ေက်ာင္းေတြမွာ ဖိုမ ဆက္ဆံေရး၊ မ်ိဳးဆက္ပြား က်န္းမာေရး သင္ၾကားဖို႔လို
လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေက်ာင္းေတြမွာ ပညာေပး သင္ၾကားေပးသင့္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ကေလးငယ္ေတြဟာ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ မီဒီယာအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန လိင္ကိစၥနဲ႔ ပတ္ သက္ လို႔ ထိေတြ႕သိရွိနိုင္စရာေတြ အလြန္မ်ားျပားေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ကိုသင္ၾကားေပးရတဲ့ ရည္ ရြယ္ ခ်က္က တခ်ိဳ႕သူေတြ ယုံၾကည္ထားၾကသလို (ဒီကိစၥကို) လုံးဝေရွာင္ရွားရမယ္၊ ဒီလိုေရွာင္ရွားနိုင္မွ အရြယ္မတိုင္မီ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရျခင္းေတြ၊ လိင္ဆက္ဆံမွုကေန ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြကေန ကာကြယ္နိုင္မယ္ ဆိုတဲ့ ပညာေပးျခင္း မ်ိဳးနဲ႔ ကြာျခားပါတယ္။ အျခားသူေတြကေတာ့ စနစ္တက် စီစဥ္ထားတဲ့ လိင္က်န္းမာေရး ပညာေပးျခင္း အစီအစဥ္ရွိရမယ္ ဆိုတဲ့ ဘက္ကေန အခိုင္အမာ ေထာက္ခံၾကပါတယ္။
ဒီေန႔ေခတ္မွာ လိင္ကိစၥက အလြန္ပြင့္လင္းလာတဲ့ အတြက္ ေရွာင္ရွားဖို႔ကိုသာ ဦးတည္တဲ့ ပညာေပးမွုမ်ိဳးကိုသာ အားကိုး မယ္ဆိုရင္ အႏၲရယ္ပိုမ်ားလာနိုင္ပါတယ္။ လူငယ္ေတြဟာ တမ်ိဳး တစားထဲမဟုတ္ပါဘူး။ လိင္ကြဲျပားမွု၊ စာသင္တဲ့ အတန္း ကြဲျပားျခင္း၊ အသက္အရြယ္၊ ဘာသာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမွုစတဲ့ အေျခခံေတြေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားေတြနဲ႔ အေလ့အထ အမူအက်င့္ေတြ ကိုလိုက္ၿပီးေတာ့ သက္ေရာက္မွုေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးကို က ေလးေတြကို မသင္ၾကားေပးခင္မွာ သုေတသီေတြ ဆရာေတြက ကေလးေတြ သူတို႔ရဲ့ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္ သက္လို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေပးနိုင္ေစမယ့္ လူမွုေရး၊ ယဥ္ေက်းမွု ေတြနဲ႔သက္ဆိုင္တာေတြကို အရင္ သုံးသပ္ စစ္ေဆး သင့္ပါ တယ္။
တကယ္လို႔ မိဘေတြက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကေလးေတြကို ဒီလိုကိစၥေတြ သြန္သင္ညႊန္ျပေပးနိုင္ျခင္း မရွိဘူးဆို ရင္ ကေလးေတြ အေနနဲ႔ ဒီလို အခ်က္အလက္မ်ိဳးေတြကို ေက်ာင္းကေနသင္ၾကားေပးတာက အမ်ားႀကီး ပိုေကာင္းပါ တယ္။ ကေလးငယ္ေတြကို အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ခႏၶာေဗဒ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံမွုကေန ကူးစက္ တဲ့ ေရာဂါေတြနဲ႔ ပဋိသေႏၶတားဆီးျခင္း စတဲ့ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး အေျခခံ အခ်က္ေတြ ရွင္းျပသင့္ပါတယ္။
လုံးဝေရွာင္က်ဥ္ဖို႔ ဦးတည္ၿပီး သင္ၾကားေပးတာမ်ိဳးက ဒီေန႔ေခတ္မွာ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ လိင္မွုကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္တာ ေတြကို အင္တာနက္၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား၊ ေရဒီယိုနဲ႔ ပုံႏွိပ္မီဒီယာေတြမွာေတာင္မွ အလြယ္တကူ ျမင္ေတြ႕သိရွိနိုင္ေနၿပီ ျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ စနစ္တက် ပညာေပးမွုမရွိဘူးဆိုရင္ ကေလးေတြ အေနနဲ႔ လိင္ကိစၥထဲကို အကာအကြယ္မဲ့စြာေရာက္ရွိသြားနိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္တာနက္လိုမ်ိဳး၊ သူငယ္ခ်င္းအေပါင္းအသင္းေတြလိုမ်ိဳး စိတ္မခ်ရတဲ့ ေနရာေတြကေန သူတို႔ဖာသာ ေလ့လာမယ့္ အစား မိဘေတြ ဆရာေတြက မွန္ကန္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ပညာေပး တာက ပိုၿပီးသင့္ေလ်ာ္ပါလိမ့္ မယ္။
တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒီလို အသိပညာေပးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ကေလးေတြက လိင္ကိစၥ၊ က်ားနဲ႔မ လိင္ကြဲျပားမွု စတာေတြကို အရင္ကထက္ပိုၿပီး သတိထားမိလာၾကၿပီးေတာ့ အခ်ိန္မတိုင္မီ လိင္ဆက္ဆံတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ကုန္နိုင္တယ္လို႔ စိုးရိမ္ၾက တာေတြရွိပါတယ္။ ဒါလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္တဲ့ အေၾကာင္းတခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မီဒီယာ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန အတုျမင္အတတ္သင္နိုင္စရာ လွုံ႔ေဆာ္မွုေတြ အလြန္မ်ားျပားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကေလးေတြကို ကာကြယ္ျပင္ဆင္နိုင္မယ့္ အခ်က္အလက္ေတြကို ပညာမေပးဘဲထားလိုက္ရင္ လိင္ဆက္ဆံမွုကေန တဆင့္ေရာဂါကူးစက္မွုေတြ၊ အရြယ္မတိုင္မီ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရတာေတြ ျဖစ္လာနိုင္တာက ပိုၿပီး အႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။
လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ကို သင္ၾကားေပးတဲ့ေနရာမွာ မိဘေတြရဲ့ အခန္းက႑ကလည္း အေရး ႀကီးပါတယ္။ ဘာ ေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ မိဘနဲ႔ သားသမီးၾကား ဆက္သြယ္မွုတန္ဘိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာ ကေလးေတြကို လိင္မွု ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး သင္ၾကားေပးတဲ့ ေနရာမွာ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို သိ႐ုံသက္သက္ပဲ (တာဝန္အရ) ေျပာျပတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ သူတို႔ရဲ့ မိဘေတြလို ဂ႐ုဏာ ထားၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ ပညာေပးတဲ့ ပုံစံမ်ိဳး ကို အေျခခံမယ္ ဆိုရင္ ပိုေကာင္းပါ တယ္။
Topics: Education
ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္မွာ ကိုယ္၀န္မရေစဖို႔
လိင္အသိပညာေပးျခင္းနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္းက တခုနဲ႔ တခု ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ လိင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာရွိမယ္ဆိုရင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ရတဲ့ အျဖစ္ေတြကိုေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးျပဳလုပ္ခဲ့ တဲ့ ေလ့လာမွုေတြ အရလည္း ျပည့္စုံတဲ့ အသိပညာေပးျခင္းေၾကာင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရတဲ့ ကိစၥ ေတြ က်ဆင္းသြားတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြ ေကာလိပ္ေတြမွာ လိင္အသိပညာေပးျခင္းေၾကာင့္ဆယ္ေက်ာ္ သက္ ကိုယ္ဝန္တခုထဲကိုသာ ကာကြယ္ေပး နိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြၾကားမွာ လိင္ဆက္ဆံမွု ကေန တဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြ (STDs) ကို လည္း ပ်ံ႕ပြားျခင္း မရွိရေအာင္ တားဆီး ေပးနိုင္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ လိင္ ပညာေပးအျဖစ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ေလးေတြ ပန္းေကာင္း အညႊန႔္က်ိဳးမျဖစ္ရေအာင္ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္မွု ဘယ္လို ကာကြယ္ တားဆီးနိုင္မလဲဆိုတာကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
ပဋိသေႏၶတားဆီးျခင္းအေၾကာင္း အသိေပးျခင္း
လိင္အသိပညာေပးရာမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ အေနနဲ႔ သားဆက္ျခားေဆး (သို႔မဟုတ္) ပဋိသေႏၶတားေဆးေတြနဲ႔ သူတို႔ အသုံးျပဳပုံေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းနားလည္ထားမယ္ဆိရင္ ပိုၿပီးထိေရာက္မွုရွိပါတယ္။ အေမရိကန္နိုင္ငံ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ ေရး ဌာန (CDC) က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ လူငယ္ေတြရဲ့ အေလ့အထနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စစ္တမ္းတခု အရ လူငယ္ေတြၾကားမွာ ပဋိ သေႏၶတားဆီးေရးနည္းလမ္းေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသုံးခ်မွုရွိမယ္ဆိုရင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္ရျခင္းကို ၈၀ ရာခိုင္ႏွုန္းအထိေလၽွာ့ခ်နိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
တနည္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ ပဋိသေႏၶတားဆီးမွုနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပညာေပးျခင္းေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်မွု ႏွုန္းကိုလည္း ေလၽွာ့ခ်ေပး နိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အမ်ားစုဟာ သူတို႔အတြက္ေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္းေတြနဲ႔ အဲဒါ ေတြရဲ့ ထိေရာက္မွုကို မသိၾကေသးပါဘူး။
လိင္ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေျခခံအေၾကာင္းအရာမ်ား ပညာေပးျခင္း
လိင္အသိပညာေပးျခင္းမွာ လိင္မွုကိစၥအေပၚ ဘယ္လိုသေဘာထားသင့္သလဲဆိုတာလည္းပါဝင္ပါတယ္။ လိင္မွုကိစၥ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ အသိပညာေပးလာျခင္းေၾကာင့္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က စၿပီးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း ၂၀ ရာခိုင္ႏွုန္း က်ဆင္းလာခဲ့တယ္လို႔ CDC ရဲ့ စစ္တမ္းက ဆိုပါတယ္။
ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ရတဲ့ ကိစၥေတြရဲ့ အမ်ားစုက ပဋိသေႏၶတားျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဗဟုသုတ မရွိၾကတာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြကို လိင္အသိပညာေပးတဲ့ အခါမွာ မ်ိဳးဆက္ပြားက်န္းမာေရး အ ေၾကာင္းကို ဦးစားေပးသင့္ပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ရွိလာတာေၾကာင့္ ပညာတပိုင္းတစနဲ႔ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ရတာ မ်ိဳးေတြရွိနိုင္သလို လူမွု အသိုင္းအဝိုင္းမွာ လည္း အဆင္မေျပမွုေတြၾကဳံေတြ႕ရနိုင္ပါတယ္။
ျပည့္စုံေသာ လိင္အသိပညာေပးျခင္း
ျပည့္စုံတဲ့ လိင္အသိပညာေပးျခင္းရဲ့ အေရးပါမွုကို ဒီကိစၥကို ေရွာင္က်ဥ္ဖို႔ အတြက္သာ ပညာေပးျခင္းနဲ႔ ႏွိုင္းယွဥ္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္နိုင္ငံ ဝါရွင္တန္ တကၠသိုလ္က ေလ့လာမွုတခုျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုေလ့လာၾကည့္တဲ့ေနရာမွာ ျပည့္စုံတဲ့ လိင္ အသိပညာေပးမွုကို ရရွိခဲ့သူဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္မွာကိုယ္ဝန္ရနိုင္ေၿခ ၆၀ ရာခိုင္ႏွုန္းပိုနည္းတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရွိခဲ့ ရပါတယ္။
ျပည့္စုံတဲ့ လိင္အသိပညာေပးျခင္းက လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာလၽွင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္တေယာက္အေနနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္သူ ေဆးပညာ ရွင္နဲ႔ အခ်ိန္မီျပနိုင္ဖို႔ကို ရွက္ေၾကာက္တြန႔္ဆုတ္ေနျခင္း မျဖစ္ေတာ့မွာပါ။ အခ်ိန္မီ ျပသတိုင္ပင္မွု မလုပ္တာ ေၾကာင့္ ေနာက္က်သြားၿပီး ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်တာေတြ၊ ကေလးအေသေမြးဖြားတာေတြ ကေနတဆင့္ အဲဒီဆယ္ေက်ာ္ သက္ မိန္းကေလးရဲ့ မ်ိဳးပြား အဂၤါေတြ ထိခိုက္ပ်က္စီးတာမ်ိဳး ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕သူေတြမွာ ေသြးအားနည္းတာနဲ႔ ေသြးတက္တာ ေတြ အျမဲတမ္းျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မိန္းကေလး တေယာက္ အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ့ ဖြံ့ၿဖိဳးမွုက ျပည့္စုံျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ အခ်ိန္မတိုင္မီ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လိုက္ရျခင္းေၾကာင့္ သူ႔ကိုယ္ခႏၶာမွာ ေျပာင္းလဲေတြ႕ၾကဳံလာတဲ့ အတိုင္း အျပည့္အဝခ်ိန္ညႇိနိုင္ျခင္း မရွိေသးတဲ့ မ်ိဳး ပြား စနစ္ေတြကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မွာကိုယ္ဝန္ရွိတာမ်ိဳးကို ဂ႐ုတစိုက္နဲ႔ ေျဖရွင္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ မိဘေတြနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ အသိုင္း အဝိုင္းကလည္း ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရေရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရပါ အကူအညီေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ စိတ္ ထိခိုက္မွုက ေနတဆင့္ ေၾကာင့္ လူေတာမတိုးဝံ့တာ မ်ိဳး ေတြျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဘ၀ ရဲ့တာဝန္နဲ႔ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ ေဆာင္ရြက္ရမွာေတြ ရွိလာၿပီဆိုတာ သိေအာင္လုပ္ေပးမွသာ အဆင္ေျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Source: www.onlymyhealth.com
Credit: ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန
လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေက်ာင္းေတြမွာ ပညာေပး သင္ၾကားေပးသင့္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ကေလးငယ္ေတြဟာ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ မီဒီယာအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန လိင္ကိစၥနဲ႔ ပတ္ သက္ လို႔ ထိေတြ႕သိရွိနိုင္စရာေတြ အလြန္မ်ားျပားေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ကိုသင္ၾကားေပးရတဲ့ ရည္ ရြယ္ ခ်က္က တခ်ိဳ႕သူေတြ ယုံၾကည္ထားၾကသလို (ဒီကိစၥကို) လုံးဝေရွာင္ရွားရမယ္၊ ဒီလိုေရွာင္ရွားနိုင္မွ အရြယ္မတိုင္မီ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရျခင္းေတြ၊ လိင္ဆက္ဆံမွုကေန ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြကေန ကာကြယ္နိုင္မယ္ ဆိုတဲ့ ပညာေပးျခင္း မ်ိဳးနဲ႔ ကြာျခားပါတယ္။ အျခားသူေတြကေတာ့ စနစ္တက် စီစဥ္ထားတဲ့ လိင္က်န္းမာေရး ပညာေပးျခင္း အစီအစဥ္ရွိရမယ္ ဆိုတဲ့ ဘက္ကေန အခိုင္အမာ ေထာက္ခံၾကပါတယ္။
ဒီေန႔ေခတ္မွာ လိင္ကိစၥက အလြန္ပြင့္လင္းလာတဲ့ အတြက္ ေရွာင္ရွားဖို႔ကိုသာ ဦးတည္တဲ့ ပညာေပးမွုမ်ိဳးကိုသာ အားကိုး မယ္ဆိုရင္ အႏၲရယ္ပိုမ်ားလာနိုင္ပါတယ္။ လူငယ္ေတြဟာ တမ်ိဳး တစားထဲမဟုတ္ပါဘူး။ လိင္ကြဲျပားမွု၊ စာသင္တဲ့ အတန္း ကြဲျပားျခင္း၊ အသက္အရြယ္၊ ဘာသာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမွုစတဲ့ အေျခခံေတြေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားေတြနဲ႔ အေလ့အထ အမူအက်င့္ေတြ ကိုလိုက္ၿပီးေတာ့ သက္ေရာက္မွုေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးကို က ေလးေတြကို မသင္ၾကားေပးခင္မွာ သုေတသီေတြ ဆရာေတြက ကေလးေတြ သူတို႔ရဲ့ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္ သက္လို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေပးနိုင္ေစမယ့္ လူမွုေရး၊ ယဥ္ေက်းမွု ေတြနဲ႔သက္ဆိုင္တာေတြကို အရင္ သုံးသပ္ စစ္ေဆး သင့္ပါ တယ္။
တကယ္လို႔ မိဘေတြက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကေလးေတြကို ဒီလိုကိစၥေတြ သြန္သင္ညႊန္ျပေပးနိုင္ျခင္း မရွိဘူးဆို ရင္ ကေလးေတြ အေနနဲ႔ ဒီလို အခ်က္အလက္မ်ိဳးေတြကို ေက်ာင္းကေနသင္ၾကားေပးတာက အမ်ားႀကီး ပိုေကာင္းပါ တယ္။ ကေလးငယ္ေတြကို အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ခႏၶာေဗဒ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံမွုကေန ကူးစက္ တဲ့ ေရာဂါေတြနဲ႔ ပဋိသေႏၶတားဆီးျခင္း စတဲ့ လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး အေျခခံ အခ်က္ေတြ ရွင္းျပသင့္ပါတယ္။
လုံးဝေရွာင္က်ဥ္ဖို႔ ဦးတည္ၿပီး သင္ၾကားေပးတာမ်ိဳးက ဒီေန႔ေခတ္မွာ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ လိင္မွုကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္တာ ေတြကို အင္တာနက္၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား၊ ေရဒီယိုနဲ႔ ပုံႏွိပ္မီဒီယာေတြမွာေတာင္မွ အလြယ္တကူ ျမင္ေတြ႕သိရွိနိုင္ေနၿပီ ျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ စနစ္တက် ပညာေပးမွုမရွိဘူးဆိုရင္ ကေလးေတြ အေနနဲ႔ လိင္ကိစၥထဲကို အကာအကြယ္မဲ့စြာေရာက္ရွိသြားနိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္တာနက္လိုမ်ိဳး၊ သူငယ္ခ်င္းအေပါင္းအသင္းေတြလိုမ်ိဳး စိတ္မခ်ရတဲ့ ေနရာေတြကေန သူတို႔ဖာသာ ေလ့လာမယ့္ အစား မိဘေတြ ဆရာေတြက မွန္ကန္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ပညာေပး တာက ပိုၿပီးသင့္ေလ်ာ္ပါလိမ့္ မယ္။
တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒီလို အသိပညာေပးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ကေလးေတြက လိင္ကိစၥ၊ က်ားနဲ႔မ လိင္ကြဲျပားမွု စတာေတြကို အရင္ကထက္ပိုၿပီး သတိထားမိလာၾကၿပီးေတာ့ အခ်ိန္မတိုင္မီ လိင္ဆက္ဆံတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ကုန္နိုင္တယ္လို႔ စိုးရိမ္ၾက တာေတြရွိပါတယ္။ ဒါလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္တဲ့ အေၾကာင္းတခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မီဒီယာ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန အတုျမင္အတတ္သင္နိုင္စရာ လွုံ႔ေဆာ္မွုေတြ အလြန္မ်ားျပားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကေလးေတြကို ကာကြယ္ျပင္ဆင္နိုင္မယ့္ အခ်က္အလက္ေတြကို ပညာမေပးဘဲထားလိုက္ရင္ လိင္ဆက္ဆံမွုကေန တဆင့္ေရာဂါကူးစက္မွုေတြ၊ အရြယ္မတိုင္မီ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရတာေတြ ျဖစ္လာနိုင္တာက ပိုၿပီး အႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။
လိင္မွုဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ကို သင္ၾကားေပးတဲ့ေနရာမွာ မိဘေတြရဲ့ အခန္းက႑ကလည္း အေရး ႀကီးပါတယ္။ ဘာ ေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ မိဘနဲ႔ သားသမီးၾကား ဆက္သြယ္မွုတန္ဘိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာ ကေလးေတြကို လိင္မွု ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး သင္ၾကားေပးတဲ့ ေနရာမွာ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို သိ႐ုံသက္သက္ပဲ (တာဝန္အရ) ေျပာျပတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ သူတို႔ရဲ့ မိဘေတြလို ဂ႐ုဏာ ထားၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ ပညာေပးတဲ့ ပုံစံမ်ိဳး ကို အေျခခံမယ္ ဆိုရင္ ပိုေကာင္းပါ တယ္။
Topics: Education
ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္မွာ ကိုယ္၀န္မရေစဖို႔
လိင္အသိပညာေပးျခင္းနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္းက တခုနဲ႔ တခု ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ လိင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာရွိမယ္ဆိုရင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ရတဲ့ အျဖစ္ေတြကိုေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးျပဳလုပ္ခဲ့ တဲ့ ေလ့လာမွုေတြ အရလည္း ျပည့္စုံတဲ့ အသိပညာေပးျခင္းေၾကာင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရတဲ့ ကိစၥ ေတြ က်ဆင္းသြားတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြ ေကာလိပ္ေတြမွာ လိင္အသိပညာေပးျခင္းေၾကာင့္ဆယ္ေက်ာ္ သက္ ကိုယ္ဝန္တခုထဲကိုသာ ကာကြယ္ေပး နိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြၾကားမွာ လိင္ဆက္ဆံမွု ကေန တဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြ (STDs) ကို လည္း ပ်ံ႕ပြားျခင္း မရွိရေအာင္ တားဆီး ေပးနိုင္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ လိင္ ပညာေပးအျဖစ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ေလးေတြ ပန္းေကာင္း အညႊန႔္က်ိဳးမျဖစ္ရေအာင္ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္မွု ဘယ္လို ကာကြယ္ တားဆီးနိုင္မလဲဆိုတာကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
ပဋိသေႏၶတားဆီးျခင္းအေၾကာင္း အသိေပးျခင္း
လိင္အသိပညာေပးရာမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြ အေနနဲ႔ သားဆက္ျခားေဆး (သို႔မဟုတ္) ပဋိသေႏၶတားေဆးေတြနဲ႔ သူတို႔ အသုံးျပဳပုံေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းနားလည္ထားမယ္ဆိရင္ ပိုၿပီးထိေရာက္မွုရွိပါတယ္။ အေမရိကန္နိုင္ငံ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ ေရး ဌာန (CDC) က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ လူငယ္ေတြရဲ့ အေလ့အထနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စစ္တမ္းတခု အရ လူငယ္ေတြၾကားမွာ ပဋိ သေႏၶတားဆီးေရးနည္းလမ္းေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသုံးခ်မွုရွိမယ္ဆိုရင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္ရျခင္းကို ၈၀ ရာခိုင္ႏွုန္းအထိေလၽွာ့ခ်နိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
တနည္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ ပဋိသေႏၶတားဆီးမွုနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပညာေပးျခင္းေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်မွု ႏွုန္းကိုလည္း ေလၽွာ့ခ်ေပး နိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အမ်ားစုဟာ သူတို႔အတြက္ေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္းေတြနဲ႔ အဲဒါ ေတြရဲ့ ထိေရာက္မွုကို မသိၾကေသးပါဘူး။
လိင္ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေျခခံအေၾကာင္းအရာမ်ား ပညာေပးျခင္း
လိင္အသိပညာေပးျခင္းမွာ လိင္မွုကိစၥအေပၚ ဘယ္လိုသေဘာထားသင့္သလဲဆိုတာလည္းပါဝင္ပါတယ္။ လိင္မွုကိစၥ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ အသိပညာေပးလာျခင္းေၾကာင့္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က စၿပီးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း ၂၀ ရာခိုင္ႏွုန္း က်ဆင္းလာခဲ့တယ္လို႔ CDC ရဲ့ စစ္တမ္းက ဆိုပါတယ္။
ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ရတဲ့ ကိစၥေတြရဲ့ အမ်ားစုက ပဋိသေႏၶတားျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဗဟုသုတ မရွိၾကတာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြကို လိင္အသိပညာေပးတဲ့ အခါမွာ မ်ိဳးဆက္ပြားက်န္းမာေရး အ ေၾကာင္းကို ဦးစားေပးသင့္ပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ရွိလာတာေၾကာင့္ ပညာတပိုင္းတစနဲ႔ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ရတာ မ်ိဳးေတြရွိနိုင္သလို လူမွု အသိုင္းအဝိုင္းမွာ လည္း အဆင္မေျပမွုေတြၾကဳံေတြ႕ရနိုင္ပါတယ္။
ျပည့္စုံေသာ လိင္အသိပညာေပးျခင္း
ျပည့္စုံတဲ့ လိင္အသိပညာေပးျခင္းရဲ့ အေရးပါမွုကို ဒီကိစၥကို ေရွာင္က်ဥ္ဖို႔ အတြက္သာ ပညာေပးျခင္းနဲ႔ ႏွိုင္းယွဥ္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္နိုင္ငံ ဝါရွင္တန္ တကၠသိုလ္က ေလ့လာမွုတခုျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုေလ့လာၾကည့္တဲ့ေနရာမွာ ျပည့္စုံတဲ့ လိင္ အသိပညာေပးမွုကို ရရွိခဲ့သူဟာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္မွာကိုယ္ဝန္ရနိုင္ေၿခ ၆၀ ရာခိုင္ႏွုန္းပိုနည္းတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရွိခဲ့ ရပါတယ္။
ျပည့္စုံတဲ့ လိင္အသိပညာေပးျခင္းက လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာလၽွင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္တေယာက္အေနနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္သူ ေဆးပညာ ရွင္နဲ႔ အခ်ိန္မီျပနိုင္ဖို႔ကို ရွက္ေၾကာက္တြန႔္ဆုတ္ေနျခင္း မျဖစ္ေတာ့မွာပါ။ အခ်ိန္မီ ျပသတိုင္ပင္မွု မလုပ္တာ ေၾကာင့္ ေနာက္က်သြားၿပီး ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်တာေတြ၊ ကေလးအေသေမြးဖြားတာေတြ ကေနတဆင့္ အဲဒီဆယ္ေက်ာ္ သက္ မိန္းကေလးရဲ့ မ်ိဳးပြား အဂၤါေတြ ထိခိုက္ပ်က္စီးတာမ်ိဳး ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕သူေတြမွာ ေသြးအားနည္းတာနဲ႔ ေသြးတက္တာ ေတြ အျမဲတမ္းျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မိန္းကေလး တေယာက္ အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ့ ဖြံ့ၿဖိဳးမွုက ျပည့္စုံျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ အခ်ိန္မတိုင္မီ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လိုက္ရျခင္းေၾကာင့္ သူ႔ကိုယ္ခႏၶာမွာ ေျပာင္းလဲေတြ႕ၾကဳံလာတဲ့ အတိုင္း အျပည့္အဝခ်ိန္ညႇိနိုင္ျခင္း မရွိေသးတဲ့ မ်ိဳး ပြား စနစ္ေတြကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မွာကိုယ္ဝန္ရွိတာမ်ိဳးကို ဂ႐ုတစိုက္နဲ႔ ေျဖရွင္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ မိဘေတြနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ အသိုင္း အဝိုင္းကလည္း ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရေရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရပါ အကူအညီေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ စိတ္ ထိခိုက္မွုက ေနတဆင့္ ေၾကာင့္ လူေတာမတိုးဝံ့တာ မ်ိဳး ေတြျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဘ၀ ရဲ့တာဝန္နဲ႔ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ ေဆာင္ရြက္ရမွာေတြ ရွိလာၿပီဆိုတာ သိေအာင္လုပ္ေပးမွသာ အဆင္ေျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Source: www.onlymyhealth.com
Credit: ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန
No comments:
Post a Comment