သတိျပဳသင့္ေသာ အစာအဆိပ္သင့္ အီးကိုလိုင္ေရာဂါပိုး

၂၀၁၁ခုႏွစ္၊ ဇြန္လဆန္းပိုင္းမွာ အီးကိုလိုင္အမည္ရွိ ဗက္တီးရီးယားပိုး၏ ကူးစသက္ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈသတင္းကိုၾကားရပါတယ္။ Escherichia coli (E. coli) ဗက္တီးရီးယားပိုးဟာ သဘာ၀အားျဖင့္ လူသားတို႕ရဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေနထိုင္တဲ့ ပိုးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိုးရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေသာ မ်ိဳးကြဲေတြက လူကိုအႏၲရာယ္ျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ Diarrhoea ေခၚ ၀မ္းေလွ်ာ၀မ္းပ်က္ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ယခုေဖာ္ျပမယ့္အစာ အဆိပ္ သင့္ မႈဟာ ဒီပိုးရဲ႕မ်ိဳးစိတ္ကြဲတစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္ျပီး ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမွာ လူေပါင္း ၁၅၀၀ေက်ာ္ကို ကူးစက္ေရာဂါအျဖစ္ ခံစားေစကာ လူ၁၇ဦး အသက္ဆံုးရႈံးခဲ့ရပါတယ္။ လူေပါင္း ၄၇၀ကို ျပင္းထန္တဲ့ ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေရာဂါျပန္႕ပြားကူးစက္မႈ ကပ္ေရာဂါ အသြင္ Outbreak ျဖစ္မႈမွာ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူလူၾကီးမ်ား အဓိကအားျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္အျဖစ္မ်ားျပီး ေရာဂါပိုး၀င္လြယ္တဲ့ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားနဲ႕ ကေလးငယ္မ်ားမွာေတာ့ အျဖစ္နည္းတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ဥေရာပယူနီယံအဖြဲ႕ကေတာ့ ဒီေရာဂါျပန္႕ပြားကူးစက္မႈသည္ အသက္ကိုအႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ Haemolytic-Uraemic Syndrome (HUS) ေခၚ ေက်ာက္ကပ္အတြင္း ေသြးယိုပ်က္စီးမႈ လကၡဏာစု ျဖစ္ပြားေစႏိုင္ေၾကာင္း၊ အသက္မေသဘဲ က်န္သူမ်ားမွာ ေက်ာက္ကပ္ေဆးေၾကာျခင္း dialysis သို႕မဟုတ္ ေက်ာက္ကပ္အစားထိုး ကုသရျခင္းအထိ ၾကံဳေတြ႕ႏိုင္သျဖင့္ အထူးသတိျပဳၾကရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သတိေပးထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဥေရာပက တင္သြင္းတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို အစိမ္းမစားၾကဖို႕၊ သတိနဲ႕ဆင္ျခင္ကိုင္တြယ္စားသံုးၾကဖို႕ အာရွႏိုင္ငံအမ်ားမွာ ႏႈိးေဆာ္ထားၾကေၾကာင္း သိရပါတယ္။(Joint Statement of Ministry of Health/Singapore and Food Veterinary Authority – AVA- 2.6.2011)

'ဗိုက္နာတယ္၊ ၀မ္းေလွ်ာတယ္' ဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႕ ခ်က္ခ်င္းျပသၾကဖို႕လည္း သတိေပးထားပါတယ္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံ Tan Tock Seng ေဆးရံုမွ တြဲဖက္ပါေမာၡ Dr. Leo Yee Sin က 'ဒီဗက္တီးရီးယားပိုးရဲ႕ ေရာဂါအစပ်ိဳးခ်ိန္ Incubation Period ကေတာ့ ၃ရက္မွ ၄ရက္ ေလာက္ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ခုႏွစ္ရက္ေလာက္ ၾကာတတ္ပါတယ္။ အစာအဆိပ္သင့္တိုင္း E. Coli ပိုးေၾကာင့္လို႕ေတာ့ မေျပာႏိုင္ ပါဘူး။ ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ စစ္ေဆးအတည္ျပဳျပီးမွသာေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါပိုးမွန္းေသခ်ာရင္ Antibiotics ပဋီဇီ၀ေဆးေတြ မသံုးသင့္ ပါဘူး။ Antibiotics ေဆးေတြေၾကာင့္ HUS ေရာဂါစုရျပီး ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္ပ်က္စီးေစတတ္တယ္။ ေရ၊အရည္ လိုသေလာက္ျဖည့္ ဆည္းေပးျပီးေစာင့္ၾကည့္ ကုသေပးရပါတယ္' ဟုေျပာျပပါတယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ သစ္သီး၀လံမ်ားကို ေရာဂါပိုးရွိ/မရွိ စစ္ေဆး ျပီးမွသာ ေရာင္းခ်စားသံုးခြင့္ေပးသင့္ေၾကာင္းလည္း အၾကံျပဳပါတယ္။

ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ကေတာ့ အခုကူးစက္ေနတဲ့ E.coli ပိုးသည္ မ်ိဳးကြဲအသစ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ယခင္က တစ္ခါမွ မျမင္ခဲ့ဖူးေသးေၾကာင္း၊ မည္သည့္ေနရာမွ စတင္ျပန္႕ပြားကူးစက္သည္ကို မသိရေသးေၾကာင္း၊ E.coli ပိုးရဲ႕ဗီဇေဖာက္ျပန္မႈ ပိုးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ပိုးအမည္ကို Shiga toxin-Producing Escherichia coli or STEC လို႕ေခၚေၾကာင္း၊ ယင္းမွာ aggressive agents အႏၲရာယ္ျပဳႏိုင္တဲ့ သတၲိမ်ားပါ၀င္ေၾကာင္း စသျဖင့္ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ သုေတသီမ်ားကေတာ့ ဥေရာပယူနီယံ(EU)အဖြဲ႕၀င္၂၇ႏိုင္ငံအတြက္ သတိျပဳေဆာင္ရြက္စရာျဖစ္ေၾကာင္း သတိေပးပါတယ္။ရုရွားႏိုင္ငံကေတာ့ ဥေရာပယူနီယံ(EU)အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံအားလံုးက တင္သြင္းတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္အားလံုးကို ပိတ္ပင္ ထားဖို႕ ၂-၆-၂၀၁၁ရက္ေန႕က ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

The European Centre for Disease Prevention and Control အီးယူ ကူးစက္ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးဌာနကလည္း ဒီေရာဂါ ပိုးဟာ Shiga toxin-Producing Eacherichia coli (SETC)  ျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳေျပာၾကားပါတယ္။ SETC ပိုးဟာ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈ ျဖစ္ခဲလွေၾကာင္း၊ အလြန္ရွားရွားပါးပါးျဖစ္ေၾကာင္း၊ Contaminated food မသန္႕ရွင္းတဲ့ အစားအစာေတြဟာ ေရာဂါပိုး သယ္ေဆာင္ရာ ယာဥ္မ်ားသဖြယ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေရာဂါျဖစ္စဥ္ရဲ႕ ဇာစ္ျမစ္ကို ေလ့လာေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္းသိရပါတယ္။ တရုတ္ သိပၸံပညာရွင္တို႕က ဒီဗက္တီး ရီးုယားပိုးကို ေလ့လာရာမွာ ပဋိဇီ၀ေဆးမ်ားစြာကို အန္တုႏိုင္တဲ့ ဂ်င္း(န္)ဗီဇမ်ားစြာကို သယ္ေဆာင္ထားေၾကာင္း၊ ကူးစက္လြယ္ျပီး အဆိပ္လည္းျပင္းထန္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ယခုေလာေလာဆယ္ေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားေနသူ အားလံုးနီးပါးဟာ ဂ်ာမနီမွာ ေနထိုင္သူ မ်ား၊ ဂ်ာမနီသို႕ခရီးသြားလာခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

လန္ဒန္ျမိဳ႕က ရရွိတဲ့ သတင္းတစ္ရပ္အရ ကူးစက္ခံရသူ ခုႏွစ္ဦးဟာ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံမွာ ေနၾကသူေတြျဖစ္ၾကျပီး၊ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံနဲ႕ ဆက္စပ္ခဲ့ၾက သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ သံုးေယာက္က ျဗိတိန္ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္ၾကျပီး ေလးေယာက္ကေတာ့ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၾကေၾကာင္း the Health Protection Agency ကေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအထဲက သံုးေယာက္ဟာ HUS ေက်ာက္ကပ္ေသြးယိုပ်က္စီးမႈေရာဂါစုကို ျပင္း ထန္စြာ ခံစားေနၾကရပါတယ္။ ဒီ HUS ဟာ ေက်ာက္ကပ္တင္မက အသည္းကိုလည္း ထိခိုက္ေစႏိုင္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ က်န္ေလး ေယာက္ကေတာ့ ေသြး၀မ္းသြားမႈကို ခံစားေနၾကရပါတယ္။

ယခု E.coli ေရာဂါပိုးျပန္႕ပြားကူးစက္မႈဟာ ကမၻာ႔သမိုင္းမွာ တတိယအၾကီးဆံုးျဖစ္ျပီး လူအမ်ားကို ေသေစႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အျပင္းထန္ ဆံုး ကူးစက္မႈတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္က ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာျဖစ္ပြားခဲ့ရာမွာ လူ ၉၀၀၀ေက်ာ္ကူးစက္ခံရျပီး လူ၁၂ဦးေသဆံုးခဲ့ကာ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ ကေနဒါႏိုင္ငံျပန္႕ပြားကူးစက္မႈမွာ လူ၇ဦးေသဆံုးခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ၁၉၈၂ခုႏွစ္တြင္ သုေတသီမ်ားက ကြၽဲႏြားမ်ား တြင္ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ေစခဲ့တဲ့ E.coli 0157:H7 ပိုးကိုအဆိုပါ တိရစၦာန္ေတြရဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ သားသတ္ရုံမွ တစ္ဆင့္ ကူးစက္ခဲ့တယ္လို႕ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ပိုးမသတ္ထားတဲ့ ႏြားႏို႕ႏွင့္ အမဲသားဟမ္ဘာဂါအခ်ိဳ႕မွာလည္း ေရာဂါပိုးကိုေတြ႕ရ တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမဲသား၊ ႏို႕၊ ဟမ္ဘာဂါတို႕ကို အပူခ်ိန္ ၁၆၀ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ (၇၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္)မွာေကာင္းစြာခ်က္ျပဳတ္ ၾကဖို႕လိုပါတယ္။

လတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚပ်ံ႕ႏွံ႕ေနတဲ့ ေရာဂါျဖစ္စဥ္မ်ားကို အျမဲသတိျပဳ၊ မ်က္ျခည္မျပတ္ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ၾကဖို႕ လိုပါတယ္။ က်န္းမာ ေရးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အသိ၊ဗဟုသုတေတြ ေလ့လာစုေဆာင္းႏိုင္ေလ၊ မိမိကုိယ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ေလ၊ မိမိပတ္၀န္းက်င္ရွိ လူအမ်ားကိုပါ ကူညီကာကြယ္ႏိုင္ေလ၊ လူတိုင္း ဒီလိုက်င့္ၾကံျပဳမူၾကရင္ ကူးစက္ေရာ၈ါမ်ားအတြက္ တံခါးၾကီးပိတ္ထားသလို ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ေဒါက္တာျမင့္သန္း (ေညာင္ေလးပင္)

Ref: Strait Times. 3-6-2011.