ဆီးပူဆီးေအာင့္ ခဏခဏျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္း

ဆီးေအာင့္ဆီးက်င္ျခင္းေ၀ဒနာကိုလူတိုင္းခံစားဖူးၾကမွာပါ။ အမ်ိဳးသားေတြထက္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ပိုခံစားရတတ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ ေတြမွာေတာ့ က်ား၊မအတူတူေလာက္ပါပဲ။ ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းက ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းေၾကာင့္ (Urinary Tract Infection) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အလုပ္မ်ားျပီး ေရေသာက္နည္းတဲ့သူေတြမွာ၊ တစ္ေနကုန္အထိုင္မ်ားတဲ့သူေတြမွာ ဆီးသြားတဲ့အခါ က်ဥ္ျပီး ပူသလို လို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဆီးလည္းအေရာင္ရင့္ကာေနာက္တတ္ပါတယ္။ ဒါေလာက္ကေတာ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ျခင္းမဟုတ္ေသး ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ဒါမ်ိဳး အေနအထိုင္ အေလ့အက်င့္ဟာ ကာလၾကာလာရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းသာမက ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္းပါ ျဖစ္လာေစႏိုင္တာမို႕ ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းဆိုတာ ဘာလဲ

ခႏၶာကိုယ္ထဲက အညစ္အေၾကးေတြကို အရည္အျဖစ္စုစည္းျပီး အျပင္ကိုစြန္႕ထုတ္ေပးတဲ့ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမွာ အဓိကအဂၤါမ်ားအျဖစ္ ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္လံုးနဲ႕ ဆီးအိမ္တို႕ပါ၀င္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္နဲ႕ ဆီးအိမ္တို႕ကို ေက်ာက္ကပ္ဆီးျပြန္ႏွစ္ေခ်ာင္းက ဆက္သြယ္ေပးထား ပါတယ္။ ဆီးအိမ္ေအာက္မွာ ဆီးစြန္႕ျပြန္ရွိျပီး ၄င္းကေန ဆီးအိမ္ထဲမွာ ဆီးေတြရွိလာရင္ တိုက္ရိုက္အျပင္ကိုစြန္႕ထုတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းေတာက္ေလ်ာက္ တစ္ေနရာရာမွာ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးေတြ၀င္ေရာက္လာရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းေ၀ဒနာေတြ စတင္ေပၚေပါက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းရဲ႕အျဖစ္အမ်ားဆံုးပိုး၀င္အမ်ားဆံုးေနရာက ဆီးအိမ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ျပင္းထန္ဆိုးရြား ေလ့မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြစေပၚကတည္းက ဂရုတစိုက္ မကုသဘဲပစ္ထားရင္ ေက်ာက္ကပ္ကိုပါ ကူးစက္သြားတတ္ပါ တယ္။ အဲလိုျဖစ္သြားရင္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္မွာ ဘယ္လိုမွအေကာင္း ျပန္မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ ပ်က္စီးမႈမ်ိဳးျဖစ္သြားတတ္လို႕ ဆီးက်ဥ္ဆီး ေအာင့္ျပီး ခ်မ္းတုန္ဖ်ားျပီဆို လံုး၀မေပါ့သင့္ပါ။

ဘယ္အရာေတြက ဒီလိုျဖစ္ေစတာလဲ

ျပင္ပနဲ႕ တိုက္ရိုက္ထိစပ္ေနတဲ့ ဆီးစြန္႕ျပြန္ကေနျဖတ္ျပီး ျပင္ပကေန ပိုးေတြ၀င္လာလို႕ျဖစ္တာပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဆီးစြန္႕ျပြန္ အမ်ိဳးသားေတြထက္ ပိုတိုလို႕ ဆီးပိုး၀င္ေ၀ဒနာ အၾကိမ္အေရအတြက္ ပိုမ်ားစြာ ခံစားရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာဂါျဖစ္ေစ တဲ့ပိုးေတြဟာ အူမၾကီးထဲမွာ အမ်ားဆံုးရွိၾကျပီး မစင္နဲ႕အတူ ပါလာကာ စအို၀မွာ တြယ္ကပ္ေပါက္ပြားေနတတ္ၾကပါတယ္။ အမ်ားဆံုး ကူးစက္တဲ့နည္းက စအိုကိုအရင္ ထိေတြ႕ကိုင္တြယ္ေဆးေၾကာျပီးမွ ဆီးသြားအဂၤါကို ေဆးေၾကာမိၾကလို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာက္်ား၊ မိန္းမ၊ ကေလး၊လူၾကီးအားလံုးအတြက္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း ကာကြယ္ဖို႕အေကာင္းဆံုးအက်င့္တစ္ရပ္က တစ္ကိုယ္ရည္သန္႕ရွင္းေရးကို အထူးဂရုထားရမွာျဖစ္ျပီး ဆီးစြန္႕အဂၤါကို အရင္ေဆးေၾကာျပီးမွ စအိုဘက္ကိုေဆးေၾကာတတ္တဲ့ အက်င့္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳတဲ့အခါမွာ ႏွစ္ဦးစလံုးရဲ႕အဂၤါေတြဟာ သန္႕ရွင္းစင္ၾကယ္ေနဖို႕ အရင္ဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။ အဲလိုမဟုတ္ရင္ ဆီး လမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ပိုအခြင့္အလမ္းမ်ားပါတယ္။

ေရအေသာက္နည္းသူေတြ၊ အထိုင္မ်ားျပီး ေရအေသာက္ပိုနည္းသူေတြ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ ဆီး လမ္းေၾကာင္းတစ္ေနရာမွာ ေက်ာက္တည္ေနသူေတြ(ေက်ာက္တည္ေနရင္ ပိုးခဏခဏ၀င္ႏိုင္သလို ပိုးခဏခဏ၀င္ေနတဲ့ သူေတြမွာ လည္း ေက်ာက္တည္လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္)၊ ဆီးက်ိတ္ၾကီးေရာဂါရွိသူေတြဟာ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ဖို႕နီးစပ္ျပီး ခဏခဏဆီး ေအာင့္ဆီးပူျဖစ္ၾကတာေတြ႕ရပါတယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ျခင္းေရာဂါလို႕ ဘယ္လိုစစ္ေဆး အတည္ျပဳမလဲ

ဆရာ၀န္ဟာ သင့္ရဲ႕ဆီးနမူနာေတာင္းယူျပီး ဓာတ္ခြဲခန္းအကူအညီနဲ႕ ဆီးထဲမွာပါတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြကို ရွာေဖြၾကည့္ရႈကာ အတည္ျပဳေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္း သို႕မဟုတ္ မိုက္ခရိုစကုပ္မရႏိုင္တဲ့ ေနရာေဒသ၊ တစ္ခ်ိဳ႕အေနအထားေတြမွာ လူနာေျပာေသာ ေရာဂါလကၡဏာႏွင့္ ဆရာ၀န္စမ္းသပ္ရရွိေသာ လကၡဏာမ်ားကို (Clinical Signs & Symptoms) ၾကည့္ရုံနဲ႕ ဆရာ၀န္ကအတည္ျပဳ ကုသမႈေပးႏိုင္ပါတယ္။

ေရွာင္တခင္ ျဖစ္ေပၚေသာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း (Acute Urinary Tract Infection) မဟုတ္ဘဲ အဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ေနေသာ ဆီး လမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း (Recurrent Urinary Tract Infection) ဆိုရင္ေတာ့ ဆီးနမူနာ စစ္ေဆးျခင္းသာမက အျခားစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

ဘယ္လိုကုသမလဲ

ဆရာ၀န္က သင့္အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုး အထိေရာက္ဆံုး ပိုးသတ္ေဆး (Antibiotics) ကို ေရြးခ်ယ္ေပးပါလိမ့္မယ္။ မၾကာခဏ ဆီးသြားကာ ပိုးေတြကို ေဆးေၾကာခ်သလို ျဖစ္ေအာင္ အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ေပးရပါမယ္။ (တိုင္းရင္းေဆးအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီအခ်က္ကို အေျခခံထားတာ ျဖစ္ပါတယ္) ဆရာ၀န္ေပးတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးကို သူေျပာတဲ့အတိုင္း တိတိက်က်ေသာက္ဖို႕သင့္တာ၀န္ ပဲျဖစ္ပါတယ္။ နည္းနည္းေလး သက္သာလာတာနဲ႕ ရပ္ပစ္ရင္ ခဏခဏျပန္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းဟာ ေအာက္ပါလကၡဏာမ်ားထဲက အနည္းဆံုးတစ္ခုနဲ႕တစ္ခုအထက္ ခံစားရတတ္ေစပါတယ္။

- ဆီးသြားရင္ ပူစပ္ပူေလာင္နာက်င္မႈခံစားရျခင္း

- ဆီးခဏခဏသြားခ်င္ေနျပီး သြားေသာအခါတြင္လည္းမ်ားမ်ားမသြားႏိုင္ျခင္း

- ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေအာင့္ျခင္း၊ ေလးလံသလိုတင္းသလို ခံစားရတတ္ျခင္း

- ဆီးအေရာင္သည္ လြန္စြာရင့္ျပီး အနည္အမႈန္မ်ားပါတတ္ျခင္း၊ ပံုမွန္ထက္သိသာစြာအနံ႕ဆိုးျခင္း

- ေက်ာဖက္နံရုိးမ်ား၏ေအာက္နားေနရာမွနာျခင္း (ေက်ာက္ကပ္မ်ားရွိရာေနရာျဖစ္သည္)

- ခ်မ္းတုန္၍ဖ်ားျခင္း

- ပ်ိဳ႕ခ်င္အန္ခ်င္သလိုျဖစ္ျပီး အန္တတ္ျခင္းတို႕ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုခံစားရတဲ့အထဲမွာမွ လူနာဟာ

- ခ်မ္းတုန္ဖ်ားျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊နံရိုးေအာက္ခါးေနရာ တစ္ဖက္ဖက္မွနာျခင္းစတဲ့ေ၀ဒနာေတြေပၚလာရင္

- ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြရွိရင္

- ဆက္တိုက္ပင္ပန္းထားျပီး ကိုယ္ခံအားက်ေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ရင္

- အသက္၆၅ႏွစ္ထက္ေက်ာ္ရင္

ကိုယ္၀န္ရွိေနရင္ မျဖစ္မေနဆရာ၀န္နဲ႕အခ်ိန္မီျပသင့္ပါျပီ။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းမ်ားကိုကာကြယ္လို႕ရမလား

ေအာက္ပါေနထိုင္နည္းမ်ားနဲ႕ရႏိုင္ပါတယ္။

- ေန႕စဥ္ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။

- အသီးအႏွံေဖ်ာ္ရည္စစ္စစ္ကို မၾကာခဏေသာက္ေပးပါ။

- အလုပ္အရမ္းမ်ားသည္ျဖစ္ေစ ဆီးကိုေတာ့သြားခ်င္လာတိုင္းထသြားေပးပါ။ ေအာင့္ထားတာ လံုး၀မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ပိုး၀င္ရုံမကဘဲ ေရရွည္မွာဆီးေက်ာက္တည္တတ္လို႕ပါ။

- တစ္ကိုယ္ရည္သန္႕ရွင္းေရးကိုအထူးဂရုစိုက္ပါ။ သန္႕စင္ခန္း၀င္ျပီးလို႕ေဆးေၾကာမယ္ဆိုရင္ အေရွ႕ကေနပဲ အေနာက္ကိုေဆးပါ။ သုတ္ရင္လဲအဲဒီအတိုင္းပဲျဖစ္ပါေစ။

- သင္ဟာအမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ အမ်ိဳးသားနဲ႕တူတူေနျပီးတိုင္းဆီးသြားေပးပါ။

- ၀မ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ အသီးအရြက္မ်ားမွန္မွန္စားေပးပါ။ အထိုင္မ်ားတဲ့အလုပ္လုပ္သူဆိုရင္ အားလပ္ခ်ိန္မွာလမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။

- ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္တဲ့ ေ၀ဒနာခံစားေနရခ်ိန္မွာ ရာသီလာရင္ လစဥ္သံုးပစၥည္းကို ဂရုျပဳျပီး လိုအပ္တိုင္း မၾကာခဏအသစ္ လဲလွယ္ ေပးပါ။

- အမ်ိဳးသားေတြအေနနဲ႕ လိင္တံထိပ္ဖ်ားဖံုး အေရျပားၾကားကို ဘက္တီးရီးယားေတြခုိေအာင္းေနတတ္တဲ့ေနရာမို႕ အနည္းဆံုးတစ္ေန႕ ႏွစ္ခါေဆးေၾကာသန္႕စင္ေပးပါ။ ဒီလိုလုပ္ေပးရင္ သင့္ရဲအေဖာ္အမ်ိဳးသမီးမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ျခင္းကိုပါ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ ပါတယ္။

- ခဏခဏျဖစ္ေနရင္ ဆရာ၀န္နဲ႕ျပျဖစ္ေအာင္ျပပါ။

ဆက္ပိုင္လင္းခန္႕ (ေဆး - ၂)