္ျပီး အမ်ိဳးသားေတြက်ေတာ့ တစ္ပတ္ကို အနည္းဆံုးတစ္ၾကိမ္အာသာေျဖေပးရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္စြမ္း ၇၀%ေလ်ာ့နည္းပါသတဲ့။

(၁၁) ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းပါးျခင္း

အထိုင္မ်ားျပီး ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းပါးျခင္းဟာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို အားေပးတယ္ မေပးဘူးလို႕ တိက်စြာ မေတြ႕ရေသးေပမဲ့ အသက္ၾကီးပိုင္း အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္းမွန္မွန္ ျပဳလုပ္သူေတြဟာ မလုပ္သူေတြေလာက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း မျမင့္တာ ေသခ်ာေတြ႕ရွိရပါတယ္။

ေဒါက္တာသီဟသစ္